Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kapadokya, 60 milyon yıl önce Erciyes, Hasandağı ve Göllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkan bölgedir.
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
 | |
| Konum |  Türkiye |
| (Kriter) | Karma: i, iii, v, vii |
| Referans | 357 |
| Tescil | 1985 (9. oturum) |
| Bölge | Anadolu |
| Koordinatlar | 38°39′30″K 34°51′13″D / 38.65833°K 34.85361°D |
Etimoloji
Kapadokya adı en eski M.Ö. 6. yüzyılda Pers kaynaklarında görülür. Katpatuka olarak geçen bu ismin kaynağı belirsizdir. Bazı uzmanlar Luvi dilinde "Alçak Ülke" anlamına geldiğini öne sürmüşlerdir. Ama daha sonraki araştırmalar "aşağı, aşağıda" anlamına gelen "katta" zarfının Hititçe olduğunu, Luvi karşılığının ise "zanta" olduğunu göstermektedir.[]
Persçe "İyi Atlar Ülkesi" anlamına geldiği söylense de Fotoğraf Sanatçısı Ozan Sağdıç, 12 Eylül döneminde generallerin Kapadokya ismini Yunanca olduğu için yasaklayacaklarını öğrenince bu deyimi uydurduğunu açıklamıştır. Ayrıca Pers dilinde "iyi atlar ülkesi" anlamına gelen kelime "Huv-aspa" diye geçer.
Tarihçe
İnsan yerleşimi Paleolitik döneme kadar uzanmaktadır. Hititler'in yaşadığı topraklar daha sonraki dönemlerde Hristiyanlığın en önemli merkezlerinden biri olmuştur. Kayalara oyulan evler ve kiliseler, bölgeyi Roma İmparatorluğu'nun baskısından kaçan Hristiyanlar için devasa bir sığınak haline getirmiştir.
Coğrafyacı Strabo, Roma İmparatoru Agustus döneminde yazılan ''Geographika'' (Coğrafya-Anadolu XII. XIII, XIV) adlı kitabında Kapadokya'nın sınırlarından da bahseder. Bu tarife göre Kapadokya, güneyde Toros Dağları, batıda Aksaray, doğuda Malatya ve kuzeyde Karadeniz' e kadar uzanmaktaydı. Günümüzde ise, Kapadokya olarak adlandırılan bölge, coğrafi oluşumlarının 250 km²lik bir alanda yoğunlaşmış, başta Nevşehir olmak üzere Kırşehir, Niğde, Aksaray ve Kayseri illerine yayılmış bir bölgedir. En çok ziyaret edilen bölgeler ise; Uçhisar, Göreme, Avanos, Ürgüp, Derinkuyu, Kaymaklı ve Ihlara' dır.
Kapadokya bölgesi, doğa ve tarihin bütünleştiği bir yerdir. Coğrafi olaylar Peribacaları'nı oluştururken, tarihi süreçte, insanlar da bu peribacalarının içlerine evler, kiliseler ve manastırlar oymuş bunları fresklerle süsleyerek binlerce yıllık medeniyetlerin izlerini günümüze taşımıştır. İnsan yerleşimlerinin Paleolitik döneme kadar uzandığı Kapadokya'nın yazılı tarihi Hititlerle başlar. Tarih boyunca ticaret kolonilerini barındıran ve ülkeler arasında ticari ve sosyal bir köprü kuran Kapadokya, İpek Yolu'nun da önemli kavşaklarından biridir.
MÖ 12. yüzyılda Hitit İmparatorluğu'nun çöküşüyle bölgede karanlık bir dönem başlar. Bu dönemde Asur ve Frigya etkileri taşıyan geç Hitit Kralları bölgeye egemen olur. Bu Krallıklar MÖ 6. yüzyıldaki Pers işgaline kadar sürer.
MÖ 332 yılında Büyük İskender Persleri yenilgiye uğratır, ama Kapadokya'da büyük bir dirençle karşılaşır. Bu dönemde Kapadokya Krallığı kurulur. MÖ 3. yüzyıl sonlarına doğru Romalıların gücü bölgede hissedilmeye başlar. MÖ 1. yüzyıl ortalarında Kapadokya Kralları, Romalı generallerin gücüyle atanmakta ve tahttan indirilmektedir. MS 17 yılında son Kapadokya kralı ölünce bölge Roma'nın bir eyaleti olur.
