Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Işıkçılık / Işık Alevîliği son dönemlerde Alevîler arasında yaygınlaşan[], Alevî inanç ve tarihini alternatif bir şekilde algılayan bir hareketi imâ etmek amacıyla kullanılan bir terimdir.
Erdoğan Çınar
Her ne kadar 1990'lı yılların başlangıcından beri Alevîler arasında alternatif görüşler varolduysa (örneğin ), ciddi ve etkili bir biçimde görüşler 2004 yılında ortaya çıktı. Bu farklı görüş ve yorumlar 'ın isimli kitabının 2004 yılında yayınlanmasıyla kurumsallaştırılmıştır.
Luvilik-Aluvilik nazâriyesi
- Alevîler'in kökeni, Hititler'den önce Anadolu’da yaşamış olan Luviler'e dayanır.
- Bizans dönemindeki Pavlikenler aslında Hristiyan değil, Alevî'dirler.
- Pavlikenler altı dede ocağı kurmuştur.
- Pîr Sultan olarak bilinen kişi aslında bir Pavliken önder olan Pir Silvanus’tur.
- Pîr Sultan Abdal’ın da başına gelen olaylar aslında Silvanus’un yaşadıklarından başka bir şey değildir.
Alevilik etimolojisi
Işık-Alevî hareketi "Alevî" teriminin eski bir Anadolu uygarlığı olan Luvilerden geldiğini ve Luvi sözcüğünün Hitit dilinde "Işık İnsanları" anlamına geldiğini öne sürmektedir. Buna karşın, geleneksel Alevîlik'te Alevî terimi, Arapça "Ali'ye bağlı" anlamına gelen sözcükten geldiği kabul edilir. Ama "Al" kelimesi ibranicede Tanrı demektir ve Tanrıdan gelen anlamında da kullanılabilir. (Arapça: عَلَوِي). Bazı Osmanlı kaynaklarinda belirli bölgelerde yaşayan bir kısım Alevîler için "Işık Taifesi" denmesi, Işık-Alevîlerine göre, Luvilerin ve Alevîlerin arasındaki bağın ispatıdır.
İnanç
Işıkçılar kendilerini ezoterikçi olarak görürler ve Alevîliğin de ezoterizmin ta kendisi olduğunu savunurlar. Böylece kendilerini tarihteki bütün ezoterik inançlarla özdeşleştirirler (örneğin Hristiyan ezoterizmi, İslâm ezoterizmi (Bâtınîlik), Musevi ezoterizmi (Kabbala) ve Pagan ezoterizmi gibi kimliklerle).
Işık Alevîleri, Alevîliğin Dünya'nın en eski dini olduğunu ve bu dinin zamanla birçok kılıfa bürünmeye mecbur kaldığını savunurlar. Dünya'nın bu "ilk ve orijinal" dininin, diğer din ve inançlara asıl kaynak olduğunu öne sürerler:
Alevîliğin, on binlerce yıllık geçmişten gelen, bütün inanışları etkilemiş, semavî dinlere başlangıç oluşturmuş asıl kaynak, "Serçeşme", olduğunu bütün gerçekliğiyle ortaya çıkartıyor.
Işık hareketi, Alevîlerin dini törenlerinin Hititler ve hatta Sümerler tarafından bile yapıldığını iddia eder. Işıkcılara göre, Orta Çağ'daki Paulusçuluk ve Bogomilizm gibi Hristiyan mezhepleri de aslında Alevî idi. Bu görüşe dair iyi bir örneği, Sean Martin'in The Cathars: The Most Successful Heresy of the Middle Ages isimli kitabının Türkçeye çevirilmesinde görüyoruz. Kitabın orijinalı "Alevî" sözcüğünü içermediği halde çeviren kişi, kitabın başlığını Ortaçağ'da Avrupa'da Alevî Hareketi - Katharlar olarak çevirmistir.
İlk başta Alevî tarihinin 3.000 yıllık olduğunu savunan Işık hareketi, bu rakamı 12.000 yıla yükseltmiştir. Bunu Ocak 2009'da Berlin şehrinde bir konferansta beyan etmişlerdir.
