Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kavtareti (Gürcüce: ქავთარეთი; translit.: “kavtareti”), bugün Artvin ili sınırları içinde bulunan Maçaheli bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. 1920’lerde Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı Maçaheli nahiyesindeki köylerden biriyken, Türkiye-SSCB sınırının köyün ortasından geçmesi üzerine Maralköy köyünün bir parçası haline gelmiştir.
Köyün adı
Maçaheli’nin köylerinden biri olan yerleşim yerinin bilinen en eski adı Kavtareti’dir. Gürcüce bir yeradı olan Kavtareti, Gürcü aile adı olan Kavtarasşvili’den gelir. Kavtara ise kişi adıdır ve Kavtareti de Kavtara’nın soyundan gelen adı kişilerin köyüdür. Nitekim Tbetis Sulta Matiane (12-16. yüzyıl) adını taşıyan elyazmasında, Maçaheli bölgesinden Tbeti Kilisesi’ne bağış yapanların adları arasında Kavtarasşvili adı geçmektedir. Nitekim bugün de Maçaheli’de aile adı Kavtaroğlu olan kişiler vardır. Maçahela Yaşlılar Korosu üyelerinden ve Survana mahallesinden Mevlüt Ertürk bunlardan biriydi.
Kavtareti Türkçeye Kaftaret, Keftaret, Kavtareti gibi farklı biçimlerde girmiştir. Örneğin Muvahhid Zeki’nin 1927’de yayımlanan Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye adlı Osmanlıca kitapta köyün adı Kaftaret / Keftaret (كفتارەت) olarak geçer.
Bugünkü Gürcistan sınırları içinde Kavtareti adını taşıyan başka yerleşim yerleri de vardı.
Demografi
Kavtareti, 1921 yılında Türkiye sınırları içinde kaldıktan bir yıl sonra yapılan nüfus tespitinde 136 kişi barındırıyordu. 24 hanede yaşayan bu nüfusun 66’sı kadın, 70’i erkekti. Bu tarihte hane başına 5,6 kişi düşüyordu. Maçaheli’nin Eprati, Mindieti, Akria ve Kvabistavi köyleriyle kıyaslandığında Kavtareti’de hane başına düşen kişinin azlığı dikkat çekicidir. Bu durum 93 Harbi’nden sonra Rus idaresinde kalan köyden Osmanlı ülkesine göçten dolayı boş kalan evlere kalan nüfusun yerleşmesiyle ilişkili olabilir. Nitekim bu köyden göç edip Karadeniz kıyılarına yerleşen ailelerin varlığı bilinmektedir.
Bu tarihten dört yıl sonra 1926’da yapılan nüfus sayımına göre Kavtareti’de hane sayısı 16’ya, kişi sayısı ise 103’e düşmüştü. Bu durum, 16 Mart 1921’de imzalanan Moskova Antlaşması’yla belirlenen Türkiye-Sovyet sınırının Kavtareti’nin ortasından geçmesiyle ilişkilendirilebilir. Daha sonra Sovyet tarafında kalan kısmı boşaltıldığı için Kavtareti’nin nüfusu iyice azalmış ve köyün Türkiye tarafında kalan kısmı Mindieti'nin bir parçası haline gelmiştir.
Tarihçe
Kavtareti, tarihsel Acara bölgesinin Tao-Klarceti'de kalan kısmında yer alan yerleşim yerlerinden biridir. Köyün bulunduğu Maçaheli bölgesi, Osmanlı Devleti 16. yüzyılda ele geçirdiğinde Miçihiani adını taşıyor ve tarihsel Şavşeti bölgesinin bir parçası sayılıyordu. Bu dönemde Kavtareti Gürcü Kilisesi’nin piskoposluklarından biri olan ve Şavşeti bölgesinde bulunan Tbeti Piskoposluğu sınırları içinde kalıyordu. Tbetis Sulta Matiane (12-16. yüzyıl) adlı elyazmasında, Tbeti Kilisesi’ne bağışta bulunan köylüler anılırken köye adını veren Kavtarasşvili adı da geçer. Buradaki kayıtta adı geçen kişi Otar Kavtarasşvili’dir. Kavtareti, geç Orta Çağ'da Samtshe-Saatabago’nun (1268-1625) idaresi altındayken, 16. yüzyılın ikinci yarısından Osmanlı egemenliğine girdi ve Çıldır Eyaleti sınırları içinde kaldı.
