Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kuşanlar, Hindistan’ın kuzeyinde M.Ö. 2. yüzyılın ikinci yarısında hüküm sürmüş bir hanedan. Batılı kaynaklarda Sogdiana ve Bactria, Çin kaynaklarında ise Tai Hsia diye adlandırılan, bugün Afganistan'ın kuzey kesiminde Ceyhun Irmağı ile Hindukuş Dağları arasında kalan bölgenin Orta Asya kavimleri istilası sonucunda, M.Ö. 3. yüzyılda kurulmuş olan Grek Baktriya Krallığı çökmüş ve yerine M.S. 1. yüzyılda yerli kayıtlara göre Kuşan, Çin kaynaklarına göre ise Ta-Yüeh-chih adında kurulan devlettir. Kuşanlar, Yüeçi Konfederasyonun beş bölümünden biriydi, ve yüksek ihtimalle İrani veya Tohar, Ön Hint-AvrupalıKansu'dan göç eden ve eski Baktriya'ya yerleşen göçebe insanlardır. Kuşanlar ilk dönemler muhtemelen idari işlerde Yunancayı kullanıyorlardı, ancak kısa sürede Bactrian dilini kullanmaya başladılar. Kurucu hanedanın Türk kökenli olduğuna dair çeşitli iddialar da vardır. Öyle ki bir Keşmir tarihçisi olan Kalhana’nın Rajatarangini’sinde zikredilen “Turushkanvaya” ismidir. Grandhara bölgesinde Türk asıllı krallar olduğundan bahseder.
Kuşan İmparatorluğu Κοϸανο Βασιλεία Κοσσανῶν कुषाण वंश | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 30-375 | |||||||||||||||
 Joppen'in 1907 tarihli Hindistan Tarihi Atlası'ndan, Kanişka'nın hükümdarlığı sırasında Kuşan İmparatorluğu'nu gösteren yüksek çözünürlüklü bir MS 2. Yüzyıl Hindistan haritası | |||||||||||||||
| Başkent | Peşaver Taxila Mathura | ||||||||||||||
| Resmî dil(ler) | Koini Grekçesi (y. 127'ye kadar resmi) Baktarça (y. 127'den itibaren resmi) | ||||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Sanskrit | ||||||||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||||||||
| İmparator | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Tarihî dönem | Klasik Antik Çağ | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||||||||
| 70 | 2.000.000 km2 | ||||||||||||||
| 200 | 2.500.000 km2 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Günümüzdeki durumu | |||||||||||||||
Kuruluş
Yüeçiler'in bir kolu olan Kuşanlar, M.Ö. 3. yüzyıldan itibaren Çin'in batısındaki Kansu bölgesindeki yurtlarından, Hunlar'la yaptıkları çatışmalarda yenik düştükleri için batıya göç etmişlerdir. Yol boyunca Vusun ve Sakalar ile mücadele ederek Afganistan'ın kuzeyine ulaşmışlar ve burada Kuşan İmparatorluğu'nu kurmuşlardır.
Yayılma
M.Ö 2. yüzyılda Hellenistik Greko-Bactria Krallığının yıkılmasıyla Baktriya bölgesini ele geçiren Yüeçiler'den yerleşik hayata geçen beş kabile burada yerel halkla birlikte varlıklarını sürdürmeye başlamışlardır. Bir süre sonra günümüz Afganistan'ının kuzeyinde yaşayan ve yabguların idaresindeki bu beş kabile, kabilelerden biri olan Guishuang (Kuşanlar) yabgusunun etrafında birleşerek M.S. 1. yüzyılda Kuşanlar adıyla devlet kurdular. 1. yüzyılın ikinci yarısında Kujula Kadphises önderliğinde güneye ilerleyerek Taxila ve Kabil gibi önemli yerleri ele geçirdikten sonra Hindistan'a doğru ilerleyişlerini sürdürdüler. Kuşhanlar, Partlar'ı yenmiş, Ganj Nehri boyunca kuzey Hindistan'ı bütünüyle kontrol altına almışlardır. Diğer taraftan Türkistan'ın büyük bir bölümü Kuşan hakimiyetine girmiştir.
Çöküş
2. yüzyıldan itibaren zayıflamaya başlayan Kuşanlar, önce Sasanilere yenilmişler ve Pencap'ın kuzeyini terk etmek zorunda kalmışlardır. Bu dönemde giderek güçlenen Akhunlar, 385 - 420 yıllarında Ceyhun Irmağı'nı geçerek, Kuşanları Peşaver ve çevresinden çekilmeye zorlamışlardır. Kuşanların direnmesine rağmen Akhunlar, önce Belh'i, daha sonra Afganistan ve Kuzey Hindistan'daki Kuşan beyliklerini ele geçirmişlerdir.
