Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye ilişkileri, Irak'taki özerk statüdeki Kürdistan Bölgesel Yönetimi ile Türkiye arasındaki süregelen ilişkileri içerir. 2001'e kadar dalgalı bir hâl izleyen Kürdistan-Türkiye ilişkileri, bu tarihten itibaren Türkiye'nin ekonomik politikalarının değişimine bağlı olarak dış politikalarının da değişimiyle beraber iki tarafın Orta Doğu'daki ortak ekonomik menfaatlerine bağlı olarak statükoyu kırarak pozitif yönde seyretmiştir.
 | |
 Kürdistan Bölgesel Yönetimi |  Türkiye |
|---|---|
Tarih
Irak lideri Saddam Hüseyin'in Kuveyt'i işgâl kararı, Türkiye'nin bölgedeki dış politika tutumunu Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın Amerika Birleşik Devletleri'nin Irak'a karşı kurduğu koalisyona katılma kararına kadar ikilemde bıraktı. Muhalifler ise gerek Irak ile ticaret ve enerji ilişkilerinin bozulmasından, gerekse savaşın sonunda Türkiye'nin güney sınırında bağımsız bir Kürt devleti kurulmasına karşın çekinceleri olduklarını dile getiriyorlardı. Irak Kürdistanı'nın bağımsızlığının Güneydoğu Anadolu'da da ayrılıkçı hareketleri güçlendireceğine dair büyük çekinceler mevcuttu.
Savaş sırasında milyonlarca Kürt, Türkiye'ye iltica etmek için sınırı geçti.Amerika Birleşik Devletleri, Kuzey Irak'taki Kürtleri korumak adına Irak ordusunu 36. paralelin kuzeyinden uzaklaştırmak için Huzuru Temin Harekâtı'nı başlattı. Irak Kürtlerinin Amerikan destekli uçuşa yasak bölgenin kurulmasıyla anavatanlarına dönüşüyse Irak'ın kuzeyinde de facto bir Kürt özerk bölgesi yarattı.
Ahmet Davutoğlu'nun bakanlığı döneminde Türkiye, komşularıyla sorunlarını tamamen ortadan kaldırıp aktif diplomatik ve ekonomik ilişkilere girişmek adına güneydeki komşusu Irak Kürdistanı ile de ilişkilerini geliştirmeye başladı.
Günümüzde her ne kadar bağımsız bir Kürdistan ihtimâline Türkiye mesafeli kalsa da Kerkük-Yumurtalık Petrol Boru Hattı ve enerji projeleri başta olmak üzere Türkiye ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi, birçok alanda iyi ilişkiler sergilemektedir.
Ekonomik ilişkiler
Türkiye ve Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki iş birliğinin geliştiği 2002 yılından itibaren iki taraf arasındaki ticaret hacmi, önceki yıllara nazaran büyük bir artışla %900 büyüdü. Esasen IKBY’nin şimdiki statüsünü kazanmadan önce de 1990’lı yıllar boyunca siyasi gelişmelerden bağımsız olarak Türkiye bu bölgeyle ekonomik ilişkilerini sürdürmüştür. Güneydoğu bölge-ekonomisi için önemli katkı sağlayan sınır ticareti yasal olmayan yollar da dahil olmak üzere gittikçe artış kaydetmiştir. Türkiye’nin sınır ticaretini teşvik etmesinin nedeni hem güneydoğu ekonomisine katkı sağlamanın yanı sıra, Habur sınır kapısını kullanarak önemli gelir sağlayan Barzani’nin bu kapı aracılığıyla denetlenmesidir. Türkiye’nin IKBY ile ekonomik ilişkilerinin ne kadar fazla geliştiğini rakamlar göstermektedir. Türkiye’nin Irak’a yaptığı ihracatın yüzde 80’ni IKBY’ne gerçekleşmektedir. IKBY’deki tüketim mallarının yaklaşık yüzde 80’i Türk orjinlidir. IKBY’de on binlerce Türk vatandaşı ya işçi niteliğinde veya şirket kurarak işveren olarak çalışmaktadırlar ki bunların çoğu Türkiye Kürtlerini oluşturmaktadır. Aynı zamanda Türk ekonomisiyle önemli ölçüde entegre olan bu ilişki, güneydoğu ekonomisinin gelişmesinde de IKBY’nin önemli katkısı olmuştur. IKBY’de faaliyet gösteren şirketlerin yarısı Türk orjinli olup, çoğunlukla inşaat, enerji, ulaşım, bankacılık gibi sektörlerde yatırım yaparak faaliyetlerini sürdürmektedirler.Türkiye, 2016 yılında Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki en büyük ihracat partneri olan Irak'a toplam ihracatının %5.36'sına tekabül eden 7.6 milyar $'lık ürün ihraç ederken aynı yıl içerisinde toplam ithalatının %0.4'ünü, 836 milyar $'lık ithalat ile Irak'tan temin etti. Bu, Türkiye'nin Irak ile ticaretinde 6.8 milyar $'lık cari fazlaya ulaşmasını sağlayarak Irak'ı Türkiye'nin Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki en büyük ticaret partneri hâline getirdi.
Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin günlük yaklaşık 600 bin varillik petrol ihracatının neredeyse tamamının Ceyhan Limanı'ndan gerçekleşmesi de iki taraf arasındaki ekonomik ilişkileri güçlendiren en önemli ekonomik etkenlerden biriyken bölge ekonomisinin temel gelir kaynaklarından bir tanesidir.
Kültürel ilişkiler
Başta Muhteşem Yüzyıl ve (Fatmagül'ün Suçu Ne?) olmak üzere Türk dizileri, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nde yaygın bir şekilde izlenmektedir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Turkey's eastern trading bet pays off". Financial Times. 29 Ağustos 2012. 19 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Lundgren, Åsa 2007 The Unwelcome Neighbour: Turkey’s Kurdish Policy. London: I.B. Tauris.
- ^ Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | Chronology for Sunnis in Iraq". Refworld (İngilizce). 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2021.
- ^ Kirişci, K. (2011). Turkey’s ‘Demonstrative Effect’ and the Transformation of the Middle East. Insight Turkey, 13(2, Summer), 33–55.
- ^ a b c Ageliki, A., & Panteladis I. (2016). Eurasian Orientation and Global Trade Integration: The Case of Turkey. Eurasian Economic Review, 6(2, Summer), 275–287.
- ^ "Mehmet Dalar, "TÜRKİYE-IRAK KÜRDİSTAN BÖLGESEL YÖNETİMİ İLİŞKİLERİ: KARŞILIKLI BAĞIMLILIK TEORİSİ BAĞLAMINDA PETROL İLİŞKİSİNE DAYALI BİR ANALİZ"" (PDF). Mehmet Dalar, "TÜRKİYE-IRAK KÜRDİSTAN BÖLGESEL YÖNETİMİ İLİŞKİLERİ: KARŞILIKLI BAĞIMLILIK TEORİSİ BAĞLAMINDA PETROL İLİŞKİSİNE DAYALI BİR ANALİZ". Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Uludağ Journal of Economy and Society Cilt/Vol. XXXIV, Sayı/No. 1, 2015, pp. 47-70. 2015.
- ^ a b Alex Dziadosz (26 Eylül 2017). "The Economic Case Against an Independent Kurdistan". The Atlantic. 26 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "The Islamic World's Culture War, Played Out on TV Soap Operas". The Atlantic. 9 Mart 2012. 11 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kurdistan Bolgesel Yonetimi Turkiye iliskileri Irak taki ozerk statudeki Kurdistan Bolgesel Yonetimi ile Turkiye arasindaki suregelen iliskileri icerir 2001 e kadar dalgali bir hal izleyen Kurdistan Turkiye iliskileri bu tarihten itibaren Turkiye nin ekonomik politikalarinin degisimine bagli olarak dis politikalarinin da degisimiyle beraber iki tarafin Orta Dogu daki ortak ekonomik menfaatlerine bagli olarak statukoyu kirarak pozitif yonde seyretmistir Kurdistan Bolgesel Yonetimi Turkiye iliskileriKurdistan Bolgesel Yonetimi TurkiyeTarihIrak lideri Saddam Huseyin in Kuveyt i isgal karari Turkiye nin bolgedeki dis politika tutumunu Turkiye Cumhurbaskani Turgut Ozal in Amerika Birlesik Devletleri nin Irak a karsi kurdugu koalisyona katilma kararina kadar ikilemde birakti Muhalifler ise gerek Irak ile ticaret ve enerji iliskilerinin bozulmasindan gerekse savasin sonunda Turkiye nin guney sinirinda bagimsiz bir Kurt devleti kurulmasina karsin cekinceleri olduklarini dile getiriyorlardi Irak Kurdistani nin bagimsizliginin Guneydogu Anadolu da da ayrilikci hareketleri guclendirecegine dair buyuk cekinceler mevcuttu Savas sirasinda milyonlarca Kurt Turkiye ye iltica etmek icin siniri gecti Amerika Birlesik Devletleri Kuzey Irak taki Kurtleri korumak adina Irak ordusunu 36 paralelin kuzeyinden uzaklastirmak icin Huzuru Temin Harekati ni baslatti Irak Kurtlerinin Amerikan destekli ucusa yasak bolgenin kurulmasiyla anavatanlarina donusuyse Irak in kuzeyinde de facto bir Kurt ozerk bolgesi yaratti Ahmet Davutoglu nun bakanligi doneminde Turkiye komsulariyla sorunlarini tamamen ortadan kaldirip aktif diplomatik ve ekonomik iliskilere girismek adina guneydeki komsusu Irak Kurdistani ile de iliskilerini gelistirmeye basladi Gunumuzde her ne kadar bagimsiz bir Kurdistan ihtimaline Turkiye mesafeli kalsa da Kerkuk Yumurtalik Petrol Boru Hatti ve enerji projeleri basta olmak uzere