Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kâbe-i Zerdüşt veya Zerdüşt Küpü, İran'ın Fars eyaletine bağlı Mervdeşt ilçesindeki Zengiabad köyünün yanında, Nakş-ı Rüstem yerleşkesinde basamaklı, dörtgen bir taş yapıdır. Bazı kaynaklara göre Turaniler tarafından öldürülen Zerdüşt'ün gömülü olduğuna inanılan yerdir. Nakş-ı Rüstem yerleşkesi ayrıca Elam, Ahameniş ve Sasaniler'in anıtlarını da barındırıyor.
Zerdüşt Kabesi dağdan 46 metre uzakta, 2.Darius'un mozolesinin tam karşısında yer almaktadır. Dikdörtgen planlıdır ve tek giriş kapısı vardır. Yapının malzemesi beyaz kalkerdir. Giriş kapısı otuz basamaklı taş bir merdivenle içerideki odaya açılmaktadır. Taş parçalar dikdörtgen şeklinde olup, harç kullanılmadan basitçe üst üste yerleştirilmiştir; birbirlerine kırlangıç mafsalları ile bağlanırlar. Yaklaşık 12 metreye kadar ulaşan kulenin ne gibi bir fonksiyon taşıdığı yönünde farklı iddialar bulunmaktadır.
Etimoloji
Yapı Ahamenişler döneminde inşa edilmiş olup, yapının o dönemdeki adına dair bir bilgi bulunmamaktadır. Sasani döneminde Bon-Khanak olarak adlandırıldı; yapının yerel adı Naggar evi anlamına gelen Naggarekhane'dir. Ka'ba-ye Zardoşt ifadesi, yapı için on dördüncü yüzyıldan günümüze kadar kullanılmıştır.
Yapının amacına yönelik çeşitli görüş ve yorumlar ileri sürüldü. Bazıları kuleyi bir ateş tapınağı ve bir ocak yeri olarak görür ve kutsal ateşi yakmak ve tapınmak için kullanıldığına inanır. Diğer bir teori ise Onun ve bazı Likya ve Karya mozolelerine benzerliği nedeniyle Ahameniş şahlarından veya soylularından birinin mozolesi olduğudur. Bazı İranlı bilim adamları, taş odanın kraliyet belgelerinin ve kutsal veya dini kitapların korunması için bir yapı olduğuna inanıyor, ancak Zerdüşt kabesi bu amaç için çok küçük. Tanrıça Anahita için bir tapınak veya bir güneş takvimi olması gibi daha az dikkate değer bulunan teorilerden de bahsedilmektedir.
Sasani döneminde kulenin kuzey, güney ve doğu duvarlarına Sasani Orta Farsçası, Arşak Orta Farsçası ve Yunanca olmak üzere üç dilde yazıtlar yazıldı. Bunlardan biri Sasani 1. Şapur'a, diğeri ise rahip Kartir'e aittir. Walter Henning'e göre, "Bu yazıtlar Sasani dönemine ait en önemli tarihi belgelerdir." Zerdüşt Kabesi güzel bir yapıdır: oranları, çizgileri ve dış güzelliği iyi uygulanmış mimari ilkelere dayanmaktadır.
İsim
Alireza Shapur Shahbazi, Ka'ba-ye Zardoşt ifadesinin nispeten yeni ve yanlış olduğuna ve on dördüncü yüzyılda ortaya çıktığına inanıyor. Yapı Avrupalılar tarafından keşfedildiğinde, yerel adı Karnaykhaneh veya Naggarekhaneh idi ; Avrupalılar, yapının içi duman tarafından karartıldığı ve Zerdüştileri ateşe tapanlarla karıştırdıklarından buraya Zerdüştlerin ateş tapınağı adını verdiler. Yapının şekli küboid olduğundan ve duvarlarının beyaz zeminine yerleştirilen siyah taşların Müslümanların Kabe'si olan Kara Taş'ı andırması nedeniyle, Zerdüşt'ün Kabe'si Ka'ba-ye Zardoşt olarak ünlenmiştir.
Duvarlarında Kartir'in yazıtının bulunması nedeniyle, yapının Sasani dönemindeki adının Soğuk Temel anlamına gelen Bon Khaanak olduğu ortaya çıkar; "Bu soğuk yapı sana ait. Tanrılarımızı ve amacımızı memnun edecek uygun gördüğünüz en iyi şekilde hareket edin (1. Şapur'u ima eder)." Yapının daha önceki dönemlere ait adı hakkında bilgi yoktur.
Öznitellikler
Ka'ba-ye Zartosht küboid şeklindedir ve odasına taş bir merdivenle açılan tek bir giriş kapısı vardır. Her iki yanında dört adet kör pencere bulunmaktadır. Kullanılan taş beyaz mermer kalker olup, duvarlarında çentikli siyah taştan raflar bulunmaktadır. Kireçtaşı blokları, Na'l Şekan ("at nalı kıran") denilen bir yerde ocaklarının çıkarıldığı Sivand Dağı'ndan, Kâbe'yi inşa etmek için Nakş-ı Rüstem'e getirildi. Bu bloklar iri, çoğunlukla dikdörtgen parçalar halinde yontulmuş ve harç kullanılmadan birbiri üzerine yerleştirilmiştir; çatı gibi bazı yerlerde taşlar birbirine kırlangıç mafsalları ile bağlanmıştır.
Ka'ba-ye Zartosht şüphesiz Ahameniş dönemindendir. Mevcut kanıtların çoğu, erken Ahameniş döneminde inşa edildiğini gösteriyor; Bu tarihlemenin en önemli delili şu şekildedir:
Başvuru
Ka'ba-yi Zerdüşt yapısının uygulanması arkeologlar ve araştırmacılar arasında her zaman tartışmalı olmuş ve uygulaması hakkında çeşitli görüş ve yorumlar dile getirilmiştir; ancak yorumunu daha da zorlaştıran şey, Pasargadae'de her olasılığı kendi koşullarıyla değerlendirip her ikisi için de benzer bir yorum düşünmeye sevk eden benzer bir yapının varlığıdır. Bazı arkeologlar yapının bir türbe olduğuna inanmış; ve Roman Ghirshman ve Schmidt gibi diğerleri, Ka'ba-ye Zartosht'un kutsal ateşin yerleştirildiği bir ateş tapınağı olduğunu ve dini törenlerde kullanıldığını söylediler. Henry Rawlinson ve Walter Henning'in de aralarında bulunduğu başka bir grup, yapının hazine ve dini belgelerin ve Avesta'nın saklandığı yer olduğuna inanıyor. Küçük bir grup yapının Anahita'nın tapınağı olduğuna ve tanrıçanın heykelinin Ka'ba-ye Zartosht'ta tutulduğuna inanmaktadır. Heleen Sancisi Weerdenburg, binanın I. Darius tarafından taç giyme töreni için yapılmış bir yapı olduğuna inanıyor; ve Shapur Shahbazi, Ka'ba-ye Zartosht'un, Sasani döneminde dini belgelerin hazinesi için bir site olarak kullanılan bir Ahameniş türbesi olduğuna inanıyor.
Erich Friedrich Schmidt yapının önemi hakkında şunları söylüyor:
Bu mimari şaheseri yaratmak için gereken olağanüstü çaba, yalnızca tek ve karanlık bir oda inşa etmek için kullanıldı. Ayrıca ağır ve iki panelli bir yapının tek giriş kapısını kapatmış olmaları veya kapatabilmeleri, içeriğinin hırsızlık ve kirlilikten korunması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır.
Ateşyeri
Engelbert Kaempfer ilk önce bir ateş tapınağı veya ateş yeri olduğu varsayımını önerdi; ve onu takip eden James Justinian Morier ve Robert Ker Porter, on dokuzuncu yüzyılın başlarında bu görüşü desteklediler. Odanın güneybatı köşesi dumanla karartılmıştır; ve kutsal ateşin orada parladığı varsayımına neden oldu.
Sonraki yıllarda Ferdinand Justi, Ghirshman, Schmidt ve diğerleri Zerdüşt Kabesi'nin bir ateşyeri olduğu hipotezini desteklediler. Bu grubun nedenlerinden biri, Darius'un Behistun Yazıtı'nda (Birinci sütun, 63) şöyle demesidir: ". . . Gaumata'nın yıktığı tapınakları yeniden inşa ettim. Gaumata'nın aldığı otlakları, sürüleri, köleleri ve evleri halka iade ettim. . ." Böylece II. Cyrus ve II. Cambyses dönemlerinde Gaumata'nın yıktığı ve Darius'un da aynı şekilde yeniden inşa ettiği bazı "tapınaklar" vardı; ve Pasargadae'deki "Süleyman Hapishanesi" ilk Ahameniş dönemine ait olup tahrip olduğundan ve bire bir nüshası Darius döneminde Nakş-ı Rüstem'de yapıldığı için bu iki yapının Behistun Yazıtı'nda adı geçen tapınaklar olduğu sonucuna varılmalıdır; ve Darius döneminde İran'daki herhangi bir tapınak kutsal ateşten başka bir şey olamayacağından, bunların hepsi ateşyeri idi; ayrıca Zerdüşt Kabesi, Ahameniş döneminden sonra bile iyi korunmuş ve etrafı toprak ve taşlarla çevrili değildi; ve Sasani döneminin başlangıcında, I. Şapur, Sasani tarihinin en önemli belgesini bunun üzerine besteledi ve Kartir, üzerine dini bir belge yazdı. Bunlar yapının dini açıdan önemli olduğunu göstermektedir. Öte yandan, I. Otophradates'inki gibi bazı Pers krallarının sikkelerinin üzerine bir ateşyeri olan bir yapı çizilir ve kraliyet ateşi bunun üzerinde veya içinde tutulur; ve yapının iki basamaklı bir platformu olduğundan ve iki kapısı Zerdüşt Kabesi gibi olduğundan ve Pers krallığının merkezi de İstakhr şehrinde olduğundan, paraları üzerinde çizilen tam da Zerdüşt Kabesidir ve bu yapının tavanına üç ateş kutusu yerleştirilmiş ve Pers kralı onun önünde dua edercesine ayakta durmaktadır.
Kaynakça
- ^ The Middle Persian Inscriptions.
- ^ a b c d e f g h i j The Illustrated Description of Naqsh-e Rustam.
- ^ Naqsh-e Rustam and the Coronations of the Sassanian Kings.
- ^ a b The Most Important and Large Writing from the Sasanian Empire Era.
- ^ Naqsh-e Rustam in the Coronations of the Sasanian Kings.
- ^ . 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Naqš-i Rustam.
- ^ a b "KAʿBA-YE ZARDOŠT". In Encyclopædia Iranica.
- ^ Naqsh-e Rustam and the Coronations of Sasanian Kings.
- ^ "University of Chicago Oriental Institute". 11 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Iranvij.
- ^ Persian Coins: Since the Beginning until the Zand Era.
- ^ The Commands of the Achaemenid Shahanshahs.
- ^ The History of the Civilization of Sasanian Persia.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kabe i Zerdust veya Zerdust Kupu Iran in Fars eyaletine bagli Mervdest ilcesindeki Zengiabad koyunun yaninda Naks i Rustem yerleskesinde basamakli dortgen bir tas yapidir Bazi kaynaklara gore Turaniler tarafindan oldurulen Zerdust un gomulu olduguna inanilan yerdir Naks i Rustem yerleskesi ayrica Elam Ahamenis ve Sasaniler in anitlarini da barindiriyor Zerdust Kabesi dagdan 46 metre uzakta 2 Darius un mozolesinin tam karsisinda yer almaktadir Dikdortgen planlidir ve tek giris kapisi vardir Yapinin malzemesi beyaz kalkerdir Giris kapisi otuz basamakli tas bir merdivenle icerideki odaya acilmaktadir Tas parcalar dikdortgen seklinde olup harc kullanilmadan basitce ust uste yerlestirilmistir birbirlerine kirlangic mafsallari ile baglanirlar Yaklasik 12 metreye kadar ulasan kulenin ne gibi bir fonksiyon tasidigi yonunde farkli iddialar bulunmaktadir EtimolojiYapi Ahamenisler doneminde insa edilmis olup yapinin o donemdeki adina dair bir bilgi bulunmamaktadir Sasani doneminde Bon Khanak olarak adlandirildi yapinin yerel adi Naggar evi anlamina gelen Naggarekhane dir Ka ba ye Zardost ifadesi yapi icin on dorduncu yuzyildan gunumuze kadar kullanilmistir Yapinin amacina yonelik cesitli gorus ve yorumlar ileri suruldu Bazilari kuleyi bir ates tapinagi ve bir ocak yeri olarak gorur ve kutsal atesi yakmak ve tapinmak icin kullanildigina inanir Diger bir teori ise Onun ve bazi Likya ve Karya mozolelerine benzerligi nedeniyle Ahamenis sahlarindan veya soylularindan birinin mozolesi oldugudur Bazi Iranli bilim adamlari tas odanin kraliyet belgelerinin ve kutsal veya dini kitaplarin korunmasi icin bir yapi olduguna inaniyor ancak Zerdust kabesi bu amac icin cok kucuk Tanrica Anahita icin bir tapinak veya bir gunes takvimi olmasi gibi daha az dikkate deger bulunan teorilerden de bahsedilmektedir Sasani doneminde kulenin kuzey guney ve dogu duvarlarina Sasani Orta Farscasi Arsak Orta Farscasi ve Yunanca olmak uzere uc dilde yazitlar yazildi Bunlardan biri Sasani 1 Sapur a digeri ise rahip Kartir e aittir Walter Henning e gore Bu yazitlar Sasani donemine ait en onemli tarihi belgelerdir Zerdust Kabesi guzel bir yapidir oranlari cizgileri ve dis guzelligi iyi uygulanmis mimari ilkelere dayanmaktadir Isim2 Darius turbesinin onunde Zerdust Kabesi Alireza Shapur Shahbazi Ka ba ye Zardost ifadesinin nispeten yeni ve yanlis olduguna ve on dorduncu yuzyilda ortaya ciktigina inaniyor Yapi Avrupalilar tarafindan kesfedildiginde yerel adi Karnaykhaneh veya Naggarekhaneh idi Avrupalilar yapinin ici duman tarafindan karartildigi ve Zerdustileri atese tapanlarla karistirdiklarindan buraya Zerdustlerin ates tapinagi adini verdiler Yapinin sekli kuboid oldugundan ve duvarlarinin beyaz zeminine yerlestirilen siyah taslarin Muslumanlarin Kabe si olan Kara Tas i andirmasi nedeniyle Zerdust un Kabe si Ka ba ye Zardost olarak unlenmistir Duvarlarinda Kartir in yazitinin bulunmasi nedeniyle yapinin Sasani donemindeki adinin Soguk Temel anlamina gelen Bon Khaanak oldugu ortaya cikar Bu soguk yapi sana ait Tanrilarimizi ve amacimizi memnun edecek uygun gordugunuz en iyi sekilde hareket edin 1 Sapur u ima eder Yapinin daha onceki donemlere ait adi hakkinda bilgi yoktur OznitelliklerYapinin ici Ka ba ye Zartosht kuboid seklindedir ve odasina tas bir merdivenle acilan tek bir giris kapisi vardir Her iki yaninda dort adet kor pencere bulunmaktadir Kullanilan tas beyaz mermer kalker olup duvarlarinda centikli siyah tastan raflar bulunmaktadir Kirectasi bloklari Na l Sekan at nali kiran denilen bir yerde ocaklarinin cikarildigi Sivand Dagi ndan Kabe yi insa etmek icin Naks i Rustem e getirildi Bu bloklar iri cogunlukla dikdortgen parcalar halinde yontulmus ve harc kullanilmadan birbiri uzerine yerlestirilmistir cati gibi bazi yerlerde taslar birbirine kirlangic mafsallari ile baglanmistir Yapinin dis duvarlarinda dikdortgen cukurlarYapinin merdiveni Ka ba ye Zartosht suphesiz Ahamenis donemindendir Mevcut kanitlarin cogu erken Ahamenis doneminde insa edildigini gosteriyor Bu tarihlemenin en onemli delili su sekildedir BasvuruKa ba ye Zardost Rahmet Dagi nin tepesinden Ka ba yi Zerdust yapisinin uygulanmasi arkeologlar ve arastirmacilar arasinda her zaman tartismali olmus ve uygulamasi hakkinda cesitli gorus ve yorumlar dile getirilmistir ancak yorumunu daha da zorlastiran sey Pasargadae de her olasiligi kendi kosullariyla degerlendirip her ikisi icin de benzer bir yorum dusunmeye sevk eden benzer bir yapinin varligidir Bazi arkeologlar yapinin bir turbe olduguna inanmis ve Roman Ghirshman ve Schmidt gibi digerleri Ka ba ye Zartosht un kutsal atesin yerlestirildigi bir ates tapinagi oldugunu ve dini torenlerde kullanildigini soylediler Henry Rawlinson ve Walter Henning in de aralarinda bulundugu baska bir grup yapinin hazine ve dini belgelerin ve Avesta nin saklandigi yer olduguna inaniyor Kucuk bir grup yapinin Anahita nin tapinagi olduguna ve tanricanin heykelinin Ka ba ye Zartosht ta tutulduguna inanmaktadir Heleen Sancisi Weerdenburg binanin I Darius tarafindan tac giyme toreni icin yapilmis bir yapi olduguna inaniyor ve Shapur Shahbazi Ka ba ye Zartosht un Sasani doneminde dini belgelerin hazinesi icin bir site olarak kullanilan bir Ahamenis turbesi olduguna inaniyor Erich Friedrich Schmidt yapinin onemi hakkinda sunlari soyluyor Bu mimari saheseri yaratmak icin gereken olaganustu caba yalnizca tek ve karanlik bir oda insa etmek icin kullanildi Ayrica agir ve iki panelli bir yapinin tek giris kapisini kapatmis olmalari veya kapatabilmeleri iceriginin hirsizlik ve kirlilikten korunmasi gerektigini acikca ortaya koymaktadir Atesyeri Engelbert Kaempfer ilk once bir ates tapinagi veya ates yeri oldugu varsayimini onerdi ve onu takip eden James Justinian Morier ve Robert Ker Porter on dokuzuncu yuzyilin baslarinda bu gorusu desteklediler Odanin guneybati kosesi dumanla karartilmistir ve kutsal atesin orada parladigi varsayimina neden oldu Vadfradad Sikkesi I Autophradates Sikkenin arkasindaki resim Ka ba ye Zardost a benzer bir yapidir Sonraki yillarda Ferdinand Justi Ghirshman Schmidt ve digerleri Zerdust Kabesi nin bir atesyeri oldugu hipotezini desteklediler Bu grubun nedenlerinden biri Darius un Behistun Yaziti nda Birinci sutun 63 soyle demesidir Gaumata nin yiktigi tapinaklari yeniden insa ettim Gaumata nin aldigi otlaklari suruleri koleleri ve evleri halka iade ettim Boylece II Cyrus ve II Cambyses donemlerinde Gaumata nin yiktigi ve Darius un da ayni sekilde yeniden insa ettigi bazi tapinaklar vardi ve Pasargadae deki Suleyman Hapishanesi ilk Ahamenis donemine ait olup tahrip oldugundan ve bire bir nushasi Darius doneminde Naks i Rustem de yapildigi icin bu iki yapinin Behistun Yaziti nda adi gecen tapinaklar oldugu sonucuna varilmalidir ve Darius doneminde Iran daki herhangi bir tapinak kutsal atesten baska bir sey olamayacagindan bunlarin hepsi atesyeri idi ayrica Zerdust Kabesi Ahamenis doneminden sonra bile iyi korunmus ve etrafi toprak ve taslarla cevrili degildi ve Sasani doneminin baslangicinda I Sapur Sasani tarihinin en onemli belgesini bunun uzerine besteledi ve Kartir uzerine dini bir belge yazdi Bunlar yapinin dini acidan onemli oldugunu gostermektedir Ote yandan I Otophradates inki gibi bazi Pers krallarinin sikkelerinin uzerine bir atesyeri olan bir yapi cizilir ve kraliyet atesi bunun uzerinde veya icinde tutulur ve yapinin iki basamakli bir platformu oldugundan ve iki kapisi Zerdust Kabesi gibi oldugundan ve Pers kralliginin merkezi de Istakhr sehrinde oldugundan paralari uzerinde cizilen tam da Zerdust Kabesidir ve bu yapinin tavanina uc ates kutusu yerlestirilmis ve Pers krali onun onunde dua edercesine ayakta durmaktadir Kaynakca The Middle Persian Inscriptions a b c d e f g h i j The Illustrated Description of Naqsh e Rustam Naqsh e Rustam and the Coronations of the Sassanian Kings a b The Most Important and Large Writing from the Sasanian Empire Era Naqsh e Rustam in the Coronations of the Sasanian Kings 25 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Naqs i Rustam a b KAʿBA YE ZARDOST In Encyclopaedia Iranica Naqsh e Rustam and the Coronations of Sasanian Kings University of Chicago Oriental Institute 11 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Iranvij Persian Coins Since the Beginning until the Zand Era The Commands of the Achaemenid Shahanshahs The History of the Civilization of Sasanian Persia