Ticaret ve Dış İlişkiler
Kuşanlar döneminde Hindistan ile Roma İmparatorluğu arasındaki ticaret gelişmiş, İran bütünüyle bu ticaretin dışında bırakılmıştır. Kuşanlar hem kara hem de deniz ulaşımına hakim olmuştur. Kuşan siyasi birliği ile geçen bu dönem, Hindistan ve Türkistan'ın müreffeh bir dönem geçirmesini sağlamıştır.
Kuşanlar var oldukları dönemde, dünyanın en büyük dört devletinden birisidir. Kırk yıl kadar dünya güç dengesini elinde tutmuştur. Kuşanların en güçlü hükümdarlarından olan , Hint, İran, Çin ve Roma hükümdarlarının unvanlarını bir arada kendisini tanımlamak üzere kullanmak hakkını kendinde gösterecek başarıya ulaşmıştır.
Din, kültür ve sanat
Kuşanlar, Budizm ve Hinduizm başta olmak üzere, Hindistan'daki bütün dinlere ve kültürlere eşit oranda saygı göstermiştir. Bu anlayış sonucu özgün bir Kuşan - Hint sanatı doğmuştur. Kuşan - Hint ekolü arasında Saka-Türk süvarilerinin heykelleri önemli yer tutar.
Kaynakça
- ^ a b c Türkeş-Günay, Umay (2007). Türklerin Tarihi Geçmişten Geleceğe. Ankara: Akçağ Yayınları.
- ^ Runion, Meredith L. (2007). The history of Afghanistan. Westport: Greenwood Press. s. 46. ISBN .
The Yuezhi people conquered Bactria in the second century BCE. and divided the country into five chiefdoms, one of which would become the Kushan Empire. Recognizing the importance of unification, these five tribes combined under the one dominate Kushan tribe, and the primary rulers descended from the Yuezhi.
- ^ a b Liu, Xinrui (2001). Adas, Michael (Ed.). Agricultural and pastoral societies in ancient and classical history. Philadelphia: Temple University Press. s. 156. ISBN .
- ^ Enoki, Koshelenko & Haidary 1994, ss. 171–191
- ^ . "Ancient Iran: The movement of Iranian peoples". . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
At the end of the 3rd century, there began in Chinese Turkistan a long migration of the Yuezhi, an Iranian people who invaded Bactria about 130 bc, putting an end to the Greco-Bactrian kingdom there. (In the 1st century bc they created the Kushān dynasty, whose rule extended from Afghanistan to the Ganges River and from Russian Turkistan to the estuary of the Indus.)
- ^ Pulleyblank 1966, ss. 9–39
- ^ Mallory 1989, ss. 59–60
- ^ Mallory 1997, ss. 591–593
- ^ Mallory & Mair (2000), ss. 270–297.
- ^ a b Loewe & Shaughnessy 1999, ss. 87–88
- ^ (Ekim 2003). . Transoxiana Webfestschrift. 1 (Ēran ud Anērān). Transoxiana. 18 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- ^ "Zhang Qian". . Erişim tarihi: 29 Mayıs 2015.
- ^ West 2009, ss. 713–717
- ^ "They are, by almost unanimous opinion, Indo-Europeans, probably the most oriental of those who occupied the steppes." Roux, p.90
- ^ The Bactrian (discovered in 1993 and deciphered in 2000) records that the Kushan king (c. 127 AD), discarded Greek (Ionian) as the language of administration and adopted Bactrian ("Arya language"), from Falk (2001): "The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣâṇas." Harry Falk. Silk Road Art and Archaeology VII, p. 133.
- ^ Ritual, State, and History in South Asia: Essays in Honour of J.C. Heesterman ,J. C. Heesterman,Albert W. Van den Hoek,Dirk s.767
- ^ Jammu & Kashmir: A State in Turbulence ,Narendra Sahagala s.15
- ^ The Cambridge History of Iran: Seleucid Parthian, E. Yarshater s.958
- ^ Al-Hind the Making of the Indo-Islamic World: The Slave Kings ,André Wink s.75
- ^ Tezcan, Mehmet. Kuşanşarın Menşei.
- ^ Kayalı, Y., Hindistan Kuşan İmparatorluğunun Yükselme Dönemi ve Kral Kanişka (MS 78-99).Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, Sayı: 55,, S:189-204, 2015. URL:http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/2047/21249.pdf 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Erişim: 2016-12-02
- ^ Narain, Awadh K. Kuşan Devleti (Hintçe).
- ^ Cöhce, Salim. Hindistan'da ilk Türk Hakimiyeti, Kuşanlar ve Ak Hunlar.
Dış bağlantılar
- Dr. Mehmet TEZCAN, Yabgu Unvanı ve Kullanımı 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- H. Hilal ŞAHİN, Osmanlı - Hint İlişkilerine Genel Bir Bakış 22 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kusanlar Hindistan in kuzeyinde M O 2 yuzyilin ikinci yarisinda hukum surmus bir hanedan Batili kaynaklarda Sogdiana ve Bactria Cin kaynaklarinda ise Tai Hsia diye adlandirilan bugun Afganistan in kuzey kesiminde Ceyhun Irmagi ile Hindukus Daglari arasinda kalan bolgenin Orta Asya kavimleri istilasi sonucunda M O 3 yuzyilda kurulmus olan Grek Baktriya Kralligi cokmus ve yerine M S 1 yuzyilda yerli kayitlara gore Kusan Cin kaynaklarina gore ise Ta Yueh chih adinda kurulan devlettir Kusanlar Yueci Konfederasyonun bes bolumunden biriydi ve yuksek ihtimalle Irani veya Tohar On Hint AvrupaliKansu dan goc eden ve eski Baktriya ya yerlesen gocebe insanlardir Kusanlar ilk donemler muhtemelen idari islerde Yunancayi kullaniyorlardi ancak kisa surede Bactrian dilini kullanmaya basladilar Kurucu hanedanin Turk kokenli olduguna dair cesitli iddialar da vardir Oyle ki bir Kesmir tarihcisi olan Kalhana nin Rajatarangini sinde zikredilen Turushkanvaya ismidir Grandhara bolgesinde Turk asilli krallar oldugundan bahseder Kusan ImparatorluguKoϸano Basileia Kossanῶn क ष ण व श30 375Joppen in 1907 tarihli Hindistan Tarihi Atlasi ndan Kaniska nin hukumdarligi sirasinda Kusan Imparatorlugu nu gosteren yuksek cozunurluklu bir MS 2 Yuzyil Hindistan haritasiBaskentPesaver Taxila MathuraResmi dil ler Koini Grekcesi y 127 ye kadar resmi Baktarca y 127 den itibaren resmi Yaygin dil ler SanskritHukumetMonarsiImparator 30 80 350 375Tarihi donemKlasik Antik Cag Kurulusu30 Dagilisi375Yuzolcumu702 000 000 km22002 500 000 km2Onculler ArdillarHint GreklerHint Iskitler Sasani ImparatorluguGupta ImparatorluguKidarit KralligiGunumuzdeki durumuCin Tacikistan Kirgizistan Ozbekistan Turkmenistan Kazakistan Afganistan Pakistan HindistanKurulusYueciler in bir kolu olan Kusanlar M O 3 yuzyildan itibaren Cin in batisindaki Kansu bolgesindeki yurtlarindan Hunlar la yaptiklari catismalarda yenik dustukleri icin batiya goc etmislerdir Yol boyunca Vusun ve Sakalar ile mucadele ederek Afganistan in kuzeyine ulasmislar ve burada Kusan Imparatorlugu nu kurmuslardir YayilmaBir Kusan Prensi Khalchayan Sarayi Ozbekistan M O 2 yuzyilda Hellenistik Greko Bactria Kralliginin yikilmasiyla Baktriya bolgesini ele geciren Yueciler den yerlesik hayata gecen bes kabile burada yerel halkla birlikte varliklarini surdurmeye baslamislardir Bir sure sonra gunumuz Afganistan inin kuzeyinde yasayan ve yabgularin idaresindeki bu bes kabile kabilelerden biri olan Guishuang Kusanlar yabgusunun etrafinda birleserek M S 1 yuzyilda Kusanlar adiyla devlet kurdular 1 yuzyilin ikinci yarisinda Kujula Kadphises onderliginde guneye ilerleyerek Taxila ve Kabil gibi onemli yerleri ele gecirdikten sonra Hindistan a dogru ilerleyislerini surdurduler Kushanlar Partlar i yenmis Ganj Nehri boyunca kuzey Hindistan i butunuyle kontrol altina almislardir Diger taraftan Turkistan in buyuk bir bolumu Kusan hakimiyetine girmistir Cokus2 yuzyildan itibaren zayiflamaya baslayan Kusanlar once Sasanilere yenilmisler ve Pencap in kuzeyini terk etmek zorunda kalmislardir Bu donemde giderek guclenen Akhunlar 385 420 yillarinda Ceyhun Irmagi ni gecerek Kusanlari Pesaver ve cevresinden cekilmeye zorlamislardir Kusanlarin direnmesine ragmen Akhunlar once Belh i daha sonra Afganistan ve Kuzey Hindistan daki Kusan beyliklerini ele gecirmislerdir Ticaret ve Dis Iliskileraltin sikkesi Yunan komutan ve Buda simgeli Kusanlar doneminde Hindistan ile Roma Imparatorlugu arasindaki ticaret gelismis Iran butunuyle bu ticaretin disinda birakilmistir Kusanlar hem kara hem de deniz ulasimina hakim olmustur Kusan siyasi birligi ile gecen bu donem Hindistan ve Turkistan in mureffeh bir donem gecirmesini saglamistir Kusanlar var olduklari donemde dunyanin en buyuk dort devletinden birisidir Kirk yil kadar dunya guc dengesini elinde tutmustur Kusanlarin en guclu hukumdarlarindan olan Hint Iran Cin ve Roma hukumdarlarinin unvanlarini bir arada kendisini tanimlamak uzere kullanmak hakkini kendinde gosterecek basariya ulasmistir Din kultur ve sanatCam kap uzerinde gladyator tasviri Begram 2 yuzyil Kusanlar Budizm ve Hinduizm basta olmak uzere Hindistan daki butun dinlere ve kulturlere esit oranda saygi gostermistir Bu anlayis sonucu ozgun bir Kusan Hint sanati dogmustur Kusan Hint ekolu arasinda Saka Turk suvarilerinin heykelleri onemli yer tutar Kaynakca a b c Turkes Gunay Umay 2007 Turklerin Tarihi Gecmisten Gelecege Ankara Akcag Yayinlari Runion Meredith L 2007 The history of Afghanistan Westport Greenwood Press s 46 ISBN 978 0 313 33798 7 The Yuezhi people conquered Bactria in the second century BCE and divided the country into five chiefdoms one of which would become the Kushan Empire Recognizing the importance of unification these five tribes combined under the one dominate Kushan tribe and the primary rulers descended from the Yuezhi a b Liu Xinrui 2001 Adas Michael Ed Agricultural and pastoral societies in ancient and classical history Philadelphia Temple University Press s 156 ISBN 978 1 56639 832 9 Enoki Koshelenko amp Haidary 1994 ss 171 191 Ancient Iran The movement of Iranian peoples Erisim tarihi 29 Mayis 2015 At the end of the 3rd century there began in Chinese Turkistan a long migration of the Yuezhi an Iranian people who invaded Bactria about 130 bc putting an end to the Greco Bactrian kingdom there In the 1st century bc they created the Kushan dynasty whose rule extended from Afghanistan to the Ganges River and from Russian Turkistan to the estuary of the Indus Pulleyblank 1966 ss 9 39 Mallory 1989 ss 59 60 Mallory 1997 ss 591 593 Mallory amp Mair 2000 ss 270 297 a b Loewe amp Shaughnessy 1999 ss 87 88 Ekim 2003 Transoxiana Webfestschrift 1 Eran ud Aneran Transoxiana 18 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Mayis 2015 Zhang Qian Erisim tarihi 29 Mayis 2015 West 2009 ss 713 717 They are by almost unanimous opinion Indo Europeans probably the most oriental of those who occupied the steppes Roux p 90 The Bactrian discovered in 1993 and deciphered in 2000 records that the Kushan king c 127 AD discarded Greek Ionian as the language of administration and adopted Bactrian Arya language from Falk 2001 The yuga of Sphujiddhvaja and the era of the Kuṣaṇas Harry Falk Silk Road Art and Archaeology VII p 133 Ritual State and History in South Asia Essays in Honour of J C Heesterman J C Heesterman Albert W Van den Hoek Dirk s 767 Jammu amp Kashmir A State in Turbulence Narendra Sahagala s 15 The Cambridge History of Iran Seleucid Parthian E Yarshater s 958 Al Hind the Making of the Indo Islamic World The Slave Kings Andre Wink s 75 Tezcan Mehmet Kusansarin Mensei Kayali Y Hindistan Kusan Imparatorlugunun Yukselme Donemi ve Kral Kaniska MS 78 99 Ankara Universitesi Dil ve Tarih Cografya Fakultesi Dergisi Sayi 55 S 189 204 2015 URL http dergiler ankara edu tr dergiler 26 2047 21249 pdf 2 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim 2016 12 02 Narain Awadh K Kusan Devleti Hintce Cohce Salim Hindistan da ilk Turk Hakimiyeti Kusanlar ve Ak Hunlar Dis baglantilarDr Mehmet TEZCAN Yabgu Unvani ve Kullanimi 22 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde H Hilal SAHIN Osmanli Hint Iliskilerine Genel Bir Bakis 22 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde