Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Jesse Woodson James (5 Eylül 1847 — 3 Nisan 1882) Amerikalı haydut. Missouri eyaleti bölgesinde kanunsuz işler gerçekleştirmiş Younger çetesinin en ünlü üyesidir. Ölümünden sonra Vahşi Batı’nın efsanevi isimlerinden oldu. Yaptığı soygunlardan sadece kendisi ve çete üyeleri geçimlerini sağlayabilmişti. Yakın zamanda yapılan akademik araştırmalar James’i ve çetesini daha çok Amerikan İç Savaşı’ndan sonra asilikler yapan eski Konfederasyon birlikleri kapsamına dahil etmektedir.
İlk yıllar
Jesse James, Clay County, Missouri’de dünyaya geldi. Babası Robert S. James çiftçiydi. Kentucky’den Missouri’ye göç etmiş ve Liberty’deki Liberty Kolejinin kurulmasını sağlamıştı. Robert James Altına Hücum sırasında Kaliforniya’ya gitti ve Jesse henüz 3 yaşındayken orada öldü. Robert’in ölümünden sonra, Jesse’nin annesi Lindi Viner önce Benjamin Simms, daha sonra da doktor Reuben Samuel ile evlendi. Samuel 1855 yılında kendi çocuklarıyla James evine dahil olunca Jesse iki üvey kardeş edindi: Alexander Franklin “Frank” James ve kız kardeşleri Susan Lavenia James. Evli çiftin sonradan 4 çocuğu daha oldu: Sarah Louisa Samuel, John Thomas Samuel, Fannie Quantrell Samuel ve Archie Peyton Samuel. Amerikan İç Savaşının yaklaşması James-Samuel ailesini derinden etkiledi zira Missouri eyaleti Kuzey ile Güney eyaletleri arasındaki bölgededir. Ayrıca Clay County’de köle kullanımı sürmekteydi. Bu geleneğin sürmesinde neden Güneyden gelen çiftçiler ve beraberlerinde getirdikleri adetleri olmuştur. Robert James’in ölmeden önce 6 kölesi varken, yeni ailenin tütün işinde çalışan toplam 7 kölesi vardı. Kölelerin ve sahiplerinin durumu 1854 yılında yasalaşan Kansas-Nebraska Yasasıyla belirsizliğe düştü. Bölgede kölelik yanlısı ve karşıtı grupların silahlı çatışmaları yaygınlaşmaktaydı.
İç savaş
İç Savaş Missouri’yi darmadağın etti ve Jesse James’in hayatına da yön verdi. 1861’de savaşın ilk muharebelerinden sonra bölgede gerilla faaliyetleri yoğun şekilde yaşandı. Ayrılmak isteyen güçlere ait “bushwhackers” gerilla gruplarıyla düzenli Kuzey orduları arasında sürekli çatışmalar yaşanıyordu. Gerillalar birlik yanlısı sivilleri öldürüyor, esirleri infaz ediyor ve hatta ölülerin kafa derilerini yüzüyorlardı.[] Kuzey birlikleri de buna karşı sokağa çıkma yasağı ilan edip evlere baskın düzenliyor, sivilleri tutukluyor ve Konfederasyon yanlılarını yargısız infaz ediyorlardı. James-Samuel ailesi savaşın çıkışıyla beraber kölelik yanlısı Konfederasyon saflarına dahil oldu. Frank James yerel bir bölük olan Missouri Eyalet Muhafız Birliğine katıldı ve Wilson Creek muharebesinde savaştı. Savaştan sonra hastalandı ve eve döndü. 1863 yılında Clay County’deki Konfederasyon yanlısı gerilla grubunun bir üyesi oldu. Aynı yılın Mayıs ayında Kuzey orduları Frank James’i arama bahanesiyle James-Samuel ailesinin evini yağmaladılar; Reuben Samuel’e işkence yaptılar ve Jesse’yi de darp ettiler.[] Frank ise yakalanamadı ve William C. Quantrill’e bağlı gerilla grubuna katıldı. Bu grupla birlikte 200 erkeğin öldürüldüğü katıldığı iddia edilir.[]
1863-64 kışında Frank Quantrill ile beraber Teksas’a gitti ve baharda Fletch Taylor’un önderliğindeki küçük bir grupla geri döndü. Grup Clay county’ye döndüğünde 16 yaşındaki Jesse de onlara katılır. 1864 yazında Taylor ağır yaralanınca, Frank ve Jesse James kardeşler Kanlı Bill Anderson’un “bushwacker” grubuna katıldılar. O yaz Jesse göğsünden ağır bir şekilde yaralandı. Buna rağmen iki kardeşin de Eylül ayındaki Centralia Katliamına katıldıkları bilinir. Katliamda 22 silahsız Kuzeyli asker öldürüldü veya ağır yaralandı, kafa derileri yüzüldü ve uzuvları birbirinden ayrıldı. Daha sonra gerillalar olayı duyup bastırmaya gelen Kuzey birliğini de pusuya düşürdü ve teslim olmak isteyenler de dahil olmak üzere herkesi öldürdü.[] James kardeşler kötü şöhretleri yüzünden bölgeyi terk etmek zorunda kaldı. Anderson Ekim ayında pusuya düşürülüp öldürülünce Frank Quantrill’e katılmak üzere Kentucky’ye, Jesse ise Archie Clement’e katılmak üzere Teksas’a gitti. Efsanelerin aksine Jesse James teslim olmaya çalışırken vurulmamış, bunun aksine o ve Clement Konfedere Ordularının teslim olmasından sonra ne yapacaklarını düşünürken Lexington Missouri bölgesinde Kuzey Ordusuna ait bir süvari bölüğüyle çatışırken ağır yaralanmıştır.[]
İç savaştan sonra
Savaştan sonra Missouri harabeye döndü. Savaş halkı birbiriyle kanlı bıçaklı üç gruba böldü: kölelik karşıtı birlik yanlıları (Demokratlar), kölelik yanlısı muhafazakâr birlik yanlıları (Cumhuriyetçiler) ve üçüncü grup olarak da ayrılık yanlıları. Radikaller kabul ettirdikleri yeni Anayasayla Missouri’deki bütün köleleri özgürleştirdi ve eski Konfederasyon yanlılarının elinden oy kullanma hakkını aldılar. Ortam gergin, bireysel şiddet ve grup hesaplaşmaları çok yaygındı.
