Jan Ingenhousz ya da Ingen-Housz (d. 8 Aralık 1730 - ö. 7 Eylül 1799) Hollandalı fizikçi, fizyolog, biyolog ve kimyagerdir. Fotosentez için ışığın gerekli olduğunu, böylece de fotosentez işlemini bulmuştur. Ayrıca "Hücresel Solunum" konusunda önemli adımlar atmıştır. Yaşadığı dönemde, Avrupa ve özellikle Avusturya'nın önemli ailelerinden olan "Habsburg" ailesini (Viyana'da) çiçek hastalığına karşı başarılı bir şekilde aşılamasıyla ve Habsburg hanedanında özel danışman ve fizikçi olmasıyla bilinirdi.
Jan Ingenhousz | |
---|---|
Jan Ingenhousz | |
Doğum | 8 Aralık 1730 Breda |
Ölüm | 7 Eylül 1799 Calne |
Milliyet | Hollandalı |
Kariyeri | |
Dalı | Fizyoloji |
Etkiledikleri | Pieter van Musschenbroek David Gaub |
1779'da Ingenhousz, ortamda ışık olduğunda bitkilerin yeşil bölümlerinden hava baloncuklarının çıktığını, ortamda ışık olmayınca da bu işlemin durduğunu fark etti. Ayrıca bu baloncuklardaki gazın oksijen olduğunu belirtti. Ayrıca karanlıkta bitkilerin dışarıya karbondioksit verdiğini saptadı. Aynı şekilde, ışıklı ortamda dışarı verilen oksijenin karanlık ortamda dışarı verilen karbondioksitten fazla olduğunu da buldu. Bu bilgiler aslında bitkilerin ağırlığının sadece topraktan değil havadan da geldiğini kanıtlamış oldu.
Hollanda ve Viyana dışında Fransa, İngiltere, İskoçya, İsviçre arasında da vakit geçirdi. Elektrik, ısı iletimi ve kimya alanlarında araştırmalar yaptı. Ayrıca kendisi Benjamin Franklin ve Henry Cavendish ile tanıştı. 1785'te, kömür tozlarının alkol üstündeki düzensiz hareketini açıkladı ve bu yüzden Brown Hareketi'nin kâşifi olduğu iddia edilir. 1779'da, "Royal Society" bilim topluluğuna akademi üyesi olarak seçildi.
1799'da İngiltere'nin Calne şehrinde öldü ve oraya gömüldü. Karısı da bir yıl sonra öldü.
Konuyla ilgili yayınlar
- Beaudreau, Sherry Ann (2006). "Medical electricity and madness in the 18th century: the legacies of Benjamin Franklin and Jan Ingenhousz". Perspect. Biol. Med. 49 (3). Birleşik Devletler. ss. 330-45. doi:10.1353/pbm.2006.0036. ISSN 0031-5982. (PMID) 16960304.
- Smit, P. (1980). "Jan Ingen-Housz (1730-1799): some new evidence about his life and work". Janus; revue internationale de l'histoire des sciences, de la médecine, de la pharmacie, et de la technique. 67 (1-2-3). Hollanda. ss. 125-39. ISSN 0021-4264. (PMID) 11610754.
- Smith, Edgar F. (1926). "Forgotten Chemists". Journal of Chemical Education. Cilt 3. ss. 29 - 40. doi:10.1021/ed003p29. 30 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2010.
- Van Klooster, H. S. (1952). "Jan Ingenhousz". Journal of Chemical Education. Cilt 29. ss. 353 - 355. doi:10.1021/ed029p353. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jan Ingenhousz ya da Ingen Housz d 8 Aralik 1730 o 7 Eylul 1799 Hollandali fizikci fizyolog biyolog ve kimyagerdir Fotosentez icin isigin gerekli oldugunu boylece de fotosentez islemini bulmustur Ayrica Hucresel Solunum konusunda onemli adimlar atmistir Yasadigi donemde Avrupa ve ozellikle Avusturya nin onemli ailelerinden olan Habsburg ailesini Viyana da cicek hastaligina karsi basarili bir sekilde asilamasiyla ve Habsburg hanedaninda ozel danisman ve fizikci olmasiyla bilinirdi Jan IngenhouszJan IngenhouszDogum8 Aralik 1730 BredaOlum7 Eylul 1799 CalneMilliyetHollandaliKariyeriDaliFizyolojiEtkiledikleriPieter van Musschenbroek David Gaub 1779 da Ingenhousz ortamda isik oldugunda bitkilerin yesil bolumlerinden hava baloncuklarinin ciktigini ortamda isik olmayinca da bu islemin durdugunu fark etti Ayrica bu baloncuklardaki gazin oksijen oldugunu belirtti Ayrica karanlikta bitkilerin disariya karbondioksit verdigini saptadi Ayni sekilde isikli ortamda disari verilen oksijenin karanlik ortamda disari verilen karbondioksitten fazla oldugunu da buldu Bu bilgiler aslinda bitkilerin agirliginin sadece topraktan degil havadan da geldigini kanitlamis oldu Hollanda ve Viyana disinda Fransa Ingiltere Iskocya Isvicre arasinda da vakit gecirdi Elektrik isi iletimi ve kimya alanlarinda arastirmalar yapti Ayrica kendisi Benjamin Franklin ve Henry Cavendish ile tanisti 1785 te komur tozlarinin alkol ustundeki duzensiz hareketini acikladi ve bu yuzden Brown Hareketi nin kasifi oldugu iddia edilir 1779 da Royal Society bilim topluluguna akademi uyesi olarak secildi 1799 da Ingiltere nin Calne sehrinde oldu ve oraya gomuldu Karisi da bir yil sonra oldu Konuyla ilgili yayinlarBeaudreau Sherry Ann 2006 Medical electricity and madness in the 18th century the legacies of Benjamin Franklin and Jan Ingenhousz Perspect Biol Med 49 3 Birlesik Devletler ss 330 45 doi 10 1353 pbm 2006 0036 ISSN 0031 5982 PMID 16960304 Smit P 1980 Jan Ingen Housz 1730 1799 some new evidence about his life and work Janus revue internationale de l histoire des sciences de la medecine de la pharmacie et de la technique 67 1 2 3 Hollanda ss 125 39 ISSN 0021 4264 PMID 11610754 Smith Edgar F 1926 Forgotten Chemists Journal of Chemical Education Cilt 3 ss 29 40 doi 10 1021 ed003p29 30 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2010 Van Klooster H S 1952 Jan Ingenhousz Journal of Chemical Education Cilt 29 ss 353 355 doi 10 1021 ed029p353 12 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Haziran 2010