Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kehribar Yolu, antik çağda Kuzey Denizi ve Baltık Denizi'nden çıkarılan kehribar taşlarının güneye, Adriyatik Denizi'ne ve Akdeniz'e taşındığı birçok verilen addır.
Tarihçe
Roma İmparatorluğu dışında, tarih öncesi dönemde üzerlerinde Kehribar’ın Alp Dağları ülkelerine ve İtalya'ya kadar taşındığı çok az ticaret yolu var olmuştur. Roma İmparatorluğu'nun sınırlarını Tuna Nehri'ne kadar genişletmesi ile MÖ 1. yüzyılın başlarında Augustus ve Tiberius dönemlerinde imparatorluğu boydan boya kat eden devlet yolu olarak ticaret yollarının (Antik Roma Yolları) yapıldığı tahmin edilmektedir.
Roma İmparatorluğu’na bağlı eyaletinin başkenti ile Aquileia şehri arasında bulunan, kış şartlarına uygun ulaşım olanakları sağlayan bağlantıya Roma Kehribar Yolu denmektedir ve bu yol Antik Roma yollarına bağlıdır. Bu Roma yolu bütün Antik Roma yollarının kayıtlı olduğu Tabula Pertingeriana’da kayıtlıdır. Ünlü yazar ve filozof ’un (MS 23 – 79) yazdıklarına göre kehribar, Baltık Denizi kıyılarından Aquleia şehrine bu yol üzerinden taşınmıştır ve yol adını bundan almıştır.
Oluşum
Roma öncesi dönemde de önemli bir ticaret yolu olan bu yol Aşağı Avusturya eyaletinde Morava Nehri'ni takip eder ve Viyana’nın yaklaşık 50 km doğusunda, Carnuntum şehrinde Tuna Nehrine karışır. Carnuntum yolu, Alp geçitlerini geçtikten sonra günümüzde Slovenya’ya ait Emona (Laibach, Ljubljana) ve Poetovio (Ptuj/Pettau) eyaletleri ile Macaristan eyaletleri olan Scarabantia (Sopron/Ödenburg) ve Savaria (Szombathely/Steinamanger) üzerinden geçerek Aquileia’ya varır. Kehribar yolu üzerinde Sopron ve Szombathely arasında, Avusturya’nın Burgenland eyaletinde Roma için büyük öneme sahip olan Kelt’lere ait bir demir madeni elde etme bölgesi bulunmaktaydı. Bu bölgede günümüze kadar kalmış yolun bir bölümü koruma altına alınmıştır. MS 3. ve 4. yüzyıllarda İtalya ile Carnuntum arasındaki bu bağlantı, önemini yitirmiştir. Roma kehribar yolu’nun modern yapılar nedeniyle kaybolmamış olan bölümlerine tahıl ekim alanlarında fotoğraflama yöntemi yoluyla yapılan arkeolojik araştırmalarda ya da taşlar yoluyla yeni sürülmüş tarım arazilerinde izlerine rastlanmaktadır.
Yataklar
Baltık kehribar taşı, eosen dönemde günümüz İskandinav topraklarında, Baltık bölgesinde ve Rusya’da yer alan geniş ormanlık alanlarda oluşmuştur. Oluştukları yerlerden sel suları yoluyla ormanın güneyine, deniz alanına doğru sürüklenmiş ve üzerlerini kum ve çakıl taşlarının kaplanması ile mavi toprak olarak bilinen tabaka meydana gelmiştir. Bu yataklar şüphesiz Antik dönemde de, hatta daha erken dönemlerde de bilinmekteydi. Ayrıca kehribar taşlarının bulunduğu kıyı bölgelerinde yaşayanların kehribar taşlarından süs eşyalar imal etmiş oldukları ve kehribar ticareti yapmış oldukları da bilinmektedir.
Yaklaşık 12 milyon yıl önce sona eren buzul çağ sırasında mavi toprağa ait tabakalar büyük miktarda kopmuş ve iç kesimlerde kalmıştır. Bu yüzden kehribar, buz devrinden kalma buzul sınırlarında ve buz kütlelerinin çözülmesi ile meydana gelen erimiş kar sularında karşımıza çıkabilir. Her ne kadar Rusya’ya bağlı Samland adasındaki mavi topraklar altından çıkanlarla karşılaştırılamaz olsa da iç bölgelerde mavi toprak tabakalarının bir bütün olarak bulundukları yerlerde kehribar yığınlarına da rastlamak mümkün olabilir.
Bu tür yataklarda yapılması hedeflenen çalışmalar geçmiş zamanlarda da sürekli gerçekleşmiştir. Fakat elverişli koşulların oldukça sınırlı ve eski zamanlarda var olan teknik olanakların kısıtlı olmasından dolayı kazıların geniş yapılmalarına izin verilmemesi nedeniyle çalışmalar sistemli bir şekilde uzun sürelerle yürütülememiştir. Eski zamanlarda iç kesimlerdeki kehribar rezervlerinin kullanılıp kullanılmadıkları ve kullanıldılarsa ne zaman ve ne ölçüde kullanıldıkları bir tartışma konusudur. İç kesimlerde bulunan kehribarın elde edilmesi günümüzde genelde yüzeyde bulunanların toplanmasından ibaret olduklarını kabul etmek gerekmektedir. Yine de bazı arkeologlar yapılan kazılarda Orta Çağ ve Antik Çağ’da sistemli bir çıkarma işleminin olduğunu tamamen reddetmemektedirler.
Kehribar ticaretinin yapıldığı ticaret alanları aracı tüccarlar () için sadece aktarma yeri değil, aynı zamanda ticaret mallarının teşvik edildiği yerlerdi.
İç bölgelerde bulunan toplu kehribar rezervlerine örnekler:
- Polonya Torun ve Eberswalder şehirlerinin kum vadileri ile geniş ve düz vadilerde düzenleme ve baraj inşaatları sırasında kehribar yığın alanları bulunmuştur. Arkeologlar günümüz Polonya’sının bu bölgesinde bir ticaret merkezi olduğunu tahmin etmektedirler.
- Yine Torun-Eberswalder ve Urstromtal şehirlerinden pek uzakta olmayan Finow Kanalı inşaatında zengin bir kehribar rezervi bulunmuş, ayrıca 1800 yılında Marn ocağında glokoni, kum ve kehribar ile karışık toprak bulunmuştur.
- Kuzeydoğu Polonya’da Kurpie bölgesinde, özellikle Narew ırmağının denize döküldüğü yerde, kehribar yolunun biraz doğusunda da bulunmuştur. 15. yüzyılın sonu ve 16. yüzyılın başında, bölgeye yerleşimin başlamasıyla basit araçlarla ortaya çıkarılan ve muhtemelen ticarette kullanılan bölgesel kehribar yığınları bulunmuştur. 19. yüzyılın başlarında devlete ait birçok kazıda yaklaşık olarak 2000 insan çalışmıştır. 1835 yılında Polonya’nın Ostroleka şehri civarında 1000 km²’lik alanda yapılan kazılarda 2 tona yakın kehribar bulunmuştur. Günümüzde hala bazı bireyler tarafından kehribar aranıyor olsa da, kehribarın sanayi tarafından teşviki ile 19. yüzyıldan 20. yüzyıla geçişte Samland’ta zaten azalmış olan faaliyetler durmuştur.
Bu bağlamda en önemli arkeolojik buluşlardan biri Wroclaw-Patrynice olarak adlandırılan 2750 kg. ağırlığındaki kehribar hazinesidir. Kehribarın ticaret amacıyla kullanılmış olduğu parçaların büyüklüklerine göre ayrılmış olduklarından anlaşılmaktadır. Bu buluntu tahminen MÖ 1. veya 2. yüzyıllardan günümüze gelmiştir.
Diğer ticaret yolları
Antik dönem kehribar tüccarları değerli yüklerini taşımak için en güvenilir yolları tercih etmişlerdir. Yaşanılan gasp olayları ve kavimler göçü nedenleri ile bu yollar birçok defa değişmiştir. Eşdeğer seçenek olarak üzerinde yer alan, güvenli konaklama imkânı sunan Kervansarayların sayısının sürekli artış gösterdiği akarsu boyları tercih edilmiştir. Üçü büyük akarsuları takip etmiş kara yolu olmak üzere dört rotadan bahsetmek mümkündür.
- Kuzey Denizi rotası (İngiltere’den ve İngiltere üzerinden)
- En eski kara yolu olan doğu rotası (Weichsel Nehri)
- Orta Almanya kara rotası (Oder ve Elbe Nehirleri)
- Batı Almanya kara rotası (Ren ve Maas Nehirleri)
Adı geçen, Fransa’nın Marsilya şehri ile Venedik’ten başlayarak, Almanya’nın Hamburg kenti üzerinde kıyı şehri Eiderstedt’e varan son iki yolun Bronz Çağından beri var olduğu tahmin edilmektedir.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kehribar Yolu antik cagda Kuzey Denizi ve Baltik Denizi nden cikarilan kehribar taslarinin guneye Adriyatik Denizi ne ve Akdeniz e tasindigi bircok verilen addir Kehribar YoluTarihceRoma Imparatorlugu disinda tarih oncesi donemde uzerlerinde Kehribar in Alp Daglari ulkelerine ve Italya ya kadar tasindigi cok az ticaret yolu var olmustur Roma Imparatorlugu nun sinirlarini Tuna Nehri ne kadar genisletmesi ile MO 1 yuzyilin baslarinda Augustus ve Tiberius donemlerinde imparatorlugu boydan boya kat eden devlet yolu olarak ticaret yollarinin Antik Roma Yollari yapildigi tahmin edilmektedir Roma Imparatorlugu na bagli eyaletinin baskenti ile Aquileia sehri arasinda bulunan kis sartlarina uygun ulasim olanaklari saglayan baglantiya Roma Kehribar Yolu denmektedir ve bu yol Antik Roma yollarina baglidir Bu Roma yolu butun Antik Roma yollarinin kayitli oldugu Tabula Pertingeriana da kayitlidir Unlu yazar ve filozof un MS 23 79 yazdiklarina gore kehribar Baltik Denizi kiyilarindan Aquleia sehrine bu yol uzerinden tasinmistir ve yol adini bundan almistir OlusumRoma oncesi donemde de onemli bir ticaret yolu olan bu yol Asagi Avusturya eyaletinde Morava Nehri ni takip eder ve Viyana nin yaklasik 50 km dogusunda Carnuntum sehrinde Tuna Nehrine karisir Carnuntum yolu Alp gecitlerini gectikten sonra gunumuzde Slovenya ya ait Emona Laibach Ljubljana ve Poetovio Ptuj Pettau eyaletleri ile Macaristan eyaletleri olan Scarabantia Sopron Odenburg ve Savaria Szombathely Steinamanger uzerinden gecerek Aquileia ya varir Kehribar yolu uzerinde Sopron ve Szombathely arasinda Avusturya nin Burgenland eyaletinde Roma icin buyuk oneme sahip olan Kelt lere ait bir demir madeni elde etme bolgesi bulunmaktaydi Bu bolgede gunumuze kadar kalmis yolun bir bolumu koruma altina alinmistir MS 3 ve 4 yuzyillarda Italya ile Carnuntum arasindaki bu baglanti onemini yitirmistir Roma kehribar yolu nun modern yapilar nedeniyle kaybolmamis olan bolumlerine tahil ekim alanlarinda fotograflama yontemi yoluyla yapilan arkeolojik arastirmalarda ya da taslar yoluyla yeni surulmus tarim arazilerinde izlerine rastlanmaktadir YataklarBaltik kehribar tasi eosen donemde gunumuz Iskandinav topraklarinda Baltik bolgesinde ve Rusya da yer alan genis ormanlik alanlarda olusmustur Olustuklari yerlerden sel sulari yoluyla ormanin guneyine deniz alanina dogru suruklenmis ve uzerlerini kum ve cakil taslarinin kaplanmasi ile mavi toprak olarak bilinen tabaka meydana gelmistir Bu yataklar suphesiz Antik donemde de hatta daha erken donemlerde de bilinmekteydi Ayrica kehribar taslarinin bulundugu kiyi bolgelerinde yasayanlarin kehribar taslarindan sus esyalar imal etmis olduklari ve kehribar ticareti yapmis olduklari da bilinmektedir Yaklasik 12 milyon yil once sona eren buzul cag sirasinda mavi topraga ait tabakalar buyuk miktarda kopmus ve ic kesimlerde kalmistir Bu yuzden kehribar buz devrinden kalma buzul sinirlarinda ve buz kutlelerinin cozulmesi ile meydana gelen erimis kar sularinda karsimiza cikabilir Her ne kadar Rusya ya bagli Samland adasindaki mavi topraklar altindan cikanlarla karsilastirilamaz olsa da ic bolgelerde mavi toprak tabakalarinin bir butun olarak bulunduklari yerlerde kehribar yiginlarina da rastlamak mumkun olabilir Bu tur yataklarda yapilmasi hedeflenen calismalar gecmis zamanlarda da surekli gerceklesmistir Fakat elverisli kosullarin oldukca sinirli ve eski zamanlarda var olan teknik olanaklarin kisitli olmasindan dolayi kazilarin genis yapilmalarina izin verilmemesi nedeniyle calismalar sistemli bir sekilde uzun surelerle yurutulememistir Eski zamanlarda ic kesimlerdeki kehribar rezervlerinin kullanilip kullanilmadiklari ve kullanildilarsa ne zaman ve ne olcude kullanildiklari bir tartisma konusudur Ic kesimlerde bulunan kehribarin elde edilmesi gunumuzde genelde yuzeyde bulunanlarin toplanmasindan ibaret olduklarini kabul etmek gerekmektedir Yine de bazi arkeologlar yapilan kazilarda Orta Cag ve Antik Cag da sistemli bir cikarma isleminin oldugunu tamamen reddetmemektedirler Kehribar ticaretinin yapildigi ticaret alanlari araci tuccarlar icin sadece aktarma yeri degil ayni zamanda ticaret mallarinin tesvik edildigi yerlerdi Ic bolgelerde bulunan toplu kehribar rezervlerine ornekler Polonya Torun ve Eberswalder sehirlerinin kum vadileri ile genis ve duz vadilerde duzenleme ve baraj insaatlari sirasinda kehribar yigin alanlari bulunmustur Arkeologlar gunumuz Polonya sinin bu bolgesinde bir ticaret merkezi oldugunu tahmin etmektedirler Yine Torun Eberswalder ve Urstromtal sehirlerinden pek uzakta olmayan Finow Kanali insaatinda zengin bir kehribar rezervi bulunmus ayrica 1800 yilinda Marn ocaginda glokoni kum ve kehribar ile karisik toprak bulunmustur Kuzeydogu Polonya da Kurpie bolgesinde ozellikle Narew irmaginin denize dokuldugu yerde kehribar yolunun biraz dogusunda da bulunmustur 15 yuzyilin sonu ve 16 yuzyilin basinda bolgeye yerlesimin baslamasiyla basit araclarla ortaya cikarilan ve muhtemelen ticarette kullanilan bolgesel kehribar yiginlari bulunmustur 19 yuzyilin baslarinda devlete ait bircok kazida yaklasik olarak 2000 insan calismistir 1835 yilinda Polonya nin Ostroleka sehri civarinda 1000 km lik alanda yapilan kazilarda 2 tona yakin kehribar bulunmustur Gunumuzde hala bazi bireyler tarafindan kehribar araniyor olsa da kehribarin sanayi tarafindan tesviki ile 19 yuzyildan 20 yuzyila geciste Samland ta zaten azalmis olan faaliyetler durmustur Bu baglamda en onemli arkeolojik buluslardan biri Wroclaw Patrynice olarak adlandirilan 2750 kg agirligindaki kehribar hazinesidir Kehribarin ticaret amaciyla kullanilmis oldugu parcalarin buyukluklerine gore ayrilmis olduklarindan anlasilmaktadir Bu buluntu tahminen MO 1 veya 2 yuzyillardan gunumuze gelmistir Diger ticaret yollariAntik donem kehribar tuccarlari degerli yuklerini tasimak icin en guvenilir yollari tercih etmislerdir Yasanilan gasp olaylari ve kavimler gocu nedenleri ile bu yollar bircok defa degismistir Esdeger secenek olarak uzerinde yer alan guvenli konaklama imkani sunan Kervansaraylarin sayisinin surekli artis gosterdigi akarsu boylari tercih edilmistir Ucu buyuk akarsulari takip etmis kara yolu olmak uzere dort rotadan bahsetmek mumkundur Kuzey Denizi rotasi Ingiltere den ve Ingiltere uzerinden En eski kara yolu olan dogu rotasi Weichsel Nehri Orta Almanya kara rotasi Oder ve Elbe Nehirleri Bati Almanya kara rotasi Ren ve Maas Nehirleri Adi gecen Fransa nin Marsilya sehri ile Venedik ten baslayarak Almanya nin Hamburg kenti uzerinde kiyi sehri Eiderstedt e varan son iki yolun Bronz Cagindan beri var oldugu tahmin edilmektedir