Ağır yaralı olan Jesse'ye kuzeni Zerelda "Zee" Mimms bakıyordu. Bu şekilde 1865 yılı Ağustos ayına kadar Nebraska’da sürgünde kaldı. Jesse ve Zee ise bu süreçte yakınlaştı ve 9 yıl sonra evlendiler. Bu sırasa Jesse’nin komutanı Clement gerilla grubunu bir arada tutmayı başardı ve radikal Cumhuriyetçi yönetimi sıkıştırmaya başladı. Bu grup barış zamanı ABD’de ilk büyük banka soygunu olan Clay County Savings Association Banka soygununu 13 Şubat 1866 tarihinde gerçekleştirdi. Bankanın sahibi Cumhuriyetçi gerilla birlikleri komutanlarıydı. Banka soygunu sonrasında grup kaçarken masum bir kişi vurularak öldürüldü. Bu sırada grupta Frank ve Jesse’nin olduğuna dair bir bilgi bulunmamaktadır.
Clement soygunlara devam etti ve 1866 yılında eyalet seçimlerinin yapılacağı gün Lexington şehrini ele geçirip seçimlere engel olacak kadar kuvvetlendi. Bu olayın hemen ardından Clement kolluk kuvvetlerince öldürüldü. Jesse kendisi için çok acı olan bu olayı daha sonra ayrıntılı şekilde anlattı. Clement’in grubundan geri kalanlar iki yıl boyunca banka soygunlarına devam ettiler, ancak sayıları ölümler ve yakalanmalarla giderek azaldı. 23 Mayıs 1867’de grup Richmond Missouri’de bir bankayı soyup kentteki valinin oğlunu öldürdü. 1868 yılında Frank ve Jesse James kardeşler Cole Younger ile birleşerek Russellville Kentucky’de bir banka soydular. Ancak Jesse James’in ünlü olması Aralık 1869’da gerçekleşti. Jesse ve Frank, Daviess County Bankasını soydular, çalınan para azdı ancak Jesse’nin kasiyeri bir düşmanına benzeterek öldürmesi haberi gazetelerde çok ses getirdi. Jesse James gerçekleştirdiği bu soygunla haydutluğa başlayan eski gerillaların en tanınmışı oldu. Bu soygun aynı zamanda beklenmedik bir işbirliğinin de başlangıcı oldu. Kansas City Times gazetesi yazı işleri müdürü John Newman Edwards, Jesse James’in yazdığı mektupları basarak ve gerçekleştirdiği soygunları kahramanlık hikâyeleri olarak anlatarak Güney Eyaletlerinde Konfederasyon geleneğinin tekrar şahlanışını müjdeledi. Aynı zamanda yanlış haberler vererek kolluk kuvvetlerinin çeteyi yakalamasına mani oldu.[] Dolayısıyla Jesse James’in ünlenmesinde siyasetin de etkisi olmuştur.[] Bu sırada James kardeşler, Cole Younger ve onun kardeşleri John, Jim ve Bob ile birlikte Clell Miller ve diğer eski Konfederasyon gerillaları James-Younger çetesini oluşturuyordu. Çete Iowa’dan Teksas’a, Kansas’tan Virginia’ya kadar birçok banka ve posta arabası soygunu gerçekleştirdi. Kansas City’de bir panayırı soyan çete, çaldıkları paranın bir kısmını da oradaki kalabalığa dağıttı. 21 Temmuz 1873 itibarıyla artık tren soygunlarına yönelen çete bu tarihteki tren soygununda 3000 ABD Doları (2007 kuruyla $51.000) çaldı. Yaptığı tren soygunlarında yolculara dokunmayan ve sadece para kasasını çalan Jesse hakkında Robin Hood efsaneleri de türetildi.
Pinkertonlar
Adams Express Şirketi James-Younger çetesini durdurabilmek için 1874 yılında Pinkerton Ulusal Dedektiflik Ajansına başvurdu. Merkezi Chicago’da olan Pinkertonlar genellikle kanundışı haydutlara karşı görevlendirilseler de sonradan sanayi patronları tarafından grevdeki işçilere karşı da kullanıldılar. Pinkerton tarafından gönderilen yalnız ajanlar çeteye bağlı Missouri halkı tarafından hemen fark ediliyor ve -Joseph Whicher adlı ajanın başına geldiği gibi- bir süre sonra ölü bulunuyorlardı. Mart 1874'te 2 Pinkerton ajanı ve şerif yardımcısı öldürülürken John Younger da hayatını kaybetti. Pinkertonların kurucusu ve lideri Allan Pinkerton, durumu kan davası hâline getirdi ve eski Konfederasyon gerillalarından bir ekiple James çiftliğine 25 Ocak 1875 gecesi saldırdı. molotofkokteylleri ile eve saldıran Pinkertonlar James’in küçük kardeşi Archie’yi öldürüp, anne Zerelda’nin de bir kolunu parçaladılar. Olaydan sonra Pinkertonlar saldırının amacının kundaklama olmadığını iddia etse de amaçlarının evi içindekilerle beraber tamamen yakmak olduğu sonraki Pinkerton resmi yazışmalarından anlaşıldı.[] Bu kanlı olay sayesinde Jesse halk gözünde daha da sempatik bir kahraman oldu. James ve Younger kardeşlere af çıkartan yasa yerel mecliste çok az oy farkıyla reddedildi. Artık oy kullanma hakkı olan eski Konfederasyoncular çete mensuplarının başına koyan ödülün artırılmasını engelleyerek çeteye dolaylı yoldan yardımcı oldular.[]
Çetenin çöküşü
Jesse ve kuzeni Zee 24 Nisan 1874'te evlendiler. Bu evlilikten olan 4 çocuklarından ikisi hayatta kaldı: Jesse James Jr. (d. 1875) ve Marty Susan James (d. 1879). İkiz olan Gould ve Montgomery küçük yaşta öldüler. Oğul Jesse, Kansas City barosuna bağlı saygın bir avukat oldu. 7 Eylül 1876 tarihinde James-Younger çetesi o zaman kadarki en görkemli soygunlarına teşebbüs ettiler: Minesota’daki First National Bankası. Cole ve Bob Younger sonraki açıklamalarında bu bankayı sahipleri yüzünden seçtiklerini belirttiler. Bankanın sahipleri birlik yanlısı 2 general ve Güneyde vali olan Cumhuriyetçi bir siyasetçiydi.
Çete soygundan önce ikiye ayrıldı. 3 kişi bankaya girdi, 2 kişi dış kapıyı tuttu ve 3 kişi de yakındaki bir köprü başında bekledi. Soyguncuların planı kasadaki sorumlu memur kasayı açmayı reddedince bozuldu. Bankaya giremeyen kent halkı ise soygun yapıldığını fark ederek güvenlik görevlilerine haber verdi. Dışarıdaki 5 çete üyesi toplanan kalabalığın dağılması için havaya ateş etti ancak mevzilenen güvenlik güçlerinin ateşi altında kaldı ve 2 çete üyesi öldürdü, diğerleri yaralandı. İçeridekiler de kaçmaya yeltendi. Kaçarlarken bir çete üyesi kasayı açmayan memuru kafasından vurarak öldürdü. Hangi çete üyesinin bunu yaptığı hala tartışmalıdır. Çete kentten ayrıldı ve bir atlı grubu peşlerinden gelmekteydi. James kardeşler gruptan ayrıldılar ve Missouri’ye kaçtılar. Younger kardeşler ve Pitts ise kaçarken tanındılar ve çıkan silahlı çatışmada Pitts öldü. Younger kardeşler yakalandılar. Frank ve Jesse James kardeşler harici tüm James-Younger çetesi dağıtılmıştır. 1876 yılında Jesse ve Frank James, Nashville Tennesse’de görülürler. Burada takma isimler kullanırlar. Frank bu işleri bırakıp düzenli bir hayat kurma yanlısıydı ancak Jesse yanaşmadı. 1879 yılında yeni bir çete kurdu ve Missouri’de 8 Ekim 1879 tarihinde bir tren soygunu gerçekleştirdi. Bu soygunla beraber bir dizi suç işledi ve yine tren soymaya devam etti. Ama yeni çetesi eskisi gibi savaş görmüş gerillalardan oluşmadığı için kısa sürede çete üyeleri birbirine düştü.[] James ise paranoyaklaştı ve bir çete üyesini öldürdü. Bunun üzerine bir çete üyesi kaçtı. Yerel otoriteler olayların farkına varınca 1881 yılında kardeşler Missouri’ye dönmek zorunda kaldılar. Frank ise daha güvenli olan Virginia’ya gitti.
Ölümü
Çetesi yaralanmalar, ölümler ve kaçaklarla zayıflayan Jesse James, güvenebileceği sadece 2 adamı kaldığını düşünüyordu: Robert ve Charley Ford kardeşler. Charley daha önce Jesse ile beraber soygunlarda bulunmuştu ama Bob daha yeni katılmış ancak istekli biriydi. Kendisini daha iyi korumak isteyen Jesse, Ford kardeşlerden onun ailesinin yanına, aynı eve taşınmalarını istedi. Ancak iki kardeşin Missouri valisi olan Thomas Crittenden ile onun yakalanması için gizlice plan yaptıklarından haberi yoktu. Vali, James kardeşlerin yakalanmasını en öncelikli görevi olarak belirlemişti.
3 Nisan 1882’de kahvaltıdan sonra Ford kardeşler ve Jesse bir soygun için yola çıkmaya hazırlanıyorlardı. Eve girip-çıkmakta, atları hazırlamaktaydılar. Çok sıcak bir gündü, James ceketini ve silahını çıkardı. Sonra duvardaki resmin tozlu durduğunu fark etti ve sandalyenin üzerine çıkarak tozunu almaya başladı. Robert Ford bu durumdan yararlanarak Jesse'nin büyükbabasının silahıyla Jesse'yi vurdu. Ford kardeşler yaptıklarını gizlemediler. Robert Ford valiye telgraf çekerek ödülünü istedi. Ölüyü görmek için kalabalıklar toplandı. Ford kardeşler tebrik beklerken cinayetle suçlanarak tutuklandılar. Kardeşler yargılandı ve idama mahkûm edildi. Ancak kararın açıklanmasından iki saat sonra vali tarafından affedildiler. Valinin çok hızlı affı, bir cinayet işleneceğinden haberi olduğuna yoruldu.[]
Ford kardeşler paranın ancak bir kısmını alabildiler ve hızla Missouri’yi terk ettiler. Charley Ford 6 Mayıs 1884 tarihinde Richmond Missouri’de intihar etti. Bob Ford ise 8 Haziran 1892’de Creede Colorado’daki çadır meyhanede öldürüldü. Katili Edward Capehart O’Kelley, cinayeti Jesse’nin intikamını almak için işlediğini belirtti. O’Kelley suçlu bulunsa da sağlık sorunları nedeniyle cezası indirildi ve 1902’de serbest kaldı. Zerelda Samuel, Jesse James'in mezar taşına şunu yazdırdı: Oğlumun Aziz Hatırasına. O, burada adı belirtilemeyecek kadar alçak ve hain birisi tarafından öldürüldü.
İzleri
Hayatı boyunca Jesse Konfederasyoncular arasında önemli birisi oldu. Bazı tarihçiler Missouri’de Konfederasyonun yükselişini ona bağlar.[] Savaştan sonra James’in suça yönelik eylemleri tam da Güney eyaletlerinin Kuzeyden atanan valilerle yönetildiği döneme geldiği için Amerikan tarihindeki yeri sağlamlaştı. James bu dönemde Amerika'nın Robin Hood'u imajını kazandı. Şirketlere karşı küçük çiftçinin yanında gösterildi. Robin Hood efsanelerinin aksine soygunlarından çete üyeleri dışında kimse pay almamıştır.[] Onun için oluşturulan "kahraman haydut" imajı hala yaşamaktadır.[]
Kültürel alana etkileri
Çizgi roman
1969 yılında karikatür sanatçısı Morris ve yazar René Goscinny tarafından yaratılmış olan Red Kit kahramanı yeni macerasında Jesse James, Frank James ve Cole Younger ile karşılaşır. Macerada Jesse için atfedilen Robin Hood imajıyla dalga geçilir. Frank sürekli Shakespeare’den alıntı yapmaktadır. James kardeşler okumuş haydutlar olarak gösterilir.
Diğer bir Belçikalı çizgi roman olan Les Tuniques Bleues (Mavi Ceketliler) ise Amerikan İç Savaşında geçmektedir ve Quantrill komutasındaki Konfederasyon gerilla birliklerindeki James kardeşlere karşı Birlik ordusunun mücadelesini anlatır.
Müzik
James birçok sarkıya, kitaba, makaleye ve filme konu olmuştur. Jesse James’i neredeyse ilahlaştıran şarkıyı besteleyen Woody Guthrie James’in kahraman rolünü abartır. James’in eşinin ağzından yazılan şarkıda ise Kingston Trio, Robert Ford’u korkaklıkla suçlamaktadır. James’in konfederasyon yanlısı olmasına vurgu yapan bir diğer şarkı da Hank Williams Jr. tarafından yazılmıştır. Warren Zevon’un “Frank ve Jesse James” adlı şarkısında da çetenin yüce bir amaç uğruna soygun yaptığı iddia edilir.[]
Film
Jesse James’in hayatını anlatan birçok sinema ve televizyon filmi çekilmiştir.
- 1921: Jesse James Under the Black Flag, Jesse’yi oğlu canlandırmıştır.
- 1921: Jesse James as the Outlaw, Jesse’yi oğlu canlandırmıştır.
- 1927: Jesse James, Jesse’yi Fred Thomson canlandırmıştır.
- 1939: Jesse James, Jesse’yi Tyrone Power, Frank James’i Henry Fonda, Bob Ford’u ise canlandırmıştır.
- 1939: Days of Jesse James, Jesse’yi Don 'Red' Barry canlandırmıştır.
- 1941: Jesse James at Bay, Jesse’yi Roy Rogers canlandırmıştır.
- 1947: Jesse James Rides Again, Jesse’yi Clayton Moore canlandırmıştır.
- 1949: I Shot Jesse James, Jesse’yi Reed Hadley canlandırmıştır.
- 1950: Kansas Raiders, Jesse’yi Audie Murphy canlandırmıştır.
- 1951: The Great Missouri Raid, Jesse’yi Macdonald Carey canlandırmıştır.
- 1957: True Story of Jesse James, Jesse’yi Robert Wagner canlandırmıştır.
- 1969: A Time for Dying, Jesse’yi Audie Murphy canlandırmıştır.
- 1972: The Great Northfield, Minnesota Raid, Jesse’yi Robert Duvall canlandırmıştır.
- 1977: Another Man, Another Chance, Jesse’yi Christopher Lloyd canlandırmıştır.
- 1980: The Long Riders, Jesse’yi James Keach canlandırmıştır.
- 1986: The Last Days of Frank and Jesse James, Jesse’yi Kris Kristofferson, Frank James’i Johnny Cash ve Gen. Jo Shelby’yi Willy Nelson canlandırmıştır.
- 1994: Frank and Jesse, Jesse’yi Rob Lowe canlandırmıştır.
- 1999: Purgatory, Jesse’yi J.D. Souther canlandırmıştır.
- 2001: American Outlaws, Jesse’yi Colin Farrell canlandırmıştır.
- 2005: Jesse James: Legend, Outlaw, Terrorist (Discovery HD), Jesse’yi Daniel Lennox canlandırmıştır.
- 2007: The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford, Jesse’yi Brad Pitt, ’u ise Casey Affleck canlandırmıştır.
Müzeler
Jesse James ile ilgili bazı müzeler, onun soygun gerçekleştirdiği yerlerdedir.
- James Çiftliği: 1974 yılında Clay County ailenin evini satın almış ve müzeye çevirmiştir.
- Jesse James Evi Müzesi: St.Joseph’de Jesse’nin vurulduğu ev müzeye çevrilmiştir.
- First National Northfield Bankası: Başarısız 1876 soygununa sahne olan bina restore edilmiş ve müze yapılmıştır.
Kaynakça
- ^ Jesse James'in biyografisini kaleme alan T.J.Stiles'in sitesi 1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 2 Haziran 2020 tarihinde erişilmiştir
Dış bağlantılar
- James ailesine ait internet sitesi28 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
| Wikimedia Commons'ta Jesse James ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Jesse Woodson James 5 Eylul 1847 3 Nisan 1882 Amerikali haydut Missouri eyaleti bolgesinde kanunsuz isler gerceklestirmis Younger cetesinin en unlu uyesidir Olumunden sonra Vahsi Bati nin efsanevi isimlerinden oldu Yaptigi soygunlardan sadece kendisi ve cete uyeleri gecimlerini saglayabilmisti Yakin zamanda yapilan akademik arastirmalar James i ve cetesini daha cok Amerikan Ic Savasi ndan sonra asilikler yapan eski Konfederasyon birlikleri kapsamina dahil etmektedir Jesse James 1882 yilindaIlk yillarJesse James Clay County Missouri de dunyaya geldi Babasi Robert S James ciftciydi Kentucky den Missouri ye goc etmis ve Liberty deki Liberty Kolejinin kurulmasini saglamisti Robert James Altina Hucum sirasinda Kaliforniya ya gitti ve Jesse henuz 3 yasindayken orada oldu Robert in olumunden sonra Jesse nin annesi Lindi Viner once Benjamin Simms daha sonra da doktor Reuben Samuel ile evlendi Samuel 1855 yilinda kendi cocuklariyla James evine dahil olunca Jesse iki uvey kardes edindi Alexander Franklin Frank James ve kiz kardesleri Susan Lavenia James Evli ciftin sonradan 4 cocugu daha oldu Sarah Louisa Samuel John Thomas Samuel Fannie Quantrell Samuel ve Archie Peyton Samuel Amerikan Ic Savasinin yaklasmasi James Samuel ailesini derinden etkiledi zira Missouri eyaleti Kuzey ile Guney eyaletleri arasindaki bolgededir Ayrica Clay County de kole kullanimi surmekteydi Bu gelenegin surmesinde neden Guneyden gelen ciftciler ve beraberlerinde getirdikleri adetleri olmustur Robert James in olmeden once 6 kolesi varken yeni ailenin tutun isinde calisan toplam 7 kolesi vardi Kolelerin ve sahiplerinin durumu 1854 yilinda yasalasan Kansas Nebraska Yasasiyla belirsizlige dustu Bolgede kolelik yanlisi ve karsiti gruplarin silahli catismalari yayginlasmaktaydi Ic savasIc Savas Missouri yi darmadagin etti ve Jesse James in hayatina da yon verdi 1861 de savasin ilk muharebelerinden sonra bolgede gerilla faaliyetleri yogun sekilde yasandi Ayrilmak isteyen guclere ait bushwhackers gerilla gruplariyla duzenli Kuzey ordulari arasinda surekli catismalar yasaniyordu Gerillalar birlik yanlisi sivilleri olduruyor esirleri infaz ediyor ve hatta olulerin kafa derilerini yuzuyorlardi kaynak belirtilmeli Kuzey birlikleri de buna karsi sokaga cikma yasagi ilan edip evlere baskin duzenliyor sivilleri tutukluyor ve Konfederasyon yanlilarini yargisiz infaz ediyorlardi James Samuel ailesi savasin cikisiyla beraber kolelik yanlisi Konfederasyon saflarina dahil oldu Frank James yerel bir boluk olan Missouri Eyalet Muhafiz Birligine katildi ve Wilson Creek muharebesinde savasti Savastan sonra hastalandi ve eve dondu 1863 yilinda Clay County deki Konfederasyon yanlisi gerilla grubunun bir uyesi oldu Ayni yilin Mayis ayinda Kuzey ordulari Frank James i arama bahanesiyle James Samuel ailesinin evini yagmaladilar Reuben Samuel e iskence yaptilar ve Jesse yi de darp ettiler kaynak belirtilmeli Frank ise yakalanamadi ve William C Quantrill e bagli gerilla grubuna katildi Bu grupla birlikte 200 erkegin olduruldugu katildigi iddia edilir kaynak belirtilmeli Amerikan Ic Savasindaki Konfederasyon yanlisi duzensiz birlikler olan bushwhackers uyeleri 1863 64 kisinda Frank Quantrill ile beraber Teksas a gitti ve baharda Fletch Taylor un onderligindeki kucuk bir grupla geri dondu Grup Clay county ye dondugunde 16 yasindaki Jesse de onlara katilir 1864 yazinda Taylor agir yaralaninca Frank ve Jesse James kardesler Kanli Bill Anderson un bushwacker grubuna katildilar O yaz Jesse gogsunden agir bir sekilde yaralandi Buna ragmen iki kardesin de Eylul ayindaki Centralia Katliamina katildiklari bilinir Katliamda 22 silahsiz Kuzeyli asker olduruldu veya agir yaralandi kafa derileri yuzuldu ve uzuvlari birbirinden ayrildi Daha sonra gerillalar olayi duyup bastirmaya gelen Kuzey birligini de pusuya dusurdu ve teslim olmak isteyenler de dahil olmak uzere herkesi oldurdu kaynak belirtilmeli James kardesler kotu sohretleri yuzunden bolgeyi terk etmek zorunda kaldi Anderson Ekim ayinda pusuya dusurulup oldurulunce Frank Quantrill e katilmak uzere Kentucky ye Jesse ise Archie Clement e katilmak uzere Teksas a gitti Efsanelerin aksine Jesse James teslim olmaya calisirken vurulmamis bunun aksine o ve Clement Konfedere Ordularinin teslim olmasindan sonra ne yapacaklarini dusunurken Lexington Missouri bolgesinde Kuzey Ordusuna ait bir suvari boluguyle catisirken agir yaralanmistir kaynak belirtilmeli Ic savastan sonraSavastan sonra Missouri harabeye dondu Savas halki birbiriyle kanli bicakli uc gruba boldu kolelik karsiti birlik yanlilari Demokratlar kolelik yanlisi muhafazakar birlik yanlilari Cumhuriyetciler ve ucuncu grup olarak da ayrilik yanlilari Radikaller kabul ettirdikleri yeni Anayasayla Missouri deki butun koleleri ozgurlestirdi ve eski Konfederasyon yanlilarinin elinden oy kullanma hakkini aldilar Ortam gergin bireysel siddet ve grup hesaplasmalari cok yaygindi Agir yarali olan Jesse ye kuzeni Zerelda Zee Mimms bakiyordu Bu sekilde 1865 yili Agustos ayina kadar Nebraska da surgunde kaldi Jesse ve Zee ise bu surecte yakinlasti ve 9 yil sonra evlendiler Bu sirasa Jesse nin komutani Clement gerilla grubunu bir arada tutmayi basardi ve radikal Cumhuriyetci yonetimi sikistirmaya basladi Bu grup baris zamani ABD de ilk buyuk banka soygunu olan Clay County Savings Association Banka soygununu 13 Subat 1866 tarihinde gerceklestirdi Bankanin sahibi Cumhuriyetci gerilla birlikleri komutanlariydi Banka soygunu sonrasinda grup kacarken masum bir kisi vurularak olduruldu Bu sirada grupta Frank ve Jesse nin olduguna dair bir bilgi bulunmamaktadir Clement soygunlara devam etti ve 1866 yilinda eyalet secimlerinin yapilacagi gun Lexington sehrini ele gecirip secimlere engel olacak kadar kuvvetlendi Bu olayin hemen ardindan Clement kolluk kuvvetlerince olduruldu Jesse kendisi icin cok aci olan bu olayi daha sonra ayrintili sekilde anlatti Clement in grubundan geri kalanlar iki yil boyunca banka soygunlarina devam ettiler ancak sayilari olumler ve yakalanmalarla giderek azaldi 23 Mayis 1867 de grup Richmond Missouri de bir bankayi soyup kentteki valinin oglunu oldurdu 1868 yilinda Frank ve Jesse James kardesler Cole Younger ile birleserek Russellville Kentucky de bir banka soydular Ancak Jesse James in unlu olmasi Aralik 1869 da gerceklesti Jesse ve Frank Daviess County Bankasini soydular calinan para azdi ancak Jesse nin kasiyeri bir dusmanina benzeterek oldurmesi haberi gazetelerde cok ses getirdi Jesse James gerceklestirdigi bu soygunla haydutluga baslayan eski gerillalarin en taninmisi oldu Bu soygun ayni zamanda beklenmedik bir isbirliginin de baslangici oldu Kansas City Times gazetesi yazi isleri muduru John Newman Edwards Jesse James in yazdigi mektuplari basarak ve gerceklestirdigi soygunlari kahramanlik hikayeleri olarak anlatarak Guney Eyaletlerinde Konfederasyon geleneginin tekrar sahlanisini mujdeledi Ayni zamanda yanlis haberler vererek kolluk kuvvetlerinin ceteyi yakalamasina mani oldu kaynak belirtilmeli Dolayisiyla Jesse James in unlenmesinde siyasetin de etkisi olmustur kaynak belirtilmeli Bu sirada James kardesler Cole Younger ve onun kardesleri John Jim ve Bob ile birlikte Clell Miller ve diger eski Konfederasyon gerillalari James Younger cetesini olusturuyordu Cete Iowa dan Teksas a Kansas tan Virginia ya kadar bircok banka ve posta arabasi soygunu gerceklestirdi Kansas City de bir panayiri soyan cete caldiklari paranin bir kismini da oradaki kalabaliga dagitti 21 Temmuz 1873 itibariyla artik tren soygunlarina yonelen cete bu tarihteki tren soygununda 3000 ABD Dolari 2007 kuruyla 51 000 caldi Yaptigi tren soygunlarinda yolculara dokunmayan ve sadece para kasasini calan Jesse hakkinda Robin Hood efsaneleri de turetildi James Kardesler 1872 yilinda soldaki Jesse PinkertonlarAdams Express Sirketi James Younger cetesini durdurabilmek icin 1874 yilinda Pinkerton Ulusal Dedektiflik Ajansina basvurdu Merkezi Chicago da olan Pinkertonlar genellikle kanundisi haydutlara karsi gorevlendirilseler de sonradan sanayi patronlari tarafindan grevdeki iscilere karsi da kullanildilar Pinkerton tarafindan gonderilen yalniz ajanlar ceteye bagli Missouri halki tarafindan hemen fark ediliyor ve Joseph Whicher adli ajanin basina geldigi gibi bir sure sonra olu bulunuyorlardi Mart 1874 te 2 Pinkerton ajani ve serif yardimcisi oldurulurken John Younger da hayatini kaybetti Pinkertonlarin kurucusu ve lideri Allan Pinkerton durumu kan davasi haline getirdi ve eski Konfederasyon gerillalarindan bir ekiple James ciftligine 25 Ocak 1875 gecesi saldirdi molotofkokteylleri ile eve saldiran Pinkertonlar James in kucuk kardesi Archie yi oldurup anne Zerelda nin de bir kolunu parcaladilar Olaydan sonra Pinkertonlar saldirinin amacinin kundaklama olmadigini iddia etse de amaclarinin evi icindekilerle beraber tamamen yakmak oldugu sonraki Pinkerton resmi yazismalarindan anlasildi kaynak belirtilmeli Bu kanli olay sayesinde Jesse halk gozunde daha da sempatik bir kahraman oldu James ve Younger kardeslere af cikartan yasa yerel mecliste cok az oy farkiyla reddedildi Artik oy kullanma hakki olan eski Konfederasyoncular cete mensuplarinin basina koyan odulun artirilmasini engelleyerek ceteye dolayli yoldan yardimci oldular kaynak belirtilmeli Cetenin cokusuJesse ve kuzeni Zee 24 Nisan 1874 te evlendiler Bu evlilikten olan 4 cocuklarindan ikisi hayatta kaldi Jesse James Jr d 1875 ve Marty Susan James d 1879 Ikiz olan Gould ve Montgomery kucuk yasta olduler Ogul Jesse Kansas City barosuna bagli saygin bir avukat oldu 7 Eylul 1876 tarihinde James Younger cetesi o zaman kadarki en gorkemli soygunlarina tesebbus ettiler Minesota daki First National Bankasi Cole ve Bob Younger sonraki aciklamalarinda bu bankayi sahipleri yuzunden sectiklerini belirttiler Bankanin sahipleri birlik yanlisi 2 general ve Guneyde vali olan Cumhuriyetci bir siyasetciydi Cete soygundan once ikiye ayrildi 3 kisi bankaya girdi 2 kisi dis kapiyi tuttu ve 3 kisi de yakindaki bir kopru basinda bekledi Soyguncularin plani kasadaki sorumlu memur kasayi acmayi reddedince bozuldu Bankaya giremeyen kent halki ise soygun yapildigini fark ederek guvenlik gorevlilerine haber verdi Disaridaki 5 cete uyesi toplanan kalabaligin dagilmasi icin havaya ates etti ancak mevzilenen guvenlik guclerinin atesi altinda kaldi ve 2 cete uyesi oldurdu digerleri yaralandi Iceridekiler de kacmaya yeltendi Kacarlarken bir cete uyesi kasayi acmayan memuru kafasindan vurarak oldurdu Hangi cete uyesinin bunu yaptigi hala tartismalidir Cete kentten ayrildi ve bir atli grubu peslerinden gelmekteydi James kardesler gruptan ayrildilar ve Missouri ye kactilar Younger kardesler ve Pitts ise kacarken tanindilar ve cikan silahli catismada Pitts oldu Younger kardesler yakalandilar Frank ve Jesse James kardesler harici tum James Younger cetesi dagitilmistir 1876 yilinda Jesse ve Frank James Nashville Tennesse de gorulurler Burada takma isimler kullanirlar Frank bu isleri birakip duzenli bir hayat kurma yanlisiydi ancak Jesse yanasmadi 1879 yilinda yeni bir cete kurdu ve Missouri de 8 Ekim 1879 tarihinde bir tren soygunu gerceklestirdi Bu soygunla beraber bir dizi suc isledi ve yine tren soymaya devam etti Ama yeni cetesi eskisi gibi savas gormus gerillalardan olusmadigi icin kisa surede cete uyeleri birbirine dustu kaynak belirtilmeli James ise paranoyaklasti ve bir cete uyesini oldurdu Bunun uzerine bir cete uyesi kacti Yerel otoriteler olaylarin farkina varinca 1881 yilinda kardesler Missouri ye donmek zorunda kaldilar Frank ise daha guvenli olan Virginia ya gitti OlumuCetesi yaralanmalar olumler ve kacaklarla zayiflayan Jesse James guvenebilecegi sadece 2 adami kaldigini dusunuyordu Robert ve Charley Ford kardesler Charley daha once Jesse ile beraber soygunlarda bulunmustu ama Bob daha yeni katilmis ancak istekli biriydi Kendisini daha iyi korumak isteyen Jesse Ford kardeslerden onun ailesinin yanina ayni eve tasinmalarini istedi Ancak iki kardesin Missouri valisi olan Thomas Crittenden ile onun yakalanmasi icin gizlice plan yaptiklarindan haberi yoktu Vali James kardeslerin yakalanmasini en oncelikli gorevi olarak belirlemisti 3 Nisan 1882 de kahvaltidan sonra Ford kardesler ve Jesse bir soygun icin yola cikmaya hazirlaniyorlardi Eve girip cikmakta atlari hazirlamaktaydilar Cok sicak bir gundu James ceketini ve silahini cikardi Sonra duvardaki resmin tozlu durdugunu fark etti ve sandalyenin uzerine cikarak tozunu almaya basladi Robert Ford bu durumdan yararlanarak Jesse nin buyukbabasinin silahiyla Jesse yi vurdu Ford kardesler yaptiklarini gizlemediler Robert Ford valiye telgraf cekerek odulunu istedi Oluyu gormek icin kalabaliklar toplandi Ford kardesler tebrik beklerken cinayetle suclanarak tutuklandilar Kardesler yargilandi ve idama mahkum edildi Ancak kararin aciklanmasindan iki saat sonra vali tarafindan affedildiler Valinin cok hizli affi bir cinayet isleneceginden haberi olduguna yoruldu kaynak belirtilmeli Ford kardesler paranin ancak bir kismini alabildiler ve hizla Missouri yi terk ettiler Charley Ford 6 Mayis 1884 tarihinde Richmond Missouri de intihar etti Bob Ford ise 8 Haziran 1892 de Creede Colorado daki cadir meyhanede olduruldu Katili Edward Capehart O Kelley cinayeti Jesse nin intikamini almak icin isledigini belirtti O Kelley suclu bulunsa da saglik sorunlari nedeniyle cezasi indirildi ve 1902 de serbest kaldi Zerelda Samuel Jesse James in mezar tasina sunu yazdirdi Oglumun Aziz Hatirasina O burada adi belirtilemeyecek kadar alcak ve hain birisi tarafindan olduruldu IzleriHayati boyunca Jesse Konfederasyoncular arasinda onemli birisi oldu Bazi tarihciler Missouri de Konfederasyonun yukselisini ona baglar kaynak belirtilmeli Savastan sonra James in suca yonelik eylemleri tam da Guney eyaletlerinin Kuzeyden atanan valilerle yonetildigi doneme geldigi icin Amerikan tarihindeki yeri saglamlasti James bu donemde Amerika nin Robin Hood u imajini kazandi Sirketlere karsi kucuk ciftcinin yaninda gosterildi Robin Hood efsanelerinin aksine soygunlarindan cete uyeleri disinda kimse pay almamistir kaynak belirtilmeli Onun icin olusturulan kahraman haydut imaji hala yasamaktadir kaynak belirtilmeli Kulturel alana etkileriCizgi roman 1969 yilinda karikatur sanatcisi Morris ve yazar Rene Goscinny tarafindan yaratilmis olan Red Kit kahramani yeni macerasinda Jesse James Frank James ve Cole Younger ile karsilasir Macerada Jesse icin atfedilen Robin Hood imajiyla dalga gecilir Frank surekli Shakespeare den alinti yapmaktadir James kardesler okumus haydutlar olarak gosterilir Diger bir Belcikali cizgi roman olan Les Tuniques Bleues Mavi Ceketliler ise Amerikan Ic Savasinda gecmektedir ve Quantrill komutasindaki Konfederasyon gerilla birliklerindeki James kardeslere karsi Birlik ordusunun mucadelesini anlatir Muzik James bircok sarkiya kitaba makaleye ve filme konu olmustur Jesse James i neredeyse ilahlastiran sarkiyi besteleyen Woody Guthrie James in kahraman rolunu abartir James in esinin agzindan yazilan sarkida ise Kingston Trio Robert Ford u korkaklikla suclamaktadir James in konfederasyon yanlisi olmasina vurgu yapan bir diger sarki da Hank Williams Jr tarafindan yazilmistir Warren Zevon un Frank ve Jesse James adli sarkisinda da cetenin yuce bir amac ugruna soygun yaptigi iddia edilir kaynak belirtilmeli Film Jesse James in hayatini anlatan bircok sinema ve televizyon filmi cekilmistir 1921 Jesse James Under the Black Flag Jesse yi oglu canlandirmistir 1921 Jesse James as the Outlaw Jesse yi oglu canlandirmistir 1927 Jesse James Jesse yi Fred Thomson canlandirmistir 1939 Jesse James Jesse yi Tyrone Power Frank James i Henry Fonda Bob Ford u ise canlandirmistir 1939 Days of Jesse James Jesse yi Don Red Barry canlandirmistir 1941 Jesse James at Bay Jesse yi Roy Rogers canlandirmistir 1947 Jesse James Rides Again Jesse yi Clayton Moore canlandirmistir 1949 I Shot Jesse James Jesse yi Reed Hadley canlandirmistir 1950 Kansas Raiders Jesse yi Audie Murphy canlandirmistir 1951 The Great Missouri Raid Jesse yi Macdonald Carey canlandirmistir 1957 True Story of Jesse James Jesse yi Robert Wagner canlandirmistir 1969 A Time for Dying Jesse yi Audie Murphy canlandirmistir 1972 The Great Northfield Minnesota Raid Jesse yi Robert Duvall canlandirmistir 1977 Another Man Another Chance Jesse yi Christopher Lloyd canlandirmistir 1980 The Long Riders Jesse yi James Keach canlandirmistir 1986 The Last Days of Frank and Jesse James Jesse yi Kris Kristofferson Frank James i Johnny Cash ve Gen Jo Shelby yi Willy Nelson canlandirmistir 1994 Frank and Jesse Jesse yi Rob Lowe canlandirmistir 1999 Purgatory Jesse yi J D Souther canlandirmistir 2001 American Outlaws Jesse yi Colin Farrell canlandirmistir 2005 Jesse James Legend Outlaw Terrorist Discovery HD Jesse yi Daniel Lennox canlandirmistir 2007 The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford Jesse yi Brad Pitt u ise Casey Affleck canlandirmistir Muzeler Jesse James ile ilgili bazi muzeler onun soygun gerceklestirdigi yerlerdedir James Ciftligi 1974 yilinda Clay County ailenin evini satin almis ve muzeye cevirmistir Jesse James Evi Muzesi St Joseph de Jesse nin vuruldugu ev muzeye cevrilmistir First National Northfield Bankasi Basarisiz 1876 soygununa sahne olan bina restore edilmis ve muze yapilmistir Kaynakca Jesse James in biyografisini kaleme alan T J Stiles in sitesi 1 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2 Haziran 2020 tarihinde erisilmistirDis baglantilarJames ailesine ait internet sitesi28 Subat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizVahsi Bati Amerikan Ic Savasi Belle StarrWikimedia Commons ta Jesse James ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir