Knidos (Grekçe: Κνίδος, [Knídos]), Muğla'nın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.
Κνίδος | |
Knidos limanı | |
Konum | Yazıköy, Datça, Muğla |
---|---|
Bölge | Karya Asya Eyaleti (Roma İmp.) |
Koordinatlar | |
Tür | Yerleşim |
Tarihçe | |
Devir(ler) | Antik Çağ ve Orta Çağ |
Kültür(ler) | Geç Antik Dönem, Geç Klasik Dönem, Karya, Roma Dönemi, |
Sit ayrıntıları | |
Durum | Restore |
Yerleşim
Knidos önce bugünkü Datça ilçe merkezinin 1,5 km kuzeydoğusunda Dalacak burnu üzerindeki Burgaz mevkiinde kurulmuştu. Sonra Yarımadanın batı ucundaki Tekir Burnu üzerine taşındı. MÖ. 4. yüzyıl ortalarında 35 km uzaklıktaki, bugünkü kalıntıların bulunduğu yere niçin taşındığı veya yerleştiği ile alakalı henüz kesin bir bilgi bulunmazken, bu taşınmada deniz ticaretindeki gelişmeler etkili olduğu düşünülmektedir.
Tarihçe
Knidos'un kuruluşu ile ilgili ilk inşa edenlerin arkeolojik veriler ışığında antik harabelerin Helenistik ve Roma Dönemi yerleşimini işaret etmektedir.2014 yılında Karya antik kentleri üzerinde araştırma yapan belgesel yönetmeni Tekin Gün knidos antik kentin Akropol alanı sur temellerinin inşasını MÖ. 4. yüzyılda yapıldığını ve çevresindeki yerleşimlerin kesintisiz iskan edildiği sanılmaktadır. Şehir surları dışında, doğuya doğru yaklaşık 7 km. uzunluğunda geniş bir alana yayılmış Nekropol (toplu mezar) bulunmaktadır. Knidos; bilim, mimarlık ve sanatta da oldukça ileri bir kentti. Tarihin büyük astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus, doktor , ünlü ressam ve dünyanın yedi harikasından biri sayılan İskenderiye Feneri'nin mimarı Sostratos burada yaşadı.
Doktor Euryphon ve öğrencileri zamanının ikinci büyük tıp okulunu Knidos’ta kurdular. Eudoksus’un geliştirdiği ve dönemin büyük buluşu olan güneş saati, ören yerinde bugün de görülebilir.
Antik Yunan Tarihçi, coğrafyacı ve filozof yazar Amasyalı Strabon kenti kıyıdan Akropolise doğru yükselen bir tiyatroya benzetir. İç ve dış limanı ikiye ayıran yarımada üzerinde kurulmuş yapı ve özel binalar, iç limanın üzerinden şehir merkezi içi Akropolis'e hafif bir eğimle yükselen yamaçlarda oluşturulan setlerde ise topluma hizmet veren binalar kurulmuş olduğundan bahseder. Doğu batı yönünde uzanan 10 metre genişliğindeki 4 ana cadde setler üzerinde düz olarak yerleşmiş, caddeler arasındaki bağlantı ise merdivenlerle ve eğimli dik sokaklarla sağlanmış olduğu görülmektedir..
Şehir 4 km’yi bulan surlarla çepeçevre sarılmış. Askeri liman ile Akropol arasında ve güneydeki ticari limana kadar geniş bir alanı kaplıyor.
Deveboynu olarak bilinen yarımada eskiden adaymış. Baş kısmı karaya bağlanarak her iki yanında suni liman oluşturulmuş. Dolgu alanına da geçişte kullanılmak üzere bir kanal açılmış. Kuzey limanı askeri amaçla kullanılıyor, her iki yanında yuvarlak kontrol kulesi bulunuyor ve ağzı zincirle kapatılıyordu. Kontrol kulelerinden güneyde olanı bugün ayakta. Güneydeki iç liman ise daha büyük ve ticari gemilerin yanaştığı limandı.
Antik yerleşim Knidos’un biri 20.000 diğeri 5.000 kapasiteli iki tiyatrosu var. Güneyde, ticari limanın yakınındaki küçük olanı. Akropoldeki büyük tiyatro ise, taşları ve mermerleri 19. yüzyılda gemilerle götürüldüğü (taşındığı) için bugüne ulaşamamış.
Ören yerinin en güzel noktası, her iki limana hakim konumdaki 'dır. Yuvarlak planlı tapınağın çapı 17 metreydi. Afrodit heykeli tapınağın ortasındaydı. Kapılar heykele açılıyordu. Şimdi heykelin sadece kaidesi görülüyor.
Ören yeri gezisinin ilginç noktalarından biri de Mevsimleri ve zamanı gösteren güneş saatidir. En tepede Apollon Tapınağı var ve kent oraya doğru bir tiyatro gibi yükseliyor. Aşağıdaki Tiyatronun hemen üzerindeki mimar Stratos’un eseriydi.
Apollon tapınağına giden yolun ortasındaki terasta bulunan Dor tapınağı üzerine erken Hristiyanlık döneminde kilise yapılmış.
Ören yerine yapılan kiliselerin renkli mozaiklerle kaplı tabanları bugün de görülebiliyor. kurtarma kazıları 1996'dan beri sürdürülen ve bugüne kadar üçte ikisi tamamlanan Stoa, MÖ. 3. yüzyılda Knidos’un ünlü mimarı Sostratos tarafından yapılmış. 113 metre uzunluk ve 16 metre genişlikteki yapıda 5 x 3,80 m'lik küçük odalar meydana getirilmiş. Odaların hepsi güneye meydana açılmaktaydı.
Helenistik dönem
Kentte yapılan kurtarma kazılarından buluntular ören yerindeki küçük müzede sergileniyor.
İçinde bulunan harabeler
- Nekropolis
- Oedion
- Antik Mendirek
- Gymnasium
- Küçük Tiyatro/Büyük Tiyatro
- Basamaklı Cadde
- Diyonsos Tapınağı
- Antik Limanlar
- Dor Tapınağı
- Apollon Tapınağı ve Sunağı
- Yuvarlak Tapınak
- Korint Tapınağı
- Güneş Saati
- Meclis Binası
Gymnasium
Tiyatro ve doğu–batı ana caddesinin kavşağında ve gymnasium olarak adlandırılan yapının güneyinde yer alan yapıdaki çalışmalara 2016 sezonunda da devam edilmiştir. Dörtgen gri – mavi kireç taşından Geç Klasik Dönemde inşa edilmiş duvarların üzerine Geç Antik Dönemde harç ile işlenmemiş taşlardan inşa edilmiş yapı tespit edilmiştir. Zemin seviyesinde tespit edilen yangın tabakası içinde 2015 sezonunda olduğu üzere çok sayıda demir ok ucu ortaya çıkartılmıştır. Bu alandaki çalışmalar, hafriyatın kent dışına aktarılamaması ve büyük blokların kaldırılmasındaki problemler ile korumaya yönelik çalışmaların güçlükle sürdürülmesi nedeniyle 2016 sezonunda sonlandırılmıştır.
