Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kahramanmaraş, halk arasındaki kısa adıyla Maraş (Yunanca: Γερμανίκεια, Ermenice: Մարաշ Maraş, Kürtçe: Mereş), Türkiye'nin Kahramanmaraş ilinin merkezi olan şehirdir. Maraş Muhaberesi sırasında işgale direnişi nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından 05 Nisan 1925 tarihinde şehre İstiklâl Madalyası verilmiştir. Maraş olan adı, 7 Şubat 1973 tarihinde Türk Kurtuluş Savaşı'nın başarı ile sonuçlanmasında dolayı adı Kahramanmaraş olarak değiştirilmiştir.
| Kahramanmaraş Maraş | |
|---|---|
Şehir | |
 Şehrin Kahramanmaraş Kalesi'nden bir görünümü (Ağustos 2022) | |
Sloganlar: "Maraş Bize Mezar Olmadan, Düşmana Gülzar Olamaz!" | |
 Kahramanmaraş'ın Türkiye'deki konumu | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Kahramanmaraş |
| İdare | |
| • Belediye Başkanı | Fırat Görgel (AK Parti) |
| Rakım | 568 m |
| Nüfus | |
| • Toplam | 1,177,436 |
| Zaman dilimi | (UDAS) |
| Posta kodu | 46xxx |
| Alan kodu | 344 |
Resmî site Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi | |
Geç Hitit şehri olan Gurgum'un bulunduğu yerde kurulmuştur. Sistematik bir kazı yapılmamış olmasına rağmen birçok Hitit anıtı bulunmuştur.
Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, seyahatnamesinde Maraş halkı için, "kelimatları lisan-ı Türkidir ve ekseriya halkı Türkmendir" der. Maraş ve çevresi başta Oğuzların Avşar, Bayat ve Beğdili boyları çoğunlukta olmakla birlikte hemen hemen yirmi dört Oğuz boyunun tamamı mevcuttur.
2012'de çıkarılan 6360 sayılı kanun ile büyükşehir olmuştur. Dövme Dondurması, tarhanası ve biberi şehrin önemli tescilli gıdalarıdır.
Etimoloji
Erken Demir Çağ ve Geç Hititler döneminde başkent olarak kullanılmış, Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar içinse Markas olarak bilinen bir antik kent'idi. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından fethedilmiş ve adı resmî olarak Markas'a değiştirilmiş. Kahramanmaraş'ın Kurtuluş Savaşı'ndan önceki adı Maraş'tır. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra bütün kent İstiklal Madalyası ile ödüllendirilmiş, daha sonra ise Türkiye Büyük Millet Meclisi kararıyla 07 Şubat 1973 Tarihinde "Kahraman" unvanı verilmiştir. Aynı zamanda Maraşspor Türk Futbol Takımı'nın ismi de Kahramanmaraşspor olarak değiştirilmiştir.
Tarihçe
Tekir Vadisi ve Döngel Köyündeki mağaralarda yapılan araştırmalarda ele geçen buluntular yörede insan yerleşiminin Üst Paleolitik Çağda başladığını; Neolitik, Kalkolitik ve Eski Tunç Çağlarında da sürdüğünü göstermektedir. 2009 yılında Kahramanmaraş merkezde yapılan kazılar esnasında da milattan sonra 300-400 yıllarına ait olan Germanicia Antik Kenti'ne dair birtakım mozaikler bulunmuş ve üzerlerinde çalışmalara başlanmıştır.
Asur yazıtlarında adı "Markasi" veya "Markas" olarak geçen şehir, bir Geç Hitit devleti olan Gurgum Krallığı'nın başkenti oldu. MÖ 711 yılında Asurlular tarafından Gurgum Krallığı ilhak edilince, Markas vilayet merkezi yapıldı. Daha sonra Persler, Romalılar, Bizanslılar, Araplar, Selçuklular, Memluklular, Dulkadiroğulları ve Osmanlılar şehre hakim olmuşlardır.
11. yüzyılın sonlarında Anadolu'ya kesin olarak yerleşen Türklerin egemenliğinde kaldı. 1243'te Moğol işgaline uğrayan Maraş, II. Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadiroğulları'nın oldu. 12 Haziran 1515 tarihinde Turnadağ Muharebesi ile Osmanlı egemenliğine geçen Maraş, 1515-1919 yılları arasında Osmanlı egemenliğinde kaldı. Mütareke Döneminde önce İngilizler, sonra Fransızlar tarafından işgal edildi.
Maraş'a Türk Kurtuluş Savaşı sırasında halkın gösterdiği direnişten dolayı 7 Şubat 1973'ten itibaren Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Kahramanlık unvanı verilerek adı Kahramanmaraş olarak değiştirildi.
Türk Kurtuluş Savaşı dönemi
Kahramanmaraş'ın Türk Kurtuluş Savaşı'ndaki yeri özellikle Türk-Fransız Cephesi ve Maraş Savunması maddelerinde daha detaylı olarak anlatılmaktadır.
Kahramanmaraş Savunması
Osmanlı İmparatorluğu'nun Birinci Dünya Savaş'ında mağlup olmasının ardından Maraş önce Britanya İmparatorluğu tarafından işgâl edilmiştir. Daha sonra Britanya İmparatorluğu ile Fransa arasında yapılan anlaşma uyarınca İngilizler şehri Fransızlara bırakmışlardır.
Fransızların şehrin kalesindeki Türk Bayrağını indirmeleri, suçsuz kişileri öldürmeleri, Maraş ileri gelenlerini tutuklamaları tepkileri artırmış, 28 Kasım 1919 Cuma günü Ulu Camii imamı Rıdvan Hoca'nın "Kalesinde bayrağı dalgalanmayan ülkede cuma namazı kılınmaz" sözü ile Fransızlara karşı ayaklanan halk kurtuluş savaşını başlatmıştır. Maraş'lılar topluca Kaleye hücum ederek, indirilen Bayrağı yeniden Kale burçlarına diker ve Cuma namazı orada eda edilir. Bayrak olayının ardından şehir adım adım savaşa sürüklenir. Sütçü imam'ın ilk kurşunu sıkmasıyla halk ayaklanmaya başladı.[]
Aslanbey Başkanlığında kurulan Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, her mahallede kurularak faaliyete geçer. 20. ve 3. Kolordudan subayların gelişi ve Mustafa Kemal`in Ankara`dan yayınladığı bildiriler neticesinde Maraş Halkı 11 Şubat 1920`de mücadeleye başladı. 72 gün süren mücadele sonunda Fransızlar yenilgiye uğratılır ve şehir Fransızlardan temizlenir. Maraş, kurtuluş savaşında kurtulan ilk şehirlerden birisidir. Bu nedenle önce istiklal madalyası ile ödüllendirilerek, dünyada istiklal madalyası alan ilk şehir olmuş daha sonra ise Kahraman unvanını almıştır.
Cumhuriyet dönemi
2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Kahramanmaraş'ta sınırları il mülki sınırları olan büyükşehir belediyesi kuruldu ve 2014 Türkiye yerel seçimlerinin ardından büyükşehir belediyesi çalışmalarına başladı.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1927 | 71.182 | 25.982 | 45.200 |
| 1935 | 84.233 | 29.402 | 54.831 |
| 1940 | 88.025 | 27.744 | 60.281 |
| 1945 | 100.761 | 33.104 | 67.657 |
| 1950 | 104.268 | 34.641 | 69.627 |
| 1955 | 123.253 | 42.962 | 80.291 |
| 1960 | 125.734 | 54.447 | 71.287 |
| 1965 | 141.949 | 63.284 | 78.665 |
| 1970 | 195.116 | 110.761 | 84.355 |
| 1975 | 232.131 | 135.782 | 96.349 |
| 1980 | 293.716 | 178.557 | 115.159 |
| 1985 | 336.961 | 210.371 | 126.590 |
| 1990 | 360.481 | 228.129 | 132.352 |
| 2000 | 465.370 | 326.198 | 139.172 |
| 2007 | 500.950 | 371.463 | 129.487 |
| 2008 | 511.887 | 385.672 | 126.215 |
| 2009 | 522.775 | 384.953 | 137.822 |
| 2010 | 532.216 | 412.252 | 119.964 |
| 2011 | 545.704 | 428.724 | 116.980 |
| 2012 | 558.664 | 443.575 | 115.089 |
2012 yılında Kahramanmaraş büyükşehir statüsü kazanıp ilin tamamı büyükşehir sınırlarına girmiştir ve merkez ilçe Dulkadiroğlu ve Onikişubat ilçelerine ayrılmıştır.
İklim
 Kahramanmaraş iklimi  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aylar | Oca | Şub | Mar | Nis | May | Haz | Tem | Ağu | Eyl | Eki | Kas | Ara | Yıl |
| En yüksek sıcaklık (°C) | 18,7 | 22,4 | 29,2 | 36,0 | 38,0 | 42,0 | 45,2 | 44,4 | 41,3 | 37,2 | 28,9 | 24,0 | 45,2. |
| Ortalama en yüksek sıcaklık (°C) | 9,2 | 10,9 | 15,8 | 21,1 | 26,7 | 31,8 | 35,5 | 35,9 | 32,4 | 25,9 | 17,6 | 11,1 | 22,8 |
| Ortalama sıcaklık (°C) | 4,9 | 6,4 | 10,6 | 15,4 | 20,3 | 25,2 | 28,3 | 28,5 | 25,2 | 19,0 | 11,7 | 6,7 | 16,8 |
| Ortalama en düşük sıcaklık (°C) | 1,3 | 2,2 | 5,7 | 9,8 | 14,1 | 18,8 | 22,1 | 22,1 | 18,3 | 12,8 | 6,9 | 3,1 | 11,4 |
| En düşük sıcaklık (°C) | −9 | −9,6 | −7,6 | −1,8 | 5,0 | 10,3 | 15,6 | 15,7 | 8,6 | 0,0 | −5,6 | −7,6 | −9,6 |
| Ortalama yağış (mm) | 129,1 | 114,4 | 98,2 | 74,4 | 41,1 | 6,6 | 1,1 | 0,9 | 8,9 | 47,5 | 83,5 | 126,4 | 732,1 |
| Kaynak: Meteoroloji Genel Müdürlüğü | |||||||||||||
Kardeş şehirler
Kahramanmaraş'ın 10 tane kardeş şehri bulunmaktadır.
Galeri
-
![image]()
Domuztepe -
![image]()
Kahramanmaraş Ulu Camii -
![image]()
Kahramanmaraş şehir merkezi -
![image]()
Trabzon Caddesi -
![image]()
Göksun Çayı -
![image]()
Göksun Çayı'nın üzerinde bir köprü -
![image]()
Sütçü İmam Türbesi -
![image]()
Kahramanmaraş Kapalı Çarşısı -
![image]()
Kahramanmaraş Necip Fazıl Kültür Merkezi -
![image]()
Yunus Emre Mahalesi -
![image]()
Tarihi bir ev -
![image]()
Teras Mekanından Şehrin Gece Görünüşü -
![image]()
Mimarsinan Mahallesi -
![image]()
Tarihi Belediye Binası
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
- ^ Bilgin, Tayfun. "Anadolu Yazıları- Kahramanmaraş Hiyeroglif Yazıtları 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .". Anadolu Yazıları. Erişim tarihi: 23 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 16 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Haziran 2013.
- ^ Bryce, Trevor (2012). The World of The Neo-Hittite Kingdoms: A Political and Military History. OUP Oxford. ISBN 978-0-19-921872-1, pp. 125-128.
- ^ Maraş il yıllığı 1967. 1967. s. 74. 16 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ Bryce 2012, p. 128.
- ^ "Germanicia Antik Kenti Mozaikleri". Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. 22 Aralık 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 20 Aralık 2017.
- ^ "Kahramanmaraş". Büyük Larousse. 12. Milliyet Gazetesi Yayınları. s. 6192.
- ^ Payne, Annick (2012). Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions. Society of Biblical Lit. , s. 7.
- ^ Bryce 2012, s. 128.
- ^ "Maraş Savunması". Atam Dergi. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ekim 2022.
- ^ . Sözcü. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
- ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2014.
- ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021.
- ^ (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ . Meteoroloji Genel Müdürlüğü. 17 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2016.
- ^ . kahramanmaras.bel.tr. 11 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2021.
- ^ "Kahramanmaraş Siliana İle Kardeş Şehir Oldu". 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Şubat 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Şubat 2023.
Dış bağlantılar
Kahramanmaraş hakkında daha fazla bilgi edinin | |
 | Commons'ta dosyalar |
 | Vikikaynak'ta belgeler |
- Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Koordinatlar 37 34 N 36 55 E Kahramanmaras halk arasindaki kisa adiyla Maras Yunanca Germanikeia Ermenice Մարաշ Maras Kurtce Meres Turkiye nin Kahramanmaras ilinin merkezi olan sehirdir Maras Muhaberesi sirasinda isgale direnisi nedeniyle Turkiye Buyuk Millet Meclisi tarafindan 05 Nisan 1925 tarihinde sehre Istiklal Madalyasi verilmistir Maras olan adi 7 Subat 1973 tarihinde Turk Kurtulus Savasi nin basari ile sonuclanmasinda dolayi adi Kahramanmaras olarak degistirilmistir Kahramanmaras MarasSehirSehrin Kahramanmaras Kalesi nden bir gorunumu Agustos 2022 Sloganlar Maras Bize Mezar Olmadan Dusmana Gulzar Olamaz Kahramanmaras in Turkiye deki konumuUlkeTurkiyeIlKahramanmarasIdare Belediye BaskaniFirat Gorgel AK Parti Rakim568 mNufus Toplam1 177 436Zaman dilimiUTC 03 00 UDAS Posta kodu46xxxAlan kodu344Resmi site Kahramanmaras Buyuksehir Belediyesi Gec Hitit sehri olan Gurgum un bulundugu yerde kurulmustur Sistematik bir kazi yapilmamis olmasina ragmen bircok Hitit aniti bulunmustur Osmanli seyyahi Evliya Celebi seyahatnamesinde Maras halki icin kelimatlari lisan i Turkidir ve ekseriya halki Turkmendir der Maras ve cevresi basta Oguzlarin Avsar Bayat ve Begdili boylari cogunlukta olmakla birlikte hemen hemen yirmi dort Oguz boyunun tamami mevcuttur 2012 de cikarilan 6360 sayili kanun ile buyuksehir olmustur Dovme Dondurmasi tarhanasi ve biberi sehrin onemli tescilli gidalaridir EtimolojiErken Demir Cag ve Gec Hititler doneminde baskent olarak kullanilmis Luvilere Kurkuma ve Asurlurlar icinse Markas olarak bilinen bir antik kent idi MO 711 yilinda Asurlular tarafindan fethedilmis ve adi resmi olarak Markas a degistirilmis Kahramanmaras in Kurtulus Savasi ndan onceki adi Maras tir Kurtulus Savasi ndan sonra butun kent Istiklal Madalyasi ile odullendirilmis daha sonra ise Turkiye Buyuk Millet Meclisi karariyla 07 Subat 1973 Tarihinde Kahraman unvani verilmistir Ayni zamanda Marasspor Turk Futbol Takimi nin ismi de Kahramanmarasspor olarak degistirilmistir TarihceTekir Vadisi ve Dongel Koyundeki magaralarda yapilan arastirmalarda ele gecen buluntular yorede insan yerlesiminin Ust Paleolitik Cagda basladigini Neolitik Kalkolitik ve Eski Tunc Caglarinda da surdugunu gostermektedir 2009 yilinda Kahramanmaras merkezde yapilan kazilar esnasinda da milattan sonra 300 400 yillarina ait olan Germanicia Antik Kenti ne dair birtakim mozaikler bulunmus ve uzerlerinde calismalara baslanmistir Asur yazitlarinda adi Markasi veya Markas olarak gecen sehir bir Gec Hitit devleti olan Gurgum Kralligi nin baskenti oldu MO 711 yilinda Asurlular tarafindan Gurgum Kralligi ilhak edilince Markas vilayet merkezi yapildi Daha sonra Persler Romalilar Bizanslilar Araplar Selcuklular Memluklular Dulkadirogullari ve Osmanlilar sehre hakim olmuslardir 11 yuzyilin sonlarinda Anadolu ya kesin olarak yerlesen Turklerin egemenliginde kaldi 1243 te Mogol isgaline ugrayan Maras II Anadolu Beylikleri devrinde Dulkadirogullari nin oldu 12 Haziran 1515 tarihinde Turnadag Muharebesi ile Osmanli egemenligine gecen Maras 1515 1919 yillari arasinda Osmanli egemenliginde kaldi Mutareke Doneminde once Ingilizler sonra Fransizlar tarafindan isgal edildi Maras a Turk Kurtulus Savasi sirasinda halkin gosterdigi direnisten dolayi 7 Subat 1973 ten itibaren Turkiye Buyuk Millet Meclisi tarafindan Kahramanlik unvani verilerek adi Kahramanmaras olarak degistirildi Turk Kurtulus Savasi donemi Kahramanmaras in Turk Kurtulus Savasi ndaki yeri ozellikle Turk Fransiz Cephesi ve Maras Savunmasi maddelerinde daha detayli olarak anlatilmaktadir Kahramanmaras Savunmasi Osmanli Imparatorlugu nun Birinci Dunya Savas inda maglup olmasinin ardindan Maras once Britanya Imparatorlugu tarafindan isgal edilmistir Daha sonra Britanya Imparatorlugu ile Fransa arasinda yapilan anlasma uyarinca Ingilizler sehri Fransizlara birakmislardir Fransizlarin sehrin kalesindeki Turk Bayragini indirmeleri sucsuz kisileri oldurmeleri Maras ileri gelenlerini tutuklamalari tepkileri artirmis 28 Kasim 1919 Cuma gunu Ulu Camii imami Ridvan Hoca nin Kalesinde bayragi dalgalanmayan ulkede cuma namazi kilinmaz sozu ile Fransizlara karsi ayaklanan halk kurtulus savasini baslatmistir Maras lilar topluca Kaleye hucum ederek indirilen Bayragi yeniden Kale burclarina diker ve Cuma namazi orada eda edilir Bayrak olayinin ardindan sehir adim adim savasa suruklenir Sutcu imam in ilk kursunu sikmasiyla halk ayaklanmaya basladi kaynak belirtilmeli Aslanbey Baskanliginda kurulan Mudafaa i Hukuk Cemiyeti her mahallede kurularak faaliyete gecer 20 ve 3 Kolordudan subaylarin gelisi ve Mustafa Kemal in Ankara dan yayinladigi bildiriler neticesinde Maras Halki 11 Subat 1920 de mucadeleye basladi 72 gun suren mucadele sonunda Fransizlar yenilgiye ugratilir ve sehir Fransizlardan temizlenir Maras kurtulus savasinda kurtulan ilk sehirlerden birisidir Bu nedenle once istiklal madalyasi ile odullendirilerek dunyada istiklal madalyasi alan ilk sehir olmus daha sonra ise Kahraman unvanini almistir Cumhuriyet donemi 2012 yilinda cikarilan 6360 sayili kanun ile Kahramanmaras ta sinirlari il mulki sinirlari olan buyuksehir belediyesi kuruldu ve 2014 Turkiye yerel secimlerinin ardindan buyuksehir belediyesi calismalarina basladi NufusYil Toplam Sehir Kir1927 71 182 25 982 45 2001935 84 233 29 402 54 8311940 88 025 27 744 60 2811945 100 761 33 104 67 6571950 104 268 34 641 69 6271955 123 253 42 962 80 2911960 125 734 54 447 71 2871965 141 949 63 284 78 6651970 195 116 110 761 84 3551975 232 131 135 782 96 3491980 293 716 178 557 115 1591985 336 961 210 371 126 5901990 360 481 228 129 132 3522000 465 370 326 198 139 1722007 500 950 371 463 129 4872008 511 887 385 672 126 2152009 522 775 384 953 137 8222010 532 216 412 252 119 9642011 545 704 428 724 116 9802012 558 664 443 575 115 089 2012 yilinda Kahramanmaras buyuksehir statusu kazanip ilin tamami buyuksehir sinirlarina girmistir ve merkez ilce Dulkadiroglu ve Onikisubat ilcelerine ayrilmistir Iklim Kahramanmaras iklimi Aylar Oca Sub Mar Nis May Haz Tem Agu Eyl Eki Kas Ara YilEn yuksek sicaklik C 18 7 22 4 29 2 36 0 38 0 42 0 45 2 44 4 41 3 37 2 28 9 24 0 45 2 Ortalama en yuksek sicaklik C 9 2 10 9 15 8 21 1 26 7 31 8 35 5 35 9 32 4 25 9 17 6 11 1 22 8Ortalama sicaklik C 4 9 6 4 10 6 15 4 20 3 25 2 28 3 28 5 25 2 19 0 11 7 6 7 16 8Ortalama en dusuk sicaklik C 1 3 2 2 5 7 9 8 14 1 18 8 22 1 22 1 18 3 12 8 6 9 3 1 11 4En dusuk sicaklik C 9 9 6 7 6 1 8 5 0 10 3 15 6 15 7 8 6 0 0 5 6 7 6 9 6Ortalama yagis mm 129 1 114 4 98 2 74 4 41 1 6 6 1 1 0 9 8 9 47 5 83 5 126 4 732 1Kaynak Meteoroloji Genel MudurluguKardes sehirlerKahramanmaras in 10 tane kardes sehri bulunmaktadir Ace Endonezya 1981 Salyan Azerbaycan 2003 Jackson ABD 2011 Silyana Tunus 2012 Houston ABD 2013 Nalcik Rusya 2013 Agri Turkiye 2017 Cazin Bosna Hersek 2017 Mingecevir Azerbaycan 2017 Trabzon Turkiye 2021 Kayseri Turkiye 2023 GaleriDomuztepe Kahramanmaras Ulu Camii Kahramanmaras sehir merkezi Trabzon Caddesi Goksun Cayi Goksun Cayi nin uzerinde bir kopru Sutcu Imam Turbesi Kahramanmaras Kapali Carsisi Kahramanmaras Necip Fazil Kultur Merkezi Yunus Emre Mahalesi Tarihi bir ev Teras Mekanindan Sehrin Gece Gorunusu Mimarsinan Mahallesi Tarihi Belediye BinasiAyrica bakinizMaras Savunmasi Maras dovme dondurmasi Eshab i Kehf Kahramanmaras Kalesi Kahramanmaras Olaylari Dunyanin en sacma binasi Afsin Kocovasi Sarimsagi 1114 Maras depremi 2023 Kahramanmaras depremleriNotlar Turkoglu ilcesinin kurulmasi ile kir nufusu azalmistir Kaynakca Bilgin Tayfun Anadolu Yazilari Kahramanmaras Hiyeroglif Yazitlari 25 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Anadolu Yazilari Erisim tarihi 23 Mart 2020 Arsivlenmis kopya PDF 16 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Haziran 2013 Bryce Trevor 2012 The World of The Neo Hittite Kingdoms A Political and Military History OUP Oxford ISBN 978 0 19 921872 1 pp 125 128 Maras il yilligi 1967 1967 s 74 16 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2014 Bryce 2012 p 128 Germanicia Antik Kenti Mozaikleri Kahramanmaras Il Kultur ve Turizm Mudurlugu 22 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 20 Aralik 2017 Kahramanmaras Buyuk Larousse 12 Milliyet Gazetesi Yayinlari s 6192 Payne Annick 2012 Iron Age Hieroglyphic Luwian Inscriptions Society of Biblical Lit 978 1 58983 658 7 s 7 Bryce 2012 s 128 Maras Savunmasi Atam Dergi 11 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Ekim 2022 Sozcu 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Ekim 2022 Kanun No 6360 15 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2014 Fasikul I Mufassal Neticeler Icmal Tablolari PDF 28 Tesrinevvel 1927 Umumi Nufus Tahriri DIE Erisim tarihi 28 Mayis 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link PDF 20 Ilktesrin 1935 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 Meteoroloji Genel Mudurlugu 17 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Mayis 2016 kahramanmaras bel tr 11 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Kasim 2021 Kahramanmaras Siliana Ile Kardes Sehir Oldu 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mart 2015 Arsivlenmis kopya 28 Subat 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Subat 2023 Dis baglantilarVikipedi nin kardes projelerinden Kahramanmaras hakkinda daha fazla bilgi edininCommons ta dosyalarVikikaynak ta belgelerKahramanmaras Buyuksehir Belediyesi