Kandiye Krallığı (İtalyanca: Regno di Candia) ya da Kandiye Dükalığı (İtalyanca: Ducato di Candia), 1205-1212'deki Venedik fethinden, 1645-1669'deki Girit'in Osmanlılar tarafından fethine kadarki döneminde, Venedik Cumhuriyeti'nin denizaşırı kolonisi olarak Girit adasının resmi adıdır. Ada, o zamanlardan modern çağın başlarına kadar başkenti Kandiye veya Chandax ile aynı isimle anılırdı. Modern Yunan tarih yazımında dönem, Venetokrasi (Yunanca: Βενετοκρατία, Venetokratia ya da Ενετοκρατία, Enetokratia) olarak bilinir.
Kandiye Regno di Candia | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1205-1667 | |||||||||||||
Bayrak Arma | |||||||||||||
Başkent | Kandiye | ||||||||||||
Yaygın dil(ler) | Yunanca (), Venedikçe, Latince | ||||||||||||
Resmî din | Roma Katolik (resmi) Rum Ortodoks (yaygın) | ||||||||||||
Hükûmet | Koloni | ||||||||||||
Girit Dükü | |||||||||||||
| |||||||||||||
Tarihî dönem | Geç Orta Çağ ve Rönesans | ||||||||||||
| |||||||||||||
Para birimi | |||||||||||||
| |||||||||||||
Günümüzdeki durumu | Yunanistan |
Tarihsel arka plan
Girit adası, Dördüncü Haçlı Seferi'nin imparatorluğu dağıttığı ve topraklarını haçlı liderleri arasında paylaştırdığı 1204 yılına kadar Bizans İmparatorluğu'nun bir parçasıydı (bkz. Frankokrasi). Girit başlangıçta Bonifacio del Monferrato'ya tahsis edilmişti, ancak ada üzerindeki kontrolünü sağlayamayınca haklarını Venedik'e sattı. Venedik birlikleri adayı ilk olarak 1205'te işgal etti, ancak özellikle Venedik'in rakibi Ceneviz'in muhalefetine karşı güvence altına alınması 1212'ye kadar sürdü. Bundan sonra, yeni koloni şekillendi: Ada, Venedik şehrinin kendi bölümlerinden sonra adlandırılan altı vilayete () bölünürken, başkent Kandiye doğrudan 'a tabi tutuldu. Yine Venedik kontrolü altındaki Tinos ve Kythira adaları krallığın yetki alanına girdi. 14. yüzyılın başlarında, bu bölümün yerini, dört modern vilayetle neredeyse aynı olan dört vilayet aldı.
Venediklilerin iskanı
Giacomo Tiepolo, Candia merkezli "Girit Dükü" (duca di Candia) unvanıyla yeni eyaletin ilk valisi oldu. Venedik'in Girit üzerindeki kontrolünü güçlendirmek için Tiepolo, metropolden kolonistlerin gönderilmesini önerdi. Venedikli kolonistler toprak alacak ve karşılığında askerlik hizmeti verecekti. Onaylanan öneri ile ilgili tüzük Carta Concessionis adı altında 10 Eylül 1211'de Venedik'te ilan edildi. 1212'de Girit'e yerleşmek üzere Venedik'ten ayrılan ilk kolonizasyon yola çıktı. 1222, 1233 ve 1252'de üç sömürgeci dalgası daha gönderildi ve göç daha sonraki yıllarda da daha düzensiz bir şekilde devam etti. Toplamda, yaklaşık 10.000 Venedikli'nin, Venedik yönetiminin ilk yüzyılında Girit'e taşındığı tahmin edilmektedir.
1252 kolonizasyon dalgası aynı zamanda uzun süredir terk edilmiş antik Kidonya kentinin bulunduğu yerde Canea'nın (modern Hanya) kurulmasıyla sonuçlandı. Venedikliler Girit'i karlı doğu ticareti için bir merkez olarak kullandılar ve adanın tarımsal ürününü sömürmek için katı bir kapitalist sistem yönettiler. İhraç edilen ürünler öncelikle buğday ve tatlı şarap ve daha az oranda da kereste ve peynirden oluşuyordu.
İsyanlar ve yerli halk
Venedik egemenliğinin ilk iki yüzyılında, yerli Ortodoks Rum nüfusunun Roma Katolik Venediklilere karşı ayaklanmaları sık görüldü ve genellikle İznik İmparatorluğu tarafından desteklendi. 1207 ile 1360'lardaki son büyük ayaklanma olan ve Yunanları ve Venedik coloni, metropolün mali çıkarlarına karşı birleştiren arasında on dört isyan sayıldı. Bundan sonra, ara sıra meydana gelen isyanlara ve Türk baskınlarına rağmen, ada büyük ölçüde zenginleşti ve Venedik yönetimi, devam eden İtalyan Rönesans'ına bir pencere açtı. Sonuç olarak, Yunan dünyasının başka yerlerinde benzeri olmayan bir sanatsal ve edebi canlanma gerçekleşti: El Greco'nun eserleriyle doruğa çıkan Girit Resim Okulu, İtalyan ve Bizans formlarını birleştirdi ve yerel deyimi kullanan yaygın bir edebiyat ortaya çıktı ve 17. yüzyılın başlarındaki romantikler Erotokritos ve ile doruğa ulaştı.
Osmanlı tehdidi ve son dönemler
1571'de Kıbrıs'ın Osmanlılar tarafından fethinden sonra Girit, Venedik'in son büyük denizaşırı mülküydü. Cumhuriyet'in görece askeri zayıflığı, adanın zenginliği ve Doğu Akdeniz'in su yollarını kontrol eden stratejik konumu ile birleştiğinde Osmanlı İmparatorluğu'nun dikkatini çekti. Uzun ve yıkıcı Girit Savaşı (1645-1669) sırasında, iki devlet Girit'in mülkiyeti için savaştı: Osmanlılar adanın çoğunu çabucak istila ettiler, ancak Venedik'in deniz üstünlüğü ve Osmanlı'nın başka yerlerdeki dikkat dağıtıcı unsurlarının yardımıyla 1669'a kadar uzayan sürede Kandiye'yı alamadılar. Sadece Suda, Gramvousa ve İspirlonga adalarının üç kalesi Venedik'in elinde kaldı. Mora Savaşı sırasında Kandiya'yı kurtarma girişimleri başarısız oldu ve bu son Venedik ileri karakolları nihayet son Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında 1715'te Türkler tarafından alındı.
Kaynakça
- ^ Nicol, Donald M. (1988). Byzantium and Venice: A Study in Diplomatic and Cultural Relations (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. s. 164. ISBN .
- ^ Miller, William (1908). The Latins in the Levant: A History of Frankish Greece (1204–1566). London: John Murray. S. 48
- ^ a b Detorakis, Theocharis E. (1986). Ιστορία της Κρήτης [History of Crete] (in Greek). Athens. S. 166-167
- ^ Between Venice and Istanbul : colonial landscapes in early modern Greece. Siriol Davies, Jack L. Davis. [Princeton]: American School of Classical Studies at Athens. 2007. ISBN . OCLC 126229997. 15 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Şubat 2022.
- ^ Medieval and Renaissance Venice. Donald E. Queller, Ellen E. Kittell, Thomas F. Madden. Urbana: University of Illinois Press. 1999. ss. 49-68. ISBN . OCLC 40061377.
Konuyla ilgili yayınlar
Wikimedia Commons'ta Kandiye Krallığı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Abulafia, David: Enrico conte di Malta e la sua Vita nel Mediterraneo: 1203-1230, in In Italia, Sicilia e nel Mediterraneo: 1100-1400, 1987.
- Arbel, Benjamin (2013). "Venice's Maritime Empire in the Early Modern Period". A Companion to Venetian History, 1400–1797 (İngilizce). Brill. ss. 125-253. ISBN .
- Da Mosto, Andrea (1940). L'Archivio di Stato di Venezia. Indice Generale, Storico, Descrittivo ed Analitico. Tomo II: Archivi dell'Amministrazione Provinciale della Repubblica Veneta, archivi delle rappresentanze diplomatiche e consolari, archivi dei governi succeduti alla Repubblica Veneta, archivi degli istituti religiosi e archivi minori (PDF) (İtalyanca). Roma: Biblioteca d'arte editrice. OCLC 889222113. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Ekim 2020.
- Detorakis, Theocharis E. (1986). Ιστορία της Κρήτης [History of Crete] (Yunanca). Atina. OCLC 715204595.
- Holton, David, (Ed.) (1991). Literature and Society in Renaissance Crete. Cambridge University Press. ISBN . 24 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- Jacoby, David (1999), "Cretan Cheese: A Neglected Aspect of Venetian Medieval Trade", Kittell, Ellen E.; Madden, Thomas F. (Ed.), Medieval and Renaissance Venice (İngilizce), Urbana: University of Illinois Press, ss. 49-68, ISBN
- Jacoby, David (2010). "Candia between Venice, Byzantium and the Levant: the rise of a major emporium to the mid-fifteenth century". Vassilaki, Maria (Ed.). The hand of Angelos. An icon painter in Venetian Crete (İngilizce). Ashgate. ss. 38-47. ISBN .
- Jacoby, David (2014). "The Economy of Latin Greece". A Companion to Latin Greece. Brill. ss. 185-216. ISBN .
- (1973), Venice, A Maritime Republic (İngilizce), Johns Hopkins University Press, ISBN , 19 Eylül 2020 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Ekim 2020
- Maltezou, Chryssa (2010). "The history of Crete during the fifteenth century on the basis of archival documents". Vassilaki, Maria (Ed.). The hand of Angelos. An icon painter in Venetian Crete (İngilizce). Ashgate. ss. 26-37. ISBN .
- McKee, Sally (2000), Uncommon Dominion: Venetian Crete And The Myth Of Ethnic Purity (İngilizce), University Of Pennsylvania Press, ISBN , 11 Ekim 2013 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 12 Ekim 2020
- (1908). The Latins in the Levant: A History of Frankish Greece (1204–1566) (İngilizce). Londra: John Murray. OCLC 563022439.
- Papadopoli, Zuanne (2007), L'occio (time of leisure). Memories of seventeenth century Crete; preface & comments by Alfred Vincent (İngilizce), Venedik: Hellenic Institute of Byzantine studies in Venice, ISBN
- Ploumidis, Georgios; Alexiou, Stylianos (1974). "Λατινοκρατούμενες ελληνικές χώρες: Κρήτη" [Latin-ruled Greek lands: Crete]. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Τόμος Ι′: Ο ελληνισμός υπό ξένη κυριαρχία, 1453–1669 [History of the Greek Nation, Volume X: Hellenism under foreign rule, 1453–1669] (Yunanca). Atina: Ekdotiki Athinon. ss. 201-215.
- Setton, Kenneth M. (1976). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume I: The Thirteenth and Fourteenth Centuries (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN .
- Stallsmith, Allaire B. (2007), "One Colony, Two Mother Cities: Cretan Agriculture under Venetian and Ottoman Rule", Davies, Siriol (Ed.), Between Venice and Istanbul: Colonial Landscapes in Early Modern Greece, Hesperia Supplements (İngilizce), 40, The American School of Classical Studies at Athens, ss. 151-171, ISBN
- Thiriet, Freddy (1975). La Romanie vénitienne au Moyen Age: le développement et l'exploitation du domaine colonial vénitien, XIIe-XVe siècles (Fransızca) (Second bas.). Éditions E. de Boccard.
Dış bağlantılar
- Regno di Candia 10 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde . map by
- Byzantine & Christian Museum.gr: "Society and art in Venetian Crete" 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .—(İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kandiye Kralligi Italyanca Regno di Candia ya da Kandiye Dukaligi Italyanca Ducato di Candia 1205 1212 deki Venedik fethinden 1645 1669 deki Girit in Osmanlilar tarafindan fethine kadarki doneminde Venedik Cumhuriyeti nin denizasiri kolonisi olarak Girit adasinin resmi adidir Ada o zamanlardan modern cagin baslarina kadar baskenti Kandiye veya Chandax ile ayni isimle anilirdi Modern Yunan tarih yaziminda donem Venetokrasi Yunanca Benetokratia Venetokratia ya da Enetokratia Enetokratia olarak bilinir KandiyeRegno di Candia1205 1667Bayrak ArmaBaskentKandiyeYaygin dil ler Yunanca Venedikce LatinceResmi dinRoma Katolik resmi Rum Ortodoks yaygin HukumetKoloniGirit Duku 1212 1216Giacomo Tiepolo ilk 1667Girolamo Battagia son Tarihi donemGec Orta Cag ve Ronesans Dorduncu Hacli Seferi1204 Venedik e Devir1205 1363 1368 Kibris in Osmanlilar tarafindan fethi1571 Girit in Osmanlilar tarafindan fethi1667 Aciktaki Girit adalarinin Osmanlilar tarafindan fethi1715Para birimiOnculler ArdillarBizans Giriti Girit EyaletiGunumuzdeki durumu YunanistanTarihsel arka planGirit adasi Dorduncu Hacli Seferi nin imparatorlugu dagittigi ve topraklarini hacli liderleri arasinda paylastirdigi 1204 yilina kadar Bizans Imparatorlugu nun bir parcasiydi bkz Frankokrasi Girit baslangicta Bonifacio del Monferrato ya tahsis edilmisti ancak ada uzerindeki kontrolunu saglayamayinca haklarini Venedik e satti Venedik birlikleri adayi ilk olarak 1205 te isgal etti ancak ozellikle Venedik in rakibi Ceneviz in muhalefetine karsi guvence altina alinmasi 