Kuvaterner'de İklim Değişmeleri'ne ve Kuaterner'de görülen iklim bilgilerine paleoklimatoloji verilerini kullanarak ulaşalır. Kuaterner, içinde bulunduğumuz zamandan 2.58 milyon yıl önce başlamış olan ve hala devam eden jeolojik devirdir. Paleoklimatoloji; tüm dünya tarihi ölçeğinde yapılan iklim değişiklikleri çalışmasıdır. Öncelikle kaya tortuları, buz tabakaları, mercan kabukları ve fosillerin içinde korunmuş verileri elde etmek için dünya ve yaşam bilimleri çeşitli yöntemler kullanır; daha sonra bu verileri dünyanın çeşitli iklim bölgelerinde atmosferik sistemin son durumlarını belirlemek için kullanır.
Geçmişte meydana gelen çevrede ve biyolojik çeşitlilikteki değişiklikler, mevcut durum ve kitlesel yok oluş üzerindeki iklim etkileri yansıtılır.
İklim değişmeleri açısından değerlendirme yapıldığında, Kuzey yarımkürede 2.7 milyon Pliosen sonlarında başlayan soğuma ve buzullaşma eğiliminin Kuvaterner’de devam ettiği görülür. Kuvaterner’de iklim sisteminin en önemli özelliği, Pliosen’de başlayan sıcaklıklardaki azalma eğiliminin yanı sıra sistemin yeni bir dengeye oturması ve bu nedenle periyodik olarak buzul çağları ve buzularası çağların birbirini izlemesidir.
Bu çağın en önemli özelliği iklim salınımlarıdır. Pleyistosen (en yeniçağ), Kuvaterner’in bütününe yakınını kapsayan büyük bölümüdür. Bu dönemde, iklim salınımları önceleri 41 by’lık yerin eksen eğimindeki salınımlara uygun olarak sürmüş, son 800 by’lık döneminde ise yerin güneş etrafında döndüğü (yörüngenin basıklığındaki) (dışmerkezlik) 100 by’lık periyodik değişmelere uyduğu belirlenmiştir. Bugün, son buzul çağını izleyen bir sıcak dönem sürmektedir. Bu dönem, insanlık kültür tarihi bakımından özel bir önem taşıdığı için Kuvaterner’in ayrı bir zaman dilimi olarak göz önüne alınmış ve Holosen (dönem) olarak adlandırılmıştır. Yaklaşık son 12 by’lık süreyi kapsayan bu çağı, önceki buzularası çağlara bakıldığında yeni bir buzul çağının izleyebileceği varsayılmaktadır. Bu durumda Holosen bir buzularası çağ olarak değerlendirilmekle birlikte, bugünkü durumuyla daha çok buzul sonrası (postglasyal) çağ olarak nitelenmektedir.
Yerin güneşten aldığı enerji miktarı ve bu enerjinin yeryüzündeki dağılışında meydana gelen değişmeler özellikle geri besleme mekanizmaları ile belirgin iklim değişmelerine dönüşmektedir. Bunların başında kar-buzul örtülü alanların albedosunun oluşturduğu geri besleme gelmektedir.
Atmosferdeki karbondioksit (CO₂) ve metan (CH₄) oranlarının sıcak dönemlerde artması, soğuk dönemlerde azalması da iklim değişmeleri ile çok belirgin bir uyumluluk göstermektedir.
Kuvaterner iklim değişmelerinin en önemli etkilerinden biri de deniz seviyesi üzerinde meydana gelmiştir. Buzul çağlarında kıtalarda gelişen buzulların çok büyük hacimlere ulaşması okyanus ve denizlerdeki su kütlesinin azalmasına, bu nedenle dünya denizlerinin seviyesinin alçalmasına neden olmuştur. Son buzul çağında bu alçalmanın 130 m kadar olduğu belirlenmiştir. Böylece kıta şelfinin geniş olduğu Pasifik ve Atlantik okyanuslarının kuzey kesimlerinde geniş alanlar karalaşmış ve yüksek enlemlerdeki kıtasal örtü buzullarının alanı bu yolla da artmıştır. Son buzul çağını izleyen ısınma döneminde ise eriyerek küçülen buzullardan denizlere çok büyük hacimde su döndüğü için deniz seviyesi yeniden yükselmiştir. Bu süreç, devamlı ve düzenli bir gidiş göstermemiş, sıcaklık artışındaki değişmelere uygun olarak farklı hızlarda sürmüştür.
Galeri
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Kazancı, N., Gürbüz, Alper. (2012). Kuvaterner Bilimi. Ankara Üniversitesi Yayınları s.65-66, 69
Erlat, E. (2010). İklim Sistemi ve İklim Değişmeleri. Ege Üniversitesi Yayınları s.144-145
http://en.wikipedia.org/wiki/Paleoclimatology 4 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kuvaterner de Iklim Degismeleri ne ve Kuaterner de gorulen iklim bilgilerine paleoklimatoloji verilerini kullanarak ulasalir Kuaterner icinde bulundugumuz zamandan 2 58 milyon yil once baslamis olan ve hala devam eden jeolojik devirdir Paleoklimatoloji tum dunya tarihi olceginde yapilan iklim degisiklikleri calismasidir Oncelikle kaya tortulari buz tabakalari mercan kabuklari ve fosillerin icinde korunmus verileri elde etmek icin dunya ve yasam bilimleri cesitli yontemler kullanir daha sonra bu verileri dunyanin cesitli iklim bolgelerinde atmosferik sistemin son durumlarini belirlemek icin kullanir Dunya nin simdiki buzul caginin son en yuksek buzul seviyesi Crowley TJ 1995 Gecmiste meydana gelen cevrede ve biyolojik cesitlilikteki degisiklikler mevcut durum ve kitlesel yok olus uzerindeki iklim etkileri yansitilir Son 400 000 yilda Vostok buz cekirdeginde cok fazla gorulen sicaklik degisimleri karbondioksit ve toz yogunlugu Iklim degismeleri acisindan degerlendirme yapildiginda Kuzey yarimkurede 2 7 milyon Pliosen sonlarinda baslayan soguma ve buzullasma egiliminin Kuvaterner de devam ettigi gorulur Kuvaterner de iklim sisteminin en onemli ozelligi Pliosen de baslayan sicakliklardaki azalma egiliminin yani sira sistemin yeni bir dengeye oturmasi ve bu nedenle periyodik olarak buzul caglari ve buzularasi caglarin birbirini izlemesidir Buz Devri Haritasi Kuzey Almanya ve Kuzey komsulari Kirmizi Weichselian buzul en yuksek siniri Sari Saale buzul en yuksek seviyede Drenthe sahne mavi Elster buzul en fazla buzullasma Bu cagin en onemli ozelligi iklim salinimlaridir Pleyistosen en yenicag Kuvaterner in butunune yakinini kapsayan buyuk bolumudur Bu donemde iklim salinimlari onceleri 41 by lik yerin eksen egimindeki salinimlara uygun olarak surmus son 800 by lik doneminde ise yerin gunes etrafinda dondugu yorungenin basikligindaki dismerkezlik 100 by lik periyodik degismelere uydugu belirlenmistir Bugun son buzul cagini izleyen bir sicak donem surmektedir Bu donem insanlik kultur tarihi bakimindan ozel bir onem tasidigi icin Kuvaterner in ayri bir zaman dilimi olarak goz onune alinmis ve Holosen donem olarak adlandirilmistir Yaklasik son 12 by lik sureyi kapsayan bu cagi onceki buzularasi caglara bakildiginda yeni bir buzul caginin izleyebilecegi varsayilmaktadir Bu durumda Holosen bir buzularasi cag olarak degerlendirilmekle birlikte bugunku durumuyla daha cok buzul sonrasi postglasyal cag olarak nitelenmektedir Yerin gunesten aldigi enerji miktari ve bu enerjinin yeryuzundeki dagilisinda meydana gelen degismeler ozellikle geri besleme mekanizmalari ile belirgin iklim degismelerine donusmektedir Bunlarin basinda kar buzul ortulu alanlarin albedosunun olusturdugu geri besleme gelmektedir Atmosferdeki karbondioksit CO ve metan CH oranlarinin sicak donemlerde artmasi soguk donemlerde azalmasi da iklim degismeleri ile cok belirgin bir uyumluluk gostermektedir Kuvaterner iklim degismelerinin en onemli etkilerinden biri de deniz seviyesi uzerinde meydana gelmistir Buzul caglarinda kitalarda gelisen buzullarin cok buyuk hacimlere ulasmasi okyanus ve denizlerdeki su kutlesinin azalmasina bu nedenle dunya denizlerinin seviyesinin alcalmasina neden olmustur Son buzul caginda bu alcalmanin 130 m kadar oldugu belirlenmistir Boylece kita selfinin genis oldugu Pasifik ve Atlantik okyanuslarinin kuzey kesimlerinde genis alanlar karalasmis ve yuksek enlemlerdeki kitasal ortu buzullarinin alani bu yolla da artmistir Son buzul cagini izleyen isinma doneminde ise eriyerek kuculen buzullardan denizlere cok buyuk hacimde su dondugu icin deniz seviyesi yeniden yukselmistir Bu surec devamli ve duzenli bir gidis gostermemis sicaklik artisindaki degismelere uygun olarak farkli hizlarda surmustur GaleriSon birkac yil boyunca buzul ve buzularasi caglarda art arda dalgalanan tortu kayitlarinin gosterimiSon buzul ve buzularasi caglarda sicaklik ve degisen buz hacminin gosterimi Kuzey yarimkurede buzullasma buzul gri en yuksek ve en dusuk buzularasi siyah Guney yarimkurede buzullasma buzul gri en yuksek ve en dusuk buzularasi siyah Son buzul caglari boyunca kuzey yarikurenin buzullasmasi kalinligi 3 4 km ye ulasan buz tabakalari deniz seviyesinin 120 m dusmesine neden olmustur Buz caginda buzullasmanin tipik sonuclari Iskandinavya Fiyortlar ve gollerin gosterimi Ayrica bakinizKuvaterner Tarihlendirme Yontemleri Kuvaterner Uzerine Bilimsel Arastirmalar Kuvaterner bilimi Kuaterner de yok olma olaylari Kuvaterner de deniz seviyesi degismeleriKaynakcaKazanci N Gurbuz Alper 2012 Kuvaterner Bilimi Ankara Universitesi Yayinlari s 65 66 69 Erlat E 2010 Iklim Sistemi ve Iklim Degismeleri Ege Universitesi Yayinlari s 144 145 http en wikipedia org wiki Paleoclimatology 4 Mayis 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi