Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
John von Neumann (28 Aralık 1903 - 8 Şubat 1957), Macar-Amerikalı matematikçi ve bilgisayar bilimcisi.
John von Neumann | |
|---|---|
 | |
| Doğum | János Lajos Neumann 28 Aralık 1903 Budapeşte, Macaristan Krallığı |
| Ölüm | 8 Şubat 1957 (53 yaşında) Washington, DC, Amerika Birleşik Devletleri |
| Milliyet | Yahudi |
| Vatandaşlık |  (önce) (sonra) |
| Eğitim | Eötvös Loránd Üniversitesi ETH Zürih Göttingen Üniversitesi |
| Meslek | Matematikçi, fizikçi, istatistikçi, ekonomist, bilgisayar bilimci |
| Önemli eser(ler) | Neumann cebiri |
| Evlilik | Klara von Neumann |
| Çocuk(lar) | Marina von Neumann |
Çalıştığı yerler
| |
Biyografi
Yahudi bir ailenin çocuğu olan Neumann 1921 yılından 1923 yılına kadar Berlin Üniversitesinde kimya tahsili gördü. İki yıl sonra İsviçre'de Teknik Yüksek Okulu'ndan kimya mühendisliği diploması aldı. Nihayet 1926 yılında Budapeşte Üniversitesi'nden matematik doktorası aldı. Budapeşte'deki çalışmalarını bitirir bitirmez, genç matematikçiye Göttingen Üniversitesi'nde Rockefeller bursu verilmişti. Burada, 23 yaşındayken ilk şaheser eseri "Kuantum Mekaniğinin Matematik Temelleri"ni yayınladı.
Bu eser bütün atom ve Çekirdek fiziğinin üzerine kurulduğu "Kuantum alan kuramı" anlayışı için çok önemliydi. Gene o yıllarda von Neumann Berlin Üniversitesi'nde ilk öğretim üyeliğini kabul etti.
John von Neumann Berlin'de iken poker oyununu incelemeye başladı. Özellikle bu oyun onun ilgisini çekmişti, çünkü bu oyunla sadece şans faktörü değil aynı zamanda oyuncunun strateji meselesi de işe karışıyordu. Böyle bir oyun matematik terimleriyle tarif edilebilir miydi? Genç matematikçi işe girişti! Birkaç ay içinde matematik incelemelerine yeni bir saha getiren "Oyunlar Teorisi"ni geliştirdi. Bu yaklaşımı sadece şans ve strateji oyunlarına değil, aynı zamanda ekonomi, askeri strateji ve sosyoloji gibi önemli alanlara da uygulandı. "Oyunlar teorisi" Von Neumann yalnızca yirmi beş yaşında iken, matematiksel bir sanat eseri olarak kabul edildi. 1930 yılında Princeton'un bir yıllık ders teklifini kabul etti ve 1931 yılında burada kalmaya karar verdi. Burada da Berlin'de olduğu gibi farklı öğretim metotları ile öğrenci ve profesörlerin ilgisini çekmiştir. 1933 yılında von Neumann, Princeton'da araştırmacılar için yeni açılan uluslararası bir merkez olan İleri Araştırmalar Enstitüsü'nde profesör olması çağrısı aldı. Orada birkaç yıl matematik araştırmalarına derinlemesine daldı.
2. Dünya savaşına uzanan yıllarda ve savaş süresince von Neumann, askeriye için çalışmıştır. Kendisi burada askeriye için ilk elektronik hesaplayıcı olan "ENIAC" ı 1945'te savaş sona erene kadar tamamlamıştı. Ayrıca burada 1957'de kanserden ölümüne sebep olan radyasyon hastalığı ile temas ettiği tahmin ediliyor. Savaştan sonra bir matematikçi (kendi türü bir matematikçi) olarak sürdürmeye devam etti.
