Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasandağı ya da Hasan Dağı deniz seviyesinden 3268 metre yüksek olan tepesiyle bir volkanik dağdır. Büyük Hasan ve Küçük Hasan Dağı olmak üzere iki büyük krateri vardır. Melendiz dağının büyük kısmı, bu iki kraterden çıkan lavlardan meydana gelmiştir. Büyük Hasan dağında iyi muhafaza edilmiş bir ana krater ile onun etrafında bulunur. Küçük Hasan dağının zirvesi bir Somma durumundadır. Yani eski kalderanın sınırlarını teşkil eden dikliklerin artıkları vardır. Bunlar sayesinde ilk kraterin şeklini çıkarmak mümkündür. Adı geçen kraterden çıkan andezit ve bazalt lavları kuzeye doğru akarak geniş bir alana yayılmış, tüfler ise Kızılırmak’a kadar ulaşmıştır. Bu dağ Aksaray ve Niğde il sınırları içerisinde yer almaktadır. 1750 metresine kadar meşe ormanlarıyla kaplıdır. Dağın eteklerinde ve çevresinde çeşitli Türk boyları ve özellikle de Yörükler yaşarlar. Özellikle ana volkan konisini oluşturan Büyük Hasan Dağı (3268 m); kuzeybatısındaki batısındaki Obruk Platosu ve güneyindeki Bor Ovası düzlüklerinden aniden yükselerek kasvetli bir doğal Abide görüntüsü sunmaktadır. Bu ana doruğu tipik bir kraterden oluşmakta ve kraterin tabanında bir krater gölü bulunmaktadır. Ana koninin hemen güneydoğusundaki daha küçük boyutlu ve yükseltisi daha az olan ikiz koni ise Küçük Hasan Dağı (2844 m) olarak anılmaktadır. Bu volkan konisinin de doruğu tipik bir krater halindedir. Oldukça taze ve karakteristik volkan şekilleriyle Türkiye'nin en genç volkan dağları arasında bulunan Hasan Dağı volkanik ünitesi tarihi çağlardan bu yana daldığı uykusuna devam etmektedir. Dağın eteklerinde Antik Roma şehri Nora bulunmaktadır.
| Hasandağı | |
|---|---|
| Hasan Dağı | |
 | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 3.268 m (10.722 ft) |
| Çıkıntı | 1.922 metre (6.306 ft) |
| Listelenme | Ultra zirve |
| Koordinatlar | 38°7′48″K 34°10′12″D / 38.13000°K 34.17000°D |
| Coğrafya | |
| Konum | Merkez, Aksaray, Türkiye |
| Sıradağ | Toros Dağları |
| Jeoloji | |
| Dağ türü | Stratovolkan |
| Son patlama | M.Ö. 7000 (Tahmini) |
  Türkiye' deki konumu | |
Dağ, çeşitli safhalarda püskürmüş olan materyallerden oluşmuş tipik bir volkan konisi görünümündedir. Temelde, koninin iskeletini oluşturan andezitler, onun üzerinde ise bazalt akıntıları bulunmaktadır. Son dönemde ise, eski lav akıntılarındaki yarıklardan çıkan genç bazalt akıntıları ve bazalt koniler (kül konileri) meydana gelmiştir. Dağın doruğunda ana baca üzerinde bir krater, doğu yamaçlarda ise parazit koniler bulunmaktadır. Dağın yamaçlarında, dördüncü zamanda meydana gelen aşınmalarla vadi biçimindeki yarıntılar meydana gelmiş durumdadır. Hasan dağlarının hemen yakınında Melendiz Dağı bulunur. Bu dağ da, oluşum zamanı, yapı ve şekil bakımından Hasan dağına benzer özellikler gösterir. Tuz Gölü'nün güneyinde bulunan Karacadağ, ve Karadağ da Erciyes Dağı ve Hasandağı ile aynı hat üzerinde bulunan diğer volkan konileridir.
20 Eylül 2020'de Hasandağ'ın güneybatısında meydana gelen 5.3 şiddetindeki depremin ardından dağda basınçlı gaz çıkışları (fümerol) oluştu. Kasım 2021'de yapılan incelemeler sonucunda magma düzeyinde yükselmeler tespit edildi.
Tarihi
Antik yerleşim olan Çatalhöyük’teki insanlar Hasan Dağı’nın etrafından obsidyen toplarlardı ve muhtemelen diğer yerleşim yerlerindeki insanlarla lüks eşyalar için takas yaparlardı. Obsidyen aynalar ve pullar da bulunmuştur. Bazen sanat tarihçileri tarafından ilk manzara olarak tanımlanan ve kimi insanlara göre tasviri yerleşim yerindeki evlerin üzerinden yükselen Hasan Dağı’nın Çatalhöyük halkı için önemi bir duvar resmi olarak da görülebilir.
Arap-Bizans savaşları sırasında Bizans’ın başkenti İstanbul’u akınlara karşı uyarmak için güneyden kullanılan ikinci dağdır.
Ulaşım
Ankara'dan Aksaray'a 3 saatte gidilebilir. Aksaray'ı geçtikten sonra Hasan Dağı'na iki yoldan ulaşabilirsiniz. Hasan Dağı'na Batı yönünden yaklaşmak için Yukarı Dikmen Köyü'nü, Kuzey yönünden yaklaşmak için ise Helvadere'yi tercih edebilirsiniz.
Yukarı Dikmen Köyü
Aksaray'ı geçince sağda Taşpınar kasabası sapağını geçtikten 3–5 km sonra Taşpınar köprüsünden sola dönülüyor. İlk olarak karşınıza Aşağı Dikmen Köyü çıkıyor. Köyü geçince yol ikiye ayrılıyor. Sağ yol Yukarı Dikmen Köyü'ne (tabela mevcut) sol yol ise Gözlükuyu Köyü'ne gidiyor. Etkinliğe Yukarı Dikmen'den başlayıp önce patikayı sonra dere yatağını takip ederek, uygun kamp yerlerine ulaşılabilir.
Helvadere
Eski ismi Harlıdere, târihte ise Nora olarak isimlendirilmiş olan Helvadere'den dağ evine giden yol veya inşaat hâlindeki astım hastanesine ve yaylaya gidilen toprak yoldan dağa doğru sapılarak taşlıklı geniş bir patika ile vâdi içindeki kamp alanına varılabilir. Vâdinin her iki yanı da kuraktır ve gri rengiyle çok uzak mesâfelerden bile seçilebilir. Kamp alanının bulunduğu vâdinin devamında, bacalar olarak isimlendirilen mevkiinin 150 m kadar ilerisinde vâdi tabanı seviyesinde en kurak mevsimlerde dâhi su bulmak mümkündür.
Rota
Zirvesine ulaşmak için pek çok yol vardır. Herhangi bir teknik tırmanış zorluğuyla karşılaşılmaksızın iyi bir tempo ile rahat bir rotadan günübirlik olarak dâhi zirveye ulaşmak mümkündür. En kolay yol, dağın doğu yamacındaki çarşak saha tarafından gerçekleştirilir. Karsız mevsimlerde iniş, zaman zaman tehlikeli olabilir. Dağ sâdece Yılankar rotası ile, bugüne kadar bilinen 4 kişinin hayâtını kaybetmesine sebep olmuştur. Dik kayalık kısımlardan günün belirli saatlerinde taş düşmeleri de görülebilir. Kış mevsiminde zeminin karla örtülmesi ile birlikte dik ve uzun yamaçların rüzgâra açık olan kısımları kimi zaman buz hâlini alabilir. Bu ihtimâller göz önünde bulundurarak krampon ve buz kazması alınmalıdır. Karşılaşılabilecek bir diğer sorun ise yükseklikten meydana gelebilecek muhtemel dağ hastalıkları olabilir. Ancak bunlar baş ağrısı ve mîde bulantısından farklı şeyler olmayacaktır. Zirve çanağı (veya krater ağzı olarak da isimlendirilir) çok eski tarihlerde bir göle sahip olsa da günümüzde kurak bir çukurdur. Zirve, krater çukurunun güney yönünde yükselir ve birkaç adım kenarında 5 çadır sığabilecek büyüklükte kamp alanları vardır. Açık havalarda; zirveden Melendiz, Erciyes, Aladağlar, Bolkarlar ve Karacadağ rahat bir şekilde görülebilir.
Büyük Hasan Dağı'nda dağcılık
Büyük Hasan Dağı dağcılık ve açısından da önemli bir potansiyele sahiptir. Gerek yerli ve gerekse yabancı doğa sporcuları yılın her mevsimi tırmanışlar gerçekleştirmektedir. Daha ziyade kış mevsiminde kış tırmanışlarına sahne olan Büyük Hasan Dağı'na yaz mevsiminde su kaynaklarının yetersizliği nedeniyle daha seyrek tırmanış yapılmaktadır. Günümüzde herhangi bir planlı koruma uygulamasının olmadığı Hasan Dağı'nda koruma-kullanma dengelerinin oluşturulup doğal potansiyelinin geliştirileceği projelere gereksinim vardır.
Hasan Dağı iklimi
Hasan Dağı eteklerinde alt ve üst kısım hâlinde meşe, orta kısım ise bir kuşak dağ kavağı ağaçları görülür. Çevrenin tabi bitki örtüsü bozkır bitkileridir. İklim; kışları soğuk ve sert, yazları ise yağış azlığı sebebiyle kuraktır.
Hasan Dağı kül formasyonu
Bu formasyon Melendiz ve Hasan dağları silsilesinin kuzey, batı ve güneyinde geniş sahalar kaplamaktadır. Başlıca indifa noktaları Hasan dağı volkanları ile oradaki birçok lâv menfezi (ve üzerlerindeki koniler) dir. Ayrıca, Gollü dağ indifa noktaları ile Çınarlı mıntakasındaki koniler büyük miktarda kül ve lapilli (isim, jeoloji, (l ince okunur), Fransızca lapilli Yanardağlardan fırlayan çok küçük katı parça.) tahassulüne (Tahassul: Hâsıl olmak. Üremek. Husule gelmek. Bir araya birikip sâbit ve bâki olmak. Netice olarak çıkmak.) yol açmış, bunlar da etüd sahası sınırlarının çok dışarılarına kadar gitmişlerdir. Üç nevi depozit mevcuttur:
- Homojen depozit
- Tabakalı depozit
- Karma karışık depozit.
Hasan dağının (Leskeri tepe - Tarık tepe mıntakası) güney ve güneybatısında homojen kül ve lapilli çökeltileri bulunmaktadır. Mukavemetsiz (yekdiğerine iyi kaynamamış) beyaz vitrik kül matriksinin içinde muntazam bir şekilde dağılmış ufak ve orta boy beyaz ponza taşı çakılları yer almıştır. Daha seyrek olarak siyah obsidien (obsidiyen isim, Fransızca obsidien Cam kaya.) parçaları ile bir miktar lâv çakılı da vardır. Altunhisar'ın batısında birçok aflörman (Mostra,aflörman jeolojide herhangi bir jeolojik birimin (anakaya, sığ çökeltiler ya da değişik minerallenmelerin) herhangi bir kazı yapmadan yüzeyde gözlenebilen kısmına verilen isimdir.
Mostralara genellikle erozyonun yoğun olduğu bölgelerde daha sık rastlanır. Bunun yanında insan kaynaklı mostralara da rastlamak mümkündür (yol yapımları sırasında ya da herhangi bir madencilik faaliyetinin olduğu bölgelerde). Mostralar sayesinde mostranın bulunduğu bölgenin yapısal jeolojisi hakkında önemli bilgiler elde edilir. Bunun yanında mostralar sayesinde temel jeoloji kurallarının (istiflenme kuralı (Süperpozisyon prensibi (law of superposition)), orijinal yatay çökelme kuralı (en:principle of original horizontality) ve yanal devamlılık kuralı (en:principle of lateral continuity) gelişmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Bu nedenle mostra için jeolojinin temel elementi denilebilir.
Madencilikte ise mostra veren cevherler genellikle yüzey madenciliği yöntemi ile üretilirler.) görülmüştür.
Göllü Dağ bölgesinde tabakalanmış ve boy sırası ayrıtlanmış ponza taşı aflörmanları bu kesimin karakteristik bir özelliğini teşkil eder. Buralarda siyah obsidienler ponza taşı yataklarında önemli bir yekûn tutmaktadırlar. İnce ve kalın taneli lapilli tabakaları burada katkı halinde bulunurlar. Çiftlik'in kuzeyinde yol malzemesi çıkartılan bir taş ocağı halen işletilmektedir. Altunhisar civarında ufak bir aflörmanda tabakalanmış lapilli volkanik kül ve lapilli içinde sayısız andezitik lâv çakılı görülmüştür. Bu formasyon Yakacık vitrik tüfleriyle uygunsuzluk göstermektedir. Yine burada yumuşak malzeme tipik bir dendritik drenaj şekli gelişmiş bulunmaktadır.
Ovada yer almış bulunan bir sürü kül ve cüruf konisi (tümseği) nin örtüsü üstünde sık sık tabakalanmış ve Periklinal yatımlı kül ve ponza taşı lâpillisine raslanmaktadır.Üçüncü tip depozitler Hasan dağının kuzeyi ile kuzeydoğusunda bulunurlar. Çeltek'in güneyinde ve İlhara mıntakasındaki tabakalanmamış küller irili ufaklı lâv ve tüf blokları ihtiva etmekte olup, bunlar tabiî olayların etkisiyle mukavemetsiz matrikslerden kolayca sıyrılmakta ve açığa çıkmaktadırlar. Çeltek'in güneyinde Göstük tüfitleri doğrudan doğruya bu karmakarışık kül çökeltisiyle örtülüdür. Küllerin vücuda getirdiği dik duvarlar içinde andezit-bazalt ve tüf blokları kolayca görülmektedir. Bazen bunlar dimdik kül sütunlarının üzerinde koruyucu bir kapak gibi bulunurlar. Küller ve lapilliler gerek Melendiz ve Keçiboydoran dağlarının andezit-bazaitlarım ve gerekse Kızılkaya ignimbritlerini örtmektedir. Bunların üzerinde de dağ silsilesinin bazaltları ve ovanın konileri bulunur.
Hasan Dağında Işıklı Çığ Çökeltisi
Bu mahallî sayılabilen depozit, Büyük Hasan dağının batı yamacındadır ve açık renkli küller, cüruf, lapilli ve tüfler ile andezit bloklarından meydana gelmiş muazzam bir yığıntı teşkil eder. Burada volkanik kül, kum ve çakıl matriks vazifesini görmektedir. Bu topluluk Hasan dağının kuzeybatı yamaçlarındaki dik inişli dere yataklarında aflörman vermektedir. Stratigrafik açıdan bu çökelti iki bazalt akıntısı arasında bulunur. Bir taraftan sahanın batı sınırının çok ötelerine kadar giden bazalt akıntısını örterken, diğer taraftan kuzeye akan bazaltların altında kalmıştır. Bunun çok yaygın kül indifaları çökeltileriyle ilgili bulunduğu zannedilmektedir; zira bu da Hasan dağının kuzeyinde ve kuzeydoğusunda karmakarışık durumda görülen küllere birçok yönden benzemektedir. Bu çökelti volkanın yamaçlarından ışık vererek inen bir çığdan, yani gaz içinde süspansiyon halinde (asılı olarak) akan bir kül, cüruf, lapilli ve parçalar selinden hâsıl olmuştur.
Hasan dağı kül akıntısı tüfleri
Bu tüfler Küçük Hasan dağının güneybatı sathı mailinde bulunurlar. Hasan dağı kül formasyonunun üzerinde ve Küçük Hasan dağı bazalt akıntılarıyla örtülüdürler. Bu formasyonun pek de fazla sayılmayan cesameti ile yapılışı bu tüflerin kül ve lapilli indıfaım takiben, Küçük Hasan dağında vâkı bir kül akımı indıfaının neticesi olması muhtemel görünüyor. Tüflerin sınırı alçak yarlarla belirlidir ve bu yarlar batıda volkandan gelen ve çok uzaklara kadar uzanan bazalt akıntılarının altına dalıp kaybolmaktadır. Bandlı, kaba ve birbirine kaynak olmamış tüflerin plâstik akım yapısı bu alçak yarlarda çok açık gözükmektedir. Plâjioklaz (andezin), kuars, biotit halinde mineral tanecikleri başka başka renkler gösteren bandlarla ve değişik konsantrasyonlarda zuhur eder. Bu farkı konsantrasyonlarda bulunan selektif erozyona (yani, bir tarafın diğerine nazaran daha fazla aşınmasına) yol açmıştır. Tüflerin bazen kırmızı veya beyaz kumtaşlarına çok benzedikleri vâkıdır. Bu tüflerle altlarında bulunan küller arasında ve bir breş tabakası halinde kaba bir şekilde harman olmuş cama benzer ponza taşı yumruları vardır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ GÜNGÖRDÜ, E., 2003, ‘Türkiye’nin Coğrafyası’, Asıl Yayın Dağıtım, Sayfa: 189, Ankara
- ^ ŞAHİN, C., DOĞANAY, H., ÖZCAN, N.A., 2005, ‘Türkiye Coğrafyası’, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Sayfa: 80, Ankara.
- ^ "Moderate mag. 5.3 earthquake - 37 Km S of Aksaray, Turkey on Sunday, 20 September 2020" (İngilizce). Volcanodiscovery.com. 20 Eylül 2020. 1 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
- ^ "Hasan Dağı'nda lav hareketilği. İlk kez görüntülendi". Haber7.com. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
- ^ "Bilim adamları Hasan Dağı'na koştu! Gaz çıkarmaya başladı... İnsanlar yaklaşmaktan korkuyor". Yeniçağ Gazetesi. 24 Eylül 2020. 7 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Eylül 2020.
- ^ "Hasan Dağı'nda Hareketlilik Saptandı". 19 Kasım 2021. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından .
- Genel
- Hasan Dağı tırmanış rehberi 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hasandağı için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
- Özel
Dış bağlantılar
- Aksaray Valiliği
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasandagi ya da Hasan Dagi deniz seviyesinden 3268 metre yuksek olan tepesiyle bir volkanik dagdir Buyuk Hasan ve Kucuk Hasan Dagi olmak uzere iki buyuk krateri vardir Melendiz daginin buyuk kismi bu iki kraterden cikan lavlardan meydana gelmistir Buyuk Hasan daginda iyi muhafaza edilmis bir ana krater ile onun etrafinda bulunur Kucuk Hasan daginin zirvesi bir Somma durumundadir Yani eski kalderanin sinirlarini teskil eden dikliklerin artiklari vardir Bunlar sayesinde ilk kraterin seklini cikarmak mumkundur Adi gecen kraterden cikan andezit ve bazalt lavlari kuzeye dogru akarak genis bir alana yayilmis tufler ise Kizilirmak a kadar ulasmistir Bu dag Aksaray ve Nigde il sinirlari icerisinde yer almaktadir 1750 metresine kadar mese ormanlariyla kaplidir Dagin eteklerinde ve cevresinde cesitli Turk boylari ve ozellikle de Yorukler yasarlar Ozellikle ana volkan konisini olusturan Buyuk Hasan Dagi 3268 m kuzeybatisindaki batisindaki Obruk Platosu ve guneyindeki Bor Ovasi duzluklerinden aniden yukselerek kasvetli bir dogal Abide goruntusu sunmaktadir Bu ana dorugu tipik bir kraterden olusmakta ve kraterin tabaninda bir krater golu bulunmaktadir Ana koninin hemen guneydogusundaki daha kucuk boyutlu ve yukseltisi daha az olan ikiz koni ise Kucuk Hasan Dagi 2844 m olarak anilmaktadir Bu volkan konisinin de dorugu tipik bir krater halindedir Oldukca taze ve karakteristik volkan sekilleriyle Turkiye nin en genc volkan daglari arasinda bulunan Hasan Dagi volkanik unitesi tarihi caglardan bu yana daldigi uykusuna devam etmektedir Dagin eteklerinde Antik Roma sehri Nora bulunmaktadir HasandagiHasan DagiEn yuksek noktasiYukseklik3 268 m 10 722 ft Cikinti1 922 metre 6 306 ft ListelenmeUltra zirveKoordinatlar38 7 48 K 34 10 12 D 38 13000 K 34 17000 D 38 13000 34 17000 CografyaKonumMerkez Aksaray TurkiyeSiradagToros DaglariJeolojiDag turuStratovolkanSon patlamaM O 7000 Tahmini Turkiye deki konumu Dag cesitli safhalarda puskurmus olan materyallerden olusmus tipik bir volkan konisi gorunumundedir Temelde koninin iskeletini olusturan andezitler onun uzerinde ise bazalt akintilari bulunmaktadir Son donemde ise eski lav akintilarindaki yariklardan cikan genc bazalt akintilari ve bazalt koniler kul konileri meydana gelmistir Dagin dorugunda ana baca uzerinde bir krater dogu yamaclarda ise parazit koniler bulunmaktadir Dagin yamaclarinda dorduncu zamanda meydana gelen asinmalarla vadi bicimindeki yarintilar meydana gelmis durumdadir Hasan daglarinin hemen yakininda Melendiz Dagi bulunur Bu dag da olusum zamani yapi ve sekil bakimindan Hasan dagina benzer ozellikler gosterir Tuz Golu nun guneyinde bulunan Karacadag ve Karadag da Erciyes Dagi ve Hasandagi ile ayni hat uzerinde bulunan diger volkan konileridir 20 Eylul 2020 de Hasandag in guneybatisinda meydana gelen 5 3 siddetindeki depremin ardindan dagda basincli gaz cikislari fumerol olustu Kasim 2021 de yapilan incelemeler sonucunda magma duzeyinde yukselmeler tespit edildi TarihiAntik yerlesim olan Catalhoyuk teki insanlar Hasan Dagi nin etrafindan obsidyen toplarlardi ve muhtemelen diger yerlesim yerlerindeki insanlarla luks esyalar icin takas yaparlardi Obsidyen aynalar ve pullar da bulunmustur Bazen sanat tarihcileri tarafindan ilk manzara olarak tanimlanan ve kimi insanlara gore tasviri yerlesim yerindeki evlerin uzerinden yukselen Hasan Dagi nin Catalhoyuk halki icin onemi bir duvar resmi olarak da gorulebilir Arap Bizans savaslari sirasinda Bizans in baskenti Istanbul u akinlara karsi uyarmak icin guneyden kullanilan ikinci dagdir UlasimAnkara dan Aksaray a 3 saatte gidilebilir Aksaray i gectikten sonra Hasan Dagi na iki yoldan ulasabilirsiniz Hasan Dagi na Bati yonunden yaklasmak icin Yukari Dikmen Koyu nu Kuzey yonunden yaklasmak icin ise Helvadere yi tercih edebilirsiniz Yukari Dikmen Koyu Aksaray i gecince sagda Taspinar kasabasi sapagini gectikten 3 5 km sonra Taspinar koprusunden sola donuluyor Ilk olarak karsiniza Asagi Dikmen Koyu cikiyor Koyu gecince yol ikiye ayriliyor Sag yol Yukari Dikmen Koyu ne tabela mevcut sol yol ise Gozlukuyu Koyu ne gidiyor Etkinlige Yukari Dikmen den baslayip once patikayi sonra dere yatagini takip ederek uygun kamp yerlerine ulasilabilir Helvadere Eski ismi Harlidere tarihte ise Nora olarak isimlendirilmis olan Helvadere den dag evine giden yol veya insaat halindeki astim hastanesine ve yaylaya gidilen toprak yoldan daga dogru sapilarak taslikli genis bir patika ile vadi icindeki kamp alanina varilabilir Vadinin her iki yani da kuraktir ve gri rengiyle cok uzak mesafelerden bile secilebilir Kamp alaninin bulundugu vadinin devaminda bacalar olarak isimlendirilen mevkiinin 150 m kadar ilerisinde vadi tabani seviyesinde en kurak mevsimlerde dahi su bulmak mumkundur Rota Zirvesine ulasmak icin pek cok yol vardir Herhangi bir teknik tirmanis zorluguyla karsilasilmaksizin iyi bir tempo ile rahat bir rotadan gunubirlik olarak dahi zirveye ulasmak mumkundur En kolay yol dagin dogu yamacindaki carsak saha tarafindan gerceklestirilir Karsiz mevsimlerde inis zaman zaman tehlikeli olabilir Dag sadece Yilankar rotasi ile bugune kadar bilinen 4 kisinin hayatini kaybetmesine sebep olmustur Dik kayalik kisimlardan gunun belirli saatlerinde tas dusmeleri de gorulebilir Kis mevsiminde zeminin karla ortulmesi ile birlikte dik ve uzun yamaclarin ruzgara acik olan kisimlari kimi zaman buz halini alabilir Bu ihtimaller goz onunde bulundurarak krampon ve buz kazmasi alinmalidir Karsilasilabilecek bir diger sorun ise yukseklikten meydana gelebilecek muhtemel dag hastaliklari olabilir Ancak bunlar bas agrisi ve mide bulantisindan farkli seyler olmayacaktir Zirve canagi veya krater agzi olarak da isimlendirilir cok eski tarihlerde bir gole sahip olsa da gunumuzde kurak bir cukurdur Zirve krater cukurunun guney yonunde yukselir ve birkac adim kenarinda 5 cadir sigabilecek buyuklukte kamp alanlari vardir Acik havalarda zirveden Melendiz Erciyes Aladaglar Bolkarlar ve Karacadag rahat bir sekilde gorulebilir Buyuk Hasan Dagi nda dagcilikBuyuk Hasan Dagi dagcilik ve acisindan da onemli bir potansiyele sahiptir Gerek yerli ve gerekse yabanci doga sporculari yilin her mevsimi tirmanislar gerceklestirmektedir Daha ziyade kis mevsiminde kis tirmanislarina sahne olan Buyuk Hasan Dagi na yaz mevsiminde su kaynaklarinin yetersizligi nedeniyle daha seyrek tirmanis yapilmaktadir Gunumuzde herhangi bir planli koruma uygulamasinin olmadigi Hasan Dagi nda koruma kullanma dengelerinin olusturulup dogal potansiyelinin gelistirilecegi projelere gereksinim vardir Hasan Dagi iklimiHasan Dagi eteklerinde alt ve ust kisim halinde mese orta kisim ise bir kusak dag kavagi agaclari gorulur Cevrenin tabi bitki ortusu bozkir bitkileridir Iklim kislari soguk ve sert yazlari ise yagis azligi sebebiyle kuraktir Hasan Dagi kul formasyonuBu formasyon Melendiz ve Hasan daglari silsilesinin kuzey bati ve guneyinde genis sahalar kaplamaktadir Baslica indifa noktalari Hasan dagi volkanlari ile oradaki bircok lav menfezi ve uzerlerindeki koniler dir Ayrica Gollu dag indifa noktalari ile Cinarli mintakasindaki koniler buyuk miktarda kul ve lapilli isim jeoloji l ince okunur Fransizca lapilli Yanardaglardan firlayan cok kucuk kati parca tahassulune Tahassul Hasil olmak Uremek Husule gelmek Bir araya birikip sabit ve baki olmak Netice olarak cikmak yol acmis bunlar da etud sahasi sinirlarinin cok disarilarina kadar gitmislerdir Uc nevi depozit mevcuttur Homojen depozit Tabakali depozit Karma karisik depozit Hasan daginin Leskeri tepe Tarik tepe mintakasi guney ve guneybatisinda homojen kul ve lapilli cokeltileri bulunmaktadir Mukavemetsiz yekdigerine iyi kaynamamis beyaz vitrik kul matriksinin icinde muntazam bir sekilde dagilmis ufak ve orta boy beyaz ponza tasi cakillari yer almistir Daha seyrek olarak siyah obsidien obsidiyen isim Fransizca obsidien Cam kaya parcalari ile bir miktar lav cakili da vardir Altunhisar in batisinda bircok aflorman Mostra aflorman jeolojide herhangi bir jeolojik birimin anakaya sig cokeltiler ya da degisik minerallenmelerin herhangi bir kazi yapmadan yuzeyde gozlenebilen kismina verilen isimdir Mostralara genellikle erozyonun yogun oldugu bolgelerde daha sik rastlanir Bunun yaninda insan kaynakli mostralara da rastlamak mumkundur yol yapimlari sirasinda ya da herhangi bir madencilik faaliyetinin oldugu bolgelerde Mostralar sayesinde mostranin bulundugu bolgenin yapisal jeolojisi hakkinda onemli bilgiler elde edilir Bunun yaninda mostralar sayesinde temel jeoloji kurallarinin istiflenme kurali Superpozisyon prensibi law of superposition orijinal yatay cokelme kurali en principle of original horizontality ve yanal devamlilik kurali en principle of lateral continuity gelismesinde onemli katkilarda bulunmustur Bu nedenle mostra icin jeolojinin temel elementi denilebilir Madencilikte ise mostra veren cevherler genellikle yuzey madenciligi yontemi ile uretilirler gorulmustur Gollu Dag bolgesinde tabakalanmis ve boy sirasi ayritlanmis ponza tasi aflormanlari bu kesimin karakteristik bir ozelligini teskil eder Buralarda siyah obsidienler ponza tasi yataklarinda onemli bir yekun tutmaktadirlar Ince ve kalin taneli lapilli tabakalari burada katki halinde bulunurlar Ciftlik in kuzeyinde yol malzemesi cikartilan bir tas ocagi halen isletilmektedir Altunhisar civarinda ufak bir aflormanda tabakalanmis lapilli volkanik kul ve lapilli icinde sayisiz andezitik lav cakili gorulmustur Bu formasyon Yakacik vitrik tufleriyle uygunsuzluk gostermektedir Yine burada yumusak malzeme tipik bir dendritik drenaj sekli gelismis bulunmaktadir Ovada yer almis bulunan bir suru kul ve curuf konisi tumsegi nin ortusu ustunde sik sik tabakalanmis ve Periklinal yatimli kul ve ponza tasi lapillisine raslanmaktadir Ucuncu tip depozitler Hasan daginin kuzeyi ile kuzeydogusunda bulunurlar Celtek in guneyinde ve Ilhara mintakasindaki tabakalanmamis kuller irili ufakli lav ve tuf bloklari ihtiva etmekte olup bunlar tabii olaylarin etkisiyle mukavemetsiz matrikslerden kolayca siyrilmakta ve aciga cikmaktadirlar Celtek in guneyinde Gostuk tufitleri dogrudan dogruya bu karmakarisik kul cokeltisiyle ortuludur Kullerin vucuda getirdigi dik duvarlar icinde andezit bazalt ve tuf bloklari kolayca gorulmektedir Bazen bunlar dimdik kul sutunlarinin uzerinde koruyucu bir kapak gibi bulunurlar Kuller ve lapilliler gerek Melendiz ve Keciboydoran daglarinin andezit bazaitlarim ve gerekse Kizilkaya ignimbritlerini ortmektedir Bunlarin uzerinde de dag silsilesinin bazaltlari ve ovanin konileri bulunur Hasan Daginda Isikli Cig CokeltisiBu mahalli sayilabilen depozit Buyuk Hasan daginin bati yamacindadir ve acik renkli kuller curuf lapilli ve tufler ile andezit bloklarindan meydana gelmis muazzam bir yiginti teskil eder Burada volkanik kul kum ve cakil matriks vazifesini gormektedir Bu topluluk Hasan daginin kuzeybati yamaclarindaki dik inisli dere yataklarinda aflorman vermektedir Stratigrafik acidan bu cokelti iki bazalt akintisi arasinda bulunur Bir taraftan sahanin bati sinirinin cok otelerine kadar giden bazalt akintisini orterken diger taraftan kuzeye akan bazaltlarin altinda kalmistir Bunun cok yaygin kul indifalari cokeltileriyle ilgili bulundugu zannedilmektedir zira bu da Hasan daginin kuzeyinde ve kuzeydogusunda karmakarisik durumda gorulen kullere bircok yonden benzemektedir Bu cokelti volkanin yamaclarindan isik vererek inen bir cigdan yani gaz icinde suspansiyon halinde asili olarak akan bir kul curuf lapilli ve parcalar selinden hasil olmustur Hasan dagi kul akintisi tufleriBu tufler Kucuk Hasan daginin guneybati sathi mailinde bulunurlar Hasan dagi kul formasyonunun uzerinde ve Kucuk Hasan dagi bazalt akintilariyla ortuludurler Bu formasyonun pek de fazla sayilmayan cesameti ile yapilisi bu tuflerin kul ve lapilli indifaim takiben Kucuk Hasan daginda vaki bir kul akimi indifainin neticesi olmasi muhtemel gorunuyor Tuflerin siniri alcak yarlarla belirlidir ve bu yarlar batida volkandan gelen ve cok uzaklara kadar uzanan bazalt akintilarinin altina dalip kaybolmaktadir Bandli kaba ve birbirine kaynak olmamis tuflerin plastik akim yapisi bu alcak yarlarda cok acik gozukmektedir Plajioklaz andezin kuars biotit halinde mineral tanecikleri baska baska renkler gosteren bandlarla ve degisik konsantrasyonlarda zuhur eder Bu farki konsantrasyonlarda bulunan selektif erozyona yani bir tarafin digerine nazaran daha fazla asinmasina yol acmistir Tuflerin bazen kirmizi veya beyaz kumtaslarina cok benzedikleri vakidir Bu tuflerle altlarinda bulunan kuller arasinda ve bir bres tabakasi halinde kaba bir sekilde harman olmus cama benzer ponza tasi yumrulari vardir Ayrica bakinizTurkiye deki daglar listesi Turkiye deki yanardaglarKaynakca GUNGORDU E 2003 Turkiye nin Cografyasi Asil Yayin Dagitim Sayfa 189 Ankara SAHIN C DOGANAY H OZCAN N A 2005 Turkiye Cografyasi Gunduz Egitim ve Yayincilik Sayfa 80 Ankara Moderate mag 5 3 earthquake 37 Km S of Aksaray Turkey on Sunday 20 September 2020 Ingilizce Volcanodiscovery com 20 Eylul 2020 1 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2020 Hasan Dagi nda lav hareketilgi Ilk kez goruntulendi Haber7 com 23 Eylul 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2020 Bilim adamlari Hasan Dagi na kostu Gaz cikarmaya basladi Insanlar yaklasmaktan korkuyor Yenicag Gazetesi 24 Eylul 2020 7 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Eylul 2020 Hasan Dagi nda Hareketlilik Saptandi 19 Kasim 2021 23 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan GenelHasan Dagi tirmanis rehberi 20 Aralik 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hasandagi icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo MicrosoftOzelDis baglantilarAksaray Valiligi