Dor Tapınağı
Knidos antik kenti’nin batı bölümünde, Apollon Tapınağı’na giden yolun batısındaki terasta Dor Düzenli bir tapınak bulunmaktadır. Kültü ve yapım tarihi kesin olarak bilinmeyen tapınağın üzerinde Erken Hıristiyanlık Dönemine ait bir kilisenin kalıntıları vardır. Kireç taşı bloklar kullanılarak rektogonal tarzda örülmüş bir podyum üzerinde yükselen ve 6x 13 sütunlu peripteros bir plana sergileyen yapının stylobate ölçüleri 23.00x13.50 m.dir ve bu ölçülerin 1/1.70 oranını vermesi, tapınağın genel planda dikdörtgene yakın olduğunu gösterir. Gri-Pembe renkli kireç taşından inşa edilmiş olduğu için pembe tapınak olarak da bilinen yapının çevresinde bulunmuş olan architrav ve triglif-metop parçaları, tapınağın Dor Düzeninde inşa edildiğini gösteren en önemli bulgulardır. Tartışmalı olarak MÖ. 2. yüzyıla tarihlenen Knidos Dor Tapınağı’nın kültü hakkında kesin veriler bulunmamakla birlikte, alanda bulunmuş olan ve Erken Roma İmparatorluk Dönemine tarihlenen bir heykel kaidesi üzerindeki yazıtta Apollon Karneios’a adanmış bir heykelden bahsedilmektedir. Ağırlıklı olarak Apollon Karneios’a adandığı düşünülen tapınağın bulunduğu alanda, Erken Bizans Döneminde, olasılıkla tapınağın malzemeleri de kullanılarak bir kilise inşa edilmiştir.
Araştırma kazıları
1.Dönem
Knidos ören yeri ilk araştırma kazıları 1858-1859 arası R. Murdoch Smith ve C. Thomas tarafından yapılan çalışmalar neticesinde Knidos antik şehir planı ortaya çıkarılmıştır. 1. dönem kazıları olarak tarih sayfalarına geçen arkeolojik araştırmalarda ortaya çıkan yapılar sırasıyla Korint tapınağı - Küçük Tiyatro - Demeter kutsal alanı - Gymnasium - Korint ve Nekropol (Mezarlık alanı) alanı yapıları gün yüzüne çıkarılmıştır.
2.Dönem
2. dönem kazıları ise 1967 yılında Long Üniversitesinden C. I. Love kazı başkanlığında yapılmıştır. Araştırmalarda ortaya çıkarılan Helenistik ve Roma yapıları kazı envanterine işlenmiştir. Bunlardan bazıları Bizans kilisesi, Roma dönemi konutlar, Aphrodite tapınağı ve 10 yıl aradan sonra kazı durdurulmuş ve sonuçları yayınlanmıştır.
3.Dönem
3. dönem kazısıları 1987 de Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü tarafından Prof. Dr. Ramazan Özgan - Selçuk Üniversitesi araştırma kazı çalışmaları yapılmıştır.
4.Dönem
4. dönem 2012 yılında Müzeler Genel Müdürlüğü Selçuk Üniversitesi bölüm başkanı Prof.Dr. Ertekin Mustafa Doksanaltı kazı başkanlığında arkeolojik çalışmalar Knidos ören yerinde devam etmektedir.
Liman Şapeli
Knidos’un doğuda ve batıda olmak üzere iki limanı bulunmaktadır. Batıdaki Strabon’un ifadelerinden yola çıkılarak Askeri/Trireme Liman ya da Küçük/Batı Liman olarak adlandırılmıştır. Askeri/Trireme Liman’ın oluşturulabilmesi için anakara ile kentin ada bölümü arasında kalan alan, anakara kısmı doldurulmuş ve yapay mendirek meydana getirilmiştir. Mendirek, dörtgen planlı genişçe bir düzlük olarak düzenlenmiştir. Ucunda liman girişini koruyan yuvarlak planlı kule bulunmaktadır. Şapel, mendirek için hazırlanan dolgu üzerinde yer alan düzlüğe inşa edilmiştir. Şapelin doğusunda, apsis duvarının hemen dışında ABD’li araştırmacılar tarafından 1967- 77 yılları arasında bir sondaj çalışması gerçekleştirilmiş olup, yapı ‘F Kilisesi’ olarak kent planına işlenmiştir. Bu çalışma dışında şapelde başka herhangi bir araştırma yapılmamıştır. Bu yapı, hem kentin Geç Antik Dönem yapılaşmasının ve kilise alanlarının yayılımının belirlenmesi hem de mendireğin ve dolayısıyla limanların inşa aşamalarının tespitine yönelik olarak Knidos 2016 kazı programına alınmıştır. Ölçüleri itibarıyla bu küçük yapı, tarafımızdan kiliseden çok bir şapel olarak değerlendirilmiştir. Doğu-batı doğrultusunda yerleştirilen şapel 10,30 metre x 5,88 metre ölçülerindedir. Naos, bema ve apsis bölümlerinden oluşan yapı, tek nefli olarak inşa edilmiştir. Yapının duvarları, kısmen devşirme kireçtaşı dörtgen blokların ve kısmen işlenmemiş irili ufaklı taşların harç ile birleştirilmesi ile meydana getirilmiştir. Şapele giriş batı ve kuzey duvarlarını ortalayacak şekilde düzenlenmiş birer kapı ile sağlanmaktadır. Batıdaki kapı eşiği iki parça halinde korunmuş olup 1,27 m x 0,58 metre ölçülerindedir. Kapıda 0,47 metre yüksekliğinde bir basamak ile şapel zeminine inilmektedir. Naosun zemini dörtgen traverten plakalar ile kaplanmıştır. Plakalar büyük ölçüde parçalanmış olarak günümüze ulaşabilmiştir.
Liman Caddesi’nin Doğusundaki Mekanlar
Knidos’un yamaç şeklindeki topoğrafik yapısına ve ızgara planına bağlı olarak, kentin doğu-batı doğrultusundaki ana caddesini dik olarak kesen yedi adet kuzey – güney doğrultulu cadde düzenlenmiştir. Bu caddeler, yine topoğrafyaya bağlı olarak yokuş ve merdivenin birlikte uygulaması ya da merdivenli cadde şeklinde olup birbirlerine paraleldirler. Knidos’un kuzey – güney doğrultulu yedi caddesinden birincisine, Küçük/Trireme Limanı’ndan başladığı için Liman Caddesi adı verilmiştir. Bu caddenin 75 metrelik başlangıç kısmı 2000 – 2006 yılları arasında açığa çıkartılmıştır. Bu caddenin başlangıcından 45 metre kuzeyde, yolun doğu kenarında ve yol boyunca, güneyden kuzeye doğru bir biri yanı sıra sıralanmış 7 adet mekan bulunmaktadır. Bu mekanlar batıda ‘Liman Caddesi, güneyde Stoa yapısının batı ucu, doğuda ise 2. teras ile sınırlanmaktadır. Güneyden kuzeye doğru ‘Mekan 1 – 7’ olarak kodlanmışlardır. Knidos 2016 sezonunda ‘Mekan 4 – 6’ tümüyle, Mekan 1- 3 ve 7 kısmen kazılmıştır. Yol boyunca sıralan mekanların girişleri, Liman Caddesi’ne, -batıya bakmaktadır. Mekanlar dörtgen planlıdır. Topoğrafya ve caddenin güneye doğru alçalması nedeniyle her bir mekanın zemini, yanındaki mekanın zemininden ortalama 0.50 metre yüksektir. Böylece cadde ile uyumlu olarak mekanlar da basamak şeklinde kuzeye doğru yükselmektedir. Liman Caddesi ile mekanların bağlantısı ve uyumu, Knidos kent planlamasında bu mekanların, MÖ. 4. yüzyıl ızgara planı kapsamında inşa edildiğini göstermektedir. Planları ve konumları itibarıyla MÖ. 4. yüzyıl kent planlamasında bu mekanlar dükkân sırası olarak düzenlenmiş olmalıdır. Mekanların caddeye bakan dış yüzleri bosajlı, dörtgen kireçtaşı blok lardan isodomik tarzda örülmüştür. Bu duvar örgü tekniği ve benzer dükkân sıraları Knidos’ta MÖ. 4. yüzyılda yaygın görülmektedir. Arka ve yan duvarlar, harç ile örülmüş ve sıva ile kaplanmıştır. Ancak ara duvarlardaki örgü tekniği orijinal olmayıp, Roma İmparatorluk ve/veya Geç Antik Dönem uygulamalarıdır. Limanlara ve kentin ana arterlerine olan yakınlıkları ile orijinalde dükkân sırası olarak planlandığı anlaşılan bu mekanlar süreç içinde, Roma İmparatorluk ve Geç Antik Dönemde kısmen fonksiyon ve kısmen de plan değişikliklerine uğramıştır.
Liman Caddesi Heroonu
Güneyden kuzeye doğru dördüncü sırada yer alan Mekan 4, plan olarak diğerlerinden farklı bir düzenlemeye sahiptir. Diğer mekanlar dikdörtgen planlıyken, Mekan 4’ün kareye yakın planı ve doğu kenarında içe ‘Π’ şeklinde bir giriş yapan ekstra bir dörtgen bir niş ve podyum bölümü bulunmaktadır. Mekan kuzey- güney yönünde 5.25 m., doğu – batı yönünde 5,51 metre boyutlarındadır. Doğu kısımda, içe doğru giriş/sıçrama yapan niş ve podyum bölümü ise 3,50 metre x 2,40 metre ölçülerindedir. Geç Klasik Erken Helenistik Dönem: Kenttin ızgara planı içinde Geç KlasikErken Helenistik Dönemde, Liman Caddesi’nin kenarında yer alan dükkân sırasının içinde dörtgen planlı dükkân ya da basit bir atölye olarak planlanmıştır. İç ve dış duvarlar sert dörtgen, bosajlı ve kenarlarında çentikli, kireçtaşı bloklardan isodomik tarzda inşa edilmiştir. Roma İmparatorluk Döneminde mekanın fonksiyon değişikliğine bağlı olarak, orijinal batı dış duvarına ait neredeyse hiçbir veri kalmamıştır. Ancak köşelerde, daha sonra yerleştirilen mermer plasterler için, dörtgen sert kireçtaşı bloklarının üçgen şekle getirilmek için yontulduğu anlaşılmaktadır. İç duvarlar ise büyük ölçüde Geç Antik Dönemde yapım malzemesi ve tekniği bakımından değiştirilmiştir. İç duvarlar sıva ile kaplı olduğu için orijinal duvarlara ait kalmış olabilecek izler görülememektedir. Ancak duvarların orijinal yerinde ve ölçülerinde herhangi bir değişiklik yapılmadığı anlaşılmaktadır. Eldeki veriler ve Knidos’taki benzer uygulamalar, mekanın yapı kompleksi içindeki yerini ve fonksiyonunu gösterecek niteliktedir. Helenistik Dönem boyunca Mekan 4, cadde kenarında ve yapı kompleksi içinde mütevazı bir dükkân fonksiyonuna sahip olmalıdır.
Roma İmparatorluk Dönemi
Knidos 2000 – 2006 sezonlarında Liman Caddesi kazıları sırasında, cadde üzerinde Mekan 4’ün tam önünde ve yakınlarında cephe mimarisi ile alakalı mermer arşitrav, friz ve konsollu geison – sima blokları ve Korinth başlığı, Korint plaster başlığı açığa çıkartılmıştır. Köşelerde iki plaster ve ortada iki sütunlu Korint düzeninde görkemli bir cephe mimarisi ile mekana giriş sağlanan bu mekanın mimari unsurları, stilleri ile aynı yapıya ait olup Severuslar Dönemine tarihlendirilmektedirler. Mekan 4’ün girişinde stylobat üzerinde in-situ olarak tespit edilmiş, kenarlarda iki plaster kaidesi ve aralarında iki sütun kaidesi bulunmaktadır. Kuzey plaster kaidesi üzerinde plasterin 1 metrelik bölümü in-situ olarak korunabilmiştir. Bunun yanı sıra sütün kaidelerinin hemen önünde doğu batı doğrultusunda düşmüş pozisyonda iki adet monoblok sütun kazılar sırasında açığa çıkartılmıştır.
Geç Antik Dönem
Geç Klasik – Helenistik Dönem boyunca, dörtgen planlı mütevazı bir dükkân ve Roma İmparatorluk Döneminde görkemli bir Heroon olarak kullanılan Mekan 4, Geç Antik Dönem de bazı plan değişiklikleri ile dükkân ve/veya atölyeye dönüştürülmüştür. Öncelikle distyle in-antis planlı ve Korinth düzenindeki cephe değiştirilmiştir. Her iki köşe plasteri ile hemen yanlarındaki sütunun arasındaki 1.35’er metrelik aralık, örülerek kapatılmış ve caddeye bakan yeni bir dış duvar meydana getirilmiştir. Köşe plasterleri ve sütunlar, kireç harcı ile örülen yeni duvarın içinde kalmıştır. Kazılar sırasında mekanın hemen önüne ya da yakınına düşmüş olarak, cadde üzerinde bulunan arşitrav, friz, konsollu geison – sima gibi mimari bloklardan oluşan cephenin üst yapı unsurları da yeni duvarın içinde kalmış olmalıdır. Bu süslemeli blokların, kazılar sırasında cadde üzerindeki buluntu pozisyonları ve in-situ kuzey plasterin alt kısmı ile sütün kaidelerinin duvarın içinde olarak bulunmuş olmaları, ön cephenin Geç Antik Dönem de büyük ölçüde ayakta olduğunu göstermektedir. Böylece Geç Antik Döneme dek ayakta kaldığı anlaşılan Heroon'un görkemli cephe mimarisi, mekanın yeni örülen dış duvarının içinde kalmış ve bu duvarın bir parçası haline getirilmiş olmalıdır. Mekana giriş, iki sütun arasında kalan boşluktan sağlanmıştır. Böylece mekana giriş, 1,60 metre genişliğinde, pervazları Heroon'un sütunlarından meydana getirilmiş, yeni bir kapı aracılığı ile olmuştur. İki sütun arasında kalan aralığın zeminine, yekpare mavimsi gri renkli mermer bir eşik (genişlik; 1,55 metre, derinlik; 0,52 metre, yükseklik 0,26 metre) yerleştirilmiştir. Heroon'un cephe mimarisinin yerleştirildiği stylobatın üzerine konulan bu eşik taşı ile mekana giriş eski zemin seviyesinden 0,26 metre yükseltilmiştir. Mekanın hemen dışında, duvarın dibinde ve kapı eşiğine birleşik olarak, kuzeyden güney doğru döşenmiş pişmiş toprak borulardan meydana getirilmiş bir temiz su hattı bulunmaktadır. Kireç harcı ile meydana getirilmiş bir yuva içine yerleştirilmiş olan boru hattı, Liman Caddesi’nin doğusunda yer alan mekanların hemen dışında ve bunların kapılarının önünden paralel olarak geçerek güneye doğru devam etmektedir. Bu boru hattı cadde zemin seviyesinden, tüm mekanların önünde ve bu mekanların kapı eşiği seviyesine dek kireç harcı ile oluşturulan bir yuva aracılığıyla 0,45 ile 0,22 metre arasında değişen bir şekilde yükseltilmiştir. Böylece Heroon’un plasterlerinin ve sütunlarının alt kısımları ile kaideleri bu hattın gerisinde kalmıştır. Geç Antik Dönem kullanımı sırasında, Heroon‘un mermer duvar plakaları, ancak en alt köşelerde ve çok küçük parçalar halinde korunabilmiştir. Mekanın ara duvarları ve doğu yüzdeki podyumun mermer kaplama plakalarının yerini günümüze sadece küçük bir noktada ulaşabilmiş olan beyaz damarlı mavimsi plakalar kalabilmiştir. Heroon’un eksedrasına ait mermer oturma bankı, kuzey duvarındaki insitu aslan pençe kabartmalı başlangıç kenar bloğu haricinde tamamen sökülmüştür. Mekanın doğusunda yer alan podyumun üzerindeki olasılıkla lahdin yerleştirildiği ikinci podyum da fonksiyonunu tamamen yitirmiştir. Heroon’un mermer plakalarla kaplanmış zemin döşemesi, kenarlarda korunabilen birkaç plaka haricinde tamamen sökülmüştür. Mermer zemin plakalarının blokajını altında bulunan kireç, çakıl, kiremit ve seramik parçaları katkılı sert ve kalın harçlı tabaka oluşturmaktadır. Mermer plaka kaplamalarının alt seviyesinde olan yeni zemin, yaklaşık 0,05 metre kalınlığındadır. Bu tabakanın altında orta boyutlu moloz taşların kireç harç ile birleştirilmesiyle oluşturulmuş blokaj da görülmektedir.
Geç Klasik - Erken Helenistik Dönem
Kenttin ızgara planı dahilinde, Geç Klasik – Erken Helenistik Dönemde, Liman Caddesi’nin kenarında yer alan dükkân sırasının içinde dörtgen planlı dükkân ya da basit bir atölye olarak planlanmıştır. Mekan 5'in girişinin de bulunduğu batı duvarlarında Liman Caddesi'nin doğusunda yer alan diğer mekanlarda olduğu gibi Geç Klasik – Helenistik Döneme tarihlenen isodomik teknikle örülmüş dış yüzleri bosajlı ve kenarlarında çentikli bloklar kullanılmıştır. Tüm mekanların giriş kısımlarının bulunduğu batı duvarı devamlılık arz edecek şekilde dış yüzleri düzgün dörtgen kesilmiş büyük gri – mavi ya da krem rengi kireçtaşı bloklardan meydana getirilmiştir. Harçsız olarak yerleştirilen bloklar birbirlerine uyacak şekilde yontulmuştur. Mekanın girişi 1.30 metre genişliğinde ve 0,90 metre derinliğindedir. Mekana girişi sağlayan ve dört farklı kireçtaşı blokla düzenlemiş olan eşik üzerinde, kapı kanatlarının hareketine bağlı meydana gelen aşınma izleri dikkat çekicidir. Eşik bloğu üzerinde herhangi bir onarım ya da farklı bir düzenleme görülmemektedir aynı zamanda eşik orijinal dörtgen kireçtaşı blokların altında kalmıştır. Kapı düzenlemesine ait kapı eşiği yapının orijinal yapım evresine ait olmalıdır. Mekanın orijinal inşa aşamasından geriye sadece batı duvarının alt iki sırası ile kapı eşiği kalmıştır. Ancak mekanın dörtgen planında devam eden süreçte herhangi bir değişiklik yapılmadığı anlaşılmaktadır.
Kaynakça
- ^ Gagarin, Michael (2010). The Oxford encyclopedia of ancient Greece and Rome. New York: Oxford University Press. ISBN .
- ^ . Araştırma yazısı,Yönetmen Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Eylül.2014. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . Araştırma yazısı,Yönetmen.Tekin Gün. Mootol,Kültür Sanat.Eylül.2014. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b c d e f g DOKSANALTI, Ertekin.Mustafa (2016). Knidos Kazı ve Araştırmaları. 39.Kazı Sonuçları Toplantısı 2.Cilt. ss. 16,17,18,19,20,21,22. ISSN 1017-7655. 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Eylül 2021.
- ^ a b AKKURNAZ, Sedat (2007). Anadolu'da Dor Düzenli Tapınaklar / The Doric Temples In Anatolia. T.C.Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. ss. 58,59. 21 Şubat 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Şubat 2022.
- ^ Mellink M. J., “Archaeology in Asia Minor”, AJA Vol. 72 No. 2, 1968, s: 125-147.
- ^ . Kültür Varlıkları Müzeler Genel Müdürlüğü. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 18 Temmuz 2021. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
- Datça Knidos Örenyeri 21 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Wikimedia Commons'ta Knidos ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Knidos Grekce Knidos Knidos Mugla nin Datca ilcesinde bulunan Karya donemine ait antik yerlesimdir KnidosKnidosKnidos limaniKonumYazikoy Datca MuglaBolgeKarya Asya Eyaleti Roma Imp KoordinatlarTurYerlesimTarihceDevir ler Antik Cag ve Orta CagKultur ler Gec Antik Donem Gec Klasik Donem Karya Roma Donemi Sit ayrintilariDurumRestoreKnidos un Turkiye deki konumu Afrodit figurlu gravur Knidos parasiYerlesimKnidos once bugunku Datca ilce merkezinin 1 5 km kuzeydogusunda Dalacak burnu uzerindeki Burgaz mevkiinde kurulmustu Sonra Yarimadanin bati ucundaki Tekir Burnu uzerine tasindi MO 4 yuzyil ortalarinda 35 km uzakliktaki bugunku kalintilarin bulundugu yere nicin tasindigi veya yerlestigi ile alakali henuz kesin bir bilgi bulunmazken bu tasinmada deniz ticaretindeki gelismeler etkili oldugu dusunulmektedir TarihceKnidos un kurulusu ile ilgili ilk insa edenlerin arkeolojik veriler isiginda antik harabelerin Helenistik ve Roma Donemi yerlesimini isaret etmektedir 2014 yilinda Karya antik kentleri uzerinde arastirma yapan belgesel yonetmeni Tekin Gun knidos antik kentin Akropol alani sur temellerinin insasini MO 4 yuzyilda yapildigini ve cevresindeki yerlesimlerin kesintisiz iskan edildigi sanilmaktadir Sehir surlari disinda doguya dogru yaklasik 7 km uzunlugunda genis bir alana yayilmis Nekropol toplu mezar bulunmaktadir Knidos bilim mimarlik ve sanatta da oldukca ileri bir kentti Tarihin buyuk astronomi ve matematik bilimcisi Eudoksus doktor unlu ressam ve dunyanin yedi harikasindan biri sayilan Iskenderiye Feneri nin mimari Sostratos burada yasadi Doktor Euryphon ve ogrencileri zamaninin ikinci buyuk tip okulunu Knidos ta kurdular Eudoksus un gelistirdigi ve donemin buyuk bulusu olan gunes saati oren yerinde bugun de gorulebilir Antik Yunan Tarihci cografyaci ve filozof yazar Amasyali Strabon kenti kiyidan Akropolise dogru yukselen bir tiyatroya benzetir Ic ve dis limani ikiye ayiran yarimada uzerinde kurulmus yapi ve ozel binalar ic limanin uzerinden sehir merkezi ici Akropolis e hafif bir egimle yukselen yamaclarda olusturulan setlerde ise topluma hizmet veren binalar kurulmus oldugundan bahseder Dogu bati yonunde uzanan 10 metre genisligindeki 4 ana cadde setler uzerinde duz olarak yerlesmis caddeler arasindaki baglanti ise merdivenlerle ve egimli dik sokaklarla saglanmis oldugu gorulmektedir Knidos ta tekneler Sehir 4 km yi bulan surlarla cepecevre sarilmis Askeri liman ile Akropol arasinda ve guneydeki ticari limana kadar genis bir alani kapliyor Deveboynu olarak bilinen yarimada eskiden adaymis Bas kismi karaya baglanarak her iki yaninda suni liman olusturulmus Dolgu alanina da geciste kullanilmak uzere bir kanal acilmis Kuzey limani askeri amacla kullaniliyor her iki yaninda yuvarlak kontrol kulesi bulunuyor ve agzi zincirle kapatiliyordu Kontrol kulelerinden guneyde olani bugun ayakta Guneydeki ic liman ise daha buyuk ve ticari gemilerin yanastigi limandi Antik yerlesim Knidos un biri 20 000 digeri 5 000 kapasiteli iki tiyatrosu var Guneyde ticari limanin yakinindaki kucuk olani Akropoldeki buyuk tiyatro ise taslari ve mermerleri 19 yuzyilda gemilerle goturuldugu tasindigi icin bugune ulasamamis Oren yerinin en guzel noktasi her iki limana hakim konumdaki dir Yuvarlak planli tapinagin capi 17 metreydi Afrodit heykeli tapinagin ortasindaydi Kapilar heykele aciliyordu Simdi heykelin sadece kaidesi goruluyor Knidos antik kentindeki bazi antik kalintilar Oren yeri gezisinin ilginc noktalarindan biri de Mevsimleri ve zamani gosteren gunes saatidir En tepede Apollon Tapinagi var ve kent oraya dogru bir tiyatro gibi yukseliyor Asagidaki Tiyatronun hemen uzerindeki mimar Stratos un eseriydi Apollon tapinagina giden yolun ortasindaki terasta bulunan Dor tapinagi uzerine erken Hristiyanlik doneminde kilise yapilmis Oren yerine yapilan kiliselerin renkli mozaiklerle kapli tabanlari bugun de gorulebiliyor kurtarma kazilari 1996 dan beri surdurulen ve bugune kadar ucte ikisi tamamlanan Stoa MO 3 yuzyilda Knidos un unlu mimari Sostratos tarafindan yapilmis 113 metre uzunluk ve 16 metre genislikteki yapida 5 x 3 80 m lik kucuk odalar meydana getirilmis Odalarin hepsi guneye meydana acilmaktaydi Helenistik donem Kentte yapilan kurtarma kazilarindan buluntular oren yerindeki kucuk muzede