Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bates Antlaşması olarak da bilinen Kiram-Bates Antlaşması, Filipin-Amerikan Savaşı sırasında Amerika Birleşik Devletleri ve Sulu Sultanlığı tarafından imzalanan bir antlaşmadır. Antlaşma, Amerika Birleşik Devletleri kuvvetlerini kuzey Luzon'da yoğunlaştırırken Sulu Sultanlığı'nın Filipin-Amerikan Savaşı'na girmesini önleme işlevi gördü.
| Amerika Birleşik Devletleri ile Sulu Sultanlığı Arasındaki Antlaşma | |
|---|---|
| Tür | Yazılı antlaşma |
| Yazılma | 20 Ağustos 1899 |
| Yer | Jolo, Sulu Sultanlığı |
| İmzacılar | |
| Taraflar | |
| Diller | |
| 2 Mart 1904 tarihinde ABD Başkanı Theodore Roosevelt, Kiram-Bates Antlaşmasını hükümsüz ve geçersiz ilan etti. | |
Bir "antlaşma" olarak anılmasına rağmen, ABD yasaları bir "anlaşmanın" ABD Senatosu tarafından onaylanmasını gerektirmediğinden, uluslararası uygulamalara göre daha düşük statüde olan bir anlaşma olarak adlandırıldı.
Arka plan
.
1878'de Sulu Sultanlığı ile yapılan İspanyol Barış Antlaşması İspanya'ya hükümdarlık hakkı tanımış ve Siasi Adası'nda ve Jolo kasabasında küçük bir garnizon kurmalarına izin vermişti. Filipin-Amerikan Savaşı patlak verdiğinde, ABD sınırlı kuvvetlerini kuzeyde yoğunlaştırmak zorunda kaldı. Tuğgeneral John C. Bates tarafından temsil edilen Birleşik Devletler, Sulu Takımadaları'ndaki kolonizasyonuna karşı Moro direnişini uzak tutmak için Sulu Sultanlığı ile bir anlaşma yaptı.
General , tuğgeneral Bates'e Sulu Sultanı ile anlaşması için şu emri gönderdi:
Bu karargahta onaylandıktan ve Birleşik Devletler'in en yüksek yürütme makamı tarafından onaylandıktan sonra, Birleşik Devletler Hükümeti ile [Sulu] takımadaları sakinleri arasında gelecekteki sosyal ve politik ilişkileri belirleyecek ve kontrol edecek olan, aşağıda açıklanan nitelik ve kapsamdaki yazılı bir anlaşmayı [Sulu] Sultanı ile görüşmek, müzakerelere girmek ve mümkünse mükemmelleştirmek üzere Filipinler'deki Birleşik Devletler askeri makamları adına bir temsilci olarak atanmış ve görevlendirilmiş bulunmaktasınız.
— General Elwell Otis, Tuğgeneral Bates'e mektup
Otis yanlışlıkla Sultan'ın tüm Moroların hükümdarı olduğunu varsayarak, Bates'in sadece onunla 1878'de İspanyollarla yapılan antlaşmanın devrini kabul eden bir anlaşma yapması gerektiği sonucuna vardı. Ancak, ABD başkanı tarafından Filipinler yönetimi için görevlendirilen 'nun destekleyici belgelerini dikkatle okuyan Bates, İspanya'nın Paris Antlaşması'nda haklarını Amerika Birleşik Devletleri'ne devretmesine rağmen, İspanyolların Sulu Sultanlığı üzerinde egemenlik değil sadece hükümranlık (süzerenlik) yetkisine sahip olduğunu keşfetti. Süzerenlik, iki egemen (ancak eşit olmayan) devlet arasında, daha küçük ("vasal") devletin, genellikle koruma gibi bir bedel karşılığında, daha güçlü devlete belirli siyasi kontrolleri (ticaret gibi) devrettiği bir ilişki anlamına gelir. Egemenlik, bir devletin diğeri üzerinde tam güç ve otoriteye sahip olması, sadece egemen güç tarafından verilen veya izin verilen özerkliğe sahip olması anlamına gelir. Otis, İspanya'nın Filipinler'i Amerika Birleşik Devletleri'ne bırakırken Sulu takımadalarını da dahil etmek için uluslararası hukukta geçerli bir dayanağı[] olduğunu göz ardı etmiştir.
Notta, Hindistan'daki İngiliz anlaşmalarına benzer şekilde, her racayı yarı özerk bir hükümdar olarak tanıyan ve parayı bir kaldıraç noktası olarak kullanan tamamen yeni bir anlaşma öneriliyordu. Bates'e Sultan'ın gelirinin yetersiz olduğu ve Amerikan korumasını ekonomik kalkınma için isteyeceği bildirilmişti. Bates, Moroların gördüğü ilk modern kruvazör olan 'ı kullanarak Sultan ve datusunun gözünü korkutup antlaşmayı kabul ettirir. Diğer yandan da ABD temsilcisi Osmanlı Sultanı II.Abdülhamid'den Sulu müslümanlarına yazılmış ABD'ye karşı koyulmamasına dair fetvayı da almış, ABD'ce bu fetvada bu anlaşmanın hem imza aşamasında uygulanmasında kullanmıştır.
Antlaşma hükümleri
İspanyol antlaşmasının yerine Bates Antlaşması, ABD'nin Sulu ve bağlı bölgeleri üzerindeki egemenliğinin tanınmasını, ABD ile Sulu Sultanlığı arasında karşılıklı saygıyı, Moro özerkliğini, Moro dinine ve geleneklerine müdahale edilmemesini ve "ABD'nin Jolo adasını ya da Sulu Takımadaları'ndaki herhangi bir adayı Sultan'ın rızası olmadan herhangi bir yabancı ulusa satmayacağı" taahhüdünü içeriyordu. Ayrıca, Sultan Jamal ul-Kiram ve datusları (kabile şefleri) Amerikan bayrağını dalgalandırmaları ve ABD'ye adalarda toprak işgal etme hakkı tanımaları karşılığında aylık ödemeler alacaklardı.
Sultan, toprakları üzerinde ABD egemenliğini kabul etmek istemedi ancak başbakanı ve danışmanı Hacı Butu Abdul Bagui ve iki üst düzey datusu Datu Jolkanairn ve Datu Kalbi tarafından bunu kabul etmesi için baskı gördü. Hacı Bagui, başka bir kanlı savaşı önlemek için tüm nüfuzunu kullanmış ve bu savaşa karşı silahlı direnişin aptalca olduğunu kabul ettirmiştir.
Anlaşmanın sonuçları
Bates Antlaşması çok uzun sürmedi. ABD, Kuzey Luzon'daki direnişi bastırma hedefini tamamladıktan sonra, Sultan'ın Moro direnişini bastırmada başarısız olduğunu ve antlaşmanın bölgenin etkin sömürge yönetimine engel olduğunu iddia ederek 2 Mart 1904'te Bates Antlaşmasını tek taraflı olarak feshetti. Sultan ve datularına yapılan ödemeler de durduruldu ancak daha sonra Kasım 1904'te ABD-Filipinler Komisyonu tarafından geri verildi.
Gerçekte Bates anlaşmayı onaylamayı hiç düşünmemişti. Bates'in daha sonra itiraf edeceği gibi, bu anlaşma Luzon'daki kuzey güçleri yenilgiye uğratılana kadar zaman kazanmak için geçici bir araçtı.ABD'de Filipinli isyancılarla müslüman Moroların birleşmesini engelleyip amacına ulaşmıştı.
1902'de Filipinlerde Aguinaldo taraftarlarının ilan ettiği 1. Filipin Devletinin isyanını bastırıp buraları tümden topraklarına bağlayan ABD, 1902'de Moro topraklarında çeşitli saldırıları bahane ederek ilerlemelere girişmesi akabinde çıkan Moro İsyanı (1899-1913) bastırılınca bu defa Sulu Sultanı'na Carpenter Antlaşması'nı 1915'te zorla dayattı. Sulu Sultanı kayıtsız şartsız dini haklarının çoğundan ve egemenliğinden feragat etmeye zorlandı netice olarak Sulu Sultanlığı bu anlaşmanın imzalanması ile fiilen 1917'de hukuken sonra erdi.
Kaynakça
- ^ a b c Robert A. Fulton. Moroland: The History of Uncle Sam and the Moros 1899-1920 (2009) pp 43-58
- ^ . 31 Ağustos 2011. 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Karpat, Kemal H. (2001). The Politicization of Islam: Reconstructing Identity, State, Faith, and Community in the Late Ottoman State. Oxford University Press. s. 235. ISBN . 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ Yegar, Moshe (2002). Between Integration and Secession: The Muslim Communities of the Southern Philippines, Southern Thailand, and Western Burma/Myanmar. Lexington Books. s. 397. ISBN . 15 Nisan 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Mart 2021.
- ^ . 6 Aralık 2020. 22 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Tarling, Nicholas (1999), The Cambridge History of Southeast Asia, Cambridge University Press, ss. https://books.google.com/books?id=e4kngeRds7kC&pg=PA59&dq=bates 59, ISBN
- ^ Tarling, Nicholas (2003), Imperialism in Southeast Asia, Routledge, s. 194, ISBN
Ayrıca Bakınız
Ayrıca Ek Kaynak
- Grenville, John A. S. and George Berkeley Young. Politics, Strategy, and American Diplomacy: Studies in Foreign Policy, 1873-1917 (1966) pp 267–96, on "The influence of strategy upon history: the acquisition of the Philippines"
- Robert A. Fulton. Moroland: The History of Uncle Sam and the Moros 1899-1920 (2009) pp 43–58
Dış Bağlantılar
Vikikaynak'ta Kiram-Bates Antlaşması ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Philippine Update: The Bates Treaty 9 Aralık 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bates-Sultan of Jolo (Sulu) Treaty, August 20, 1898 29 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Tausug Resistance to American Occupation (1898 - 1913) 17 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Imperial historicism and American military rule in the Philippines' Muslim south 7 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde bir taslaktir Bu maddeyi gelistirerek veya ozellestirilmis taslak sablonlarindan birini koyarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Bates Antlasmasi olarak da bilinen Kiram Bates Antlasmasi Filipin Amerikan Savasi sirasinda Amerika Birlesik Devletleri ve Sulu Sultanligi tarafindan imzalanan bir antlasmadir Antlasma Amerika Birlesik Devletleri kuvvetlerini kuzey Luzon da yogunlastirirken Sulu Sultanligi nin Filipin Amerikan Savasi na girmesini onleme islevi gordu Kiram Bates AntlasmasiAmerika Birlesik Devletleri ile Sulu Sultanligi Arasindaki AntlasmaTurYazili antlasmaYazilma20 Agustos 1899 1899 08 20 YerJolo Sulu SultanligiImzacilarTuggeneral Sulu Sultani Jamalul Kiram IITaraflarSulu Sultanligi Amerika Birlesik DevletleriDillerIngilizce Tausug dili2 Mart 1904 tarihinde ABD Baskani Theodore Roosevelt Kiram Bates Antlasmasini hukumsuz ve gecersiz ilan etti Bir antlasma olarak anilmasina ragmen ABD yasalari bir anlasmanin ABD Senatosu tarafindan onaylanmasini gerektirmediginden uluslararasi uygulamalara gore daha dusuk statude olan bir anlasma olarak adlandirildi Arka plan19 yuzyilin sonlarinda Mindanao daki Moro Sultanliklarinin yaklasik sinirlarini gosteren harita Sulu Sultanligi Maguindanao Sultanligi ve Lanao Konfedere Devletleri 1878 de Sulu Sultanligi ile yapilan Ispanyol Baris Antlasmasi Ispanya ya hukumdarlik hakki tanimis ve Siasi Adasi nda ve Jolo kasabasinda kucuk bir garnizon kurmalarina izin vermisti Filipin Amerikan Savasi patlak verdiginde ABD sinirli kuvvetlerini kuzeyde yogunlastirmak zorunda kaldi Tuggeneral John C Bates tarafindan temsil edilen Birlesik Devletler Sulu Takimadalari ndaki kolonizasyonuna karsi Moro direnisini uzak tutmak icin Sulu Sultanligi ile bir anlasma yapti General tuggeneral Bates e Sulu Sultani ile anlasmasi icin su emri gonderdi Bu karargahta onaylandiktan ve Birlesik Devletler in en yuksek yurutme makami tarafindan onaylandiktan sonra Birlesik Devletler Hukumeti ile Sulu takimadalari sakinleri arasinda gelecekteki sosyal ve politik iliskileri belirleyecek ve kontrol edecek olan asagida aciklanan nitelik ve kapsamdaki yazili bir anlasmayi Sulu Sultani ile gorusmek muzakerelere girmek ve mumkunse mukemmellestirmek uzere Filipinler deki Birlesik Devletler askeri makamlari adina bir temsilci olarak atanmis ve gorevlendirilmis bulunmaktasiniz General Elwell Otis Tuggeneral Bates e mektup Otis yanlislikla Sultan in tum Morolarin hukumdari oldugunu varsayarak Bates in sadece onunla 1878 de Ispanyollarla yapilan antlasmanin devrini kabul eden bir anlasma yapmasi gerektigi sonucuna vardi Ancak ABD baskani tarafindan Filipinler yonetimi icin gorevlendirilen nun destekleyici belgelerini dikkatle okuyan Bates Ispanya nin Paris Antlasmasi nda haklarini Amerika Birlesik Devletleri ne devretmesine ragmen Ispanyollarin Sulu Sultanligi uzerinde egemenlik degil sadece hukumranlik suzerenlik yetkisine sahip oldugunu kesfetti Suzerenlik iki egemen ancak esit olmayan devlet arasinda daha kucuk vasal devletin genellikle koruma gibi bir bedel karsiliginda daha guclu devlete belirli siyasi kontrolleri ticaret gibi devrettigi bir iliski anlamina gelir Egemenlik bir devletin digeri uzerinde tam guc ve otoriteye sahip olmasi sadece egemen guc tarafindan verilen veya izin verilen ozerklige sahip olmasi anlamina gelir Otis Ispanya nin Filipinler i Amerika Birlesik Devletleri ne birakirken Sulu takimadalarini da dahil etmek icin uluslararasi hukukta gecerli bir dayanagi daha genis aciklama gerekli oldugunu goz ardi etmistir Notta Hindistan daki Ingiliz anlasmalarina benzer sekilde her racayi yari ozerk bir hukumdar olarak taniyan ve parayi bir kaldirac noktasi olarak kullanan tamamen yeni bir anlasma oneriliyordu Bates e Sultan in gelirinin yetersiz oldugu ve Amerikan korumasini ekonomik kalkinma icin isteyecegi bildirilmisti Bates Morolarin gordugu ilk modern kruvazor olan i kullanarak Sultan ve datusunun gozunu korkutup antlasmayi kabul ettirir Diger yandan da ABD temsilcisi Osmanli Sultani II Abdulhamid den Sulu muslumanlarina yazilmis ABD ye karsi koyulmamasina dair fetvayi da almis ABD ce bu fetvada bu anlasmanin hem imza asamasinda uygulanmasinda kullanmistir Antlasma hukumleriIspanyol antlasmasinin yerine Bates Antlasmasi ABD nin Sulu ve bagli bolgeleri uzerindeki egemenliginin taninmasini ABD ile Sulu Sultanligi arasinda karsilikli saygiyi Moro ozerkligini Moro dinine ve geleneklerine mudahale edilmemesini ve ABD nin Jolo adasini ya da Sulu Takimadalari ndaki herhangi bir adayi Sultan in rizasi olmadan herhangi bir yabanci ulusa satmayacagi taahhudunu iceriyordu Ayrica Sultan Jamal ul Kiram ve datuslari kabile sefleri Amerikan bayragini dalgalandirmalari ve ABD ye adalarda toprak isgal etme hakki tanimalari karsiliginda aylik odemeler alacaklardi Sultan topraklari uzerinde ABD egemenligini kabul etmek istemedi ancak basbakani ve danismani Haci Butu Abdul Bagui ve iki ust duzey datusu Datu Jolkanairn ve Datu Kalbi tarafindan bunu kabul etmesi icin baski gordu Haci Bagui baska bir kanli savasi onlemek icin tum nufuzunu kullanmis ve bu savasa karsi silahli direnisin aptalca oldugunu kabul ettirmistir Anlasmanin sonuclariSultan Jamalul Kiram II ndan William Howard Taft ile da 27 Mart 1901 Bates Antlasmasi cok uzun surmedi ABD Kuzey Luzon daki direnisi bastirma hedefini tamamladiktan sonra Sultan in Moro direnisini bastirmada basarisiz oldugunu ve antlasmanin bolgenin etkin somurge yonetimine engel oldugunu iddia ederek 2 Mart 1904 te Bates Antlasmasini tek tarafli olarak feshetti Sultan ve datularina yapilan odemeler de durduruldu ancak daha sonra Kasim 1904 te ABD Filipinler Komisyonu tarafindan geri verildi Gercekte Bates anlasmayi onaylamayi hic dusunmemisti Bates in daha sonra itiraf edecegi gibi bu anlasma Luzon daki kuzey gucleri yenilgiye ugratilana kadar zaman kazanmak icin gecici bir aracti ABD de Filipinli isyancilarla musluman Morolarin birlesmesini engelleyip amacina ulasmisti 1902 de Filipinlerde Aguinaldo taraftarlarinin ilan ettigi 1 Filipin Devletinin isyanini bastirip buralari tumden topraklarina baglayan ABD 1902 de Moro topraklarinda cesitli saldirilari bahane ederek ilerlemelere girismesi akabinde cikan Moro Isyani 1899 1913 bastirilinca bu defa Sulu Sultani na Carpenter Antlasmasi ni 1915 te zorla dayatti Sulu Sultani kayitsiz sartsiz dini haklarinin cogundan ve egemenliginden feragat etmeye zorlandi netice olarak Sulu Sultanligi bu anlasmanin imzalanmasi ile fiilen 1917 de hukuken sonra erdi Kaynakca a b c Robert A Fulton Moroland The History of Uncle Sam and the Moros 1899 1920 2009 pp 43 58 31 Agustos 2011 21 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Karpat Kemal H 2001 The Politicization of Islam Reconstructing Identity State Faith and Community in the Late Ottoman State Oxford University Press s 235 ISBN 978 0 19 513618 0 28 Mart 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2021 Yegar Moshe 2002 Between Integration and Secession The Muslim Communities of the Southern Philippines Southern Thailand and Western Burma Myanmar Lexington Books s 397 ISBN 978 0 7391 0356 2 15 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Mart 2021 6 Aralik 2020 22 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Tarling Nicholas 1999 The Cambridge History of Southeast Asia Cambridge University Press ss https books google com books id e4kngeRds7kC amp pg PA59 amp dq bates 59 ISBN 978 0 521 66371 7 Tarling Nicholas 2003 Imperialism in Southeast Asia Routledge s 194 ISBN 978 1 134 57082 9 Ayrica BakinizFilipin Amerikan Savasi Moro Isyani 1899 1913 Tausuglar Paris Antlasmasi 1898 Ispanyol Moro catismasi Morolar Guneydogu Asya Ayrica Ek KaynakGrenville John A S and George Berkeley Young Politics Strategy and American Diplomacy Studies in Foreign Policy 1873 1917 1966 pp 267 96 on The influence of strategy upon history the acquisition of the Philippines Robert A Fulton Moroland The History of Uncle Sam and the Moros 1899 1920 2009 pp 43 58Dis BaglantilarVikikaynak ta Kiram Bates Antlasmasi ile ilgili metin bulabilirsiniz Philippine Update The Bates Treaty 9 Aralik 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bates Sultan of Jolo Sulu Treaty August 20 1898 29 Haziran 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tausug Resistance to American Occupation 1898 1913 17 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Imperial historicism and American military rule in the Philippines Muslim south 7 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde