Bu madde tifo hastalığı hakkındadır. İlişkisiz bir hastalık olan tifüs ile karıştırılmamalıdır.
Tifo | |
---|---|
Salmonella (kırmızı hücreler) türü bakteriler insan dokusu kültürüne saldırırken. | |
Uzmanlık | Enfeksiyon hastalıkları |
Tifo ya da Karahumma, kirli içme suları ve pis yiyeceklerle bulaşan bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık etkeni Salmonella typhi adlı bir bakteridir. Bu bakteri vücuda girdikten 7-15 gün sonra hastalık ortaya çıkar. Bu bakteri, tifolu hastaların dışkılarında, idrarlarında, kanlarında, tükürüklerinde veya vücutlarında görülen deri döküntülerinde bulunur. Genellikle salgın şeklinde ve yaz-sonbahar aylarında görülür. Dünyada her yıl 21 milyon civarında tifo vakası ortaya çıkarken, bu vakaların 200.000 kadarı ölümle sonuçlanmaktadır. Tifo göz ve kulak sinirlerini, kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri ve karaciğeri etkiler.
Paratifo
Etkeni Salmonella paratyphi A, B ve C suşları olan ve tifodan daha hafif seyreden enfeksiyon hastalığı.
Belirtiler
- Hastalığın ilk günlerinde yorgunluk ve baş ağrıları
- Birkaç gün sonra ateşin yavaş yavaş yükselmesi
- İştahsızlık
- Burun kanaması
- Bronşit
- Mide ve bağırsak bozuklukları ile birlikte ishal
- Birkaç gün sonra ateşin de biraz daha artmasını takiben göğüste, karında ve sırtta pire ısırığına benzeyen kırmızı lekelerin belirmesi
- Tansiyonun düşmesi, nabzın yavaşlaması
- Hastalığın üçüncü haftasında karnın gerginleşip şişmesi
- Bademciklerin iltihaplanması
- Kilo kaybı
- Üçüncü haftanın sonlarından itibaren, ateş düşmeye ve diğer belirtiler kaybolmaya başlar.
KOMPLİKASYONLAR: ▪︎Kalp kası iltihabı (miyokardit) ▪︎Kalp kapakçıklarının iltihaplanması (endokardit) ▪︎Kalp zarlarının iltihabı (perikardit) ▪︎Zatürre ▪︎Pankreas iltihabı (pankreatit) ▪︎Böbrek veya mesane enfeksiyonları ▪︎Beyni ve omuriliği çevreleyen zarların ve sıvıların iltihabı (menenjit) ▪︎Deliryum, halüsinasyonlar ve paranoid psikoz gibi psikiyatrik sorunlar ▪︎Bağırsak kanaması ▪︎Bağırsak delinmesi
Tedavi
- Bol bol su içilmelidir.
- Protein ve karbonhidrattan zengin sindirimi kolay besinler verilmelidir.
- Bakteriye karşı antibiyotik verilir. Bu antibiyotiklerde tercih sırası kloramfenikol, ampisilin (veya amoksisilin) ve trimetoprim-sulfametoksazol'dur.
Korunma
- İçme ve kullanma sularının kontrolü
- Besin hijyeni
- Lağım ve kanalizasyon tesislerinin hijyen şartlarına uygun duruma getirilmesi
- Tifo aşısı: Kesin koruyucu değildir. Ölü tifo aşısı % 51-67 oranında koruyuculuk sağlar. Canlı atenüe oral aşı ise yakın oranlarda koruyuculuğa sahiptir ve yan etkileri daha azdır.
- Kanatlı tüketiminde duyarlılık ve hijyenik seçimler
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ http://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/ 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 05.02.2012 tarihinde erişildi
- ^ Manyombe, Martin Luther Mann; Mbang, Joseph; Lubuma, Jean; Tsanou, Berge (2019). "Global Dynamics Of A Vaccinatıon Model Forinfectıous Diseases Wıth Asymptomatic Carriers" (PDF). Mathematical Biosciences and Engineering. 13 (4). s. 815. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.
4.https://www.medicalpark.com.tr/tifo-hastaligi/hg-2039
Wikimedia Commons'ta Tifo ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Sınıflandırma | D |
---|---|
Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde tifo hastaligi hakkindadir Iliskisiz bir hastalik olan tifus ile karistirilmamalidir TifoSalmonella kirmizi hucreler turu bakteriler insan dokusu kulturune saldirirken UzmanlikEnfeksiyon hastaliklari Tifo ya da Karahumma kirli icme sulari ve pis yiyeceklerle bulasan bakteriyel bir hastaliktir Hastalik etkeni Salmonella typhi adli bir bakteridir Bu bakteri vucuda girdikten 7 15 gun sonra hastalik ortaya cikar Bu bakteri tifolu hastalarin diskilarinda idrarlarinda kanlarinda tukuruklerinde veya vucutlarinda gorulen deri dokuntulerinde bulunur Genellikle salgin seklinde ve yaz sonbahar aylarinda gorulur Dunyada her yil 21 milyon civarinda tifo vakasi ortaya cikarken bu vakalarin 200 000 kadari olumle sonuclanmaktadir Tifo goz ve kulak sinirlerini kalbi beyni bobrekleri akcigerleri ve karacigeri etkiler Paratifo Etkeni Salmonella paratyphi A B ve C suslari olan ve tifodan daha hafif seyreden enfeksiyon hastaligi BelirtilerHastaligin ilk gunlerinde yorgunluk ve bas agrilari Birkac gun sonra atesin yavas yavas yukselmesi Istahsizlik Burun kanamasi Bronsit Mide ve bagirsak bozukluklari ile birlikte ishal Birkac gun sonra atesin de biraz daha artmasini takiben goguste karinda ve sirtta pire isirigina benzeyen kirmizi lekelerin belirmesi Tansiyonun dusmesi nabzin yavaslamasi Hastaligin ucuncu haftasinda karnin gerginlesip sismesi Bademciklerin iltihaplanmasi Kilo kaybi Ucuncu haftanin sonlarindan itibaren ates dusmeye ve diger belirtiler kaybolmaya baslar KOMPLIKASYONLAR Kalp kasi iltihabi miyokardit Kalp kapakciklarinin iltihaplanmasi endokardit Kalp zarlarinin iltihabi perikardit Zaturre Pankreas iltihabi pankreatit Bobrek veya mesane enfeksiyonlari Beyni ve omuriligi cevreleyen zarlarin ve sivilarin iltihabi menenjit Deliryum halusinasyonlar ve paranoid psikoz gibi psikiyatrik sorunlar Bagirsak kanamasi Bagirsak delinmesiTedaviBol bol su icilmelidir Protein ve karbonhidrattan zengin sindirimi kolay besinler verilmelidir Bakteriye karsi antibiyotik verilir Bu antibiyotiklerde tercih sirasi kloramfenikol ampisilin veya amoksisilin ve trimetoprim sulfametoksazol dur KorunmaIcme ve kullanma sularinin kontrolu Besin hijyeni Lagim ve kanalizasyon tesislerinin hijyen sartlarina uygun duruma getirilmesi Tifo asisi Kesin koruyucu degildir Olu tifo asisi 51 67 oraninda koruyuculuk saglar Canli atenue oral asi ise yakin oranlarda koruyuculuga sahiptir ve yan etkileri daha azdir Kanatli tuketiminde duyarlilik ve hijyenik secimlerAyrica bakinizMary MallonKaynakca http www cdc gov nczved divisions dfbmd diseases typhoid fever 1 Subat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 05 02 2012 tarihinde erisildi Manyombe Martin Luther Mann Mbang Joseph Lubuma Jean Tsanou Berge 2019 Global Dynamics Of A Vaccination Model Forinfectious Diseases With Asymptomatic Carriers PDF Mathematical Biosciences and Engineering 13 4 s 815 26 Mart 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 27 Mart 2020 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Arsivlenmis kopya 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Temmuz 2020 4 https www medicalpark com tr tifo hastaligi hg 2039 Wikimedia Commons ta Tifo ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir SiniflandirmaDICD 10 A01 0ICD 9 CM 080 083MeSH D014435DiseasesDB 29240Dis kaynaklarMedlinePlus 001363eMedicine med 2332