Kavtareti, yaklaşık üç yüzyıl Osmanlı idaresinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Rusların eline geçti. Rus idaresi sırasında Batum sancağının (okrug) Aşağı Acara kazasında (uçastok) yer alıyordu. I. Dünya Savaşı’nın sonlarında Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından, bir süre Gürcistan sınırları içinde kaldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Türk birlikleri de Ardahan, Artvin ve Batum bölgelerini fiilen ele geçirdi. Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya'yla imzaladığı Moskova Antlaşması’yla Kavtareti köyünün bir kısmının da içinde yer aldığı Artvin ve Ardahan Türkiye’ye bırakıldı. Kavtareti, bu antlaşmayla belirlenen Türkiye-Sovyet sınır bölgesine dönüştü. Köyün ortasından geçen dere sınır haline gelince, köyün bir kısmı Sovyetler Birliği, bir kısmı da Türkiye tarafından kaldı. Sovyet yönetimi köyün diğer tarafta kalan kısmını boşaltıp evleri ve dere üzerindeki kemerli taş köprüyü yıktı. Köyün Türkiye tarafında kalan ve Kavtaroğullarının yaşadığı kısmı ise, Maralköy köyünün bir parçası haline geldi.
Bununla birlikte Kavtareti, 1922 tarihli nüfus cetveline göre Artvin vilayetinin Borçka kazasına bağlı Maçaheli nahiyesi sınırları içinde ayrı bir köy olarak yer alıyordu. 1925 yılında Artvin vilayetindeki neredeyse bütün köylerin adı değiştirilirken, Kavtareti köyünün adı aynı kaldı. 1926 nüfus sayımında adı Keftaret olarak geçen Kavtareti, Artvin vilayeti merkez kazasına bağlı Maçaheli nahiyesinin bir köyüydü. 1928 tarihli Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları adlı Osmanlıca yayında, Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlı Macahel nahiyesi bağlı köy olarak geçer. Ancak daha sonraki köy adları listesinde ve genel nüfus sayımlarında köyün adı geçmemektedir.
Kavtareti, ortaçağda “Maçahela” olarak bilinen tüfeklerin en iyilerinin imal edildiği köylerden biri (diğerleri Yukarı Çhutuneti ve Hertvisi) olarak da bilinir.
Kaynakça
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 156, .
- ^ "Tbetis Sulta Matiane (Tbeti Manastırı Bağışçı Kayıtları), (Yayıma hazırlayan) Tina Enukidze, Tiflis, 1977, s. 62". 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Temmuz 2021.
- ^ "Macahela Yaşlılar Korosunun En Kıdemlisi Asırlık Çınar Ertürk Sonsuzluğa Uğurlandı". Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 121.
- ^ Roland Topçişvili, Gürcistan’ın Tarihsel Demografi Üzerine, Tiflis, 2002, s. 21. 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ Nani Putkaradze, Türkiye’nin Karadeniz Kıyılarındaki Gürcü Göçmenler (Gürcüce), s. 95-110. 25 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 144, .
- ^ ab"Türkiye-Sovyet Rusya Dostluk ve Kardeşlik Andlaşması" 28 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Tbetis Sulta Matiane 1977isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Şuşana Putkaradze, Çveneburilerin Gürcücesi, Batum, 1993, s. 334.
- ^ (PDF). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.
- ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010 (Birinci basımı 1927), s. 144, .
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 79.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kavtareti Gurcuce ქავთარეთი translit kavtareti bugun Artvin ili sinirlari icinde bulunan Macaheli bolgesinin yerlesim yerlerinden biridir 1920 lerde Artvin ilinin Borcka ilcesine bagli Macaheli nahiyesindeki koylerden biriyken Turkiye SSCB sinirinin koyun ortasindan gecmesi uzerine Maralkoy koyunun bir parcasi haline gelmistir Koyun adiMacaheli nin koylerinden biri olan yerlesim yerinin bilinen en eski adi Kavtareti dir Gurcuce bir yeradi olan Kavtareti Gurcu aile adi olan Kavtarassvili den gelir Kavtara ise kisi adidir ve Kavtareti de Kavtara nin soyundan gelen adi kisilerin koyudur Nitekim Tbetis Sulta Matiane 12 16 yuzyil adini tasiyan elyazmasinda Macaheli bolgesinden Tbeti Kilisesi ne bagis yapanlarin adlari arasinda Kavtarassvili adi gecmektedir Nitekim bugun de Macaheli de aile adi Kavtaroglu olan kisiler vardir Macahela Yaslilar Korosu uyelerinden ve Survana mahallesinden Mevlut Erturk bunlardan biriydi Kavtareti Turkceye Kaftaret Keftaret Kavtareti gibi farkli bicimlerde girmistir Ornegin Muvahhid Zeki nin 1927 de yayimlanan Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye adli Osmanlica kitapta koyun adi Kaftaret Keftaret كفتارەت olarak gecer Bugunku Gurcistan sinirlari icinde Kavtareti adini tasiyan baska yerlesim yerleri de vardi DemografiKavtareti 1921 yilinda Turkiye sinirlari icinde kaldiktan bir yil sonra yapilan nufus tespitinde 136 kisi barindiriyordu 24 hanede yasayan bu nufusun 66 si kadin 70 i erkekti Bu tarihte hane basina 5 6 kisi dusuyordu Macaheli nin Eprati Mindieti Akria ve Kvabistavi koyleriyle kiyaslandiginda Kavtareti de hane basina dusen kisinin azligi dikkat cekicidir Bu durum 93 Harbi nden sonra Rus idaresinde kalan koyden Osmanli ulkesine gocten dolayi bos kalan evlere kalan nufusun yerlesmesiyle iliskili olabilir Nitekim bu koyden goc edip Karadeniz kiyilarina yerlesen ailelerin varligi bilinmektedir Bu tarihten dort yil sonra 1926 da yapilan nufus sayimina gore Kavtareti de hane sayisi 16 ya kisi sayisi ise 103 e dusmustu Bu durum 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla belirlenen Turkiye Sovyet sinirinin Kavtareti nin ortasindan gecmesiyle iliskilendirilebilir Daha sonra Sovyet tarafinda kalan kismi bosaltildigi icin Kavtareti nin nufusu iyice azalmis ve koyun Turkiye tarafinda kalan kismi Mindieti nin bir parcasi haline gelmistir TarihceKavtareti tarihsel Acara bolgesinin Tao Klarceti de kalan kisminda yer alan yerlesim yerlerinden biridir Koyun bulundugu Macaheli bolgesi Osmanli Devleti 16 yuzyilda ele gecirdiginde Micihiani adini tasiyor ve tarihsel Savseti bolgesinin bir parcasi sayiliyordu Bu donemde Kavtareti Gurcu Kilisesi nin piskoposluklarindan biri olan ve Savseti bolgesinde bulunan Tbeti Piskoposlugu sinirlari icinde kaliyordu Tbetis Sulta Matiane 12 16 yuzyil adli elyazmasinda Tbeti Kilisesi ne bagista bulunan koyluler anilirken koye adini veren Kavtarassvili adi da gecer Buradaki kayitta adi gecen kisi Otar Kavtarassvili dir Kavtareti gec Orta Cag da Samtshe Saatabago nun 1268 1625 idaresi altindayken 16 yuzyilin ikinci yarisindan Osmanli egemenligine girdi ve Cildir Eyaleti sinirlari icinde kaldi Kavtareti yaklasik uc yuzyil Osmanli idaresinde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nda Ruslarin eline gecti Rus idaresi sirasinda Batum sancaginin okrug Asagi Acara kazasinda ucastok yer aliyordu I Dunya Savasi nin sonlarinda Rus ordusunun bolgeden cekilmesinin ardindan bir sure Gurcistan sinirlari icinde kaldi 1921 de Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Turk birlikleri de Ardahan Artvin ve Batum bolgelerini fiilen ele gecirdi Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya yla imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Kavtareti koyunun bir kisminin da icinde yer aldigi Artvin ve Ardahan Turkiye ye birakildi Kavtareti bu antlasmayla belirlenen Turkiye Sovyet sinir bolgesine donustu Koyun ortasindan gecen dere sinir haline gelince koyun bir kismi Sovyetler Birligi bir kismi da Turkiye tarafindan kaldi Sovyet yonetimi koyun diger tarafta kalan kismini bosaltip evleri ve dere uzerindeki kemerli tas kopruyu yikti Koyun Turkiye tarafinda kalan ve Kavtarogullarinin yasadigi kismi ise Maralkoy koyunun bir parcasi haline geldi Bununla birlikte Kavtareti 1922 tarihli nufus cetveline gore Artvin vilayetinin Borcka kazasina bagli Macaheli nahiyesi sinirlari icinde ayri bir koy olarak yer aliyordu 1925 yilinda Artvin vilayetindeki neredeyse butun koylerin adi degistirilirken Kavtareti koyunun adi ayni kaldi 1926 nufus sayiminda adi Keftaret olarak gecen Kavtareti Artvin vilayeti merkez kazasina bagli Macaheli nahiyesinin bir koyuydu 1928 tarihli Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari adli Osmanlica yayinda Artvin vilayetinin merkez kazasina bagli Macahel nahiyesi bagli koy olarak gecer Ancak daha sonraki koy adlari listesinde ve genel nufus sayimlarinda koyun adi gecmemektedir Kavtareti ortacagda Macahela olarak bilinen tufeklerin en iyilerinin imal edildigi koylerden biri digerleri Yukari Chutuneti ve Hertvisi olarak da bilinir Kaynakca Taner Artvinli Artvin Yer Adlari Sozlugu 2013 s 156 ISBN 9786055708856 Tbetis Sulta Matiane Tbeti Manastiri Bagisci Kayitlari Yayima hazirlayan Tina Enukidze Tiflis 1977 s 62 31 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2021 Macahela Yaslilar Korosunun En Kidemlisi Asirlik Cinar Erturk Sonsuzluga Ugurlandi Erisim tarihi 6 Mayis 2020 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye Osmanlica 1927 s 121 Roland Topcisvili Gurcistan in Tarihsel Demografi Uzerine Tiflis 2002 s 21 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 6 Mayis 2020 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2020 Nani Putkaradze Turkiye nin Karadeniz Kiyilarindaki Gurcu Gocmenler Gurcuce s 95 110 25 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 6 Mayis 2020 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumat i Umumiye 2010 Birinci basimi 1927 s 144 ISBN 9789944197526 a b Turkiye Sovyet Rusya Dostluk ve Kardeslik Andlasmasi 28 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi Tbetis Sulta Matiane 1977 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Susana Putkaradze Cveneburilerin Gurcucesi Batum 1993 s 334 PDF 26 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Mayis 2020 Muvahhid Zeki Artvin Vilayeti Hakkinda Malumati Umumiye 2010 Birinci basimi 1927 s 144 ISBN 9789944197526 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 79