sergileniyor Knidos antik kent harabeleriIcinde bulunan harabeler Nekropolis Oedion Antik Mendirek Gymnasium Kucuk Tiyatro Buyuk Tiyatro Basamakli Cadde Diyonsos Tapinagi Antik Limanlar Dor Tapinagi Apollon Tapinagi ve Sunagi Yuvarlak Tapinak Korint Tapinagi Gunes Saati Meclis BinasiGymnasium Tiyatro ve dogu bati ana caddesinin kavsaginda ve gymnasium olarak adlandirilan yapinin guneyinde yer alan yapidaki calismalara 2016 sezonunda da devam edilmistir Dortgen gri mavi kirec tasindan Gec Klasik Donemde insa edilmis duvarlarin uzerine Gec Antik Donemde harc ile islenmemis taslardan insa edilmis yapi tespit edilmistir Zemin seviyesinde tespit edilen yangin tabakasi icinde 2015 sezonunda oldugu uzere cok sayida demir ok ucu ortaya cikartilmistir Bu alandaki calismalar hafriyatin kent disina aktarilamamasi ve buyuk bloklarin kaldirilmasindaki problemler ile korumaya yonelik calismalarin guclukle surdurulmesi nedeniyle 2016 sezonunda sonlandirilmistir Dor Tapinagi Knidos antik kenti nin bati bolumunde Apollon Tapinagi na giden yolun batisindaki terasta Dor Duzenli bir tapinak bulunmaktadir Kultu ve yapim tarihi kesin olarak bilinmeyen tapinagin uzerinde Erken Hiristiyanlik Donemine ait bir kilisenin kalintilari vardir Kirec tasi bloklar kullanilarak rektogonal tarzda orulmus bir podyum uzerinde yukselen ve 6x 13 sutunlu peripteros bir plana sergileyen yapinin stylobate olculeri 23 00x13 50 m dir ve bu olculerin 1 1 70 oranini vermesi tapinagin genel planda dikdortgene yakin oldugunu gosterir Gri Pembe renkli kirec tasindan insa edilmis oldugu icin pembe tapinak olarak da bilinen yapinin cevresinde bulunmus olan architrav ve triglif metop parcalari tapinagin Dor Duzeninde insa edildigini gosteren en onemli bulgulardir Tartismali olarak MO 2 yuzyila tarihlenen Knidos Dor Tapinagi nin kultu hakkinda kesin veriler bulunmamakla birlikte alanda bulunmus olan ve Erken Roma Imparatorluk Donemine tarihlenen bir heykel kaidesi uzerindeki yazitta Apollon Karneios a adanmis bir heykelden bahsedilmektedir Agirlikli olarak Apollon Karneios a adandigi dusunulen tapinagin bulundugu alanda Erken Bizans Doneminde olasilikla tapinagin malzemeleri de kullanilarak bir kilise insa edilmistir Arastirma kazilari1 Donem Knidos oren yeri ilk arastirma kazilari 1858 1859 arasi R Murdoch Smith ve C Thomas tarafindan yapilan calismalar neticesinde Knidos antik sehir plani ortaya cikarilmistir 1 donem kazilari olarak tarih sayfalarina gecen arkeolojik arastirmalarda ortaya cikan yapilar sirasiyla Korint tapinagi Kucuk Tiyatro Demeter kutsal alani Gymnasium Korint ve Nekropol Mezarlik alani alani yapilari gun yuzune cikarilmistir 2 Donem 2 donem kazilari ise 1967 yilinda Long Universitesinden C I Love kazi baskanliginda yapilmistir Arastirmalarda ortaya cikarilan Helenistik ve Roma yapilari kazi envanterine islenmistir Bunlardan bazilari Bizans kilisesi Roma donemi konutlar Aphrodite tapinagi ve 10 yil aradan sonra kazi durdurulmus ve sonuclari yayinlanmistir 3 Donem 3 donem kazisilari 1987 de Eski Eserler ve Muzeler Genel Mudurlugu tarafindan Prof Dr Ramazan Ozgan Selcuk Universitesi arastirma kazi calismalari yapilmistir 4 Donem 4 donem 2012 yilinda Muzeler Genel Mudurlugu Selcuk Universitesi bolum baskani Prof Dr Ertekin Mustafa Doksanalti kazi baskanliginda arkeolojik calismalar Knidos oren yerinde devam etmektedir Liman Sapeli Knidos un doguda ve batida olmak uzere iki limani bulunmaktadir Batidaki Strabon un ifadelerinden yola cikilarak Askeri Trireme Liman ya da Kucuk Bati Liman olarak adlandirilmistir Askeri Trireme Liman in olusturulabilmesi icin anakara ile kentin ada bolumu arasinda kalan alan anakara kismi doldurulmus ve yapay mendirek meydana getirilmistir Mendirek dortgen planli genisce bir duzluk olarak duzenlenmistir Ucunda liman girisini koruyan yuvarlak planli kule bulunmaktadir Sapel mendirek icin hazirlanan dolgu uzerinde yer alan duzluge insa edilmistir Sapelin dogusunda apsis duvarinin hemen disinda ABD li arastirmacilar tarafindan 1967 77 yillari arasinda bir sondaj calismasi gerceklestirilmis olup yapi F Kilisesi olarak kent planina islenmistir Bu calisma disinda sapelde baska herhangi bir arastirma yapilmamistir Bu yapi hem kentin Gec Antik Donem yapilasmasinin ve kilise alanlarinin yayiliminin belirlenmesi hem de mendiregin ve dolayisiyla limanlarin insa asamalarinin tespitine yonelik olarak Knidos 2016 kazi programina alinmistir Olculeri itibariyla bu kucuk yapi tarafimizdan kiliseden cok bir sapel olarak degerlendirilmistir Dogu bati dogrultusunda yerlestirilen sapel 10 30 metre x 5 88 metre olculerindedir Naos bema ve apsis bolumlerinden olusan yapi tek nefli olarak insa edilmistir Yapinin duvarlari kismen devsirme kirectasi dortgen bloklarin ve kismen islenmemis irili ufakli taslarin harc ile birlestirilmesi ile meydana getirilmistir Sapele giris bati ve kuzey duvarlarini ortalayacak sekilde duzenlenmis birer kapi ile saglanmaktadir Batidaki kapi esigi iki parca halinde korunmus olup 1 27 m x 0 58 metre olculerindedir Kapida 0 47 metre yuksekliginde bir basamak ile sapel zeminine inilmektedir Naosun zemini dortgen traverten plakalar ile kaplanmistir Plakalar buyuk olcude parcalanmis olarak gunumuze ulasabilmistir Liman Caddesi nin Dogusundaki Mekanlar Knidos un yamac seklindeki topografik yapisina ve izgara planina bagli olarak kentin dogu bati dogrultusundaki ana caddesini dik olarak kesen yedi adet kuzey guney dogrultulu cadde duzenlenmistir Bu caddeler yine topografyaya bagli olarak yokus ve merdivenin birlikte uygulamasi ya da merdivenli cadde seklinde olup birbirlerine paraleldirler Knidos un kuzey guney dogrultulu yedi caddesinden birincisine Kucuk Trireme Limani ndan basladigi icin Liman Caddesi adi verilmistir Bu caddenin 75 metrelik baslangic kismi 2000 2006 yillari arasinda aciga cikartilmistir Bu caddenin baslangicindan 45 metre kuzeyde yolun dogu kenarinda ve yol boyunca guneyden kuzeye dogru bir biri yani sira siralanmis 7 adet mekan bulunmaktadir Bu mekanlar batida Liman Caddesi guneyde Stoa yapisinin bati ucu doguda ise 2 teras ile sinirlanmaktadir Guneyden kuzeye dogru Mekan 1 7 olarak kodlanmislardir Knidos 2016 sezonunda Mekan 4 6 tumuyle Mekan 1 3 ve 7 kismen kazilmistir Yol boyunca siralan mekanlarin girisleri Liman Caddesi ne batiya bakmaktadir Mekanlar dortgen planlidir Topografya ve caddenin guneye dogru alcalmasi nedeniyle her bir mekanin zemini yanindaki mekanin zemininden ortalama 0 50 metre yuksektir Boylece cadde ile uyumlu olarak mekanlar da basamak seklinde kuzeye dogru yukselmektedir Liman Caddesi ile mekanlarin baglantisi ve uyumu Knidos kent planlamasinda bu mekanlarin MO 4 yuzyil izgara plani kapsaminda insa edildigini gostermektedir Planlari ve konumlari itibariyla MO 4 yuzyil kent planlamasinda bu mekanlar dukkan sirasi olarak duzenlenmis olmalidir Mekanlarin caddeye bakan dis yuzleri bosajli dortgen kirectasi blok lardan isodomik tarzda orulmustur Bu duvar orgu teknigi ve benzer dukkan siralari Knidos ta MO 4 yuzyilda yaygin gorulmektedir Arka ve yan duvarlar harc ile orulmus ve siva ile kaplanmistir Ancak ara duvarlardaki orgu teknigi orijinal olmayip Roma Imparatorluk ve veya Gec Antik Donem uygulamalaridir Limanlara ve kentin ana arterlerine olan yakinliklari ile orijinalde dukkan sirasi olarak planlandigi anlasilan bu mekanlar surec icinde Roma Imparatorluk ve Gec Antik Donemde kismen fonksiyon ve kismen de plan degisikliklerine ugramistir Liman Caddesi Heroonu Guneyden kuzeye dogru dorduncu sirada yer alan Mekan 4 plan olarak digerlerinden farkli bir duzenlemeye sahiptir Diger mekanlar dikdortgen planliyken Mekan 4 un kareye yakin plani ve dogu kenarinda ice P seklinde bir giris yapan ekstra bir dortgen bir nis ve podyum bolumu bulunmaktadir Mekan kuzey guney yonunde 5 25 m dogu bati yonunde 5 51 metre boyutlarindadir Dogu kisimda ice dogru giris sicrama yapan nis ve podyum bolumu ise 3 50 metre x 2 40 metre olculerindedir Gec Klasik Erken Helenistik Donem Kenttin izgara plani icinde Gec KlasikErken Helenistik Donemde Liman Caddesi nin kenarinda yer alan dukkan sirasinin icinde dortgen planli dukkan ya da basit bir atolye olarak planlanmistir Ic ve dis duvarlar sert dortgen bosajli ve kenarlarinda centikli kirectasi bloklardan isodomik tarzda insa edilmistir Roma Imparatorluk Doneminde mekanin fonksiyon degisikligine bagli olarak orijinal bati dis duvarina ait neredeyse hicbir veri kalmamistir Ancak koselerde daha sonra yerlestirilen mermer plasterler icin dortgen sert kirectasi bloklarinin ucgen sekle getirilmek icin yontuldugu anlasilmaktadir Ic duvarlar ise buyuk olcude Gec Antik Donemde yapim malzemesi ve teknigi bakimindan degistirilmistir Ic duvarlar siva ile kapli oldugu icin orijinal duvarlara ait kalmis olabilecek izler gorulememektedir Ancak duvarlarin orijinal yerinde ve olculerinde herhangi bir degisiklik yapilmadigi anlasilmaktadir Eldeki veriler ve Knidos taki benzer uygulamalar mekanin yapi kompleksi icindeki yerini ve fonksiyonunu gosterecek niteliktedir Helenistik Donem boyunca Mekan 4 cadde kenarinda ve yapi kompleksi icinde mutevazi bir dukkan fonksiyonuna sahip olmalidir Roma Imparatorluk Donemi Knidos 2000 2006 sezonlarinda Liman Caddesi kazilari sirasinda cadde uzerinde Mekan 4 un tam onunde ve yakinlarinda cephe mimarisi ile alakali mermer arsitrav friz ve konsollu geison sima bloklari ve Korinth basligi Korint plaster basligi aciga cikartilmistir Koselerde iki plaster ve ortada iki sutunlu Korint duzeninde gorkemli bir cephe mimarisi ile mekana giris saglanan bu mekanin mimari unsurlari stilleri ile ayni yapiya ait olup Severuslar Donemine tarihlendirilmektedirler Mekan 4 un girisinde stylobat uzerinde in situ olarak tespit edilmis kenarlarda iki plaster kaidesi ve aralarinda iki sutun kaidesi bulunmaktadir Kuzey plaster kaidesi uzerinde plasterin 1 metrelik bolumu in situ olarak korunabilmistir Bunun yani sira sutun kaidelerinin hemen onunde dogu bati dogrultusunda dusmus pozisyonda iki adet monoblok sutun kazilar sirasinda aciga cikartilmistir Gec Antik Donem Gec Klasik Helenistik Donem boyunca dortgen planli mutevazi bir dukkan ve Roma Imparatorluk Doneminde gorkemli bir Heroon olarak kullanilan Mekan 4 Gec Antik Donem de bazi plan degisiklikleri ile dukkan ve veya atolyeye donusturulmustur Oncelikle distyle in antis planli ve Korinth duzenindeki cephe degistirilmistir Her iki kose plasteri ile hemen yanlarindaki sutunun arasindaki 1 35 er metrelik aralik orulerek kapatilmis ve caddeye bakan yeni bir dis duvar meydana getirilmistir Kose plasterleri ve sutunlar kirec harci ile orulen yeni duvarin icinde kalmistir Kazilar sirasinda mekanin hemen onune ya da yakinina dusmus olarak cadde uzerinde bulunan arsitrav friz konsollu geison sima gibi mimari bloklardan olusan cephenin ust yapi unsurlari da yeni duvarin icinde kalmis olmalidir Bu suslemeli bloklarin kazilar sirasinda cadde uzerindeki buluntu pozisyonlari ve in situ kuzey plasterin alt kismi ile sutun kaidelerinin duvarin icinde olarak bulunmus olmalari on cephenin Gec Antik Donem de buyuk olcude ayakta oldugunu gostermektedir Boylece Gec Antik Doneme dek ayakta kaldigi anlasilan Heroon un gorkemli cephe mimarisi mekanin yeni orulen dis duvarinin icinde kalmis ve bu duvarin bir parcasi haline getirilmis olmalidir Mekana giris iki sutun arasinda kalan bosluktan saglanmistir Boylece mekana giris 1 60 metre genisliginde pervazlari Heroon un sutunlarindan meydana getirilmis yeni bir kapi araciligi ile olmustur Iki sutun arasinda kalan araligin zeminine yekpare mavimsi gri renkli mermer bir esik genislik 1 55 metre derinlik 0 52 metre yukseklik 0 26 metre yerlestirilmistir Heroon un cephe mimarisinin yerlestirildigi stylobatin uzerine konulan bu esik tasi ile mekana giris eski zemin seviyesinden 0 26 metre yukseltilmistir Mekanin hemen disinda duvarin dibinde ve kapi esigine birlesik olarak kuzeyden guney dogru dosenmis pismis toprak borulardan meydana getirilmis bir temiz su hatti bulunmaktadir Kirec harci ile meydana getirilmis bir yuva icine yerlestirilmis olan boru hatti Liman Caddesi nin dogusunda yer alan mekanlarin hemen disinda ve bunlarin kapilarinin onunden paralel olarak gecerek guneye dogru devam etmektedir Bu boru hatti cadde zemin seviyesinden tum mekanlarin onunde ve bu mekanlarin kapi esigi seviyesine dek kirec harci ile olusturulan bir yuva araciligiyla 0 45 ile 0 22 metre arasinda degisen bir sekilde yukseltilmistir Boylece Heroon un plasterlerinin ve sutunlarinin alt kisimlari ile kaideleri bu hattin gerisinde kalmistir Gec Antik Donem kullanimi sirasinda Heroon un mermer duvar plakalari ancak en alt koselerde ve cok kucuk parcalar halinde korunabilmistir Mekanin ara duvarlari ve dogu yuzdeki podyumun mermer kaplama plakalarinin yerini gunumuze sadece kucuk bir noktada ulasabilmis olan beyaz damarli mavimsi plakalar kalabilmistir Heroon un eksedrasina ait mermer oturma banki kuzey duvarindaki insitu aslan pence kabartmali baslangic kenar blogu haricinde tamamen sokulmustur Mekanin dogusunda yer alan podyumun uzerindeki olasilikla lahdin yerlestirildigi ikinci podyum da fonksiyonunu tamamen yitirmistir Heroon un mermer plakalarla kaplanmis zemin dosemesi kenarlarda korunabilen birkac plaka haricinde tamamen sokulmustur Mermer zemin plakalarinin blokajini altinda bulunan kirec cakil kiremit ve seramik parcalari katkili sert ve kalin harcli tabaka olusturmaktadir Mermer plaka kaplamalarinin alt seviyesinde olan yeni zemin yaklasik 0 05 metre kalinligindadir Bu tabakanin altinda orta boyutlu moloz taslarin kirec harc ile birlestirilmesiyle olusturulmus blokaj da gorulmektedir Gec Klasik Erken Helenistik Donem Knidos panorama Kenttin izgara plani dahilinde Gec Klasik Erken Helenistik Donemde Liman Caddesi nin kenarinda yer alan dukkan sirasinin icinde dortgen planli dukkan ya da basit bir atolye olarak planlanmistir Mekan 5 in girisinin de bulundugu bati duvarlarinda Liman Caddesi nin dogusunda yer alan diger mekanlarda oldugu gibi Gec Klasik Helenistik Doneme tarihlenen isodomik teknikle orulmus dis yuzleri bosajli ve kenarlarinda centikli bloklar kullanilmistir Tum mekanlarin giris kisimlarinin bulundugu bati duvari devamlilik arz edecek sekilde dis yuzleri duzgun dortgen kesilmis buyuk gri mavi ya da krem rengi kirectasi bloklardan meydana getirilmistir Harcsiz olarak yerlestirilen bloklar birbirlerine uyacak sekilde yontulmustur Mekanin girisi 1 30 metre genisliginde ve 0 90 metre derinligindedir Mekana girisi saglayan ve dort farkli kirectasi blokla duzenlemis olan esik uzerinde kapi kanatlarinin hareketine bagli meydana gelen asinma izleri dikkat cekicidir Esik blogu uzerinde herhangi bir onarim ya da farkli bir duzenleme gorulmemektedir ayni zamanda esik orijinal dortgen kirectasi bloklarin altinda kalmistir Kapi duzenlemesine ait kapi esigi yapinin orijinal yapim evresine ait olmalidir Mekanin orijinal insa asamasindan geriye sadece bati duvarinin alt iki sirasi ile kapi esigi kalmistir Ancak mekanin dortgen planinda devam eden surecte herhangi bir degisiklik yapilmadigi anlasilmaktadir Kaynakca Gagarin Michael 2010 The Oxford encyclopedia of ancient Greece and Rome New York Oxford University Press ISBN 978 0195170726 Arastirma yazisi Yonetmen Tekin Gun Mootol Kultur Sanat Eylul 2014 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Arastirma yazisi Yonetmen Tekin Gun Mootol Kultur Sanat Eylul 2014 22 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b c d e f g DOKSANALTI Ertekin Mustafa 2016 Knidos Kazi ve Arastirmalari 39 Kazi Sonuclari Toplantisi 2 Cilt ss 16 17 18 19 20 21 22 ISSN 1017 7655 4 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Eylul 2021 a b AKKURNAZ Sedat 2007 Anadolu da Dor Duzenli Tapinaklar The Doric Temples In Anatolia T C Adnan Menderes Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu ss 58 59 21 Subat 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Subat 2022 Mellink M J Archaeology in Asia Minor AJA Vol 72 No 2 1968 s 125 147 Kultur Varliklari Muzeler Genel Mudurlugu T C Kultur ve Turizm Bakanligi 18 Temmuz 2021 4 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Dis baglantilarDatca Knidos Orenyeri 21 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Wikimedia Commons ta Knidos ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir