Azərbaycanca
Deutsch
Lietuvos
සිංහල
Türkçe
Українська
King Adası (İnyupikçe : Ugiuvak), Bering Denizinde Alaska anakarasının batısında bulunan Amerika Birleşik Devletlerine bağlı ada.
| King Adası İngilizce King Island İnyupikçe Ugiuvak | |
|---|---|
 | |
 | |
| Coğrafya | |
| Koordinatlar | |
| Denizi | Bering Denizi |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Demografi | |
| Etnik grup(lar) | İnyupikler |
Cape Douglas'ın 64 km batısında bulunan adanın tepesi siste güçlükle görülebilir. Ada yaklaşık 1.6 km genişliğindedir.
Ukivok adlı terkedilen köy 1978 yılında görüntülenebildi. Yamacın altındaki büyük beyaz bina Kızılderili İşleri Bürosuna (BIA, Bureau of Indian Affairs) bağlı okul binasıdır.
Tarih
James Cook tarafından 1778 yılında keşfedildi ve partisindeki Lt. James King adlı kişiye ithaf edildi.
1937 yılında 190 kişi, 45 ev, bir Katolik kilisesi ve bir okul bulunuyordu.
Halk
Bir zamanlar kendilerini Aseuluk olarak adlandıran yaklaşık 200 kişilik İnyupik grubunun kışlık eviydi.
Kışın ada ve çevresinde mors ve fok avlarlar, yazın Nome'ye dönerlerdi. 1970 yılında bütün yıl kalmak üzere Nome'ye taşındılar. 2005 ve 2006 yıllarında National Science Foundation (NSF) tarafından adaya yerlilerin geri getirilmesi projesi başlatıldı.
Bugün Nome'de ayrı kimliklerini King Island Native Community adı altında korumaya çalışıyorlar.
King Adası şivesinin İnyupikçenin şiveleri arasındaki yeri :
- İnyupikçe (geniş anlamda)
- Seward Yarımadası İnyupikçesi (İngilizce Seward Peninsula Inupiaq)
- Bering Boğazı İnyupikçesi (Bering Strait Inupiaq)
- Diomede şivesi (Diomede subdialect)
- Wales İnyupikçesi (Wales subdialect)
- Ukiuvaŋmiut (King Island subdialect)
- Qawiaraq İnyupikçesi (Qawiaraq, Kawerak)
- Batı Qawiaraq İnyupikçesi (Teller subdialect, Qawiaraq proper)
- Doğu Qawiaraq İnyupikçesi (kendilerince Iġałuiŋmiut; İngilizce Fish River subdialect)
- Bering Boğazı İnyupikçesi (Bering Strait Inupiaq)
- İnyupikçe (dar anlamda)
- Malimiut
- Kotzebue şivesi
- Kobuk şivesi
- Kuzey Alaska İnyupikçesi
- Tikiġaġmiut İnyupikçesi
- North Slope İnyupikçesi
- Nunataaġmiut İnyupikçesi (Anaktuvuk Geçidi)
- Uummarmiut İnyupikçesi (Kanada)
- Malimiut
- Seward Yarımadası İnyupikçesi (İngilizce Seward Peninsula Inupiaq)
Avcılık
King Adası İnyupiklerinin gözde avı Pasifik morsu (aiviq, Odobenus rosmarus divergens) olup avı kıyıda ya da denizdeki buz üzerinde eskiden geleneksel olarak qayaq adı verilen üstü kapalı kayıkla zıpkın ve mızrak kullanarak yapılır ve umiak adı verilen geniş büyük kayıklarla taşınırdı. Bugün ise dıştan motorlu alüminyum teknelerle ve tüfekle yapılmaktadır. 12 yaşlarında genç bir avcının ilk avı mors yavrusu olur ve bunu köyün en yaşlılarından birine hediye eder. Mors, günümüzde de King Adası sakinlerinin en değerli avlarıdır. Yılda yaklaşık 40 mors avlanır. Adada yaşları 30 ilâ 80 olan 30 kadar mors avcısı bulunur.
Geçmişte King Adasında hayatta kalmanın koşulsuz gereği olarak genç yaşlı bütün avcı erkeklerin kendi kayağı vardı ve kayak malzemesini aktif avcılar getirir, yapım işini de yalnızca avlanmayı bırakan yaşlı erkekler üstlenir ve kayak sahibinin ölçülerine uygun olarak boy, kilo, kol uzunluğu, dirsekten parmak uçlarına kadarki uzunluk, parmak ucundan diğer parmak ucuna kadarki uzunluk gibi ölçülere ve taşıyacağı zıpkın gibi silahlara göre ölçüp biçer yapardı.
ANCSA Yapılanması
Adada, 1971 Alaska Yerli Talepleri Çözümleme Yasası gereği kurulan Alaska Yerli Bölge Şirketlerinden Bering Straits Native Corporation yerli bölge şirketine bağlı King Island Native Corporation adlı yerli şirketi 1973 yılında kurulmuştur ve bugün 206 hissedarı bulunmaktadır. Şirket arazinin 115.200 dönümlük hakkına sahiptir. Yerüstü kaynakları köy şirketine, yeraltı kaynakları ise bölge şirketine aittir.
Dipnotlar
- ^ a b c d e (PDF). 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2010.
- ^ Jessica I. Cardinal (2005), Pacific Walrus Management in a World of Changing Climate: Experiences and Observations from King Island Walrus Hunters[]
- ^ . 18 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
King Adasi Inyupikce Ugiuvak Bering Denizinde Alaska anakarasinin batisinda bulunan Amerika Birlesik Devletlerine bagli ada King Adasi Ingilizce King Island Inyupikce UgiuvakCografyaKoordinatlarDeniziBering DeniziSiyasiAdadaki ulke ler ABDDemografiEtnik grup lar InyupiklerKing Adasi sakinleri 1887King Adasi evleri 1892King Adasi 1978King Adasi kayaklari 1892Inyupik erkegi King Adasi 1906Dovmeli kakiniq Inyupik kadinlari King Adasi 1910King Adasi Inyupikleri fildisi oyarken Nome yakinlari Eylul 1949 Cape Douglas in 64 km batisinda bulunan adanin tepesi siste guclukle gorulebilir Ada yaklasik 1 6 km genisligindedir Ukivok adli terkedilen koy 1978 yilinda goruntulenebildi Yamacin altindaki buyuk beyaz bina Kizilderili Isleri Burosuna BIA Bureau of Indian Affairs bagli okul binasidir TarihJames Cook tarafindan 1778 yilinda kesfedildi ve partisindeki Lt James King adli kisiye ithaf edildi 1937 yilinda 190 kisi 45 ev bir Katolik kilisesi ve bir okul bulunuyordu HalkBir zamanlar kendilerini Aseuluk olarak adlandiran yaklasik 200 kisilik Inyupik grubunun kislik eviydi Kisin ada ve cevresinde mors ve fok avlarlar yazin Nome ye donerlerdi 1970 yilinda butun yil kalmak uzere Nome ye tasindilar 2005 ve 2006 yillarinda National Science Foundation NSF tarafindan adaya yerlilerin geri getirilmesi projesi baslatildi Bugun Nome de ayri kimliklerini King Island Native Community adi altinda korumaya calisiyorlar King Adasi sivesinin Inyupikcenin siveleri arasindaki yeri Inyupikce genis anlamda Seward Yarimadasi Inyupikcesi Ingilizce Seward Peninsula Inupiaq Bering Bogazi Inyupikcesi Bering Strait Inupiaq Diomede sivesi Diomede subdialect Wales Inyupikcesi Wales subdialect Ukiuvaŋmiut King Island subdialect Qawiaraq Inyupikcesi Qawiaraq Kawerak Bati Qawiaraq Inyupikcesi Teller subdialect Qawiaraq proper Dogu Qawiaraq Inyupikcesi kendilerince Iġaluiŋmiut Ingilizce Fish River subdialect Inyupikce dar anlamda Malimiut Kotzebue sivesi Kobuk sivesi Kuzey Alaska Inyupikcesi Tikiġaġmiut Inyupikcesi North Slope Inyupikcesi Nunataaġmiut Inyupikcesi Anaktuvuk Gecidi Uummarmiut Inyupikcesi Kanada AvcilikKing Adasi Inyupiklerinin gozde avi Pasifik morsu aiviq Odobenus rosmarus divergens olup avi kiyida ya da denizdeki buz uzerinde eskiden geleneksel olarak qayaq adi verilen ustu kapali kayikla zipkin ve mizrak kullanarak yapilir ve umiak adi verilen genis buyuk kayiklarla tasinirdi Bugun ise distan motorlu aluminyum teknelerle ve tufekle yapilmaktadir 12 yaslarinda genc bir avcinin ilk avi mors yavrusu olur ve bunu koyun en yaslilarindan birine hediye eder Mors gunumuzde de King Adasi sakinlerinin en degerli avlaridir Yilda yaklasik 40 mors avlanir Adada yaslari 30 ila 80 olan 30 kadar mors avcisi bulunur Gecmiste King Adasinda hayatta kalmanin kosulsuz geregi olarak genc yasli butun avci erkeklerin kendi kayagi vardi ve kayak malzemesini aktif avcilar getirir yapim isini de yalnizca avlanmayi birakan yasli erkekler ustlenir ve kayak sahibinin olculerine uygun olarak boy kilo kol uzunlugu dirsekten parmak uclarina kadarki uzunluk parmak ucundan diger parmak ucuna kadarki uzunluk gibi olculere ve tasiyacagi zipkin gibi silahlara gore olcup bicer yapardi ANCSA YapilanmasiAdada 1971 Alaska Yerli Talepleri Cozumleme Yasasi geregi kurulan Alaska Yerli Bolge Sirketlerinden Bering Straits Native Corporation yerli bolge sirketine bagli King Island Native Corporation adli yerli sirketi 1973 yilinda kurulmustur ve bugun 206 hissedari bulunmaktadir Sirket arazinin 115 200 donumluk hakkina sahiptir Yerustu kaynaklari koy sirketine yeralti kaynaklari ise bolge sirketine aittir Dipnotlar a b c d e PDF 17 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 23 Eylul 2010 Jessica I Cardinal 2005 Pacific Walrus Management in a World of Changing Climate Experiences and Observations from King Island Walrus Hunters olu kirik baglanti 18 Eylul 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Agustos 2012