Turkiye ve Kurdistan Bolgesel Yonetimi bircok alanda iyi iliskiler sergilemektedir Ekonomik iliskilerTurkiye ve Kurdistan Bolgesel Yonetimi arasindaki is birliginin gelistigi 2002 yilindan itibaren iki taraf arasindaki ticaret hacmi onceki yillara nazaran buyuk bir artisla 900 buyudu Esasen IKBY nin simdiki statusunu kazanmadan once de 1990 li yillar boyunca siyasi gelismelerden bagimsiz olarak Turkiye bu bolgeyle ekonomik iliskilerini surdurmustur Guneydogu bolge ekonomisi icin onemli katki saglayan sinir ticareti yasal olmayan yollar da dahil olmak uzere gittikce artis kaydetmistir Turkiye nin sinir ticaretini tesvik etmesinin nedeni hem guneydogu ekonomisine katki saglamanin yani sira Habur sinir kapisini kullanarak onemli gelir saglayan Barzani nin bu kapi araciligiyla denetlenmesidir Turkiye nin IKBY ile ekonomik iliskilerinin ne kadar fazla gelistigini rakamlar gostermektedir Turkiye nin Irak a yaptigi ihracatin yuzde 80 ni IKBY ne gerceklesmektedir IKBY deki tuketim mallarinin yaklasik yuzde 80 i Turk orjinlidir IKBY de on binlerce Turk vatandasi ya isci niteliginde veya sirket kurarak isveren olarak calismaktadirlar ki bunlarin cogu Turkiye Kurtlerini olusturmaktadir Ayni zamanda Turk ekonomisiyle onemli olcude entegre olan bu iliski guneydogu ekonomisinin gelismesinde de IKBY nin onemli katkisi olmustur IKBY de faaliyet gosteren sirketlerin yarisi Turk orjinli olup cogunlukla insaat enerji ulasim bankacilik gibi sektorlerde yatirim yaparak faaliyetlerini surdurmektedirler Turkiye 2016 yilinda Orta Dogu ve Kuzey Afrika daki en buyuk ihracat partneri olan Irak a toplam ihracatinin 5 36 sina tekabul eden 7 6 milyar lik urun ihrac ederken ayni yil icerisinde toplam ithalatinin 0 4 unu 836 milyar lik ithalat ile Irak tan temin etti Bu Turkiye nin Irak ile ticaretinde 6 8 milyar lik cari fazlaya ulasmasini saglayarak Irak i Turkiye nin Orta Dogu ve Kuzey Afrika daki en buyuk ticaret partneri haline getirdi Kurdistan Bolgesel Yonetimi nin gunluk yaklasik 600 bin varillik petrol ihracatinin neredeyse tamaminin Ceyhan Limani ndan gerceklesmesi de iki taraf arasindaki ekonomik iliskileri guclendiren en onemli ekonomik etkenlerden biriyken bolge ekonomisinin temel gelir kaynaklarindan bir tanesidir Kulturel iliskilerBasta Muhtesem Yuzyil ve Fatmagul un Sucu Ne olmak uzere Turk dizileri Kurdistan Bolgesel Yonetimi nde yaygin bir sekilde izlenmektedir Ayrica bakinizKurdistan Bolgesel Yonetimi nin dis iliskileri Turkiye nin dis iliskileriKaynakca Turkey s eastern trading bet pays off Financial Times 29 Agustos 2012 19 Mayis 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Lundgren Asa 2007 The Unwelcome Neighbour Turkey s Kurdish Policy London I B Tauris Refugees United Nations High Commissioner for Refworld Chronology for Sunnis in Iraq Refworld Ingilizce 4 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mayis 2021 Kirisci K 2011 Turkey s Demonstrative Effect and the Transformation of the Middle East Insight Turkey 13 2 Summer 33 55 a b c Ageliki A amp Panteladis I 2016 Eurasian Orientation and Global Trade Integration The Case of Turkey Eurasian Economic Review 6 2 Summer 275 287 Mehmet Dalar TURKIYE IRAK KURDISTAN BOLGESEL YONETIMI ILISKILERI KARSILIKLI BAGIMLILIK TEORISI BAGLAMINDA PETROL ILISKISINE DAYALI BIR ANALIZ PDF Mehmet Dalar TURKIYE IRAK KURDISTAN BOLGESEL YONETIMI ILISKILERI KARSILIKLI BAGIMLILIK TEORISI BAGLAMINDA PETROL ILISKISINE DAYALI BIR ANALIZ Uludag Universitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Fakultesi Dergisi Uludag Journal of Economy and Society Cilt Vol XXXIV Sayi No 1 2015 pp 47 70 2015 a b Alex Dziadosz 26 Eylul 2017 The Economic Case Against an Independent Kurdistan The Atlantic 26 Eylul 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi The Islamic World s Culture War Played Out on TV Soap Operas The Atlantic 9 Mart 2012 11 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi