Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Girit adası iki dönem Bizans İmparatorluğu'nun egemenliğine girdi: ilki 3. yüzyılda başlayan Geç Roma döneminden 820'lerin sonlarında Endülüs sürgünleri tarafından adanın fethine ve ikincisi 961 yılında adanın yeniden fethinden 1205 yılında rakip güçler Ceneviz ile Venedik tarafından ele geçirilmesine kadar.
Girit Κρήτη (Krḗtē) Girit | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| y. 297 – y. 824/827 961–1205 | |||||||||||||
 | |||||||||||||
| Başkent | Gortina (820lere kadar) Chandax (961'den itibaren) | ||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
| Günümüzdeki durumu |  Yunanistan | ||||||||||||
Tarih
İlk Bizans dönemi
Roma hükümdarlığında, Girit adası Girit ve Sirenayka isimli ortak eyaletin parçasıydı. Diocletianus hükümdarlığında (h. 284-305) ayrı bir eyalet haline getirilirken I. Konstantin (h. 306-337) onu Illyricum praetoria idaresi içerisinde Dioecesis Macedoniae'ya bağladı. Bu düzenleme Geç Antik Çağ'a kadar devam etti. Adanın saygın Koinon'u gibi bazı idari kurumlar dördüncü yüzyılın sonuna kadar devam etti.
4. yüzyıldan 820'lerde Müslüman fethine kadar geçen sürede Girit'ten az sayıda dönemin kaynağı bahsetmiştir. Bu süre zarfında, ada Greko-Romen dünyasının çevresinde sakin bir eyaletti. Piskoposları, Rodos veya İstanköy gibi komşu adaların aksine, 325'te Birinci İznik Konsili'nde bile yoktur. 457 yılında Vandalların saldırısı ve birçok kasabayı yok eden 9 Temmuz 365, 415 448 ve 531'in büyük depremleri hariç ada huzurlu ve müreffeh kalmıştır, buna ada da o dönemden kalma çok sayıda büyük ve iyi inşa edilmiş anıt tanıklık da eder. 6. yüzyıl Sinekdimos, Girit'i bir tarafından yönetilen, başkenti Gortina olan ve 22 şehirden oluşur şekilde belirtmiştir. Bu dönemdeki nüfusun 250.000 kadar olduğu tahmin edilmektedir ve ana kent merkezlerinde yaşayan bazı Yahudiler dışında nüfusun neredeyse tamamı Hristiyandı.
Bu barış 7. yüzyılda bozuldu. Girit, önce 623'te Slavların baskınına uğradı, arkasından İslam'ın yayılışının ilk dalgalarında 654 ve 670li yıllarda ve gene 8.yüzyıllın ilk on yılında, özellikle Halife I. Velîd (h. 705-715) döneminde Arap akınları gerçekleşti. Daha sonra ada, Konstantinopolis tarafından atanan bir arkhon yönetimi altında nispeten güvenli kaldı. Yaklaşık 732 yılında III. Leon, adayı Papa'nın yönetim alanından Konstantinopolis Ekümenik Patrikliğinin yönetimine aktardı. 767 yılında bir Girit Stratigos'u kaydedilmiştir ve bir Girit tourmarches'in mührü bilinmektedir. Bu kayıtlar adanın 8. yüzyılda, belki de 730'lar kadar erken bir dönemde bir thema olarak kurulduğuna dair önerilere yol açmıştır. Ancak çoğu akademisyen, kanıtları yeterince kesin olarak düşünmüyor ve adanın o zamanlar bir thema olduğunu düşünmüyor.
Arap hükümdarlığı ve Bizansın yeniden fethi
820'lerin sonlarında büyük bir Endülüs sürgünü grup karaya çıktı ve adayı fethe başladılar. Bizanslılar adayı geri almak için birçok sefer düzenlediler, adanın Bizans kontrolündeki kısmının yönetimi için Stratigos atandı. Arka arkay gerçekleşen seferler başarısızlıkla sonuçlandı ve kuzey kıyısındaki Sarazen kalesi olan Chandax'in yeni Girit Emirliği'nin başkenti olmasının önüne geçilemedi. Girit'in düşmesi Ege Denizi adalarının kıyılarını korsanlığa açık hale getirmesi nedeniyle Bizanslılar için büyük baş ağrısı oldu.
Theoktistos komutasında 842/843 yılında ana Bizans seferi biraz ilerleme sağladı ve görünüşe göre adanın kurtarılan bölümlerinin bir thema olarak yeniden kurulmasını mümkün kıldı, dönemin Taktikon Uspenskiy'de bir Girit Stratigos'u olması bunun varlığını kanıtlamaktadır. Ancak Theoktistos seferi bırakmak zorunda kaldı ve arkasında bıraktığı birlikler çabucak Sarazenler tarafından mağlup edildi. 911 ve 949 yıllarında gerçekleşen Bizans girişimleri felaketle sonuçlandı, 960-961'de büyük bir ordunun başında general Nikiforos Fokas, adaya çıktı ve Chandax'ı geri aldı ve Girit'i Bizans topraklarına kattı.
İkinci Bizans dönemi
Fetih sonrasında ada, Chandax merkezli bir Stratigos ile düzenli bir thema olarak düzenlendi. İoannis Ksenos ve Nikon Metanoeite liderliğinde halkın dönüştürülmesi için kapsamlı çabalar sarf edilmiştir. Adanın garnizonu 1000 askerlik ayrı bir taxiarches altında ve turma alt bölümlerinden oluşmuş bir alaya (taxiarchia) yükseltildi.
I. Aleksios (h. 1081-1118) hükümdarlığında, ada bir doux ya da katepano tarafından yönetildi. 12. yüzyılın başlarında, Güney Yunanistan (Hellas ve Mora themaları) ile birlikte Bizans donanması'nın baş komutanı Megadük'ün kontrolü altında girdi. 1092/1093'te adanın valisi Karykes'in isyanının dışında, Dördüncü Haçlı Seferi'ne kadar Bizans'ın ellerinde güvenli bir şekilde nispeten sakin bir durgun su olarak kaldı. Haçlı Seferi sırasında, Girit, imparator IV. Aleksios tarafından bir pronoia olarak Montferrat markisi I. Bonifacio'ye verildi. Ancak Bonifacio, tüm ada üzerinde kontrolünü sağlayamadı, tüm haklarını Venedik Cumhuriyeti'ne sattı. Bu sırada, ada Venedik'in rakibi, Cenova Cumhuriyeti tarafından ele geçirildi, ve 1212 yılına kadar Venedik ada üzerindeki kontrolünü güvence altına aldı ve adada bir Venedik kolonisi olan Kandiye Krallığı kurdu.
Kaynakça
- Özel
- ^ a b Kajdan 1991, s. 545.
- ^ a b c d e f g h Nesbitt & Oikonomides 1994, s. 94.
- ^ Detorakis 1986, s. 128,129.
- ^ a b Detorakis 1986, s. 129.
- ^ Detorakis 1986, s. 128.
- ^ Hetherington 2001, s. 60.
- ^ a b c d e f g h i Kajdan 1991, s. 546.
- ^ Hetherington 2001, s. 61.
- ^ Detorakis 1986, s. 131,132.
- ^ Detorakis 1986, s. 130,131.
- ^ Detorakis 1986, s. 132.
- ^ Treadgold 1997, s. 313,325.
- ^ Detorakis 1986, s. 132,133.
- ^ Detorakis 1986, s. 133.
- ^ Treadgold 1997, s. 378.
- ^ Herrin 1986, s. 113,126.
- ^ Detorakis 1986, s. 129,130.
- ^ Makrypoulias 2000, s. 347,348.
- ^ Makrypoulias 2000, s. 351.
- ^ Treadgold 1997, s. 447.
- ^ Makrypoulias 2000, s. 352,356.
- ^ Treadgold 1997, s. 470,489.
- ^ a b Treadgold 1997, s. 495.
- ^ Treadgold 1997, s. 710.
- ^ Treadgold 1997, s. 712,715.
- Genel
- Detorakis, Theocharis E. (1986). Ιστορία της Κρήτης [Girit Tarihi] (Yunanca). Atina. OCLC 715204595.
- Hetherington, Paul (2001), The Greek Islands. Guide to the Byzantine and Medieval Buildings and their Art (İngilizce), Londra, ISBN , 22 Haziran 2014 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 3 Şubat 2020
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
- Makrypoulias, Christos G. (2000), "Byzantine Expeditions against the Emirate of Crete c. 825–949", Graeco-Arabica (İngilizce), 7–8, ss. 347-362
- Nesbitt, John W.; Oikonomides, Nicolas, (Ed.) (1994), Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art, Volume 2: South of the Balkans, the Islands, South of Asia Minor (İngilizce), Dumbarton Oaks Research Library and Collection, ISBN
- Herrin, Judith (1986). "Crete in the conflicts of the Eighth Century". Αφιέρωμα στον Νίκο Σβορώνο, Τόμος Πρώτος (Yunanca). Resmo: Crete University Press.
- Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society (İngilizce). Stanford, Kaliforniya: Stanford University Press. ISBN .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Girit adasi iki donem Bizans Imparatorlugu nun egemenligine girdi ilki 3 yuzyilda baslayan Gec Roma doneminden 820 lerin sonlarinda Endulus surgunleri tarafindan adanin fethine ve ikincisi 961 yilinda adanin yeniden fethinden 1205 yilinda rakip gucler Ceneviz ile Venedik tarafindan ele gecirilmesine kadar GiritKrhth Krḗte Girity 297 y 824 827 961 1205BaskentGortina 820lere kadar Chandax 961 den itibaren Tarihce Girit Sirenayka dan ayrildiy 297 Muslumanlarin fethiy 824 ya da 827 Bizansin yeniden fethi960 961 Ceneviz Venedik fethi1205Onculler ArdillarGirit ve SirenaykaGirit Emirligi Girit EmirligiKandiye KralligiGunumuzdeki durumu YunanistanTarihIlk Bizans donemi Roma hukumdarliginda Girit adasi Girit ve Sirenayka isimli ortak eyaletin parcasiydi Diocletianus hukumdarliginda h 284 305 ayri bir eyalet haline getirilirken I Konstantin h 306 337 onu Illyricum praetoria idaresi icerisinde Dioecesis Macedoniae ya bagladi Bu duzenleme Gec Antik Cag a kadar devam etti Adanin saygin Koinon u gibi bazi idari kurumlar dorduncu yuzyilin sonuna kadar devam etti 4 yuzyildan 820 lerde Musluman fethine kadar gecen surede Girit ten az sayida donemin kaynagi bahsetmistir Bu sure zarfinda ada Greko Romen dunyasinin cevresinde sakin bir eyaletti Piskoposlari Rodos veya Istankoy gibi komsu adalarin aksine 325 te Birinci Iznik Konsili nde bile yoktur 457 yilinda Vandallarin saldirisi ve bircok kasabayi yok eden 9 Temmuz 365 415 448 ve 531 in buyuk depremleri haric ada huzurlu ve mureffeh kalmistir buna ada da o donemden kalma cok sayida buyuk ve iyi insa edilmis anit taniklik da eder 6 yuzyil Sinekdimos Girit i bir tarafindan yonetilen baskenti Gortina olan ve 22 sehirden olusur sekilde belirtmistir Bu donemdeki nufusun 250 000 kadar oldugu tahmin edilmektedir ve ana kent merkezlerinde yasayan bazi Yahudiler disinda nufusun neredeyse tamami Hristiyandi Bu baris 7 yuzyilda bozuldu Girit once 623 te Slavlarin baskinina ugradi arkasindan Islam in yayilisinin ilk dalgalarinda 654 ve 670li yillarda ve gene 8 yuzyillin ilk on yilinda ozellikle Halife I Velid h 705 715 doneminde Arap akinlari gerceklesti Daha sonra ada Konstantinopolis tarafindan atanan bir arkhon yonetimi altinda nispeten guvenli kaldi Yaklasik 732 yilinda III Leon adayi Papa nin yonetim alanindan Konstantinopolis Ekumenik Patrikliginin yonetimine aktardi 767 yilinda bir Girit Stratigos u kaydedilmistir ve bir Girit tourmarches in muhru bilinmektedir Bu kayitlar adanin 8 yuzyilda belki de 730 lar kadar erken bir donemde bir thema olarak kurulduguna dair onerilere yol acmistir Ancak cogu akademisyen kanitlari yeterince kesin olarak dusunmuyor ve adanin o zamanlar bir thema oldugunu dusunmuyor Arap hukumdarligi ve Bizansin yeniden fethi 820 lerin sonlarinda buyuk bir Endulus surgunu grup karaya cikti ve adayi fethe basladilar Bizanslilar adayi geri almak icin bircok sefer duzenlediler adanin Bizans kontrolundeki kisminin yonetimi icin Stratigos atandi Arka arkay gerceklesen seferler basarisizlikla sonuclandi ve kuzey kiyisindaki Sarazen kalesi olan Chandax in yeni Girit Emirligi nin baskenti olmasinin onune gecilemedi Girit in dusmesi Ege Denizi adalarinin kiyilarini korsanliga acik hale getirmesi nedeniyle Bizanslilar icin buyuk bas agrisi oldu Madrid Skilicis ten bir minyatur Bizanslilarin Chandax kusatmasi Theoktistos komutasinda 842 843 yilinda ana Bizans seferi biraz ilerleme sagladi ve gorunuse gore adanin kurtarilan bolumlerinin bir thema olarak yeniden kurulmasini mumkun kildi donemin Taktikon Uspenskiy de bir Girit Stratigos u olmasi bunun varligini kanitlamaktadir Ancak Theoktistos seferi birakmak zorunda kaldi ve arkasinda biraktigi birlikler cabucak Sarazenler tarafindan maglup edildi 911 ve 949 yillarinda gerceklesen Bizans girisimleri felaketle sonuclandi 960 961 de buyuk bir ordunun basinda general Nikiforos Fokas adaya cikti ve Chandax i geri aldi ve Girit i Bizans topraklarina katti Ikinci Bizans donemi Fetih sonrasinda ada Chandax merkezli bir Stratigos ile duzenli bir thema olarak duzenlendi Ioannis Ksenos ve Nikon Metanoeite liderliginde halkin donusturulmesi icin kapsamli cabalar sarf edilmistir Adanin garnizonu 1000 askerlik ayri bir taxiarches altinda ve turma alt bolumlerinden olusmus bir alaya taxiarchia yukseltildi I Aleksios h 1081 1118 hukumdarliginda ada bir doux ya da katepano tarafindan yonetildi 12 yuzyilin baslarinda Guney Yunanistan Hellas ve Mora themalari ile birlikte Bizans donanmasi nin bas komutani Megaduk un kontrolu altinda girdi 1092 1093 te adanin valisi Karykes in isyaninin disinda Dorduncu Hacli Seferi ne kadar Bizans in ellerinde guvenli bir sekilde nispeten sakin bir durgun su olarak kaldi Hacli Seferi sirasinda Girit imparator IV Aleksios tarafindan bir pronoia olarak Montferrat markisi I Bonifacio ye verildi Ancak Bonifacio tum ada uzerinde kontrolunu saglayamadi tum haklarini Venedik Cumhuriyeti ne satti Bu sirada ada Venedik in rakibi Cenova Cumhuriyeti tarafindan ele gecirildi ve 1212 yilina kadar Venedik ada uzerindeki kontrolunu guvence altina aldi ve adada bir Venedik kolonisi olan Kandiye Kralligi kurdu KaynakcaOzel a b Kajdan 1991 s 545 a b c d e f g h Nesbitt amp Oikonomides 1994 s 94 Detorakis 1986 s 128 129 a b Detorakis 1986 s 129 Detorakis 1986 s 128 Hetherington 2001 s 60 a b c d e f g h i Kajdan 1991 s 546 Hetherington 2001 s 61 Detorakis 1986 s 131 132 Detorakis 1986 s 130 131 Detorakis 1986 s 132 Treadgold 1997 s 313 325 Detorakis 1986 s 132 133 Detorakis 1986 s 133 Treadgold 1997 s 378 Herrin 1986 s 113 126 Detorakis 1986 s 129 130 Makrypoulias 2000 s 347 348 Makrypoulias 2000 s 351 Treadgold 1997 s 447 Makrypoulias 2000 s 352 356 Treadgold 1997 s 470 489 a b Treadgold 1997 s 495 Treadgold 1997 s 710 Treadgold 1997 s 712 715 GenelDetorakis Theocharis E 1986 Istoria ths Krhths Girit Tarihi Yunanca Atina OCLC 715204595 Hetherington Paul 2001 The Greek Islands Guide to the Byzantine and Medieval Buildings and their Art Ingilizce Londra ISBN 1 899163 68 9 22 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 3 Subat 2020 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Makrypoulias Christos G 2000 Byzantine Expeditions against the Emirate of Crete c 825 949 Graeco Arabica Ingilizce 7 8 ss 347 362 Nesbitt John W Oikonomides Nicolas Ed 1994 Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art Volume 2 South of the Balkans the Islands South of Asia Minor Ingilizce Dumbarton Oaks Research Library and Collection ISBN 0 88402 226 9 Herrin Judith 1986 Crete in the conflicts of the Eighth Century Afierwma ston Niko Sborwno Tomos Prwtos Yunanca Resmo Crete University Press Treadgold Warren 1997 A History of the Byzantine State and Society Ingilizce Stanford Kaliforniya Stanford University Press ISBN 0 8047 2630 2