Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kayıkçı Kul Mustafa, Türk halk edebiyatının Bektaşî koluna bağlı halk ozanı. Şairin doğum ve ölümüyle ilgili net bilgiler bulunmamakla beraber; 17. yüzyıl ozanı olduğu belirlenebilmiştir. Kimi kaynaklarca 1658'de öldüğü rivayet edilmektedir. Ancak bu iddianın tersi olarak 1659'dan sonra öldüğünü savunan araştırmalar da vardır. Edebiyatçı Ahmet Kabaklı ise Kayıkçı Kul Mustafa'nın ölümünün 1646'dan sonra gerçekleştiğini söylemektedir.
| Kayıkçı Kul Mustafa | |
|---|---|
| Doğum | 1580 – 1600 arası Aydın çevresi Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 1658 İstanbul |
| Takma ad | Kayıkçı Kul |
| Meslek | Şair, halk ozanı |
| Dönem | 17. yüzyıl |
| Konu | Lirik söyleyiş, koçaklama |
Etkiledikleri | |
Hayatı
Ozanın, nerede doğduğu konusunda da yeterli bilgi yoktur. Ancak Genç Osman Türküsü'nün Osman Şevki Uludağ tarafından Aydın çevresinde derlenmesi; şairin dilinde görülen "bencileyin, sencileyin" gibi arkaik kelimelerin bugün Nazilli ağzında hala kullanılması ve ozanın hayatının ilk döneminin bahriyeli olarak geçmesi (Aydın eski bir denizci beyliğidir.) gibi bilgileri birleştirdiğimizde; Kayıkçı Kul Mustafa'nın Aydın - Nazilli çevresinde doğmuş olabileceği ihtimali güçlenmektedir. Ayrıca; sanatsal olarak büyük ölçüde etkilediği Aşık Ömer'in de aslen Aydınlı olduğuna dair iddialar bu savı önemli bir bilgi haline getirmektedir. Genç Osman Destanının Kayıkçı Kul Mustafa'nın en önemli eseri olduğu konusunda; edebiyat tarihçilerinin büyük bir bölümü ortak fikirdedir. Hatta bazı eserlerde Genç Osman Hikâyesi, şairinin ismine eş değer görülmüş ve ansiklopedik madde başlıkları Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikayesi olarak adlandırılmıştır. Genç Osman Destanı aslen bir şiir olmasına rağmen; halk tarafından anonimleştirilmiş ve türkü, hikâye gibi varyantları ortaya çıkmıştır. Kayıkçı Kul Mustafa eserlerinde halk diline yakın ve Divan edebiyatı çizgisinden uzak bir söyleyişe sahiptir. Ancak buna rağmen Nefi ile birlikte; Sultan Murat'ın en yakın iki musahibinden biridir. Kul Mustafa, döneminin Osmanlı Ordusu olan Yeniçeri Ocağı'nda kayışçı olarak çalıştığı için, kaynaklarda adı Kayışçı Mustafa olarak geçmektedir. Daha sonraki dönemde ise daha çok kayıkçı ön adıyla anılmıştır. Bir başka iddiaya göre ise; Osmanlı Donanması'na katılıp Küçük Murat Reis ile Cezayir'e gittiği için kendisine kayıkçı adı verilmiştir. Kayıkçı'nın Murat Reis ile yaptığı deniz seferleri sırasında yazdığı dörtlükler bu olasılığı güçlendirmektedir. Aşağıdaki dörtlük Kayıkçı'nın deniz seferlerini anlattığı şiirlerine örnektir:
Kalktı yelken eyledi Murat Reis
Baş başa düşmana varırım demiş
Vaktinize hazır olun gaziler
Ya ser verir ya ser alırım demiş
Türk edebiyatında bilinen üç tane Kul Mustafa olduğundan zaman zaman Kayıkçı Kul Mustafa'nın şiirleri bu ozanların şiirleriyle karıştırılmıştır. Kul Mustafa, Abaza Hasan Paşa İsyanı ve Bağdat Seferi gibi döneminin önemli olaylarını yaşamış ve bu olaylara şiirinde yer vermiştir.
Edebi kimliği
Kayıkçı Kul Mustafa, 17. yüzyıl Türk Halk edebiyatı ozanlarındandır. Olay örgüsünü gerçek yaşamdan alan şiirleri arasında Aksaraylı Genç Osman'nın ölümü üzerine yazdığı koçaklama - destan tarzındaki şiiri özellikle sınır boylarındaki askerler tarafından benimsenmiş; bazı edebiyat otoritelerince de kabul görüp, "kahramanın adını günümüze getirmiş, kendi adını da ölümsüz yapmış" şeklinde yorumlanmıştır. Kul Mustafa'nın Osmanlı gezgini Evliya Çelebi tarafından, Seyahatname'de çöğür çalmayı bilen ozanlar arasında gösterilip; zamanının önemli el yazması dergilerinde ve cönklerde şiirlerinin yer alması; şairin döneminde bilinen bir ozan olduğunu göstermektedir. Ozan, gerçek ününü söylediği lirik sevgi şiirleri ve özellikle koçaklama-destan türündeki başarısıyla elde etmiştir. Şiirlerinde genellikle 11'li hece ölçüsü kullanır; kullandığı dilde Divan Edebiyatı etkisi fazla görülmez. Ayrıca, Bektaşiliği benimsedikten sonra nefesler söylemiştir.
Sanat anlayışı
Kayıkçı Kul Mustafa, döneminde halk edebiyatında da kendini göstermeye başlayan Aruz vezninden etkilenmemiştir. Bu durumu edebiyat tarihçisi ve yazar Seyit Kemal Karaalioğlu şu şekilde açıklar: "Divan şiirinin etkisinden uzak, halk zevkine bağlı, doğal bir söyleyişle, 17. yüzyılın ilk yarısında geniş bir üne kavuşur."
Kayıkçı, Âşık Halk Edebiyatı'nın müşterek bir özelliği olarak hece ölçüsünü kullanmıştır. Hecenin 11'li vezni en çok tercih ettiği ve Genç Osman Destanı'nı yazdığı vezindir. Ancak özellikle Genç Osman Destanı'nın halk tarafından çeşitli varyantlarının oluşturması bu konudaki standart metnin elde edilmesini ve retorik araştırmaları zorlaştırmaktadır. AşağıdakiAydın yöresinden derlenen örnek üzerinden gidersek;
Genç Osman dediğin küçük bir uşak,
Beline bağlamış ibrişim kuşak
Askeri içinde birinci uşak
Allah Allah deyip geçer Genç Osman
Görüldüğü gibi bu şiirde dizeler 11 heceden oluşmaktadır. Yani şiirde 11'li hece ölçüsü kullanılmış; altıncı hecede durak kurulmuştur (6+5). Ayrıca bir ve ikinci dizede uşak kelimeleriyle tam uyak yapılmıştır. Bunun yanında birinci ve üçüncü dizeler arasında; "uşak" kelimesinin sesteşliğinden yararlanılarak cinas kullanılmıştır. İlk dizede uşak çocuk anlamında kullanılırken; üçüncü dizedeki anlamı ordu hizmetkârıdır. Bu üç dizeyi ele alırsak şiirin zengin uyakla kafiyelendirildiği görülür. Ancak bu şiirin halk söyleyişinden derlendiği düşünülürse; anonimleşmiş ve değişmiş ögelere rastlanmak muhtemeldir. Örneğin cönklerden alınan bir şiir kesitini incelersek; değişen dil özellikleri dikkat çeker. Örneğin aşağıdaki şiirde eklerdeki arkaik özellikler dikkat çekmektedir:
Eğerleyin kır atımın ikisin
Fethedeyim düşmanların hepisin
Sabah namazında Bağdad kapısın
Allah Allah deyip, açtı Genç Osman
Halk edebiyatında ozanlar genellikle yarım uyak kullanmıştır. Ancak Kayıkçı Kul Mustafa'nın daha gelişkin uyak türlerini de kullandığını görürüz. Örnek olarak yukarıdaki ilk şiirde; hem zengin uyak (en az üç ses benzerliği bildiren) hem de cinas kullanılmıştır.
Kayıkçı Kul Mustafa'nın dili oldukça sade ve akıcıdır. Kullandığı sözcüklerin tamamına yakınını Türkçe kökenli veya Türkçeleşmiş sözcükler oluşturur.
Genç Osman Destanı
Osmanlı geleneğinde yapılan savaşların ardından özellikle Yeniçeri kökenli ozanların zafere dair şiirler söylediği bilinmektedir. Genç Osman Destanı da bu şekilde söylenen bir Türk halk edebiyatı ürünüdür. Bu epik şiir; Bağdat Seferi'nden sonra yazılmıştır; yine aynı savaşın ardından Demircioğlu gibi döneminin önemli halk ozanları da değişik destansı şiirler söylemiştir. Hatta otoriteler tarafından Türk halk edebiyatının en önemli ozanlarından biri gösterilen Karacaoğlan da bir Genç Osman Destanı yazmış ancak bu destanların hiçbiri Kul Mustafa'nın destanı kadar yaygınlık kazanamamıştır. Karacaoğlan'ın şiiri ancak 1970'te ortaya çıkarılabilmiştir. Genç Osman Destanı; yazıldığı dönemden itibaren toplum tarafından kabul görmüş ve halk rivayeti kıyafetine bürünmüştür. Ayrıca bu destanın türkü haline getirildiği de bilinmektedir. Genç Osman Destanı, ozanın geniş halk kitleleri tarafından tanınmasını sağlamıştır.
Bağdat Seferi'nin 1639'a dek sürmesi; şiirin bu yıllarda söylendiği sonucunu doğurmaktadır. Bu eser; Bayburtlu Zihni'nin "Hart Destanı" ve Razi'nin Şeyh Şamil Destanı gibi eserlerle birlikte; Âşık Halk Edebiyatı'nın en önemli epik eserleri arasındadır. Ayrıca eser Türk edebiyatı araştırmaları açısından da önemli bir yere sahiptir. Fuat Köprülü'nün Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikayesi eseri, halk hikayelerinin oluşum evrelerini takip etme ve anlamlandırma stratejisinin uygulandığı model eserlerden biri olarak bilinmektedir.
Genç Osman Destanı, Bağdat kuşatması sırasında bir müfreze komutanının yaptığı hücumla birlikte; Osman adlı bir gencin büyük kahramanlıklar gösterip; daha sonra kaleden atılan bir okla yaralanarak Dicle'ye düşmesi ve burada ölmesini anlatan bir olay örgüsüne sahiptir. Osman'ın ölümüne padişah IV. Murat dahil tüm ordunun üzüldüğü rivayet edilmektedir. Hatta Sultan Murat'ın Genç Osman'ın ölümü üzerine: "Keşke Bağdat gibi kaleyi fethetmeseydim de Genç Osman’ım ölmeseydi." dediği söylencesi hakimdir. Ayrıca, olayın geçtiği dönemin padişahı olan IV. Murat'tan iki saltanat önce gelen ağabeyi II. Osman'ın da Genç Osman olarak bilinip; Yeniçeri isyanı sırasında öldürüldüğü gerçeği vardır. Bu da bahsi geçen olayın aslen; anıştırma yoluyla II. Osman'ın öldürülmesi olayıyla bağlantılı olabileceği olasılığını doğurmaktadır. Aksaraylı Genç Osman hakkında başka ozanların da şiirler yazması; bu olasılığı azaltsa da; bazı kaynaklarda Kayıkçı'nın Küçük Murat Reis'le Cezayir'deyden II. Osman'nın öldürüldüğü ve bunun Kayıkçı'yı önemli ölçüde etkilediği bilgisi mevcuttur.
Ayrıca bakınız
Yayınlar
M. Fuad Köprülü, XVII. Asır Saz Şairlerinden Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikâyesi, İstanbul: 1930.
Kaynakça
- ^ Edebi olgunluk ve ölüm tarihi dikkate alındığında Kayıkçı Kul Mustafa'nın 1580-1700 yılları arasında doğabileceği kanısı kuvvetlenmektedir.
- ^ Ozanın, nerede doğduğu konusunda da yeterli bilgi yoktur. Ancak Genç Osman Türküsü'nün Osman Şevki Uludağ tarafından Aydın çevresinde derlenmesi; şairin dilinde görülen "bencileyin, sencileyin" gibi arkaik kelimelerin bugün Nazilli ağzında hala kullanılması ve ozanın hayatının ilk döneminin bahriyeli olarak geçmesi (Aydın eski bir denizci beyliğidir.) gibi bilgileri birleştirdiğimizde; Kayıkçı Kul Mustafa'nın Aydın - Nazilli çevresinde doğmuş olabileceği ihtimali güçlenmektedir. Ayrıca; sanatsal olarak büyük ölçüde etkilediği Aşık Ömer'in de aslen Aydınlı olduğuna dair iddialar bu savı önemli bir bilgi haline getirmektedir.
- ^ a b "Halk Edebiyatı - Sayfa 6". edebiyatarsivi.com. Erişim tarihi: 5 Eylül 2011.[]
- ^ a b c Karaalioğlu, Seyyit Kemal. (1968). Edebiyatımızda Şair ve Yazarlar, s.75, İnkıkâp Yayınevi.
- ^ a b c d . ihsanozturk.com. 27 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
- ^ a b c d . 15 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2011.
- ^ a b c d . edebiyol.com. 20 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2011.
- ^ a b Kabaklı, Ahmet. (1985). Türk Edebiyatı: 2. Cilt, TEV.
- ^ "Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü'nde Söz Arama: Bencileyin". TDK. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.[]
- ^ a b c TDV İslam Ansiklopedisi. (2005). Kayıkçı Kul Mustafa ve Genç Osman Hikayesi, C.30, s.78, TDV: Ankara
- ^ Oflazoğlu, A.Turan. (2001). Mutlak Avcıları, s.34, TDK: Ankara.
- ^ a b (PDF). antoloji.com. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
- ^ a b c Banarlı, Nihat Sami. Devlet ve Devlet Terbiyesi, s.178, Kubbealtı Yayınları, İstanbul:2007
- ^ . EdebiyatFakultesi.Com. 12 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2011.
- ^ . Edebiyat Ekibi. 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
- ^ (PDF). antoloji.com. 3 Mart 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
- ^ Dilçin, Cem. (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, TDK: Ankara.
- ^ a b c Başgöz, İlhan. (1992). Karacaoğlan, s.72, Pan Yayıncılık.
- ^ Boratav, Pertev Naili. (1988). Halk Hikayeleri ve Halk Hikayeciliği, s.110
- ^ Köksal, Hasan. (1985). Milli Destanlarımız ve Türk Halk Edebiyatı, s.205, Üçdal Yayıncılık.
- ^ Kocatürk, V. Mahir. (1964). Türk Edebiyatı Tarihi, s.420, Edebiyat Yayınevi.
- ^ T.C. Kültür Bakanlığı. (1981). Millî Kültür, s.16, Kültür Bakanlığı Yayınları: Ankara.
- ^ Alptekin, Ali Berat. (1997). Halk Hikayelerinin Motif Yapısı, s.66, Akçağ Yayınları.
- ^ a b Necatigil, Behçet. (190). Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, Varlık Yayınevi.
- ^ . Aksaray Valiliği. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
- ^ Bardakçı, Murat. "Özal'dan önce kabri açılacak yedi padişah var". Hürriyet Gazetesi Arşivi. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2011.
 |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kayikci Kul Mustafa Turk halk edebiyatinin Bektasi koluna bagli halk ozani Sairin dogum ve olumuyle ilgili net bilgiler bulunmamakla beraber 17 yuzyil ozani oldugu belirlenebilmistir Kimi kaynaklarca 1658 de oldugu rivayet edilmektedir Ancak bu iddianin tersi olarak 1659 dan sonra oldugunu savunan arastirmalar da vardir Edebiyatci Ahmet Kabakli ise Kayikci Kul Mustafa nin olumunun 1646 dan sonra gerceklestigini soylemektedir Kayikci Kul MustafaDogum1580 1600 arasi Aydin cevresi Osmanli ImparatorluguOlum1658 IstanbulTakma adKayikci KulMeslekSair halk ozaniDonem17 yuzyilKonuLirik soyleyis kocaklamaEtkiledikleri Asik OmerHayatiOzanin nerede dogdugu konusunda da yeterli bilgi yoktur Ancak Genc Osman Turkusu nun Osman Sevki Uludag tarafindan Aydin cevresinde derlenmesi sairin dilinde gorulen bencileyin sencileyin gibi arkaik kelimelerin bugun Nazilli agzinda hala kullanilmasi ve ozanin hayatinin ilk doneminin bahriyeli olarak gecmesi Aydin eski bir denizci beyligidir gibi bilgileri birlestirdigimizde Kayikci Kul Mustafa nin Aydin Nazilli cevresinde dogmus olabilecegi ihtimali guclenmektedir Ayrica sanatsal olarak buyuk olcude etkiledigi Asik Omer in de aslen Aydinli olduguna dair iddialar bu savi onemli bir bilgi haline getirmektedir Genc Osman Destaninin Kayikci Kul Mustafa nin en onemli eseri oldugu konusunda edebiyat tarihcilerinin buyuk bir bolumu ortak fikirdedir Hatta bazi eserlerde Genc Osman Hikayesi sairinin ismine es deger gorulmus ve ansiklopedik madde basliklari Kayikci Kul Mustafa ve Genc Osman Hikayesi olarak adlandirilmistir Genc Osman Destani aslen bir siir olmasina ragmen halk tarafindan anonimlestirilmis ve turku hikaye gibi varyantlari ortaya cikmistir Kayikci Kul Mustafa eserlerinde halk diline yakin ve Divan edebiyati cizgisinden uzak bir soyleyise sahiptir Ancak buna ragmen Nefi ile birlikte Sultan Murat in en yakin iki musahibinden biridir Kul Mustafa doneminin Osmanli Ordusu olan Yeniceri Ocagi nda kayisci olarak calistigi icin kaynaklarda adi Kayisci Mustafa olarak gecmektedir Daha sonraki donemde ise daha cok kayikci on adiyla anilmistir Bir baska iddiaya gore ise Osmanli Donanmasi na katilip Kucuk Murat Reis ile Cezayir e gittigi icin kendisine kayikci adi verilmistir Kayikci nin Murat Reis ile yaptigi deniz seferleri sirasinda yazdigi dortlukler bu olasiligi guclendirmektedir Asagidaki dortluk Kayikci nin deniz seferlerini anlattigi siirlerine ornektir Kalkti yelken eyledi Murat Reis Bas basa dusmana varirim demis Vaktinize hazir olun gaziler Ya ser verir ya ser alirim demis Turk edebiyatinda bilinen uc tane Kul Mustafa oldugundan zaman zaman Kayikci Kul Mustafa nin siirleri bu ozanlarin siirleriyle karistirilmistir Kul Mustafa Abaza Hasan Pasa Isyani ve Bagdat Seferi gibi doneminin onemli olaylarini yasamis ve bu olaylara siirinde yer vermistir Edebi kimligiKayikci Kul Mustafa 17 yuzyil Turk Halk edebiyati ozanlarindandir Olay orgusunu gercek yasamdan alan siirleri arasinda Aksarayli Genc Osman nin olumu uzerine yazdigi kocaklama destan tarzindaki siiri ozellikle sinir boylarindaki askerler tarafindan benimsenmis bazi edebiyat otoritelerince de kabul gorup kahramanin adini gunumuze getirmis kendi adini da olumsuz yapmis seklinde yorumlanmistir Kul Mustafa nin Osmanli gezgini Evliya Celebi tarafindan Seyahatname de cogur calmayi bilen ozanlar arasinda gosterilip zamaninin onemli el yazmasi dergilerinde ve conklerde siirlerinin yer almasi sairin doneminde bilinen bir ozan oldugunu gostermektedir Ozan gercek ununu soyledigi lirik sevgi siirleri ve ozellikle kocaklama destan turundeki basarisiyla elde etmistir Siirlerinde genellikle 11 li hece olcusu kullanir kullandigi dilde Divan Edebiyati etkisi fazla gorulmez Ayrica Bektasiligi benimsedikten sonra nefesler soylemistir Sanat anlayisiKayikci Kul Mustafa doneminde halk edebiyatinda da kendini gostermeye baslayan Aruz vezninden etkilenmemistir Bu durumu edebiyat tarihcisi ve yazar Seyit Kemal Karaalioglu su sekilde aciklar Divan siirinin etkisinden uzak halk zevkine bagli dogal bir soyleyisle 17 yuzyilin ilk yarisinda genis bir une kavusur Kayikci Asik Halk Edebiyati nin musterek bir ozelligi olarak hece olcusunu kullanmistir Hecenin 11 li vezni en cok tercih ettigi ve Genc Osman Destani ni yazdigi vezindir Ancak ozellikle Genc Osman Destani nin halk tarafindan cesitli varyantlarinin olusturmasi bu konudaki standart metnin elde edilmesini ve retorik arastirmalari zorlastirmaktadir AsagidakiAydin yoresinden derlenen ornek uzerinden gidersek Genc Osman dedigin kucuk bir usak Beline baglamis ibrisim kusak Askeri icinde birinci usak Allah Allah deyip gecer Genc Osman Goruldugu gibi bu siirde dizeler 11 heceden olusmaktadir Yani siirde 11 li hece olcusu kullanilmis altinci hecede durak kurulmustur 6 5 Ayrica bir ve ikinci dizede usak kelimeleriyle tam uyak yapilmistir Bunun yaninda birinci ve ucuncu dizeler arasinda usak kelimesinin sestesliginden yararlanilarak cinas kullanilmistir Ilk dizede usak cocuk anlaminda kullanilirken ucuncu dizedeki anlami ordu hizmetkaridir Bu uc dizeyi ele alirsak siirin zengin uyakla kafiyelendirildigi gorulur Ancak bu siirin halk soyleyisinden derlendigi dusunulurse anonimlesmis ve degismis ogelere rastlanmak muhtemeldir Ornegin conklerden alinan bir siir kesitini incelersek degisen dil ozellikleri dikkat ceker Ornegin asagidaki siirde eklerdeki arkaik ozellikler dikkat cekmektedir Egerleyin kir atimin ikisin Fethedeyim dusmanlarin hepisin Sabah namazinda Bagdad kapisin Allah Allah deyip acti Genc Osman Halk edebiyatinda ozanlar genellikle yarim uyak kullanmistir Ancak Kayikci Kul Mustafa nin daha geliskin uyak turlerini de kullandigini goruruz Ornek olarak yukaridaki ilk siirde hem zengin uyak en az uc ses benzerligi bildiren hem de cinas kullanilmistir Kayikci Kul Mustafa nin dili oldukca sade ve akicidir Kullandigi sozcuklerin tamamina yakinini Turkce kokenli veya Turkcelesmis sozcukler olusturur Genc Osman DestaniGenc Osman in Dicle ye duserek olmesi uzerine donemin padisahi IV Murat in da cok uzuldugu soylencesi vardir Osmanli geleneginde yapilan savaslarin ardindan ozellikle Yeniceri kokenli ozanlarin zafere dair siirler soyledigi bilinmektedir Genc Osman Destani da bu sekilde soylenen bir Turk halk edebiyati urunudur Bu epik siir Bagdat Seferi nden sonra yazilmistir yine ayni savasin ardindan Demircioglu gibi doneminin onemli halk ozanlari da degisik destansi siirler soylemistir Hatta otoriteler tarafindan Turk halk edebiyatinin en onemli ozanlarindan biri gosterilen Karacaoglan da bir Genc Osman Destani yazmis ancak bu destanlarin hicbiri Kul Mustafa nin destani kadar yayginlik kazanamamistir Karacaoglan in siiri ancak 1970 te ortaya cikarilabilmistir Genc Osman Destani yazildigi donemden itibaren toplum tarafindan kabul gormus ve halk rivayeti kiyafetine burunmustur Ayrica bu destanin turku haline getirildigi de bilinmektedir Genc Osman Destani ozanin genis halk kitleleri tarafindan taninmasini saglamistir Bagdat Seferi nin 1639 a dek surmesi siirin bu yillarda soylendigi sonucunu dogurmaktadir Bu eser Bayburtlu Zihni nin Hart Destani ve Razi nin Seyh Samil Destani gibi eserlerle birlikte Asik Halk Edebiyati nin en onemli epik eserleri arasindadir Ayrica eser Turk edebiyati arastirmalari acisindan da onemli bir yere sahiptir Fuat Koprulu nun Kayikci Kul Mustafa ve Genc Osman Hikayesi eseri halk hikayelerinin olusum evrelerini takip etme ve anlamlandirma stratejisinin uygulandigi model eserlerden biri olarak bilinmektedir Genc Osman Destani Bagdat kusatmasi sirasinda bir mufreze komutaninin yaptigi hucumla birlikte Osman adli bir gencin buyuk kahramanliklar gosterip daha sonra kaleden atilan bir okla yaralanarak Dicle ye dusmesi ve burada olmesini anlatan bir olay orgusune sahiptir Osman in olumune padisah IV Murat dahil tum ordunun uzuldugu rivayet edilmektedir Hatta Sultan Murat in Genc Osman in olumu uzerine Keske Bagdat gibi kaleyi fethetmeseydim de Genc Osman im olmeseydi dedigi soylencesi hakimdir Ayrica olayin gectigi donemin padisahi olan IV Murat tan iki saltanat once gelen agabeyi II Osman in da Genc Osman olarak bilinip Yeniceri isyani sirasinda olduruldugu gercegi vardir Bu da bahsi gecen olayin aslen anistirma yoluyla II Osman in oldurulmesi olayiyla baglantili olabilecegi olasiligini dogurmaktadir Aksarayli Genc Osman hakkinda baska ozanlarin da siirler yazmasi bu olasiligi azaltsa da bazi kaynaklarda Kayikci nin Kucuk Murat Reis le Cezayir deyden II Osman nin olduruldugu ve bunun Kayikci yi onemli olcude etkiledigi bilgisi mevcuttur Ayrica bakinizGenc Osman Turkusu Genc Osman DestaniYayinlarM Fuad Koprulu XVII Asir Saz Sairlerinden Kayikci Kul Mustafa ve Genc Osman Hikayesi Istanbul 1930 Kaynakca Edebi olgunluk ve olum tarihi dikkate alindiginda Kayikci Kul Mustafa nin 1580 1700 yillari arasinda dogabilecegi kanisi kuvvetlenmektedir Ozanin nerede dogdugu konusunda da yeterli bilgi yoktur Ancak Genc Osman Turkusu nun Osman Sevki Uludag tarafindan Aydin cevresinde derlenmesi sairin dilinde gorulen bencileyin sencileyin gibi arkaik kelimelerin bugun Nazilli agzinda hala kullanilmasi ve ozanin hayatinin ilk doneminin bahriyeli olarak gecmesi Aydin eski bir denizci beyligidir gibi bilgileri birlestirdigimizde Kayikci Kul Mustafa nin Aydin Nazilli cevresinde dogmus olabilecegi ihtimali guclenmektedir Ayrica sanatsal olarak buyuk olcude etkiledigi Asik Omer in de aslen Aydinli olduguna dair iddialar bu savi onemli bir bilgi haline getirmektedir a b Halk Edebiyati Sayfa 6 edebiyatarsivi com Erisim tarihi 5 Eylul 2011 olu kirik baglanti a b c Karaalioglu Seyyit Kemal 1968 Edebiyatimizda Sair ve Yazarlar s 75 Inkikap Yayinevi a b c d ihsanozturk com 27 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2011 a b c d 15 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2011 a b c d edebiyol com 20 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2011 a b Kabakli Ahmet 1985 Turk Edebiyati 2 Cilt TEV Turkiye Turkcesi Agizlari Sozlugu nde Soz Arama Bencileyin TDK Erisim tarihi 24 Agustos 2011 olu kirik baglanti a b c TDV Islam Ansiklopedisi 2005 Kayikci Kul Mustafa ve Genc Osman Hikayesi C 30 s 78 TDV Ankara Oflazoglu A Turan 2001 Mutlak Avcilari s 34 TDK Ankara a b PDF antoloji com 3 Mart 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2011 a b c Banarli Nihat Sami Devlet ve Devlet Terbiyesi s 178 Kubbealti Yayinlari Istanbul 2007 EdebiyatFakultesi Com 12 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Agustos 2011 Edebiyat Ekibi 4 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2011 PDF antoloji com 3 Mart 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2011 Dilcin Cem 1983 Orneklerle Turk Siir Bilgisi TDK Ankara a b c Basgoz Ilhan 1992 Karacaoglan s 72 Pan Yayincilik Boratav Pertev Naili 1988 Halk Hikayeleri ve Halk Hikayeciligi s 110 Koksal Hasan 1985 Milli Destanlarimiz ve Turk Halk Edebiyati s 205 Ucdal Yayincilik Kocaturk V Mahir 1964 Turk Edebiyati Tarihi s 420 Edebiyat Yayinevi T C Kultur Bakanligi 1981 Milli Kultur s 16 Kultur Bakanligi Yayinlari Ankara Alptekin Ali Berat 1997 Halk Hikayelerinin Motif Yapisi s 66 Akcag Yayinlari a b Necatigil Behcet 190 Edebiyatimizda Isimler Sozlugu Varlik Yayinevi Aksaray Valiligi 25 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2011 Bardakci Murat Ozal dan once kabri acilacak yedi padisah var Hurriyet Gazetesi Arsivi 18 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2011