Işıkçılık nazariyesince savunulan fikir ve görüşler
Geleneksel Alevîlik ile kıyaslandığı zaman Işık hareketinin en çarpıcı farklılıkları, hareketin tarih algılayışında görülmektedir. Işıkçıların itikadlarına göre:
- Işıkçılar, Alevîler'in yaşamlarını devam ettirebilmek için tarihte defalarca gerçek kimliklerini gizlemek zorunda kaldıklarını öne sürmektedirler. Işıkçı-Çınarcılık inancına göre, Pavliken ve Bogomil gibi heretik Hristiyan mezheplerinin de aslında Bizans baskısından kurtulabilmek için kendilerini Hristiyan göstermeye uğraşan en eski Alevîler'den oldukları varsayımı temel inanç akidesini oluşturmaktadır.
- Işık-Alevi düşüncesi, çoğu heterodoks grupların da baskının birer ürünü olarak ortaya çıktıklarını savunmaktadır. Aynı şekilde günümüz Anadolu Aleviler'in tümünün de Osmanlı baskısından kurtulabilmek için İslami bir kılıfa bürünmeye mecbur kalan takiyyeci gruplar olduklarını iddia etmektedir.
- Böylece, Ehl-i Hak ve Yezîdîlik gibi kökleri 'den beslenen ve İslâmiyet ile Sufilik'ten başka hiçbir ortak tarafı bulunmayan farklı gayri-İslâmî dini grupların içerisine, İslâm Şiiliğinin İmamiye-i İsnaaşeriye mezhebinden etkilenmiş olan Bektâşî Tarikâtı ile Ghulat-i Şîʿa'dan olan Nusayrî inancı gibi itikatları da dahil etmek suretiyle, bunların tümünün aslında İslâmiyet ile hiçbir alâkası bulunmayan, kendini gizlemek zorunda kalmış olan dini inanışlar olduğunu iddia ederler.
- Yezidi-Yaresani itikatları için geçerli olduğu düşünülen yukarıdaki bu olguyu İslâmiyet'in İsmâilîyye, Nusayrîlik ve Bektâşî Tarikâtı için de geçerli olduğunu iddia ederler ve bu duruma, kökeni çoğunluk tarafından İslami olarak kabul edilse de, hem Alevilik kelimesini hem de inancına ait bazı karakteristikleri kanıt gösterirler.
- Yeni bir "Alevi itikat tanımlaması" oluşturmak amacıyla, Alevîlik ile İslamiyet arasındaki bağlantıyı tamamıyla reddederek, kökenini Hititler ile Luviler'e dayandırdıkları "Alisiz-Alevîlik" olarak da tanımlanabilecek yeni bir itikat üretmeye çalışıyorlar.
- Bu kuramın en ileri mertebedeki savunucuları ise "Alevi" kelimesi ile "Ali" arasında hiçbir bağın geçmişte de mevcut olmadığını, aslında "Alevi" kelimesinin kökeninin "Luvice" içinde saklı olduğu ve Luviler'e delalet ettiği iddiasını savunuyorlar.
Eleştiriler
Işıkçı-gelenekçi ayrışması Alevi camiasında derin bir fikir ayrılığına yol açmıştır. Alevîler son yüzyıllarda ilk kez inanç bakımından bu kadar ciddi bir ayrışmaya tanık olmuşlardır.
Bazı geleneksel Aleviler, Işıkçı hareketine şiddetli bir biçimde karşı çıkmıştır. Onlar, Işık Alevilerini yeni bir din icat etmekle ve bazen Alevi birliğini bozmaya çalışan ajanlar olmakla bile suçlamışlardır. Işıkçılar aşırı politik olmakla ve Aleviler tarafından çok okunan Buyruk gibi önemli Alevi kaynaklarından vazgeçmekle de eleştirilmiştir.
Ünlü Alevi tarihçisi de Erdoğan Çınar'ın eserlerini birkaç makalede onu bilerek çarpıtmakla ve komplocu olmakla eleştirmiştir. Aksüt'ün ilk resmî cevabıÇınar'dan uyarı: 'Her flörtün sonu evlilikle bitmez isimli röportaja yönelik gelmiştir. Diğer bir araştırmacı Ünsal Öztürk de Erdoğan Çınar'ı eleştirmiştir. 2010 yılında Hamza Aksüt, Hasan Harmancı ve Ünsal Öztürk'le beraber Alevi Tarih Yazımında Skandal - Erdoğan Çınar Örneği isimli kitabı çıkarmıştır. Bu kitap Erdoğan Çınar'ın öne sürdüğü iddiaları ele alan bir incelemedir.