1212 ye kadar surdu Bundan sonra yeni koloni sekillendi Ada Venedik sehrinin kendi bolumlerinden sonra adlandirilan alti vilayete bolunurken baskent Kandiye dogrudan a tabi tutuldu Yine Venedik kontrolu altindaki Tinos ve Kythira adalari kralligin yetki alanina girdi 14 yuzyilin baslarinda bu bolumun yerini dort modern vilayetle neredeyse ayni olan dort vilayet aldi Venediklilerin iskaniGiacomo Tiepolo Candia merkezli Girit Duku duca di Candia unvaniyla yeni eyaletin ilk valisi oldu Venedik in Girit uzerindeki kontrolunu guclendirmek icin Tiepolo metropolden kolonistlerin gonderilmesini onerdi Venedikli kolonistler toprak alacak ve karsiliginda askerlik hizmeti verecekti Onaylanan oneri ile ilgili tuzuk Carta Concessionis adi altinda 10 Eylul 1211 de Venedik te ilan edildi 1212 de Girit e yerlesmek uzere Venedik ten ayrilan ilk kolonizasyon yola cikti 1222 1233 ve 1252 de uc somurgeci dalgasi daha gonderildi ve goc daha sonraki yillarda da daha duzensiz bir sekilde devam etti Toplamda yaklasik 10 000 Venedikli nin Venedik yonetiminin ilk yuzyilinda Girit e tasindigi tahmin edilmektedir 1252 kolonizasyon dalgasi ayni zamanda uzun suredir terk edilmis antik Kidonya kentinin bulundugu yerde Canea nin modern Hanya kurulmasiyla sonuclandi Venedikliler Girit i karli dogu ticareti icin bir merkez olarak kullandilar ve adanin tarimsal urununu somurmek icin kati bir kapitalist sistem yonettiler Ihrac edilen urunler oncelikle bugday ve tatli sarap ve daha az oranda da kereste ve peynirden olusuyordu Isyanlar ve yerli halkVenedik egemenliginin ilk iki yuzyilinda yerli Ortodoks Rum nufusunun Roma Katolik Venediklilere karsi ayaklanmalari sik goruldu ve genellikle Iznik Imparatorlugu tarafindan desteklendi 1207 ile 1360 lardaki son buyuk ayaklanma olan ve Yunanlari ve Venedik coloni metropolun mali cikarlarina karsi birlestiren arasinda on dort isyan sayildi Bundan sonra ara sira meydana gelen isyanlara ve Turk baskinlarina ragmen ada buyuk olcude zenginlesti ve Venedik yonetimi devam eden Italyan Ronesans ina bir pencere acti Sonuc olarak Yunan dunyasinin baska yerlerinde benzeri olmayan bir sanatsal ve edebi canlanma gerceklesti El Greco nun eserleriyle doruga cikan Girit Resim Okulu Italyan ve Bizans formlarini birlestirdi ve yerel deyimi kullanan yaygin bir edebiyat ortaya cikti ve 17 yuzyilin baslarindaki romantikler Erotokritos ve ile doruga ulasti Osmanli tehdidi ve son donemler1571 de Kibris in Osmanlilar tarafindan fethinden sonra Girit Venedik in son buyuk denizasiri mulkuydu Cumhuriyet in gorece askeri zayifligi adanin zenginligi ve Dogu Akdeniz in su yollarini kontrol eden stratejik konumu ile birlestiginde Osmanli Imparatorlugu nun dikkatini cekti Uzun ve yikici Girit Savasi 1645 1669 sirasinda iki devlet Girit in mulkiyeti icin savasti Osmanlilar adanin cogunu cabucak istila ettiler ancak Venedik in deniz ustunlugu ve Osmanli nin baska yerlerdeki dikkat dagitici unsurlarinin yardimiyla 1669 a kadar uzayan surede Kandiye yi alamadilar Sadece Suda Gramvousa ve Ispirlonga adalarinin uc kalesi Venedik in elinde kaldi Mora Savasi sirasinda Kandiya yi kurtarma girisimleri basarisiz oldu ve bu son Venedik ileri karakollari nihayet son Osmanli Venedik Savasi sirasinda 1715 te Turkler tarafindan alindi Kaynakca Nicol Donald M 1988 Byzantium and Venice A Study in Diplomatic and Cultural Relations Ingilizce Cambridge Cambridge University Press s 164 ISBN 0 521 34157 4 Miller William 1908 The Latins in the Levant A History of Frankish Greece 1204 1566 London John Murray S 48 a b Detorakis Theocharis E 1986 Istoria ths Krhths History of Crete in Greek Athens S 166 167 Between Venice and Istanbul colonial landscapes in early modern Greece Siriol Davies Jack L Davis Princeton American School of Classical Studies at Athens 2007 ISBN 978 0 87661 540 9 OCLC 126229997 15 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Subat 2022 Medieval and Renaissance Venice Donald E Queller Ellen E Kittell Thomas F Madden Urbana University of Illinois Press 1999 ss 49 68 ISBN 0 252 02461 3 OCLC 40061377 Konuyla ilgili yayinlarWikimedia Commons ta Kandiye Kralligi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Abulafia David Enrico conte di Malta e la sua Vita nel Mediterraneo 1203 1230 in In Italia Sicilia e nel Mediterraneo 1100 1400 1987 Arbel Benjamin 2013 Venice s Maritime Empire in the Early Modern Period A Companion to Venetian History 1400 1797 Ingilizce Brill ss 125 253 ISBN 978 90 04 25252 3 Da Mosto Andrea 1940 L Archivio di Stato di Venezia Indice Generale Storico Descrittivo ed Analitico Tomo II Archivi dell Amministrazione Provinciale della Repubblica Veneta archivi delle rappresentanze diplomatiche e consolari archivi dei governi succeduti alla Repubblica Veneta archivi degli istituti religiosi e archivi minori PDF Italyanca Roma Biblioteca d arte editrice OCLC 889222113 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Ekim 2020 Detorakis Theocharis E 1986 Istoria ths Krhths History of Crete Yunanca Atina OCLC 715204595 Holton David Ed 1991 Literature and Society in Renaissance Crete Cambridge University Press ISBN 9780521325790 24 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Jacoby David 1999 Cretan Cheese A Neglected Aspect of Venetian Medieval Trade Kittell Ellen E Madden Thomas F Ed Medieval and Renaissance Venice Ingilizce Urbana University of Illinois Press ss 49 68 ISBN 9780252024610 Jacoby David 2010 Candia between Venice Byzantium and the Levant the rise of a major emporium to the mid fifteenth century Vassilaki Maria Ed The hand of Angelos An icon painter in Venetian Crete Ingilizce Ashgate ss 38 47 ISBN 978 1 84822 064 5 Jacoby David 2014 The Economy of Latin Greece A Companion to Latin Greece Brill ss 185 216 ISBN 9789004284104 1973 Venice A Maritime Republic Ingilizce Johns Hopkins University Press ISBN 978 0801814600 19 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Ekim 2020 Maltezou Chryssa 2010 The history of Crete during the fifteenth century on the basis of archival documents Vassilaki Maria Ed The hand of Angelos An icon painter in Venetian Crete Ingilizce Ashgate ss 26 37 ISBN 978 1 84822 064 5 McKee Sally 2000 Uncommon Dominion Venetian Crete And The Myth Of Ethnic Purity Ingilizce University Of Pennsylvania Press ISBN 978 0 8122 3562 3 11 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 12 Ekim 2020 1908 The Latins in the Levant A History of Frankish Greece 1204 1566 Ingilizce Londra John Murray OCLC 563022439 Papadopoli Zuanne 2007 L occio time of leisure Memories of seventeenth century Crete preface amp comments by Alfred Vincent Ingilizce Venedik Hellenic Institute of Byzantine studies in Venice ISBN 978 9 60774 341 1 Ploumidis Georgios Alexiou Stylianos 1974 Latinokratoymenes ellhnikes xwres Krhth Latin ruled Greek lands Crete Istoria toy Ellhnikoy E8noys Tomos I O ellhnismos ypo 3enh kyriarxia 1453 1669 History of the Greek Nation Volume X Hellenism under foreign rule 1453 1669 Yunanca Atina Ekdotiki Athinon ss 201 215 Setton Kenneth M 1976 The Papacy and the Levant 1204 1571 Volume I The Thirteenth and Fourteenth Centuries Ingilizce Philadelphia The American Philosophical Society ISBN 0 87169 114 0 Stallsmith Allaire B 2007 One Colony Two Mother Cities Cretan Agriculture under Venetian and Ottoman Rule Davies Siriol Ed Between Venice and Istanbul Colonial Landscapes in Early Modern Greece Hesperia Supplements Ingilizce 40 The American School of Classical Studies at Athens ss 151 171 ISBN 9780876615409 Thiriet Freddy 1975 La Romanie venitienne au Moyen Age le developpement et l exploitation du domaine colonial venitien XIIe XVe siecles Fransizca Second bas Editions E de Boccard Dis baglantilarRegno di Candia 10 Agustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde map by Byzantine amp Christian Museum gr Society and art in Venetian Crete 29 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce