Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kafes, Şimşirlik veya Şehzadegan Dairesi, Osmanlı İmparatorluğu haremi içinde tahta çıkması muhtemel şehzadelerin muhafızlar tarafından sürekli olarak ev hapsinde tutuldukları yerdir.
İmparatorluğun ilk dönemlerinde Fatih Kanunnamesi'nde belirtildiği gibi saltanatın varlığının sürdürülebilmesi için onaylanmıştır. Yeni tahta geçen sultanın kendisine ileride rakip olabilecek kardeşlerini bir arada öldürmesi sık yaşanmıştır. Ancak bu uygulamalar nedeniyle tahtın varisleri azalmış ve Osmanlı soyunun tükenmesi tehlikesi ortaya çıkmıştır. Olası varislerin kafeste ev hapsinde tutulması sistemi hanedanın sürmesinin güvencesi olmuştur. Ancak bu kez de tahta geçen yeni hükümdarların halktan kopuk ve devlet yönetiminden habersiz olması sorunları baş göstermiştir.
İlk kullanımı
Padişah I. Ahmet hanedan veraset sistemini değiştirip kardeş katli yasasını kaldırmış, bunun yerine ekberiyet ve erşediyet esasları uyarınca tahta geçilmesi ve kafes sistemini getirmiştir. Bu sayede sırasıyla kardeşi Mustafa, oğulları Osman, Murat ve İbrahim tahta geçebilmiştir. Ölümünden sonra Osmanlı Hanedanı'nda bir ilk olarak padişahın oğlu yerine kardeşi geçmiş, yine bir ilk olarak kısa süre içinde tahttan feragat etmesi sağlanarak kafeste bekleyen şehzadelerin tahta çıkması sağlanmıştır.
Sonraki kullanımı
Osmanlı Hanedanı'nda padişahın ölümünün ardından oğlunun mu yoksa kardeşinin mi tahta geçeceğine dair bir seçim durumu 1687 yılında olmuştur. Mohaç Muharebesinde yaşanan mağlubiyet sonrası çıkan ayaklanmada tahttan indirilen IV. Mehmet'in yerine 45 yıldır kafeste bekleyen II. Süleyman geçmiştir. Ondan sonra yine kardeşi II. Ahmet saltanata geçecektir, ancak ondan sonra bir sonraki nesile mensup II. Mustafa saltanata geçecektir. Bu dönemde bir nesildeki tüm erkek evlatlar sırayla tahta geçmeden bir sonraki nesle tahtın geçmemesi gelenek hale gelmiştir.
Yan Etkileri
Bu dönemden sonra tahta geçen padişahın kardeşlerini ve erkek akrabalarını kafeste tutması kural haline geldi. Harem'den annelerinin yanından ayrıldıktan sonra eğitim alma şansları olmayan bu kişiler padişah olmak için gerekli eğitimi ve deneyimi kazanamayacakları bir bekleme durumuna geçiyordu. Bu süreç zarfında sadece hizmetkârlar, devrik sultanlar ve haremlerindeki kadınlarla temasları olanaklı olabiliyordu.
Kafesteki esaret hali çeşitli şekillerde olabiliyordu. 31 yaşında tahta geçen Abdülaziz erkek akrabalarının kafesin dışına çıkmalarına izin vererek 1867 yılındaki Avrupa seyahatinde kendisine eşlik etmelerine izin vermiştir. Kafesteki şehzadelerin sadece kısır cariyelerle temasına izin veriliyor, tahta çıktıklarında oğullarının olmaması sağlanıyordu. Bu sayede en yaşlı erkeğin saltanatı güvence altına alınıyor, padişahın oğlu saltanatı sırasında doğsa bile taht için sırasını beklemek zorunda kalıyordu.
Bazı şehzadeler kafeste beklerken oldukça yaşlanıyor ve hatta tahta çıkamadan ölüyordu. Kafesin burada tutuklu bulunan şehzadelerde büyük yıkıcı etkisi oluyordu. Uzun süre burada tutulan şehzadelerin çoğunda psikolojik bozukluklar oluşmuştur. Kafeste bulunduğu süre içinde en az bir devrik sultanın ve bir şehzadenin intihar ettiği bilinmektedir.
Son Osmanlı padişahı VI. Mehmet 1918 yılında tahta çıktığında 56 yaşındadır. Amcası Abdülaziz saltanatı sırasında kafese konmuş, sonra sırasıyla ağabeyleri Murat, Abdülhamit ve Mehmet iktidarları sırasında kafeste beklemiştir.
Son dönemlerde kafes artık sadece deyim olarak kullanılır olmuş, şehzadelerin ev hapsinde tutulduğu mekanlar isteğe göre değişebilmiştir. Devrik padişah II. Abdülhamit Beylerbeyi Sarayı'nda son yıllarını geçirmiştir. Topkapı Sarayı'ndaki esas kafes bu dönemlerde kullanılmamıştır.
Kaynakça
- ^ II. Süleyman'ın tahta geçeceği söylendiğinde buna inanmadığı ve öldürüleceğini zannederek direndiği iddia edilir
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Osmanlı saltanatında kafes geleneği 11 Mayıs 2011 tarihli Özdemir İnce köşe yazısı 25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Hürriyet 14 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir
- Kafes içinde yaşama dair 18 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 13 Mart 2012 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Freely, John, Inside the Seraglio: Private Lives of the Sultans in Istanbul Viking 1999
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kafes Simsirlik veya Sehzadegan Dairesi Osmanli Imparatorlugu haremi icinde tahta cikmasi muhtemel sehzadelerin muhafizlar tarafindan surekli olarak ev hapsinde tutulduklari yerdir Topkapi Sarayi ndaki Cifte Kasirlar veya Veliahd Dairesi olarak bilinen yapi sehzadeler icin kafes olarak kullanilmistir Imparatorlugun ilk donemlerinde Fatih Kanunnamesi nde belirtildigi gibi saltanatin varliginin surdurulebilmesi icin onaylanmistir Yeni tahta gecen sultanin kendisine ileride rakip olabilecek kardeslerini bir arada oldurmesi sik yasanmistir Ancak bu uygulamalar nedeniyle tahtin varisleri azalmis ve Osmanli soyunun tukenmesi tehlikesi ortaya cikmistir Olasi varislerin kafeste ev hapsinde tutulmasi sistemi hanedanin surmesinin guvencesi olmustur Ancak bu kez de tahta gecen yeni hukumdarlarin halktan kopuk ve devlet yonetiminden habersiz olmasi sorunlari bas gostermistir Ilk kullanimiPadisah I Ahmet hanedan veraset sistemini degistirip kardes katli yasasini kaldirmis bunun yerine ekberiyet ve ersediyet esaslari uyarinca tahta gecilmesi ve kafes sistemini getirmistir Bu sayede sirasiyla kardesi Mustafa ogullari Osman Murat ve Ibrahim tahta gecebilmistir Olumunden sonra Osmanli Hanedani nda bir ilk olarak padisahin oglu yerine kardesi gecmis yine bir ilk olarak kisa sure icinde tahttan feragat etmesi saglanarak kafeste bekleyen sehzadelerin tahta cikmasi saglanmistir Sonraki kullanimiOsmanli Hanedani nda padisahin olumunun ardindan oglunun mu yoksa kardesinin mi tahta gececegine dair bir secim durumu 1687 yilinda olmustur Mohac Muharebesinde yasanan maglubiyet sonrasi cikan ayaklanmada tahttan indirilen IV Mehmet in yerine 45 yildir kafeste bekleyen II Suleyman gecmistir Ondan sonra yine kardesi II Ahmet saltanata gececektir ancak ondan sonra bir sonraki nesile mensup II Mustafa saltanata gececektir Bu donemde bir nesildeki tum erkek evlatlar sirayla tahta gecmeden bir sonraki nesle tahtin gecmemesi gelenek hale gelmistir Yan EtkileriBu donemden sonra tahta gecen padisahin kardeslerini ve erkek akrabalarini kafeste tutmasi kural haline geldi Harem den annelerinin yanindan ayrildiktan sonra egitim alma sanslari olmayan bu kisiler padisah olmak icin gerekli egitimi ve deneyimi kazanamayacaklari bir bekleme durumuna geciyordu Bu surec zarfinda sadece hizmetkarlar devrik sultanlar ve haremlerindeki kadinlarla temaslari olanakli olabiliyordu Kafesteki esaret hali cesitli sekillerde olabiliyordu 31 yasinda tahta gecen Abdulaziz erkek akrabalarinin kafesin disina cikmalarina izin vererek 1867 yilindaki Avrupa seyahatinde kendisine eslik etmelerine izin vermistir Kafesteki sehzadelerin sadece kisir cariyelerle temasina izin veriliyor tahta ciktiklarinda ogullarinin olmamasi saglaniyordu Bu sayede en yasli erkegin saltanati guvence altina aliniyor padisahin oglu saltanati sirasinda dogsa bile taht icin sirasini beklemek zorunda kaliyordu Bazi sehzadeler kafeste beklerken oldukca yaslaniyor ve hatta tahta cikamadan oluyordu Kafesin burada tutuklu bulunan sehzadelerde buyuk yikici etkisi oluyordu Uzun sure burada tutulan sehzadelerin cogunda psikolojik bozukluklar olusmustur Kafeste bulundugu sure icinde en az bir devrik sultanin ve bir sehzadenin intihar ettigi bilinmektedir Son Osmanli padisahi VI Mehmet 1918 yilinda tahta ciktiginda 56 yasindadir Amcasi Abdulaziz saltanati sirasinda kafese konmus sonra sirasiyla agabeyleri Murat Abdulhamit ve Mehmet iktidarlari sirasinda kafeste beklemistir Son donemlerde kafes artik sadece deyim olarak kullanilir olmus sehzadelerin ev hapsinde tutuldugu mekanlar istege gore degisebilmistir Devrik padisah II Abdulhamit Beylerbeyi Sarayi nda son yillarini gecirmistir Topkapi Sarayi ndaki esas kafes bu donemlerde kullanilmamistir Kaynakca II Suleyman in tahta gececegi soylendiginde buna inanmadigi ve oldurulecegini zannederek direndigi iddia edilirAyrica bakinizFatih KanunnamesiDis baglantilarOsmanli saltanatinda kafes gelenegi 11 Mayis 2011 tarihli Ozdemir Ince kose yazisi 25 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hurriyet 14 Mart 2012 tarihinde erisilmistir Kafes icinde yasama dair 18 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 13 Mart 2012 tarihinde erisilmistirKonuyla ilgili yazilan eserlerFreely John Inside the Seraglio Private Lives of the Sultans in Istanbul Viking 1999 ISBN 978 0670878390