Bazı gelenekçiler tepki olarak gibi Işıkçı düşünceyi benimsemiş dedelerin yol düşkünü ilan edilmesini bile talep etmiştir.
Son zamanlarda birçok yeni blog ve websitesi (örnegin ), Işıkçı hareketine bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Bunların bazıları rakip kurum olarak görülen Cem Vakfı tarafından kurulmuştur.
Işık-Alevî kurumları
Işık hareketi önemli ve güçlü Alevi kurumları arasında çok etkili olmayı başarmıştır. Örneğin (AABK), 2006 yılında geleneksel Alevilik anlayışını Işık-Alevi düşüncesine uygun bir anlayışla değiştirmiştir.
Bugün AABK'ya ait YOL TV isimli bir televizyon kanalı da bulunmaktadır. Son zamanlarda Türkiye'de bulunan bazi Alevi kurumları da Alevilik anlayışlarını değiştirmiştir.
Işıkçı dedeler
Her ne kadar çoğu dedeler hâlâ geleneksel Alevilik anlayışını benimsiyorsa da bazıları zamanla Işıkçı hareketinin Alevilik anlayışını kabul etmiştir. Gayri geleneksel görüşlere sahip olduklarını bildiren ilk dedeler arasında 1995 yılında Alevilik Bir Sır Değildir isimli kitabı yayınlanan Ali Haydar Cilasun ve 2003 yılında Hasan Kılavuz yer almaktadır. Hasan Kılavuz, bugün Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu'nda ve buna bağlı televizyon kanalı YOL TV'de önemli bir kişiliktir.
Ayrıca bakınız
- Keysanîlik
- Karmatîlik
- Dürzîlik
- İsmailîlik
- Mustâlîlik
- Davudî İsmailîlik
- Nizarî İsmailîlik
- Haşhaşilik
- Bâtınîlik
- Nusayrîlik
- Vefâîlik
- Babâîlik
- Hurûfîlik
- Kızılbaşlık
- Alevîlik
- Bektaşîlik
- Dedebabalık
- Alicilik
- Bâbîlik
- Bahâîlik
- Ehl-i Hak
- Ezidilik
- Sâbiîlik
- Mani dini
- Nebatiler
- Luvi mitolojisi
- Gnostisizm
- Zerdüştlük
- Zurvanizm
Kaynakça
- ^ birgun.net. . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ birgun.net. . 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ "Francois Lenormant, "Chaldean magic and its origin and development". 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
- ^ idefix.com. . 5 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ amazon.com. "Sean Martin: The Cathars: The Most Successful Heresy of the Middle Ages, Pocket Essentials, 2005". Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ idefix.com. . 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ renkhaber.com. . 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ Izady, Mehrdad R. (1992), The Kurds : a concise handbook, Washington & London: Taylor & Francis, ss. 170 passim, ISBN
- ^ Xemgin, E. (2012), Mazda İnancı ve Alevîlik, Berfin Yayıncılık.
- ^ Bulut, Faik. (2011), Ali’siz Alevîlik, Berfin Yayıncılık.
- ^ Not: 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Günümüzde bazı Alevîler inançlarının sadece insanîyet ve sevgi temelli bir felsefe olduğunu ve doğrudan bir din ile alâkası bulunmadığını ifade etmektedirler.
- ^ alevierenler.blogcu.com. . 18 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ aleviyolu.org. "Yol tv ve "Gönül Yolu" isimli program düzenleyicilerini kınıyoruz!". Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.[]
- ^ alevihaberajansi.com. . 7 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ renkhaber.com. . 1 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ renkhaber.com. . 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ renkhaber.com. . 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ idefix.com. . 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ aleviyolu.net. . 26 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
- ^ aleviyolu.net. . 26 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2010.
Bibliyografya
Işık Aleviliğinin temel kaynakları Erdoğan Çınar'ın yazmış olduğu eserlerden oluşmaktadır:
- Aleviliğin Gizli Tarihi / Demirin Üstünde Karınca İzi (2004)
- Aleviliğin Kayıp Bin Yılı (325-1325) Yolcu Ateşte Yanmak İle Yol Yanmaz (2006)
- Kayıp Bir Alevi Efsanesi (2007)
- Aleviliğin Kökleri & Abdal Musa'nın Sırrı (2008)
- Bahçe Bizim Gül Bizdedir / Eski Çağ'dan Cumhuriyet'e Alevilik (2009)
Erdoğan Çınar başka yazarlardan da destek görmüştür:
- Haşim Kutlu: Kızılbaş Alevilikte Yol Erkân Meydan, Yurt Kitap Yayın, 2007
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Isikcilik Isik Aleviligi son donemlerde Aleviler arasinda yayginlasan kaynak belirtilmeli Alevi inanc ve tarihini alternatif bir sekilde algilayan bir hareketi ima etmek amaciyla kullanilan bir terimdir Erdogan CinarHer ne kadar 1990 li yillarin baslangicindan beri Aleviler arasinda alternatif gorusler varolduysa ornegin ciddi ve etkili bir bicimde gorusler 2004 yilinda ortaya cikti Bu farkli gorus ve yorumlar in isimli kitabinin 2004 yilinda yayinlanmasiyla kurumsallastirilmistir Luvilik Aluvilik nazariyesi Aleviler in kokeni Hititler den once Anadolu da yasamis olan Luviler e dayanir Bizans donemindeki Pavlikenler aslinda Hristiyan degil Alevi dirler Pavlikenler alti dede ocagi kurmustur Pir Sultan olarak bilinen kisi aslinda bir Pavliken onder olan Pir Silvanus tur Pir Sultan Abdal in da basina gelen olaylar aslinda Silvanus un yasadiklarindan baska bir sey degildir Alevilik etimolojisi Isik Alevi hareketi Alevi teriminin eski bir Anadolu uygarligi olan Luvilerden geldigini ve Luvi sozcugunun Hitit dilinde Isik Insanlari anlamina geldigini one surmektedir Buna karsin geleneksel Alevilik te Alevi terimi Arapca Ali ye bagli anlamina gelen sozcukten geldigi kabul edilir Ama Al kelimesi ibranicede Tanri demektir ve Tanridan gelen anlaminda da kullanilabilir Arapca ع ل و ي Bazi Osmanli kaynaklarinda belirli bolgelerde yasayan bir kisim Aleviler icin Isik Taifesi denmesi Isik Alevilerine gore Luvilerin ve Alevilerin arasindaki bagin ispatidir InancIsikcilar kendilerini ezoterikci olarak gorurler ve Aleviligin de ezoterizmin ta kendisi oldugunu savunurlar Boylece kendilerini tarihteki butun ezoterik inanclarla ozdeslestirirler ornegin Hristiyan ezoterizmi Islam ezoterizmi Batinilik Musevi ezoterizmi Kabbala ve Pagan ezoterizmi gibi kimliklerle Isik Alevileri Aleviligin Dunya nin en eski dini oldugunu ve bu dinin zamanla bircok kilifa burunmeye mecbur kaldigini savunurlar Dunya nin bu ilk ve orijinal dininin diger din ve inanclara asil kaynak oldugunu one surerler Aleviligin on binlerce yillik gecmisten gelen butun inanislari etkilemis semavi dinlere baslangic olusturmus asil kaynak Sercesme oldugunu butun gercekligiyle ortaya cikartiyor Isik hareketi Alevilerin dini torenlerinin Hititler ve hatta Sumerler tarafindan bile yapildigini iddia eder Isikcilara gore Orta Cag daki Paulusculuk ve Bogomilizm gibi Hristiyan mezhepleri de aslinda Alevi idi Bu goruse dair iyi bir ornegi Sean Martin in The Cathars The Most Successful Heresy of the Middle Ages isimli kitabinin Turkceye cevirilmesinde goruyoruz Kitabin orijinali Alevi sozcugunu icermedigi halde ceviren kisi kitabin basligini Ortacag da Avrupa da Alevi Hareketi Katharlar olarak cevirmistir Ilk basta Alevi tarihinin 3 000 yillik oldugunu savunan Isik hareketi bu rakami 12 000 yila yukseltmistir Bunu Ocak 2009 da Berlin sehrinde bir konferansta beyan etmislerdir Isikcilik nazariyesince savunulan fikir ve