Uzun araştırmalar sonucu onun harika makinesi "" (Matematiksel Analizci, Nümerik Integralci ve Computer), insanların hizmetine hazırdı. Öyle ki bu makine önceleri birkaç yıl alan bir problemi bir saatte tamamlayabiliyordu. NORC (Noval Ordinanse Research Computer - Askeri Düzeni Araştırma Bilgisayarı) von Neumann 'ın ikinci bilgisayarıydı. Bu hünerli makine yirmidört saatlik bir hava tahminini birkaç dakikalık zamanda verebiliyor, yerkürenin özü hakkında bilgi kaydedebiliyordu. Atlantik ve Pasifik Okyanusları'nın med ve cezir hareketlerini hesaplayabiliyor ve askeri manevra problemlerini çözebiliyordu. 1953 yılında, Amerikan güdümlü mermi programının fizibilitesini araştıran bilim adamları ve askeri liderler komisyonuna başkan atandı. Onun başkanlığında Kıtalararası Balistik Güdümlü Mermi (ICBM) projesi üzerinde çalışmaya başladı.
1954 yılında von Neumann en büyük düzeyde olan Atom Enerjisi Komisyonu 'na atandı ve burada hücre otomata teorisi üzerine kanserden öldüğü 1957 yılına değin çalışmalarına devam ederek miras olarak geriye bugün hayatımızın ihtiyaçlarını karşılayan teorileri ve kavramları bıraktı. Von Neumann'ın olağanüstü başarıları yeniden gözden geçirilirse, bunların insan aklının ürünü olduğuna inanmak imkânsız gibi görünür. Fizikçi Hans Bethe'nin sözleri Von Neumann'ın dehasını belki de en iyi biçimde açıklar. Şöyle yazmıştır:
| “ | O farklı bilgileri, insanları bir araya getirip şaşırtıcı ürünler üretebilen korku verici bir kabiliyete sahipti. Zaman zaman von Neumann gibi bir beynin insanoğlundan üstün bir tür olup olmadığını merak etmekteyim. | „ |
Ayrıca bakınız
hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Vikisöz'de alıntılar |
Dış bağlantılar
- . 5 Ağustos 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "John von Neumann", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
- . International Social Science Review. 27 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 9 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . Minneapolis: University of Minnesota. 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . University of Minnesota. 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Kronz, Fred; Lupher, Tracy (1 Temmuz 2019). "Von Neumann vs. Dirac on Quantum Theory and Mathematical Rigor". (Ed.). Stanford Encyclopedia of Philosophy.
- . 13 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 22 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020.
- . 28 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
- . 25 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
- . 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020.
- . 16 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Find a Grave'de John von Neumann
- . 31 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
John von Neumann 28 Aralik 1903 8 Subat 1957 Macar Amerikali matematikci ve bilgisayar bilimcisi John von NeumannDogumJanos Lajos Neumann 28 Aralik 1903 Budapeste Macaristan KralligiOlum8 Subat 1957 53 yasinda Washington DC Amerika Birlesik DevletleriMilliyetYahudiVatandaslik once sonra EgitimEotvos Lorand Universitesi ETH Zurih Gottingen UniversitesiMeslekMatematikci fizikci istatistikci ekonomist bilgisayar bilimciOnemli eser ler Neumann cebiriEvlilikKlara von NeumannCocuk lar Marina von NeumannCalistigi yerler Berlin Universitesi Princeton Universitesi Los Alamos LaboratuvarlariBiyografiYahudi bir ailenin cocugu olan Neumann 1921 yilindan 1923 yilina kadar Berlin Universitesinde kimya tahsili gordu Iki yil sonra Isvicre de Teknik Yuksek Okulu ndan kimya muhendisligi diplomasi aldi Nihayet 1926 yilinda Budapeste Universitesi nden matematik doktorasi aldi Budapeste deki calismalarini bitirir bitirmez genc matematikciye Gottingen Universitesi nde Rockefeller bursu verilmisti Burada 23 yasindayken ilk saheser eseri Kuantum Mekaniginin Matematik Temelleri ni yayinladi Bu eser butun atom ve Cekirdek fiziginin uzerine kuruldugu Kuantum alan kurami anlayisi icin cok onemliydi Gene o yillarda von Neumann Berlin Universitesi nde ilk ogretim uyeligini kabul etti John von Neumann Berlin de iken poker oyununu incelemeye basladi Ozellikle bu oyun onun ilgisini