Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Konstantin Forumu (Yunanca: Φόρος Κωνσταντίνου Fóros Konstandínou) imparator I. Konstantin tarafından yeni başkenti Konstantinopolis’in merkez meydanı işlevini görmesi için yaptırılmıştır. Kentin bu ilk forumu, Septimius Severus döneminden kalma Byzantion kent surlarının ana kapısının hemen önüne inşa edilmiştir. Dairesel meydanın doğu ve batısında kentin ana caddesi olan Mese’ye çıkan iki anıtsal geçit bulunmaktaydı. Forumun merkezinde günümüzde de ayakta olan ve Çemberlitaş olarak bilinen porfir sütun yer almaktadır. Forum 328’deki inşasından 1204’te yağmalanmasına kadar büyük ölçüde bozulmadan varlığını sürdürmüştür.
 Forumun bir parçası olan kilit taşı, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde bulunur | |
 Konstantin Forumu ve çevresinin harita çizimi | |
| Konum | Septimius Severus döneminden kalma Byzantion kent surlarının ana kapısının hemen önü |
|---|---|
| Bölge | İstanbul |
| Koordinatlar | 41°0′32,4″K 28°58′15.6″D / 41.00000°K 28.971000°D |
| Tür | Forum |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | 328) |
| Terk ediliş | 1204 yılında Haçlılarca yağmalandı |
| Kültür(ler) | Roma İmparatorluğu, Bizans İmparatorluğu |
| Sit ayrıntıları | |
| Durum | Günümüze bazı heykeller, kabartmalar ve sütunlar kalmıştır |
| Kamusal erişim | Evet |
| Mimari | |
| Mimari biçim | Antik Roma mimarisi |
Forumun Genel Özellikleri ve Tarihçesi
Şehrin Konstantinopolis olarak yeniden inşasından önce forumun bulunduğu alan Byzantion kent surlarının dışında kalıyor ve şehir için nekropol (mezarlık) olarak işlev görüyordu. Forum inşa edilirken bu nekropolün üzerine toprak dolgu yapılarak alan 1,5 metre yükseltilir.
İki katlı portikolarla çevrili dairesel forumun merkezinde günümüzde Çemberlitaş olarak bilinen Konstantin Sütunu yer almaktaydı. Sütun bazı anlatılara göre Roma şehrinden getirilip 328 yılında dikildi. İlk yapıldığında sütunun tepesinde I. Konstantin’in bronz heykeli bulunuyordu.
Dikdörtgen yerine oval şekilli forumlar Geç Antik dönemde ortaya çıkan nispeten yeni bir gelişmeydi ve Levant bölgesindeki küçük kentlerden Bizans şehirlerine yayıldı. Konstantin Forumu oval şekli ve sütunlu Mese caddesiyle özellikle Ürdün’deki Gerasa antik kentinin forumuyla büyük benzerlik göstermektedir.
İmparator I. Basileios’un (867-886) hükümdarlığının başlarında portikolardan birinin içinde Meryem’e adanan küçük bir kilise inşa edilir. Bu kilise zafer törenlerinde kullanılmaktaydı.
1105 yılındaki bir fırtına sırasında zaten daha önceden depremlerle zarar görmüş Konstantin sütununun tepesindeki heykel ve 3 tamburu düşmüştür. I. Manuel Komnenos (1143-1190) döneminde sütun büyük bir onarımdan geçti ve tepesine Konstantin heykelinin yerine bir haç kondu. Bunun sonucunda sütun geç dönem Bizanslılarca “Haç sütun” adıyla anılmaya başlamıştır.
Forumun kuzeyinde senato binası, güneyinde ise anıtsal bir çeşme bulunmaktaydı. Hem senato binası hem de çeşme pek çok heykele ev sahipliği yapmaktaydı, ancak bu heykellerin çoğu 1204’teki Latin istilasında yağmalandı.
Osmanlı fethinden sonra Konstantin sütununun üzerindeki haç kaldırılır ve forum yapılaşmaya açılarak meydan özelliğini kaybetmeye başlar. 1496 yılında forumun alanının batısında bir kısmında Gazi Atik Ali Paşa Camii’nin inşasına başlanır. Kalan boş alanlar ise Tavuk Pazarı olarak anılmaya başlar ve alana pek çok ahşap tezgâh kurulur. 1515 yılında sütun yangından zarar görür ve demir çemberlerle sağlamlaştırılır, bu da sütunun daha sonraları Çemberlitaş adıyla anılmasına yol açar. Forumun güney alanında ise günümüzde Darüşşafaka iş hanının bulunduğu yerde sürekli elçilikler kurulmadan önce Osmanlı’ya gelen elçilerin konakladığı Elçi Hanı vardı.
Forumdaki Heykeller
Forum, Konstantin Sütunu ve bronz heykeli dışında 30 kadar daha anıta ev sahipliği yapıyordu. Bunlar arasında yeni başkent Konstantinopolis’i aynı Roma şehri gibi Troya kökenine bağlayacak anıtlar öne çıkmaktadır: Palladion olarak bilinen koruyucu Athena heykeli; Paris’in Yargısı’nı betimleyen Paris, Hera, Afrodit, Athena ve Thetis figüreri. Bunlar haricinde forumda çeşmeyi süsledikleri tahmin edilen pek çok deniz kızı, deniz atı ve yunus heykelleri bulunmaktaydı.
Palladion
Koruyucu gücü olduğuna inanılan bu heykel Tanrıça Athena’nın silahlı halini resmediyordu ve söylenilene göre Konstantin’in emriyle Roma’dan getirilmişti.
Troya dönemine dayanan efsaneye göre heykel şehre gökten düşmüş. Odysseus ve Diomedes’in heykeli alıp götürmeleriyle Troya şehrinin fethi mümkün olmuş. Roma geleneğine göre ise heykel Romulus ve Remus’un atası olan Troyalı kahraman Aeneas tarafından kurtarılmış ve Lavinium’a getirilmiş, oradan da Roma’ya gelmiş.
Heykel Roma’da Vesta Tapınağında tutuluyordu ve yine aynı tapınakta bulunan, Vesta rahibeleri tarafından sürekli canlı tutulan kutsal ateş gibi Roma’nın sürekliliğini sembolize ediyor ve şehrin güvenliğini garanti ediyordu. Konstantinopolis’e de büyük ihtimalle aynı sebeple getirilen heykel şehri ve imparatorluğu Troya tarihinden gelen kesintisiz bir bütün olarak sergiliyor ve İmparatorluğa meşruiyet kazandırıyordu.
Konstantin Sütunu
İlk yapıldığında sütun 50 metre yüksekliğindeydi ve 9 porfir tamburdan oluşuyordu. Sütunun tepesinde imparatoru güneş tanrısı olarak betimleyen bronz bir heykel bulunuyordu. Bu çıplak bronz figürün başında ışınlı bir taç vardı, sol elinde bir küre, sağ elinde ise bir mızrak bulunuyordu.
Sütunun dibinde; koruyucu gücü olduğuna inanılan Palladion, çeşitli azizlerin resimleri ile rölikleri ve İsa’nın çarmıha gerildiği haça ait olduğuna inanılan parçalar bulunuyordu.
Sütun Bizans tarihi boyunca çeşitli sebeplerle hasar görmüştür. 418 yılında bir fırtına sonucunda sütunun alt kısmından bir parça kopması sebebiyle tüm tamburlar demir halkalarla sağlamlaştırılır.
Şehirdeki merkezi konumundan dolayı sütun sık sık yangınlara maruz kalmıştır. Bu yangınlar 465, 475, 497/498, 509, 512, 532, 582 ve 603 yıllarında gerçekleşir. 532 yangınında forumun portikoları da kısmen zarar görür.
Konstantin heykelinin elindeki küre 480’de ve 542 ile 869 yıllarındaki depremlerde düşer. 1105 yılında ise fırtına sonuncunda Konstantin heykeli ve 3 tambur düşer ve pek çok can kaybına sebep olur. Sütun I. Manuel Komnenos döneminin başlarında onarılır ve sütunun tepesindeki korint düzenindeki sütun başlığına yeni bir yazıt yazdırılır: “Zamanla tahrip olmuş olan bu ilahi eseri, dindar İmparator Manuel restore ettirmiştir”. Bu sefer sütunun zirvesine Konstantin heykelinin yerine bir haç yerleştirilir.
Osmanlı döneminde ise sütunun üzerindeki haç kaldırılır. Forum bu dönemde meydan işlevini yitirse de sütun anıtsal niteliğini sürdürür. 1515 yılında çıkan yangın sonucu zarar gören sütun demir çemberlerle sağlamlaştırılır ve günümüzde de kullanılan Çemberlitaş ismiyle anılmaya başlar.
Sütun 1587 yılında bir yangında hasar görür ve yakınlardaki 1000’den fazla ev yanar. 1648’de depremde ve 1652 ile 1660’ta yine yangınlarda sütun tekrar hasar görür. Sultan II. Mustafa döneminde (1695-1703) 1701 yılında sütunun orijinal kaidesinin üzerine örme taştan yeni bir kaide inşa edilir ve sütun 10,9 metre yüksekliğe kadar bu şekilde sağlama alınır.
1865 yılındaki Hocapaşa yangınından önce Sütun yoğun bir yapılaşmanın ortasında olduğundan, yangın sonucu çevredeki evlerin yıkılmasıyla bugünkü Çemberlitaş Meydan’ını oluşturan üçgen şekilli alan açılmıştır.
Sütunun çevresindeki demir çemberlerin kırılması ve bozulması üzerine 1908 yılında Mimar Vedat Bey ve Mimar Paoli sütunun durumu ile ilgili bir rapor hazırlamışlardır ve 1909 yılında sütun onarılmıştır. 1919-1923 yıllarında sütunun altında Kutsal kalıntıların bulunduğu söylentisi üzerine yakınlardaki bir kahvehaneden kaçak kazı yapılmıştır.
C. Vett ve E. Mamboury’nin 1929-30 yıllarında sütun kaidesi ile ilgili yürüttükleri arkeolojik çalışmada sütunun altında olduğuna inanılan röliklerle ilgili bir sonuca ulaşılamamıştır ancak sütun kaidesinin günümüz sokak seviyesinin 2,35 metre altında olduğu anlaşılmıştır. Ayrıca yine bu arkeolojik çalışmada Türk döneminden kalma su yolu ve Byzantion dönemi nekropol kalıntılarına ulaşılmıştır.
1955 yılında Sütun ciddi bir restorasyondan geçmiş ve porfir tamburların ve taşların aralarındaki boşluklar ve çatlaklar doldurulup demir çemberler yenilenmiştir.1999 depreminden sonra zarar gören sütunun restorasyonuna 2003 yılında başlanmıştır ve 2010 yılında tamamlanmıştır.
Günümüzde sütun yaklaşık 35 metre yüksekliğindedir ve görünürde 10,9 metre yüksekliğindeki taş kılıf kaide, 6 porfir tambur ve en tepedeki mermer korint düzenindeki yazıtlı sütun başlığından oluşmaktadır.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Byzantium 1200 | Forum of Constantine 1 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ a b c d Albrecht Berger (1988). Unterschungen zu den Patria Konstantinupoleos (Almanca). Dr. Rudolf Habelt.
- ^ a b c d e f g h i j k l Wolfgang Müller-Wiener (1977). Bildlexikon zur Topografie Istanbuls (Almanca).
- ^ Murat Belge (1993). İstanbul Gezi Rehberi. Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
- ^ a b c d e Sarah Bassett (2004). The Urban Image of Late Antique Constantinople (İngilizce). Cambridge University Press.
- ^ a b c d e f g Bediha Ulutürk (2010). İstanbul’daki geç antik ve Bizans Dönemine Ait Dikilitaşların Kent İçindeki konumları ve Geçirdikleri Tarihsel Değişim.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Konstantin Forumu Yunanca Foros Kwnstantinoy Foros Konstandinou imparator I Konstantin tarafindan yeni baskenti Konstantinopolis in merkez meydani islevini gormesi icin yaptirilmistir Kentin bu ilk forumu Septimius Severus doneminden kalma Byzantion kent surlarinin ana kapisinin hemen onune insa edilmistir Dairesel meydanin dogu ve batisinda kentin ana caddesi olan Mese ye cikan iki anitsal gecit bulunmaktaydi Forumun merkezinde gunumuzde de ayakta olan ve Cemberlitas olarak bilinen porfir sutun yer almaktadir Forum 328 deki insasindan 1204 te yagmalanmasina kadar buyuk olcude bozulmadan varligini surdurmustur Konstantin ForumuLatince Forum Constantini Yunanca Foros Kwnstantinoy Foros KonstandinouForumun bir parcasi olan kilit tasi Istanbul Arkeoloji Muzesi nde bulunurKonstantin Forumu ve cevresinin harita cizimiKonumSeptimius Severus doneminden kalma Byzantion kent surlarinin ana kapisinin hemen onuBolgeIstanbulKoordinatlar41 0 32 4 K 28 58 15 6 D 41 00000 K 28 971000 D 41 00000 28 971000TurForumTarihceKurulus328 1695 yil once 328 Terk edilis1204 yilinda Haclilarca yagmalandiKultur ler Roma Imparatorlugu Bizans ImparatorluguSit ayrintilariDurumGunumuze bazi heykeller kabartmalar ve sutunlar kalmistirKamusal erisimEvetMimariMimari bicimAntik Roma mimarisiForumun Genel Ozellikleri ve TarihcesiSehrin Konstantinopolis olarak yeniden insasindan once forumun bulundugu alan Byzantion kent surlarinin disinda kaliyor ve sehir icin nekropol mezarlik olarak islev goruyordu Forum insa edilirken bu nekropolun uzerine toprak dolgu yapilarak alan 1 5 metre yukseltilir Iki katli portikolarla cevrili dairesel forumun merkezinde gunumuzde Cemberlitas olarak bilinen Konstantin Sutunu yer almaktaydi Sutun bazi anlatilara gore Roma sehrinden getirilip 328 yilinda dikildi Ilk yapildiginda sutunun tepesinde I Konstantin in bronz heykeli bulunuyordu Dikdortgen yerine oval sekilli forumlar Gec Antik donemde ortaya cikan nispeten yeni bir gelismeydi ve Levant bolgesindeki kucuk kentlerden Bizans sehirlerine yayildi Konstantin Forumu oval sekli ve sutunlu Mese caddesiyle ozellikle Urdun deki Gerasa antik kentinin forumuyla buyuk benzerlik gostermektedir Imparator I Basileios un 867 886 hukumdarliginin baslarinda portikolardan birinin icinde Meryem e adanan kucuk bir kilise insa edilir Bu kilise zafer torenlerinde kullanilmaktaydi 1105 yilindaki bir firtina sirasinda zaten daha onceden depremlerle zarar gormus Konstantin sutununun tepesindeki heykel ve 3 tamburu dusmustur I Manuel Komnenos 1143 1190 doneminde sutun buyuk bir onarimdan gecti ve tepesine Konstantin heykelinin yerine bir hac kondu Bunun sonucunda sutun gec donem Bizanslilarca Hac sutun adiyla anilmaya baslamistir Forumun kuzeyinde senato binasi guneyinde ise anitsal bir cesme bulunmaktaydi Hem senato binasi hem de cesme pek cok heykele ev sahipligi yapmaktaydi ancak bu heykellerin cogu 1204 teki Latin istilasinda yagmalandi Osmanli fethinden sonra Konstantin sutununun uzerindeki hac kaldirilir ve forum yapilasmaya acilarak meydan ozelligini kaybetmeye baslar 1496 yilinda forumun alaninin batisinda bir kisminda Gazi Atik Ali Pasa Camii nin insasina baslanir Kalan bos alanlar ise Tavuk Pazari olarak anilmaya baslar ve alana pek cok ahsap tezgah kurulur 1515 yilinda sutun yangindan zarar gorur ve demir cemberlerle saglamlastirilir bu da sutunun daha sonralari Cemberlitas adiyla anilmasina yol acar Forumun guney alaninda ise gunumuzde Darussafaka is haninin bulundugu yerde surekli elcilikler kurulmadan once Osmanli ya gelen elcilerin konakladigi Elci Hani vardi Forumdaki HeykellerForum Konstantin Sutunu ve bronz heykeli disinda 30 kadar daha anita ev sahipligi yapiyordu Bunlar arasinda yeni baskent Konstantinopolis i ayni Roma sehri gibi Troya kokenine baglayacak anitlar one cikmaktadir Palladion olarak bilinen koruyucu Athena heykeli Paris in Yargisi ni betimleyen Paris Hera Afrodit Athena ve Thetis figureri Bunlar haricinde forumda cesmeyi susledikleri tahmin edilen pek cok deniz kizi deniz ati ve yunus heykelleri bulunmaktaydi Palladion Koruyucu gucu olduguna inanilan bu heykel Tanrica Athena nin silahli halini resmediyordu ve soylenilene gore Konstantin in emriyle Roma dan getirilmisti Troya donemine dayanan efsaneye gore heykel sehre gokten dusmus Odysseus ve Diomedes in heykeli alip goturmeleriyle Troya sehrinin fethi mumkun olmus Roma gelenegine gore ise heykel Romulus ve Remus un atasi olan Troyali kahraman Aeneas tarafindan kurtarilmis ve Lavinium a getirilmis oradan da Roma ya gelmis Heykel Roma da Vesta Tapinaginda tutuluyordu ve yine ayni tapinakta bulunan Vesta rahibeleri tarafindan surekli canli tutulan kutsal ates gibi Roma nin surekliligini sembolize ediyor ve sehrin guvenligini garanti ediyordu Konstantinopolis e de buyuk ihtimalle ayni sebeple getirilen heykel sehri ve imparatorlugu Troya tarihinden gelen kesintisiz bir butun olarak sergiliyor ve Imparatorluga mesruiyet kazandiriyordu Konstantin SutunuCemberlitas Konstantin Sutunu Ilk yapildiginda sutun 50 metre yuksekligindeydi ve 9 porfir tamburdan olusuyordu Sutunun tepesinde imparatoru gunes tanrisi olarak betimleyen bronz bir heykel bulunuyordu Bu ciplak bronz figurun basinda isinli bir tac vardi sol elinde bir kure sag elinde ise bir mizrak bulunuyordu Sutunun dibinde koruyucu gucu olduguna inanilan Palladion cesitli azizlerin resimleri ile rolikleri ve Isa nin carmiha gerildigi haca ait olduguna inanilan parcalar bulunuyordu Sutun Bizans tarihi boyunca cesitli sebeplerle hasar gormustur 418 yilinda bir firtina sonucunda sutunun alt kismindan bir parca kopmasi sebebiyle tum tamburlar demir halkalarla saglamlastirilir Sehirdeki merkezi konumundan dolayi sutun sik sik yanginlara maruz kalmistir Bu yanginlar 465 475 497 498 509 512 532 582 ve 603 yillarinda gerceklesir 532 yangininda forumun portikolari da kismen zarar gorur Konstantin heykelinin elindeki kure 480 de ve 542 ile 869 yillarindaki depremlerde duser 1105 yilinda ise firtina sonuncunda Konstantin heykeli ve 3 tambur duser ve pek cok can kaybina sebep olur Sutun I Manuel Komnenos doneminin baslarinda onarilir ve sutunun tepesindeki korint duzenindeki sutun basligina yeni bir yazit yazdirilir Zamanla tahrip olmus olan bu ilahi eseri dindar Imparator Manuel restore ettirmistir Bu sefer sutunun zirvesine Konstantin heykelinin yerine bir hac yerlestirilir Osmanli doneminde ise sutunun uzerindeki hac kaldirilir Forum bu donemde meydan islevini yitirse de sutun anitsal niteligini surdurur 1515 yilinda cikan yangin sonucu zarar goren sutun demir cemberlerle saglamlastirilir ve gunumuzde de kullanilan Cemberlitas ismiyle anilmaya baslar Sutun 1587 yilinda bir yanginda hasar gorur ve yakinlardaki 1000 den fazla ev yanar 1648 de depremde ve 1652 ile 1660 ta yine yanginlarda sutun tekrar hasar gorur Sultan II Mustafa doneminde 1695 1703 1701 yilinda sutunun orijinal kaidesinin uzerine orme tastan yeni bir kaide insa edilir ve sutun 10 9 metre yukseklige kadar bu sekilde saglama alinir 1865 yilindaki Hocapasa yanginindan once Sutun yogun bir yapilasmanin ortasinda oldugundan yangin sonucu cevredeki evlerin yikilmasiyla bugunku Cemberlitas Meydan ini olusturan ucgen sekilli alan acilmistir Sutunun cevresindeki demir cemberlerin kirilmasi ve bozulmasi uzerine 1908 yilinda Mimar Vedat Bey ve Mimar Paoli sutunun durumu ile ilgili bir rapor hazirlamislardir ve 1909 yilinda sutun onarilmistir 1919 1923 yillarinda sutunun altinda Kutsal kalintilarin bulundugu soylentisi uzerine yakinlardaki bir kahvehaneden kacak kazi yapilmistir C Vett ve E Mamboury nin 1929 30 yillarinda sutun kaidesi ile ilgili yuruttukleri arkeolojik calismada sutunun altinda olduguna inanilan roliklerle ilgili bir sonuca ulasilamamistir ancak sutun kaidesinin gunumuz sokak seviyesinin 2 35 metre altinda oldugu anlasilmistir Ayrica yine bu arkeolojik calismada Turk doneminden kalma su yolu ve Byzantion donemi nekropol kalintilarina ulasilmistir 1955 yilinda Sutun ciddi bir restorasyondan gecmis ve porfir tamburlarin ve taslarin aralarindaki bosluklar ve catlaklar doldurulup demir cemberler yenilenmistir 1999 depreminden sonra zarar goren sutunun restorasyonuna 2003 yilinda baslanmistir ve 2010 yilinda tamamlanmistir Gunumuzde sutun yaklasik 35 metre yuksekligindedir ve gorunurde 10 9 metre yuksekligindeki tas kilif kaide 6 porfir tambur ve en tepedeki mermer korint duzenindeki yazitli sutun basligindan olusmaktadir Ayrica bakinizRoma Forumu Imparatorluk Forumlari Arkadios Forumu Teodosus Forumu AugustaionDis baglantilarByzantium 1200 Forum of Constantine 1 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca a b c d Albrecht Berger 1988 Unterschungen zu den Patria Konstantinupoleos Almanca Dr Rudolf Habelt a b c d e f g h i j k l Wolfgang Muller Wiener 1977 Bildlexikon zur Topografie Istanbuls Almanca Murat Belge 1993 Istanbul Gezi Rehberi Tarih Vakfi Yurt Yayinlari a b c d e Sarah Bassett 2004 The Urban Image of Late Antique Constantinople Ingilizce Cambridge University Press a b c d e f g Bediha Uluturk 2010 Istanbul daki gec antik ve Bizans Donemine Ait Dikilitaslarin Kent Icindeki konumlari ve Gecirdikleri Tarihsel Degisim