goruslerGeleneksel Alevilik ile kiyaslandigi zaman Isik hareketinin en carpici farkliliklari hareketin tarih algilayisinda gorulmektedir Isikcilarin itikadlarina gore Isikcilar Aleviler in yasamlarini devam ettirebilmek icin tarihte defalarca gercek kimliklerini gizlemek zorunda kaldiklarini one surmektedirler Isikci Cinarcilik inancina gore Pavliken ve Bogomil gibi heretik Hristiyan mezheplerinin de aslinda Bizans baskisindan kurtulabilmek icin kendilerini Hristiyan gostermeye ugrasan en eski Aleviler den olduklari varsayimi temel inanc akidesini olusturmaktadir Isik Alevi dusuncesi cogu heterodoks gruplarin da baskinin birer urunu olarak ortaya ciktiklarini savunmaktadir Ayni sekilde gunumuz Anadolu Aleviler in tumunun de Osmanli baskisindan kurtulabilmek icin Islami bir kilifa burunmeye mecbur kalan takiyyeci gruplar olduklarini iddia etmektedir Boylece Ehl i Hak ve Yezidilik gibi kokleri den beslenen ve Islamiyet ile Sufilik ten baska hicbir ortak tarafi bulunmayan farkli gayri Islami dini gruplarin icerisine Islam Siiliginin Imamiye i Isnaaseriye mezhebinden etkilenmis olan Bektasi Tarikati ile Ghulat i Siʿa dan olan Nusayri inanci gibi itikatlari da dahil etmek suretiyle bunlarin tumunun aslinda Islamiyet ile hicbir alakasi bulunmayan kendini gizlemek zorunda kalmis olan dini inanislar oldugunu iddia ederler Yezidi Yaresani itikatlari icin gecerli oldugu dusunulen yukaridaki bu olguyu Islamiyet in Ismailiyye Nusayrilik ve Bektasi Tarikati icin de gecerli oldugunu iddia ederler ve bu duruma kokeni cogunluk tarafindan Islami olarak kabul edilse de hem Alevilik kelimesini hem de inancina ait bazi karakteristikleri kanit gosterirler Yeni bir Alevi itikat tanimlamasi olusturmak amaciyla Alevilik ile Islamiyet arasindaki baglantiyi tamamiyla reddederek kokenini Hititler ile Luviler e dayandirdiklari Alisiz Alevilik olarak da tanimlanabilecek yeni bir itikat uretmeye calisiyorlar Bu kuramin en ileri mertebedeki savunuculari ise Alevi kelimesi ile Ali arasinda hicbir bagin gecmiste de mevcut olmadigini aslinda Alevi kelimesinin kokeninin Luvice icinde sakli oldugu ve Luviler e delalet ettigi iddiasini savunuyorlar ElestirilerIsikci gelenekci ayrismasi Alevi camiasinda derin bir fikir ayriligina yol acmistir Aleviler son yuzyillarda ilk kez inanc bakimindan bu kadar ciddi bir ayrismaya tanik olmuslardir Bazi geleneksel Aleviler Isikci hareketine siddetli bir bicimde karsi cikmistir Onlar Isik Alevilerini yeni bir din icat etmekle ve bazen Alevi birligini bozmaya calisan ajanlar olmakla bile suclamislardir Isikcilar asiri politik olmakla ve Aleviler tarafindan cok okunan Buyruk gibi onemli Alevi kaynaklarindan vazgecmekle de elestirilmistir Unlu Alevi tarihcisi de Erdogan Cinar in eserlerini birkac makalede onu bilerek carpitmakla ve komplocu olmakla elestirmistir Aksut un ilk resmi cevabiCinar dan uyari Her flortun sonu evlilikle bitmez isimli roportaja yonelik gelmistir Diger bir arastirmaci Unsal Ozturk de Erdogan Cinar i elestirmistir 2010 yilinda Hamza Aksut Hasan Harmanci ve Unsal Ozturk le beraber Alevi Tarih Yaziminda Skandal Erdogan Cinar Ornegi isimli kitabi cikarmistir Bu kitap Erdogan Cinar in one surdugu iddialari ele alan bir incelemedir Bazi gelenekciler tepki olarak gibi Isikci dusunceyi benimsemis dedelerin yol duskunu ilan edilmesini bile talep etmistir Son zamanlarda bircok yeni blog ve websitesi ornegin Isikci hareketine bir tepki olarak ortaya cikmistir Bunlarin bazilari rakip kurum olarak gorulen Cem Vakfi tarafindan kurulmustur Isik Alevi kurumlariIsik hareketi onemli ve guclu Alevi kurumlari arasinda cok etkili olmayi basarmistir Ornegin AABK 2006 yilinda geleneksel Alevilik anlayisini Isik Alevi dusuncesine uygun bir anlayisla degistirmistir Bugun AABK ya ait YOL TV isimli bir televizyon kanali da bulunmaktadir Son zamanlarda Turkiye de bulunan bazi Alevi kurumlari da Alevilik anlayislarini degistirmistir Isikci dedelerHer ne kadar cogu dedeler hala geleneksel Alevilik anlayisini benimsiyorsa da bazilari zamanla Isikci hareketinin Alevilik anlayisini kabul etmistir Gayri geleneksel goruslere sahip olduklarini bildiren ilk dedeler arasinda 1995 yilinda Alevilik Bir Sir Degildir isimli kitabi yayinlanan Ali Haydar Cilasun ve 2003 yilinda Hasan Kilavuz yer almaktadir Hasan Kilavuz bugun Avrupa Alevi Birlikleri Konfederasyonu nda ve buna bagli televizyon kanali YOL TV de onemli bir kisiliktir Ayrica bakinizKeysanilik Karmatilik Durzilik Ismaililik Mustalilik Davudi Ismaililik Nizari Ismaililik Hashasilik Batinilik Nusayrilik Vefailik Babailik Hurufilik Kizilbaslik Alevilik Bektasilik Dedebabalik Alicilik Babilik Bahailik Ehl i Hak Ezidilik Sabiilik Mani dini Nebatiler Luvi mitolojisi Gnostisizm Zerdustluk ZurvanizmKaynakca birgun net 20 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 birgun net 20 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 Francois Lenormant Chaldean magic and its origin and development 10 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Mayis 2016 idefix com 5 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 amazon com Sean Martin The Cathars The Most Successful Heresy of the Middle Ages Pocket Essentials 2005 Erisim tarihi 6 Nisan 2010 idefix com 10 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 renkhaber com 1 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 Izady Mehrdad R 1992 The Kurds a concise handbook Washington amp London Taylor amp Francis ss 170 passim ISBN 0 8448 1727 9 Xemgin E 2012 Mazda Inanci ve Alevilik Berfin Yayincilik Bulut Faik 2011 Ali siz Alevilik Berfin Yayincilik Not 22 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Gunumuzde bazi Aleviler inanclarinin sadece insaniyet ve sevgi temelli bir felsefe oldugunu ve dogrudan bir din ile alakasi bulunmadigini ifade etmektedirler alevierenler blogcu com 18 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 aleviyolu org Yol tv ve Gonul Yolu isimli program duzenleyicilerini kiniyoruz Erisim tarihi 6 Nisan 2010 olu kirik baglanti alevihaberajansi com 7 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 renkhaber com 1 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 renkhaber com 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 renkhaber com 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 idefix com 2 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 aleviyolu net 26 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 aleviyolu net 26 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Nisan 2010 BibliyografyaIsik Aleviliginin temel kaynaklari Erdogan Cinar in yazmis oldugu eserlerden olusmaktadir Aleviligin Gizli Tarihi Demirin Ustunde Karinca Izi 2004 Aleviligin Kayip Bin Yili 325 1325 Yolcu Ateste Yanmak Ile Yol Yanmaz 2006 Kayip Bir Alevi Efsanesi 2007 Aleviligin Kokleri amp Abdal Musa nin Sirri 2008 Bahce Bizim Gul Bizdedir Eski Cag dan Cumhuriyet e Alevilik 2009 Erdogan Cinar baska yazarlardan da destek gormustur Hasim Kutlu Kizilbas Alevilikte Yol Erkan Meydan Yurt Kitap Yayin 2007