MS 3. yüzyılda Kapadokya'ya Hristiyanlar gelir ve bölge onlar için bir eğitim ve düşünce merkezi olur. 303-308 yılları arasında Hristiyanlara uygulanan baskılar iyice artar. Fakat Kapadokya baskılardan korunmak ve Hristiyan öğretiyi yaymak için ideal bir yerdir. Derin vadiler ve volkanik yumuşak kayalardan oydukları sığınaklar Romalı askerlere karşı güvenli bir alan oluşturur.
4. yüzyıl, daha sonra "Kapadokya'nın Babaları" olarak adlandırılan insanların, dönemi olur. Fakat bölgenin önemi, III. Leon'un ikonları yasaklamasıyla doruk noktasına ulaşır. Bu durum karşısında, ikon yanlısı bazı kişiler bölgeye sığınmaya başlar. İkonoklazm hareketi yüz yıldan fazla sürer (726-843). Bu dönemde birkaç Kapadokya kilisesi İkonoklazm etkisinde kaldıysa da, ikondan yana olanlar burada rahatlıkla ibadetlerini sürdürdüler. Kapadokya manastırları bu devirde oldukça gelişir.
Yine bu dönemlerde, Anadolu'nun Ermenistan'dan Kapadokya'ya kadar olan Hristiyan bölgelerine Arap akınları başlar. Bu akınlardan kaçarak bölgeye gelen insanlar bölgedeki kiliselerin tarzlarının değişmesine sebep olur. 11. ve 12. yüzyıllarda Kapadokya Selçuklu Hanedanının eline geçer. Bu ve bunu takip eden Osmanlı zamanlarında bölge sorunsuz bir dönem geçirir. Bölgedeki son Hristiyanlar 1924-26 yıllarında yapılan mübadeleyle, arkalarında güzel mimari örnekler bırakarak Kapadokya'yı terk ettiler.
Jeolojik oluşumu
60 milyon yıl önce 3. Jeolojik devirde Toroslar yükseldi. Kuzeydeki Anadolu Platosu'nun sıkışmasıyla yanardağlar faaliyete geçti. Erciyes, Hasandağı ve ikisinin arasında kalan Göllüdağ, bölgeye lavlar püskürttü. Platoda biriken küller yumuşak bir tüf tabakası oluşturdu. Tüf tabakasının üzeri yer yer sert bazalttan oluşan ince bir lav tabakasıyla örtüldü. Bazalt çatlayıp parçalara ayrıldı. Yağmurlar çatlaklardan sızıp yumuşak tüfü aşındırmaya başladı. Isınan ve soğuyan hava ile rüzgârlar da oluşuma katıldı. Böylece sert bazalt kayasından şapkaları bulunan koniler oluştu. Bu değişik ve ilginç biçimli kayalara halk bir ad yakıştırdı: "Peri bacası".
Bazalt örtüsü olmayan tüf tabakları ise erozyonla vadilere dönüştü. İlginç şekilli oluştu. Daha sonraları insan eli, emeği ve duygusu işe koyuldu. Dokuz-on bin yıl öncesine ait yerleşimlerden ilk Hristiyanların kayalara oydukları kiliselere, büyük ve güvenli yer altı kentlerine kadar uzun bir dönemde büyükana bir uygarlık yaratıldı.
Turizm
Avanos, Ürgüp, Göreme, , Uçhisar ve Ortahisar Kaleleri, , , Güvercinlik Vadisi, , Ihlara Vadisi, , Çavuşin, , Paşabağ-Zelve belli başlı görülmesi gereken yerlerdir. Kayalara oyulmuş geleneksel Kapadokya evleri ve güvercinlikler yörenin özgünlüğünü gösterirler. Bu evler 19. yüzyılda yamaçlara ya kayalardan ya da kesme taştan inşa edilmişlerdir. Bölgenin tek mimarı malzemesi olan taş yörenin volkanik yapısından dolayı ocaktan çıktıktan sonra yumuşak olduğundan çok rahat işlenebilmekte ancak hava ile temas ettikten sonra sertleşerek çok dayanıklı bir yapı malzemesine dönüşmektedir. Kullanılan malzemenin bol olması ve kolay işlenebilmesinden dolayı yöreye has olan taş işçiliği gelişerek mimari bir gelenek halini almıştır. Gerek avlu gerekse ev kapılarının malzemesi ahşaptır. Kemerli olarak yapılmış kapıların üst kısmı stilize sarmaşık veya rozet motifleriyle süslenmiştir. Yöredeki güvercinlikler 19. yüzyılın sonları, 18. yüzyılda yapılmış küçük yapılardır. Güvercinliklerin yüzeyi yöresel sanatçılar tarafından zengin bezemeler, kitabeler ile süslenmişlerdir. Bölge şarapçılık ve üzüm yetiştiriciliği ile de ünlüdür.
Resim galerisi
-
![image]()
Kapadokya'da mimari doku kimi zaman coğrafi mekanla bütünleşmiş bir yapı sergilemektedir. -
![image]()
Kapadokya'daki taş formasyonlarının Türkçede niçin "Peri bacaları" diye adlandırılmış olduklarını gösteren bir manzara -
![image]()
En büyük yamaç yerleşimlerinden olan Kayaşehir, Nevşehir -
![image]()
Tatlarini-Nevşehir -
![image]()
Kapadokya'dan bir görünüm: Uçhisar kalesi, Nevşehir. -
![image]()
Güvercinlik Vadisi (görünüm) -
![image]()
Peribacaları'nın bir bölümünün panaroması.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Göreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia". 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2024.
- ^ "Kapadokya ve tarihi bir palavra", Ağustos, 2015. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Ağustos 2022.
- ^ Umar, Bilge (1993). Türkiye'deki tarihsel adlar. İnkılap Yayınları. s. 607.
- Sözen, Metin (ed.). Kapadokya. Ayhan Şahenk Vakfı, 1998.
Dış bağlantılar
- Nevşehir belediyesi 2 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Kapadokya'nın uydudan görünüşü Google Maps
![image]()
- Kapadokya Gezileri
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kapadokya 60 milyon yil once Erciyes Hasandagi ve Golludag in puskurttugu lav ve kullerin olusturdugu yumusak tabakalarin milyonlarca yil boyunca yagmur ve ruzgar tarafindan asindirilmasiyla ortaya cikan bolgedir Goreme Milli Parki ve Kapadokya nin Kayalik AlanlariUNESCO Dunya MirasiKonum TurkiyeKriterKarma i iii v viiReferans357Tescil1985 9 oturum BolgeAnadoluKoordinatlar38 39 30 K 34 51 13 D 38 65833 K 34 85361 D 38 65833 34 85361EtimolojiKapadokya adi en eski M O 6 yuzyilda Pers kaynaklarinda gorulur Katpatuka olarak gecen bu ismin kaynagi belirsizdir Bazi uzmanlar Luvi dilinde Alcak Ulke anlamina geldigini one surmuslerdir Ama daha sonraki arastirmalar asagi asagida anlamina gelen katta zarfinin Hititce oldugunu Luvi karsiliginin ise zanta oldugunu gostermektedir kaynak belirtilmeli Persce Iyi Atlar Ulkesi anlamina geldigi soylense de Fotograf Sanatcisi Ozan Sagdic 12 Eylul doneminde generallerin Kapadokya ismini Yunanca oldugu icin yasaklayacaklarini ogrenince bu deyimi uydurdugunu aciklamistir Ayrica Pers dilinde iyi atlar ulkesi anlamina gelen kelime Huv aspa diye gecer TarihcePasabagi vadisi Insan yerlesimi Paleolitik doneme kadar uzanmaktadir Hititler in yasadigi topraklar daha sonraki donemlerde Hristiyanligin en onemli merkezlerinden biri olmustur Kayalara oyulan evler ve kiliseler bolgeyi Roma Imparatorlugu nun baskisindan kacan Hristiyanlar icin devasa bir siginak haline getirmistir Cografyaci Strabo Roma Imparatoru Agustus doneminde yazilan Geographika Cografya Anadolu XII XIII XIV adli kitabinda Kapadokya nin sinirlarindan da bahseder Bu tarife gore Kapadokya guneyde Toros Daglari batida Aksaray doguda Malatya ve kuzeyde Karadeniz e kadar uzanmaktaydi Gunumuzde ise Kapadokya olarak adlandirilan bolge cografi olusumlarinin 250 km lik bir alanda yogunlasmis basta Nevsehir olmak uzere Kirsehir Nigde Aksaray ve Kayseri illerine yayilmis bir bolgedir En cok ziyaret edilen bolgeler ise Uchisar Goreme Avanos Urgup Derinkuyu Kaymakli ve Ihlara dir Kapadokya bolgesi doga ve tarihin butunlestigi bir yerdir Cografi olaylar Peribacalari ni olustururken tarihi surecte insanlar da bu peribacalarinin iclerine evler kiliseler ve manastirlar oymus bunlari fresklerle susleyerek binlerce yillik medeniyetlerin izlerini gunumuze tasimistir Insan yerlesimlerinin Paleolitik doneme kadar uzandigi Kapadokya nin yazili tarihi Hititlerle baslar Tarih boyunca ticaret kolonilerini barindiran ve ulkeler arasinda ticari ve sosyal bir kopru kuran Kapadokya Ipek Yolu nun da onemli kavsaklarindan biridir MO 12 yuzyilda Hitit Imparatorlugu nun cokusuyle bolgede karanlik bir donem baslar Bu donemde Asur ve Frigya etkileri tasiyan gec Hitit Krallari bolgeye egemen olur Bu Kralliklar MO 6 yuzyildaki Pers isgaline kadar surer MO 332 yilinda Buyuk Iskender Persleri yenilgiye ugratir ama Kapadokya da buyuk bir direncle karsilasir Bu donemde Kapadokya Kralligi kurulur MO 3 yuzyil sonlarina dogru Romalilarin gucu bolgede hissedilmeye baslar MO 1 yuzyil ortalarinda Kapadokya Krallari Romali generallerin gucuyle atanmakta ve tahttan indirilmektedir MS 17 yilinda son Kapadokya krali olunce bolge Roma nin bir eyaleti olur MS 3 yuzyilda Kapadokya ya Hristiyanlar gelir ve bolge onlar icin bir egitim ve dusunce merkezi olur 303 308 yillari arasinda Hristiyanlara uygulanan baskilar iyice artar Fakat Kapadokya baskilardan korunmak ve Hristiyan ogretiyi yaymak icin ideal bir yerdir Derin vadiler ve volkanik yumusak kayalardan oyduklari siginaklar Romali askerlere karsi guvenli bir alan olusturur Anadolu daki Kapadokya Bolgesi nin konumu 4 yuzyil daha sonra Kapadokya nin Babalari olarak adlandirilan insanlarin donemi olur Fakat bolgenin onemi III Leon un ikonlari yasaklamasiyla doruk noktasina ulasir Bu durum karsisinda ikon yanlisi bazi kisiler bolgeye siginmaya baslar Ikonoklazm hareketi yuz yildan fazla surer 726 843 Bu donemde birkac Kapadokya kilisesi Ikonoklazm etkisinde kaldiysa da ikondan yana olanlar burada rahatlikla ibadetlerini surdurduler Kapadokya manastirlari bu devirde oldukca gelisir Yine bu donemlerde Anadolu nun Ermenistan dan Kapadokya ya kadar olan Hristiyan bolgelerine Arap akinlari baslar Bu akinlardan kacarak bolgeye gelen insanlar bolgedeki kiliselerin tarzlarinin degismesine sebep olur 11 ve 12 yuzyillarda Kapadokya Selcuklu Hanedaninin eline gecer Bu ve bunu takip eden Osmanli zamanlarinda bolge sorunsuz bir donem gecirir Bolgedeki son Hristiyanlar 1924 26 yillarinda yapilan mubadeleyle arkalarinda guzel mimari ornekler birakarak Kapadokya yi terk ettiler Jeolojik olusumuAktepeEski 50 TL de Kapadokya 60 milyon yil once 3 Jeolojik devirde Toroslar yukseldi Kuzeydeki Anadolu Platosu nun sikismasiyla yanardaglar faaliyete gecti Erciyes Hasandagi ve ikisinin arasinda kalan Golludag bolgeye lavlar puskurttu Platoda biriken kuller yumusak bir tuf tabakasi olusturdu Tuf tabakasinin uzeri yer yer sert bazalttan olusan ince bir lav tabakasiyla ortuldu Bazalt catlayip parcalara ayrildi Yagmurlar catlaklardan sizip yumusak tufu asindirmaya basladi Isinan ve soguyan hava ile ruzgarlar da olusuma katildi Boylece sert bazalt kayasindan sapkalari bulunan koniler olustu Bu degisik ve ilginc bicimli kayalara halk bir ad yakistirdi Peri bacasi Bazalt ortusu olmayan tuf tabaklari ise erozyonla vadilere donustu Ilginc sekilli olustu Daha sonralari insan eli emegi ve duygusu ise koyuldu Dokuz on bin yil oncesine ait yerlesimlerden ilk Hristiyanlarin kayalara oyduklari kiliselere buyuk ve guvenli yer alti kentlerine kadar uzun bir donemde buyukana bir uygarlik yaratildi TurizmKapadokya cografyasinin balondan bir gorunumu 2014 Avanos Urgup Goreme Uchisar ve Ortahisar Kaleleri Guvercinlik Vadisi Ihlara Vadisi Cavusin Pasabag Zelve belli basli gorulmesi gereken yerlerdir Kayalara oyulmus geleneksel Kapadokya evleri ve guvercinlikler yorenin ozgunlugunu gosterirler Bu evler 19 yuzyilda yamaclara ya kayalardan ya da kesme tastan insa edilmislerdir Bolgenin tek mimari malzemesi olan tas yorenin volkanik yapisindan dolayi ocaktan ciktiktan sonra yumusak oldugundan cok rahat islenebilmekte ancak hava ile temas ettikten sonra sertleserek cok dayanikli bir yapi malzemesine donusmektedir Kullanilan malzemenin bol olmasi ve kolay islenebilmesinden dolayi yoreye has olan tas isciligi geliserek mimari bir gelenek halini almistir Gerek avlu gerekse ev kapilarinin malzemesi ahsaptir Kemerli olarak yapilmis kapilarin ust kismi stilize sarmasik veya rozet motifleriyle suslenmistir Yoredeki guvercinlikler 19 yuzyilin sonlari 18 yuzyilda yapilmis kucuk yapilardir Guvercinliklerin yuzeyi yoresel sanatcilar tarafindan zengin bezemeler kitabeler ile suslenmislerdir Bolge sarapcilik ve uzum yetistiriciligi ile de unludur Resim galerisiKapadokya Peribacalari nin Goreme yakinlarindan cekilmis bir panoramasi 16 Haziran 2010 Goreme Nevsehir Kapadokya da mimari doku kimi zaman cografi mekanla butunlesmis bir yapi sergilemektedir Kapadokya daki tas formasyonlarinin Turkcede nicin Peri bacalari diye adlandirilmis olduklarini gosteren bir manzara En buyuk yamac yerlesimlerinden olan Kayasehir Nevsehir Tatlarini Nevsehir Kapadokya dan bir gorunum Uchisar kalesi Nevsehir Guvercinlik Vadisi gorunum Peribacalari nin bir bolumunun panaromasi Ayrica bakinizPeribacalari Goreme Tarihi Milli Parki Dunya Mirasi listesiKaynakca Goreme National Park and the Rock Sites of Cappadocia 22 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2024 Kapadokya ve tarihi bir palavra Agustos 2015 8 Agustos 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Agustos 2022 Umar Bilge 1993 Turkiye deki tarihsel adlar Inkilap Yayinlari s 607 Sozen Metin ed Kapadokya Ayhan Sahenk Vakfi 1998 ISBN 975 6868 00 7Dis baglantilarNevsehir belediyesi 2 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kapadokya nin uydudan gorunusu Google Maps Kapadokya Gezileri