cekmisti cunku bu oyunla sadece sans faktoru degil ayni zamanda oyuncunun strateji meselesi de ise karisiyordu Boyle bir oyun matematik terimleriyle tarif edilebilir miydi Genc matematikci ise giristi Birkac ay icinde matematik incelemelerine yeni bir saha getiren Oyunlar Teorisi ni gelistirdi Bu yaklasimi sadece sans ve strateji oyunlarina degil ayni zamanda ekonomi askeri strateji ve sosyoloji gibi onemli alanlara da uygulandi Oyunlar teorisi Von Neumann yalnizca yirmi bes yasinda iken matematiksel bir sanat eseri olarak kabul edildi 1930 yilinda Princeton un bir yillik ders teklifini kabul etti ve 1931 yilinda burada kalmaya karar verdi Burada da Berlin de oldugu gibi farkli ogretim metotlari ile ogrenci ve profesorlerin ilgisini cekmistir 1933 yilinda von Neumann Princeton da arastirmacilar icin yeni acilan uluslararasi bir merkez olan Ileri Arastirmalar Enstitusu nde profesor olmasi cagrisi aldi Orada birkac yil matematik arastirmalarina derinlemesine daldi 2 Dunya savasina uzanan yillarda ve savas suresince von Neumann askeriye icin calismistir Kendisi burada askeriye icin ilk elektronik hesaplayici olan ENIAC i 1945 te savas sona erene kadar tamamlamisti Ayrica burada 1957 de kanserden olumune sebep olan radyasyon hastaligi ile temas ettigi tahmin ediliyor Savastan sonra bir matematikci kendi turu bir matematikci olarak surdurmeye devam etti Uzun arastirmalar sonucu onun harika makinesi Matematiksel Analizci Numerik Integralci ve Computer insanlarin hizmetine hazirdi Oyle ki bu makine onceleri birkac yil alan bir problemi bir saatte tamamlayabiliyordu NORC Noval Ordinanse Research Computer Askeri Duzeni Arastirma Bilgisayari von Neumann in ikinci bilgisayariydi Bu hunerli makine yirmidort saatlik bir hava tahminini birkac dakikalik zamanda verebiliyor yerkurenin ozu hakkinda bilgi kaydedebiliyordu Atlantik ve Pasifik Okyanuslari nin med ve cezir hareketlerini hesaplayabiliyor ve askeri manevra problemlerini cozebiliyordu 1953 yilinda Amerikan gudumlu mermi programinin fizibilitesini arastiran bilim adamlari ve askeri liderler komisyonuna baskan atandi Onun baskanliginda Kitalararasi Balistik Gudumlu Mermi ICBM projesi uzerinde calismaya basladi 1954 yilinda von Neumann en buyuk duzeyde olan Atom Enerjisi Komisyonu na atandi ve burada hucre otomata teorisi uzerine kanserden oldugu 1957 yilina degin calismalarina devam ederek miras olarak geriye bugun hayatimizin ihtiyaclarini karsilayan teorileri ve kavramlari birakti Von Neumann in olaganustu basarilari yeniden gozden gecirilirse bunlarin insan aklinin urunu olduguna inanmak imkansiz gibi gorunur Fizikci Hans Bethe nin sozleri Von Neumann in dehasini belki de en iyi bicimde aciklar Soyle yazmistir O farkli bilgileri insanlari bir araya getirip sasirtici urunler uretebilen korku verici bir kabiliyete sahipti Zaman zaman von Neumann gibi bir beynin insanoglundan ustun bir tur olup olmadigini merak etmekteyim Ayrica bakinizVikipedi nin kardes projelerinden hakkinda daha fazla bilgi edininVikisoz de alintilarVon Neumann mimarisi Von Neumann yorumuDis baglantilar 5 Agustos 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi O Connor John J Robertson Edmund F John von Neumann MacTutor Matematik Tarihi arsivi International Social Science Review 27 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi 9 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Minneapolis University of Minnesota 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi University of Minnesota 3 Mart 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Kronz Fred Lupher Tracy 1 Temmuz 2019 Von Neumann vs Dirac on Quantum Theory and Mathematical Rigor Ed Stanford Encyclopedia of Philosophy 13 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi 22 Mayis 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2020 28 Agustos 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2020 25 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2020 7 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2020 16 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Find a Grave de John von Neumann 31 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Nisan 2020