II. Faysal (El-Melik Faysal Es-Sani, Arapça: الملك فيصل الثاني, d. Mayıs 1935 - 14 Temmuz 1958), son Irak kralı. Babası Gazi bin Faysal'ın trafik kazası geçirdiği 4 Nisan 1939 tarihinden, 14 Temmuz Darbesinde infazına kadar 19 sene hüküm sürdü.
II. Faysal | |||||
---|---|---|---|---|---|
Kral II. Faysal, 1958 | |||||
Irak kralı | |||||
Hüküm süresi | 4 Nisan 1939 - 14 Temmuz 1958 | ||||
Önce gelen | I. Gazi | ||||
Sonra gelen | Monarşi kaldırıldı Irak Cumhurbaşkanı olarak: Muhammed Necib Er Rubai | ||||
Kral Naibi | Prens Abdülillah | ||||
Arap Federasyonu Başkanı | |||||
Hüküm süresi | 14 Şubat - 14 Temmuz 1958 | ||||
Önce gelen | Yeni makam | ||||
Sonra gelen | Makam feshedildi De jure: I. Hüseyin | ||||
Doğum | 02 Mayıs 1935 Bağdat, Irak Krallığı | ||||
Ölüm | 14 Temmuz 1958 (23 yaşında) Bağdat, Arap Federasyonu | ||||
| |||||
Hanedan | Haşimoğulları | ||||
Babası | I. Gazi | ||||
Annesi | Hicaz Prensesi | ||||
Dini | Sünnilik |
İlk Yılları
Irak Kralı Gazi bin Faysal'ın tek oğlu olarak, 2 Mayıs 1935 tarihinde Bağdat'ta dünyaya geldi. Babasının 1939 yılında araba kazasında hayatını kaybetmesinin ardından Irak Kralı olarak tahta çıktı ancak yaşının küçük olmasından dolayı amcası ve babasının kuzeni olarak Prens Abdülillah, Irak Naibi sıfatı ile ülkeyi yönetmeye başladı.
1941 Darbesi
Haşimoğulları ailesi ve Birleşik Krallık 1916 yılındaki Arap Ayaklanmasından beri yakın ilişkiler içerisindeydi. Kral Naibi ve aynı zamanda hanedan üyesi olarak Prens Abdülillah bu ilişkileri devam ettirmeye yönelik politikalar ile ülkeyi yönetiyordu. Almanya'nın Polonya'yı işgali ile başlayan sürecin ardından 5 Eylül tarihinde Irak, Almanya ile bütün ilişkilerini kesti ancak başta Reşid Ali Geylani olmak üzere bazı Iraklı yetkili ve subaylar Almanya yanlısı bir politika izlenmesi gerektiğini savunuyorlardı.
Hükûmetin İngiltere yanlısı politikasından rahatsızlık duyan bazı subaylar Altın Meydan adını verdikleri Nazi yanlısı bir hizip kurdular. önderliğindeki bu grup 1 Nisan 1941 tarihinde gerçekleştirdikleri bir darbe ile Prens Abdülillah'ı ve Irak Başbakanı Nuri Said Paşa'yı ülkeden sürgün ettiler ve Reşid Ali Geylani'nin Başbakan olduğu yeni bir hükûmet kurdular.
Darbenin ardından gelen Alman desteği Irak direnişi için yeterli değildi. Bu sebeple İngiltere önderliğindeki Müttefik birlikleri Haşimoğulları'nı desteklemek üzere Irak üzerine ilerlediler ve Anglo-Irak Savaşı başladı.
29 gün süren savaşın ardından İngiliz birlikleri Bağdat'a girdiler. Reşid Ali ve destekçilerinin İran'a kaçması üzerine yeni kurulan hükûmet düştü ve tekrar İngiliz yanlısı yönetim göreve getirildi.
Hükümdarlığı
II. Dünya Savaşı devam ederken Faysal ve annesi bir süre İngiltere'de yaşadılar. Burada, daha sonra Ürdün Kralı olarak tahta çıkacak olan kuzeni, I. Hüseyin ile beraber Harrow School'da eğitim gördüler. Faysal ve Hüseyin bu süre içerisinde oldukça yakın bir arkadaşlık kurdular ve hatta hanedanlarının iki kolunu tekrar bir araya getirmeye bile karar verdiler.
Faysal, 2 Mayıs 1953 tarihinde yönetme yaşına (18) geldiğinde tecrübesi oldukça az olarak yönetimine başladı. Kendisinin yönetimde söz sahibi olmaya başladığı dönemlerde Irak oldukça sıkıntılı bir toplumsal süreçten geçmekteydi. Hükûmetin izlediği batı yanlısı politika toplumun önemli bir kesiminde hoşnutsuzluğa sebep oluyordu ve Bağdat Paktı gibi batı ile yakınlaşmalara sebep olan anlaşmalar bazı bölgelerde isyanlara hatta ölümlere sebep olmuş, halkın kraliyete olan sadakati sarsılmıştı.
Ülke ile ilgili kararlar verilmesi gerektiğinde kral çoğunlukla bunu Prens Abdülillah ve Nuri Said Paşa'ya bırakıyordu. 1950'li yıllarda petrol fiyatlarının yükselmesi ile birlikte kral ve danışmanları kazanılan fazladan geliri geliştirme projelerine harcamaya karar verdiler. Ancak bu durum yatırımlardan doğrudan etkilenen orta sınıf ile köylü sınıfı arasındaki kopukluğun açılmasına sebep oldu. Bu ortamın etkisi ile Irak Komünist Partisi halk üzerindeki etkisini arttırdı. Halk içerisindeki hoşnutsuzluk uygun ortamın da etkisi ile hızlıca büyümeye başladı. 1952 Mısır Devriminden etkilenen bazı reform yanlıları devrimin tek çözüm olduğu konusunda fikirler benimsemeye başladılar ve Cemal Abdünnasır'ın etkisinde kaldılar.
1 Şubat 1958'de komşu Suriye, Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturmak için Mısır ile birleşti. Bu, Irak ve Ürdün krallıklarını benzer bir ittifak kurarak bağlarını güçlendirmeye teşvik etti. İki hafta sonra, 14 Şubat'ta resmi olarak Arap Federasyonu kuruldu. Haşimi ailesinin kıdemli üyesi Faysal devlet başkanı oldu.
1956 yılına, Süveyş Krizinin başlaması ile beraber Faysal'ın durumu daha kötüye gitmeye başladı. Cemal Abdünnasır'ın Süveyş Kanalını millileştirmesi üzerine İsrail, Birleşik Krallık ve Fransa Süveyş Kanalını güvence altına almak amacı ile Mısır ile çatışmaya başladı. Bu durum Irak'ta bulunan Bağdat Paktı karşıtlarının daha da alevlenmesine sebep oldu ve aynı yıl içerisinde bazı şehirlerde isyan ve kargaşalar baş gösterdi. Mevcut siyasi ortamın ışığında Muhalifler örgütlenme başladılar. Aynı zamanda ordu içerisinde ciddi sayıdaki subaylar rejime karşı harekete geçmeye başladılar.
14 Temmuz Devrimi
1958 yılında Lübnan'da 'u destekleyen batı yanlısı Hristiyanlar ile Cemal Abdünnasır'ı destekleyen Arap milliyetçiliği yanlısı Müslümanlar iç savaşın eşiğine gelmişlerdi. Ürdün Kralı I. Hüseyin durumu kontrol edebilmek için Irak Ordusundan yardım istedi. Albay Abdülkerim Kasım Ürdün'e destek için gönderilen ordunun başında bulunuyordu. Albay Abdülkerim emrindeki birlikleri Ürdün yerine Bağdat'a ilerletti ve darbe gerçekleştirdi. Kral Faysal kan dökülmesini istemiyordu ve saray muhafızlarına direniş göstermemeleri için emir verdi. Kraliyet ikametgâhına ilerlemekle görevli birliğin başındaki Yüzbaşı Abdul Sattar Sabaa Al-Ibousi, o sırada orada bulunan Kral Faysal, Prens Abdülillah'ın kendisi, eşi ve annesi, Kralın halası ve orada bulunan birkaç hizmetçi ve görevliyi sarayın bahçesine topladı. Duvara doğru dönmeleri emredilmesinin ardından makineli tüfek ile infaz edildiler. Kral Faysal'ın orada ölmemesi üzerine hastaneye götürülmek istendi ancak yolda öldü.
Kaynakça
- Notlar
- Özel
- ^ Scott, James C (9 August 2001). "The Coup". Iraqi Coup. California State University, Sacramento. Archived from the original on 24 October 2007.
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Önce gelen: Kral Gazi | Irak kralı 1939 - 1958 | Sonra gelen: Monarşi kaldırıldı. Irak cumhurbaşkanı olarak: Muhammed Necib Er Rubai |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
II Faysal El Melik Faysal Es Sani Arapca الملك فيصل الثاني d Mayis 1935 14 Temmuz 1958 son Irak krali Babasi Gazi bin Faysal in trafik kazasi gecirdigi 4 Nisan 1939 tarihinden 14 Temmuz Darbesinde infazina kadar 19 sene hukum surdu II FaysalKral II Faysal 1958Irak kraliHukum suresi4 Nisan 1939 14 Temmuz 1958Once gelenI GaziSonra gelenMonarsi kaldirildi Irak Cumhurbaskani olarak Muhammed Necib Er RubaiKral NaibiPrens AbdulillahArap Federasyonu BaskaniHukum suresi14 Subat 14 Temmuz 1958Once gelenYeni makamSonra gelenMakam feshedildi De jure I HuseyinDogum02 Mayis 1935 1935 05 02 Bagdat Irak KralligiOlum14 Temmuz 1958 23 yasinda Bagdat Arap FederasyonuTam adiFaisal bin Ghazi bin Faisal bin Hussein bin AliHanedanHasimogullariBabasiI GaziAnnesiHicaz PrensesiDiniSunnilikIlk YillariIrak Krali II Faysal 1944 Irak Krali Gazi bin Faysal in tek oglu olarak 2 Mayis 1935 tarihinde Bagdat ta dunyaya geldi Babasinin 1939 yilinda araba kazasinda hayatini kaybetmesinin ardindan Irak Krali olarak tahta cikti ancak yasinin kucuk olmasindan dolayi amcasi ve babasinin kuzeni olarak Prens Abdulillah Irak Naibi sifati ile ulkeyi yonetmeye basladi 1941 Darbesi Hasimogullari ailesi ve Birlesik Krallik 1916 yilindaki Arap Ayaklanmasindan beri yakin iliskiler icerisindeydi Kral Naibi ve ayni zamanda hanedan uyesi olarak Prens Abdulillah bu iliskileri devam ettirmeye yonelik politikalar ile ulkeyi yonetiyordu Almanya nin Polonya yi isgali ile baslayan surecin ardindan 5 Eylul tarihinde Irak Almanya ile butun iliskilerini kesti ancak basta Resid Ali Geylani olmak uzere bazi Irakli yetkili ve subaylar Almanya yanlisi bir politika izlenmesi gerektigini savunuyorlardi Hukumetin Ingiltere yanlisi politikasindan rahatsizlik duyan bazi subaylar Altin Meydan adini verdikleri Nazi yanlisi bir hizip kurdular onderligindeki bu grup 1 Nisan 1941 tarihinde gerceklestirdikleri bir darbe ile Prens Abdulillah i ve Irak Basbakani Nuri Said Pasa yi ulkeden surgun ettiler ve Resid Ali Geylani nin Basbakan oldugu yeni bir hukumet kurdular Darbenin ardindan gelen Alman destegi Irak direnisi icin yeterli degildi Bu sebeple Ingiltere onderligindeki Muttefik birlikleri Hasimogullari ni desteklemek uzere Irak uzerine ilerlediler ve Anglo Irak Savasi basladi 29 gun suren savasin ardindan Ingiliz birlikleri Bagdat a girdiler Resid Ali ve destekcilerinin Iran a kacmasi uzerine yeni kurulan hukumet dustu ve tekrar Ingiliz yanlisi yonetim goreve getirildi HukumdarligiKral Faysal solda kuzeni Urdun Krali Huseyin ile beraber Subat 1958 II Dunya Savasi devam ederken Faysal ve annesi bir sure Ingiltere de yasadilar Burada daha sonra Urdun Krali olarak tahta cikacak olan kuzeni I Huseyin ile beraber Harrow School da egitim gorduler Faysal ve Huseyin bu sure icerisinde oldukca yakin bir arkadaslik kurdular ve hatta hanedanlarinin iki kolunu tekrar bir araya getirmeye bile karar verdiler Faysal 2 Mayis 1953 tarihinde yonetme yasina 18 geldiginde tecrubesi oldukca az olarak yonetimine basladi Kendisinin yonetimde soz sahibi olmaya basladigi donemlerde Irak oldukca sikintili bir toplumsal surecten gecmekteydi Hukumetin izledigi bati yanlisi politika toplumun onemli bir kesiminde hosnutsuzluga sebep oluyordu ve Bagdat Pakti gibi bati ile yakinlasmalara sebep olan anlasmalar bazi bolgelerde isyanlara hatta olumlere sebep olmus halkin kraliyete olan sadakati sarsilmisti II Faysal in hanedan armasi Ulke ile ilgili kararlar verilmesi gerektiginde kral cogunlukla bunu Prens Abdulillah ve Nuri Said Pasa ya birakiyordu 1950 li yillarda petrol fiyatlarinin yukselmesi ile birlikte kral ve danismanlari kazanilan fazladan geliri gelistirme projelerine harcamaya karar verdiler Ancak bu durum yatirimlardan dogrudan etkilenen orta sinif ile koylu sinifi arasindaki kopuklugun acilmasina sebep oldu Bu ortamin etkisi ile Irak Komunist Partisi halk uzerindeki etkisini arttirdi Halk icerisindeki hosnutsuzluk uygun ortamin da etkisi ile hizlica buyumeye basladi 1952 Misir Devriminden etkilenen bazi reform yanlilari devrimin tek cozum oldugu konusunda fikirler benimsemeye basladilar ve Cemal Abdunnasir in etkisinde kaldilar 1 Subat 1958 de komsu Suriye Birlesik Arap Cumhuriyeti ni olusturmak icin Misir ile birlesti Bu Irak ve Urdun kralliklarini benzer bir ittifak kurarak baglarini guclendirmeye tesvik etti Iki hafta sonra 14 Subat ta resmi olarak Arap Federasyonu kuruldu Hasimi ailesinin kidemli uyesi Faysal devlet baskani oldu Kral Faysal ve amcasi Prens Abdulillah 1956 yilina Suveys Krizinin baslamasi ile beraber Faysal in durumu daha kotuye gitmeye basladi Cemal Abdunnasir in Suveys Kanalini millilestirmesi uzerine Israil Birlesik Krallik ve Fransa Suveys Kanalini guvence altina almak amaci ile Misir ile catismaya basladi Bu durum Irak ta bulunan Bagdat Pakti karsitlarinin daha da alevlenmesine sebep oldu ve ayni yil icerisinde bazi sehirlerde isyan ve kargasalar bas gosterdi Mevcut siyasi ortamin isiginda Muhalifler orgutlenme basladilar Ayni zamanda ordu icerisinde ciddi sayidaki subaylar rejime karsi harekete gecmeye basladilar 14 Temmuz Devrimi1958 yilinda Lubnan da u destekleyen bati yanlisi Hristiyanlar ile Cemal Abdunnasir i destekleyen Arap milliyetciligi yanlisi Muslumanlar ic savasin esigine gelmislerdi Urdun Krali I Huseyin durumu kontrol edebilmek icin Irak Ordusundan yardim istedi Albay Abdulkerim Kasim Urdun e destek icin gonderilen ordunun basinda bulunuyordu Albay Abdulkerim emrindeki birlikleri Urdun yerine Bagdat a ilerletti ve darbe gerceklestirdi Kral Faysal kan dokulmesini istemiyordu ve saray muhafizlarina direnis gostermemeleri icin emir verdi Kraliyet ikametgahina ilerlemekle gorevli birligin basindaki Yuzbasi Abdul Sattar Sabaa Al Ibousi o sirada orada bulunan Kral Faysal Prens Abdulillah in kendisi esi ve annesi Kralin halasi ve orada bulunan birkac hizmetci ve gorevliyi sarayin bahcesine topladi Duvara dogru donmeleri emredilmesinin ardindan makineli tufek ile infaz edildiler Kral Faysal in orada olmemesi uzerine hastaneye goturulmek istendi ancak yolda oldu KaynakcaNotlar Ozel Scott James C 9 August 2001 The Coup Iraqi Coup California State University Sacramento Archived from the original on 24 October 2007 Resmi unvanlarOnce gelen Kral Gazi Irak krali 1939 1958 Sonra gelen Monarsi kaldirildi Irak cumhurbaskani olarak Muhammed Necib Er Rubai