Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pinkerton Ulusal Dedektif Ajansı, kısaca Pinkertonlar, 1850 yılında Allan Pinkerton tarafından kurulan özel bir ABD güvenlik ve dedektiflik şirketi. Başkan Abraham Lincoln'u hedef alan bir suikast planını ortaya çıkartarak ünlü olan Pinkerton, daha sonra Amerikan İç Savaşı sırasında Lincoln'un kişisel güvenliğini sağlamıştır. Pinkertonlar güvenlikten özel askeri görevlere kadar her türlü işte görev almışlardır. Pinkertonlar gücünün zirvesindeyken Amerikan Ordusu'ndan daha çok silahlı özel güvenlik elemanına sahip olmuş, özel bir ordu gibi davranabilecekleri korkusu yüzünden Ohio devleti sınırları içinde faaliyetleri yasaklanmıştır.
19. yüzyıldaki işçi eylemleri sırasında patronlar Pinkertonları kiralayarak sendikalara sızmış, işçi önderlerinin ve sendikacıların fabrikalara girmesini engellemişlerdir. Bilinen en büyük çatışma 1892 yılında yaşanan sırasında yaşanmıştır. Pinkerton ajanları Andrew Carnegie adlı patronun grev yapan işçilerine karşı grev kırıcıların yanında davranmış, çıkan olaylarda iki taraftan da çok sayıda insan öldürülmüştür. Pinkertonlar kömür, demir ve ağaç işleri sektörlerinde İlinois, Michigan, New York ve Pennsylvania eyaletlerinde güvenlik sağlamış ve 1877 demiryolu grevine müdahale etmişlerdir. Şirket halihazırda Pinkerton Danışmanlık ve Araştırma olarak hizmet vermektedir ve İsveç sigorta şirketi Securitas AB’nin bir alt koludur.
Kuruluşu
1850'li yıllarda Allan Pinkerton, Chicagolu savcı Edward Rucker ile birlikte Kuzey Batı Polis Ajansı'nı kurarlar, ismi daha sonraları Pinkerton Ajansı olarak değişecektir. Tarihçi Frank Morn'a göre 1850'lerde çalışanlarını daha iyi takip etmek isteyen patronlar özel dedektiflere ihtiyaç duymaktaydı. 1855 yılında Allan Pinkerton altı ayrı demiryolu hattının sahibiyle görüşüp anlaştıktan sonra ajansını Chicago’da kurar.
Devlet görevleri
1871 yılında Amerikan Kongresi, Adalet Bakanlığına federal yasaları çiğneyenleri bulup yakalaması için çok az bir bütçe ayırdıktan sonra Bakanlık bazı işlerini Pinkertonlara taşere eder. Ancak Anti-Pinkerton yasaları olarak bilinen yasalar 1893 yılında yasalaşınca ABD Hükûmetinin Pinkerton veya benzeri özel şirketleri kendi işleri için kiralaması yasadışı hale gelmiş olur.
Molly Maguires
1870’li yıllarda Philadelphia – Reading Demiryolu işletmecisi Franklin Gowen, Pinkertonları çağırarak şirkete ait madenlerdeki sendikaları araştırmasını ister. Bir Pinkerton ajanı, , gizli Molly Maguires örgütüne James McKenna takma adıyla sızacak ve militan ve gizli sendikal örgütün dağılmasına sebep olacaktır. Bu olay Arthur Conan Doyle'un ünlü hafiyesi Sherlock Holmes’in The Valley of Fear adlı macerasına da konu olacaktır. Aynı konuyu işleyen Molly Maguires adlı filmde ise başrolde Sean Connery oynamaktadır.
Homestead grevi
Homestead Grevi sürerken, New York ve Chicago’dan 300 adet Pinkerton ajanının 6 Temmuz 1892’de olay yerine gelerek grev kırıcı işçileri patron Henry Clay Frick’in isteği üzerine fabrikaya sokmaya çalışması kanlı biter. 7 Pinkerton ajanı ve 9 grevci işçi ölür. Duruma hâkim olmak için ise kolluk kuvvetleri çağrılır. Pinkertonların aşırı güç kullnıp sendikacıları öldürmesi, ilk burada olan bir durum değildir.
Dedektif Frank Geyer
1895 yılında Pinkerton ajanı öldürülen 3 adet çocuğun katili olan ve belki de ABD’nin ilk seri katili olan Herman Mudgett’in yakalanması ve asılarak infaz edilmesinde faydalı olmuştur.
Steunenberg cinayeti ve davası
Idaho polisi tarafından yakalanan ve Pinkerton ajanı James McParland’a İdaho valisi Frank Steunenberg’i öldürdüğünü itiraf eden Harry Orchard, ömür boyu hapse mahkûm edilecek ve davası ülke çapında yankı yapacaktır.
Haydutlara karşı
Pinkertonlar ünlü Vahşi Batı silahşor ve haydutlarına karşı da görevlendirilmişlerdir. Bunlardan bazıları; Jesse James, , Butch Cassidy dahil olmak üzere Wild Bunch olarak sayılabilir. 1874 yılında Pinkerton ajanları James-Younger çetesinden Younger kardeşlerle karşılaşmış, çıkan çatışmada Daniels ve John Younger ile birlikte bir Pinkerton ölmüştür.
İşçi eylemlerine patronların yanında dâhil oldukları için Pinkerton ismi hâlâ sendikal çevrelerde grev kırıcılıkla eş anlamlı kullanılır. Pinkertonlar ise 1937 yılındaki La Follette komitesindeki duruşmalarından sonra iş-emek konularından uzak durmuştur. Ayrıca polis teşkilatına yapılan yatırımla birlikte Pinkertonların işlerine darbe vurulacak, dedektiflik işleriyle FBI’ın ilgilenmesi ise büsbütün durduracaktır. Sanayi alanında işçilere karşı casusluk ve suç takibi alanlarından itilen Pinkerton şirketinin yönü özel güvenlik sektörüne kayar ve dedektiflik kelimesi 1960’lı yıllarda ajansın isminden çıkartılır. Temmuz 2003'te dünyadaki en büyük güvenlik kuruluşu olan Securitas USA tarafından satın alınır ve şirket çalışanları tezat bir şekilde Güvenlik Şirketi İşçileri Uluslararası Sendikası'na (SEIU) üye olurlar.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Pinkerton resmi sitesi10 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "Molly Maguires imdb". 15 Mart 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Pinkerton Ulusal Dedektif Ajansi kisaca Pinkertonlar 1850 yilinda Allan Pinkerton tarafindan kurulan ozel bir ABD guvenlik ve dedektiflik sirketi Baskan Abraham Lincoln u hedef alan bir suikast planini ortaya cikartarak unlu olan Pinkerton daha sonra Amerikan Ic Savasi sirasinda Lincoln un kisisel guvenligini saglamistir Pinkertonlar guvenlikten ozel askeri gorevlere kadar her turlu iste gorev almislardir Pinkertonlar gucunun zirvesindeyken Amerikan Ordusu ndan daha cok silahli ozel guvenlik elemanina sahip olmus ozel bir ordu gibi davranabilecekleri korkusu yuzunden Ohio devleti sinirlari icinde faaliyetleri yasaklanmistir Pinkertonlarin kanli bir sekilde mudahale ettigi Homestead Grevi 1892 19 yuzyildaki isci eylemleri sirasinda patronlar Pinkertonlari kiralayarak sendikalara sizmis isci onderlerinin ve sendikacilarin fabrikalara girmesini engellemislerdir Bilinen en buyuk catisma 1892 yilinda yasanan sirasinda yasanmistir Pinkerton ajanlari Andrew Carnegie adli patronun grev yapan iscilerine karsi grev kiricilarin yaninda davranmis cikan olaylarda iki taraftan da cok sayida insan oldurulmustur Pinkertonlar komur demir ve agac isleri sektorlerinde Ilinois Michigan New York ve Pennsylvania eyaletlerinde guvenlik saglamis ve 1877 demiryolu grevine mudahale etmislerdir Sirket halihazirda Pinkerton Danismanlik ve Arastirma olarak hizmet vermektedir ve Isvec sigorta sirketi Securitas AB nin bir alt koludur Kurulusu1850 li yillarda Allan Pinkerton Chicagolu savci Edward Rucker ile birlikte Kuzey Bati Polis Ajansi ni kurarlar ismi daha sonralari Pinkerton Ajansi olarak degisecektir Tarihci Frank Morn a gore 1850 lerde calisanlarini daha iyi takip etmek isteyen patronlar ozel dedektiflere ihtiyac duymaktaydi 1855 yilinda Allan Pinkerton alti ayri demiryolu hattinin sahibiyle gorusup anlastiktan sonra ajansini Chicago da kurar Devlet gorevleri1871 yilinda Amerikan Kongresi Adalet Bakanligina federal yasalari cigneyenleri bulup yakalamasi icin cok az bir butce ayirdiktan sonra Bakanlik bazi islerini Pinkertonlara tasere eder Ancak Anti Pinkerton yasalari olarak bilinen yasalar 1893 yilinda yasalasinca ABD Hukumetinin Pinkerton veya benzeri ozel sirketleri kendi isleri icin kiralamasi yasadisi hale gelmis olur Molly Maguires1870 li yillarda Philadelphia Reading Demiryolu isletmecisi Franklin Gowen Pinkertonlari cagirarak sirkete ait madenlerdeki sendikalari arastirmasini ister Bir Pinkerton ajani gizli Molly Maguires orgutune James McKenna takma adiyla sizacak ve militan ve gizli sendikal orgutun dagilmasina sebep olacaktir Bu olay Arthur Conan Doyle un unlu hafiyesi Sherlock Holmes in The Valley of Fear adli macerasina da konu olacaktir Ayni konuyu isleyen Molly Maguires adli filmde ise basrolde Sean Connery oynamaktadir Amerikan Ic Savasi sirasinda Allan Pinkerton en solda Lincoln ileHomestead greviHomestead Grevi surerken New York ve Chicago dan 300 adet Pinkerton ajaninin 6 Temmuz 1892 de olay yerine gelerek grev kirici iscileri patron Henry Clay Frick in istegi uzerine fabrikaya sokmaya calismasi kanli biter 7 Pinkerton ajani ve 9 grevci isci olur Duruma hakim olmak icin ise kolluk kuvvetleri cagrilir Pinkertonlarin asiri guc kullnip sendikacilari oldurmesi ilk burada olan bir durum degildir Dedektif Frank Geyer1895 yilinda Pinkerton ajani oldurulen 3 adet cocugun katili olan ve belki de ABD nin ilk seri katili olan Herman Mudgett in yakalanmasi ve asilarak infaz edilmesinde faydali olmustur Steunenberg cinayeti ve davasiIdaho polisi tarafindan yakalanan ve Pinkerton ajani James McParland a Idaho valisi Frank Steunenberg i oldurdugunu itiraf eden Harry Orchard omur boyu hapse mahkum edilecek ve davasi ulke capinda yanki yapacaktir Haydutlara karsiPinkertonlar unlu Vahsi Bati silahsor ve haydutlarina karsi da gorevlendirilmislerdir Bunlardan bazilari Jesse James Butch Cassidy dahil olmak uzere Wild Bunch olarak sayilabilir 1874 yilinda Pinkerton ajanlari James Younger cetesinden Younger kardeslerle karsilasmis cikan catismada Daniels ve John Younger ile birlikte bir Pinkerton olmustur Isci eylemlerine patronlarin yaninda dahil olduklari icin Pinkerton ismi hala sendikal cevrelerde grev kiricilikla es anlamli kullanilir Pinkertonlar ise 1937 yilindaki La Follette komitesindeki durusmalarindan sonra is emek konularindan uzak durmustur Ayrica polis teskilatina yapilan yatirimla birlikte Pinkertonlarin islerine darbe vurulacak dedektiflik isleriyle FBI in ilgilenmesi ise busbutun durduracaktir Sanayi alaninda iscilere karsi casusluk ve suc takibi alanlarindan itilen Pinkerton sirketinin yonu ozel guvenlik sektorune kayar ve dedektiflik kelimesi 1960 li yillarda ajansin isminden cikartilir Temmuz 2003 te dunyadaki en buyuk guvenlik kurulusu olan Securitas USA tarafindan satin alinir ve sirket calisanlari tezat bir sekilde Guvenlik Sirketi Iscileri Uluslararasi Sendikasi na SEIU uye olurlar Ayrica bakinizVahsi Bati Haymarket Olayi Chicago MezbahalariDis baglantilarPinkerton resmi sitesi10 Mayis 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca Molly Maguires imdb 15 Mart 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Kasim 2008