Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kültür balıkçılığı, okyanus ve deniz sularında gıda veya diğer amaçlar için sucul canlıların yetiştirilmesi, okyanusların kapalı bölümlerinde, deniz suyunun doldurulduğu tanklar ve göletlerde yapılan özel yetiştiriciliktir. Tuzlu su havuzlarında balık ve karides gibi kabuklu su ürünleri, istiridye, deniz yosunu yetiştirme işi de kültür balıkçılığının bir türüdür.
Kültür balıkçılığı tarihi
- Çin'de MÖ 2000 yıllarında tabiattan elde edilen balıkların beslenerek yetiştirilmesi ile kültür balıkçılığı başlamış oldu.
- Yunanistan'da ise MÖ 600 yıllarında istiridye yetiştiriciliği yapılmıştır.
- İtalya'da 15. yüzyılda acı sulara gelen balıklar tutulup, beslenmeye başlandı, böylece su ürünleri üretimi başladı.
- 18. yüzyılda somonlarda suni dölleme yöntemi uygulanarak üretme ilk müdahale başlamış oldu.
- 19. yüzyılda istiridye yetiştiriciliği başladı.
- 1960 senesinde yılan balığı üretimi ilk olarak Japonya'da başladı.
- 1960'ta Kuzey Amerika ve Avrupa'da gökkuşağı alabalığı üretiminde patlama oldu.
- 1970: Kedi balığı ve sarıkuyruk üretimi ile denizlerde üretim başladı.
- 1980: Karides, somon, levrek ve çipura yetiştirilme tekniklerinin geliştirilmesiyle modern üretim başlamış oldu.
- 1990: Mersin balığı, kalkan balığı, tropikal levrek ve lahos üzerinde çalışılmaya başlandı.
- Günümüz: yeni türler üretme, üretimi ekonomik hale getirme, yemleme, vücut direncini artırma, aşılama, çevre konularında çalışmalar devam etmektedir.
Kültür balıkçılığında kullanılan yapılar: havuzlar, kanallar, akvaryum, kafesler ve çitlerdir.
- Havuzlar: Avrupa'da en yaygın kullanılan, kuruluşu ve işletmesi ucuz olan yöntemdir. Doğal, kazılmış, set ve gölet olmak üzere dört tip havuz yöntemi bulunur.
- Kafesler (ağ kafes): Kafesler su içinde asılı yüzer vaziyette, üstü açık ağ ile yapılmış yapılardır. Tuzlu su balıkları için denizlerde, tatlı su balıkları için barajlarda kullanılır. Kafesler birbirine bağlanmıştır, yuvarlak, dikdörtgen veya kare şekilli olabilir. Kışın buz kaplayan göllerde ve fırtına çıkan denizlerde batırılabilen kafesler kullanılır.
- Tanklar: Genellikle yavru yetiştirme amacıyla kullanılır.
- Akvaryumlar: 10 ile 30 m çapa sahiptir, çelik, beton, fiberglas veya plastikten imal edilir. Genelde alabalık yetiştiriciliğinde kullanılır. Yassı balık üretmek için daha küçük ebatta olanlar küçük çiftliklerde kullanılır.
- Dalyanlar: kıyılardaki girintili alanların önleri çitler ve ağlarla kapatılır. İçeride kalan balıklar doğal olarak beslenir büyüdüklerinde avlanır. Eski bir yöntemdir.
- Askıda kafes: İstiridye yetiştiriciliğinde kullanılır.
Dünyada kültür balıkçılığı
Dünyada artan nüfus ve sağlıklı beslenme sebebiyle su ürünlerine talep artmaktadır. 2003 yılında dünyada tüketilen 132 milyon su ürününden; 90 milyon tonu avcılıktan, 42 milyon tonu kültür balıkçılığından temin edilmiştir. Doğal su ürünlerinin biyolojik ve fiziksel kapasitesi, bozulan doğal denge, avlanma giderlerinin artması kültür balıkçılığına ihtiyacı artırmaktadır.
Kültürel üretimin %75'i az gelişmiş 71 ülke tarafından karşılanır. Bu ülkelerde yetiştirilen türler; sazan balığı, istiridye, midye gibi sucul canlılardır. Tüketilen balıkların kültür oranı bazı ülkelerde şöyledir: Endonezya %22, Çin'de %40, İsrail %60. Gelişmiş ülkelerde kültür yetiştiriciliğinde pahalı balıklar, kabuklu deniz canlıları yetiştirilir. Ayrıca akarsu ve göllerin balık stokunu desteklemek için üretim yapılır. Kültür balıkçılığı tatlı su havuzlarında veya su altı kafeslerinde gerçekleştirilir.
Dünyada kültür balıkçılığından elde edilen balık miktarı hızla artmıştır: 1980: 7,4 milyon ton, 1990: 16,8 milyon ton, 2002: 40 milyon ton, 2008: 45 milyon ton. Her yıl %10 büyüyen yetiştiricilik, dünya balık üretiminin %30'unu karşılamaktadır.
145 milyon tonluk yıllık üretimin 45 milyon tonu yetiştiricilikten sağlanmaktadır (2008). 2030'lu yıllarda bu rakamın 80 milyon tona ulaşacağı tahmin edilmektedir. Su ürünleri yetiştiriciliğin %90'ı Asya kıtasında yapılmaktadır. Çin avcılık ve yetiştiricilikte lider ülkedir. Su ürünlerinde ABD 4. ihracatçı, 2. ithalatçı konumundadır.
Avrupa'da daha çok ringa, çaça, uskumru, tuna balığı, hamsi, sardalye ve kabuklu deniz hayvanları elde edilir. Kültür yetiştiriciliğinde; somon, alabalık, midye, levrek, istiridye, karagöz, kalkan balığı ve levrek üretilir.
Türkiye'de kültür balıkçılığı
1990'lı yılların başında avlanan balık miktarı 600 bin ton/yıldan, 300 bin ton/yıl miktarına düşmesi kültür balıkçılığının ivme kazanmasına neden olmuştur. 2004 yılında Türkiye'de 644 bin ton su ürününün 94 bin tonu kültür balıkçılığından elde edilmiştir. Türkiye'de kültür balıkçılığında %97 balık, %3 diğer su ürünleri üretilir.
Güney Ege Denizi kıyıları topoğrafya, hidrografya ve ekolojik özellikleri levrek ve çipuranın doğal olarak yaşamasına ve yetiştirilmesine uygundur. 1124 km kıyı uzunluğuna sahip Muğla ilinde tatlı sularda ve denizde kültür balıkçılığına uygundur. Türkiye'de en fazla kültür balıkçılığının yapıldığı Muğla'da yetiştirilen balıkların çoğu Avrupa'ya ihraç edilir. İhracatın yapıldığı ülkeler; Hollanda, İtalya, Yunanistan, İngiltere, Fransa, İsrail, Almanya ve Lübnan'dır. Ege bölgesinde turizmcilerle kültür balıkçılarının karşı karşıya gelmesi Karadeniz bölgesini öne çıkarmaktadır.
Türkiye'de kişi başına yıllık balık tüketimi 8 kg/yıldır. Avrupa birliği ortalaması 16–20 kg arasındadır. Türkiye avcılık ve kültürden elde ettiği toplam balık miktarı açısından Avrupa'da 5. sırada yer almasına rağmen tüketimde sonuncu sıradadır. Türkiye şartları kültür balıkçılığına uygun, balık tüketimi yetersiz olmasına karşın, kültür yetiştiriciliği beklenen ölçüde gelişmemiştir.
Türkiye'de 1985 yılında başlayan kültür balıkçılığında, üretilen 165 bin ton ürünün 80 bin tonu levrek ve çipura gerisi alabalıktır. Türkiye'de yıllık üretimin %80'i avcılık, %20'si yetiştiricilikten sağlanır. Türkiye dünyada 29. Avrupa'da 5. sıradadır.
Kültür balıkçılığı üretiminde Muğla %41 ile açık ara liderdir. İzmir %13 ile ikincidir. Bilecik, Çanakkale, Kayseri, Antalya, Çanakkale, Aydın illeri %3 ile %4 oranlarıyla İzmir'i takip eder. Bu illeri her birinin toplam üretimdeki payları %1,5-2 olan Trabzon, Ordu, Rize, Samsun, Denizli, Isparta, Kahramanmaraş, Burdur takip eder.
Sorunlar
Açık denizlerdeki kafeslerde yapılan yetiştiricilikte atık yemler, dışkı, üre ve diğer atıklar birikir. Bu atıklar çevrede alg patlamasına neden olur ve kısmen kirleticidir. Bu kirliliğin tespit edilmesi, engellenmesi için önlemlerin alınması, su kalitesi, habitatın korunması amacıyla tedbirler alınmalıdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b Based on data sourced from the FishStat database 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c ALTUN, Soner. . dunyagida.com.tr. 6 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ^ "Kültür balıkçılığı için kullanılan yöntemler". Issuu. 20 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ocak 2015.
- ^ a b Özdemir, Nedim; Dirican, Seher. (PDF). egejfas.org. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ^ KURTOĞLU, Dr. İlker Zeki; ÇAKMAK, Eyüp. (PDF). KARADENIZ BOLGESI KULTUR BALIKÇILIGI: ALABALIK YETİŞTİRİCİLİĞİ. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
- ^ YAVUZCAN, Hijran ve ark. "Mevcut Durum". TÜRKİYE’DE SÜRDÜRÜLEBİLİR SU ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİCİLİĞİ.
- ^ Gündoğdu, Vildan; Tuzcu, Dicle (2004). (PDF). egejfas.org. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kultur balikciligi okyanus ve deniz sularinda gida veya diger amaclar icin sucul canlilarin yetistirilmesi okyanuslarin kapali bolumlerinde deniz suyunun dolduruldugu tanklar ve goletlerde yapilan ozel yetistiriciliktir Tuzlu su havuzlarinda balik ve karides gibi kabuklu su urunleri istiridye deniz yosunu yetistirme isi de kultur balikciliginin bir turudur AquacultureGuney Sili de kultur balikciligi1950 2010 arasi dunyada elde edilen su canlilari miktari milyon ton Kaynak FAO mavi avlanma yesil kultur balikciligi Loch Ailort Iskocya somon iceren balik kafesleri Faroe AdalariLoch Ailort Iskocya somon iceren balik kafesleri Fransa da istiridye yetistiriciligiKultur balikciligi tarihiCin de MO 2000 yillarinda tabiattan elde edilen baliklarin beslenerek yetistirilmesi ile kultur balikciligi baslamis oldu Yunanistan da ise MO 600 yillarinda istiridye yetistiriciligi yapilmistir Italya da 15 yuzyilda aci sulara gelen baliklar tutulup beslenmeye baslandi boylece su urunleri uretimi basladi 18 yuzyilda somonlarda suni dolleme yontemi uygulanarak uretme ilk mudahale baslamis oldu 19 yuzyilda istiridye yetistiriciligi basladi 1960 senesinde yilan baligi uretimi ilk olarak Japonya da basladi 1960 ta Kuzey Amerika ve Avrupa da gokkusagi alabaligi uretiminde patlama oldu 1970 Kedi baligi ve sarikuyruk uretimi ile denizlerde uretim basladi 1980 Karides somon levrek ve cipura yetistirilme tekniklerinin gelistirilmesiyle modern uretim baslamis oldu 1990 Mersin baligi kalkan baligi tropikal levrek ve lahos uzerinde calisilmaya baslandi Gunumuz yeni turler uretme uretimi ekonomik hale getirme yemleme vucut direncini artirma asilama cevre konularinda calismalar devam etmektedir Kultur balikciliginda kullanilan yapilar havuzlar kanallar akvaryum kafesler ve citlerdir Havuzlar Avrupa da en yaygin kullanilan kurulusu ve isletmesi ucuz olan yontemdir Dogal kazilmis set ve golet olmak uzere dort tip havuz yontemi bulunur Kafesler ag kafes Kafesler su icinde asili yuzer vaziyette ustu acik ag ile yapilmis yapilardir Tuzlu su baliklari icin denizlerde tatli su baliklari icin barajlarda kullanilir Kafesler birbirine baglanmistir yuvarlak dikdortgen veya kare sekilli olabilir Kisin buz kaplayan gollerde ve firtina cikan denizlerde batirilabilen kafesler kullanilir Tanklar Genellikle yavru yetistirme amaciyla kullanilir Akvaryumlar 10 ile 30 m capa sahiptir celik beton fiberglas veya plastikten imal edilir Genelde alabalik yetistiriciliginde kullanilir Yassi balik uretmek icin daha kucuk ebatta olanlar kucuk ciftliklerde kullanilir Dalyanlar kiyilardaki girintili alanlarin onleri citler ve aglarla kapatilir Iceride kalan baliklar dogal olarak beslenir buyuduklerinde avlanir Eski bir yontemdir Askida kafes Istiridye yetistiriciliginde kullanilir Dunyada kultur balikciligiFAO tarafindan yayinlanan kuresel yetistiricilik 1950 2010 milyon ton Baslica yetistirici ulkeler 1950 20102010 yili uretici ulkeler Dunyada artan nufus ve saglikli beslenme sebebiyle su urunlerine talep artmaktadir 2003 yilinda dunyada tuketilen 132 milyon su urununden 90 milyon tonu avciliktan 42 milyon tonu kultur balikciligindan temin edilmistir Dogal su urunlerinin biyolojik ve fiziksel kapasitesi bozulan dogal denge avlanma giderlerinin artmasi kultur balikciligina ihtiyaci artirmaktadir Kulturel uretimin 75 i az gelismis 71 ulke tarafindan karsilanir Bu ulkelerde yetistirilen turler sazan baligi istiridye midye gibi sucul canlilardir Tuketilen baliklarin kultur orani bazi ulkelerde soyledir Endonezya 22 Cin de 40 Israil 60 Gelismis ulkelerde kultur yetistiriciliginde pahali baliklar kabuklu deniz canlilari yetistirilir Ayrica akarsu ve gollerin balik stokunu desteklemek icin uretim yapilir Kultur balikciligi tatli su havuzlarinda veya su alti kafeslerinde gerceklestirilir Dunyada kultur balikciligindan elde edilen balik miktari hizla artmistir 1980 7 4 milyon ton 1990 16 8 milyon ton 2002 40 milyon ton 2008 45 milyon ton Her yil 10 buyuyen yetistiricilik dunya balik uretiminin 30 unu karsilamaktadir 145 milyon tonluk yillik uretimin 45 milyon tonu yetistiricilikten saglanmaktadir 2008 2030 lu yillarda bu rakamin 80 milyon tona ulasacagi tahmin edilmektedir Su urunleri yetistiriciligin 90 i Asya kitasinda yapilmaktadir Cin avcilik ve yetistiricilikte lider ulkedir Su urunlerinde ABD 4 ihracatci 2 ithalatci konumundadir Avrupa da daha cok ringa caca uskumru tuna baligi hamsi sardalye ve kabuklu deniz hayvanlari elde edilir Kultur yetistiriciliginde somon alabalik midye levrek istiridye karagoz kalkan baligi ve levrek uretilir Turkiye de kultur balikciligi1990 li yillarin basinda avlanan balik miktari 600 bin ton yildan 300 bin ton yil miktarina dusmesi kultur balikciliginin ivme kazanmasina neden olmustur 2004 yilinda Turkiye de 644 bin ton su urununun 94 bin tonu kultur balikciligindan elde edilmistir Turkiye de kultur balikciliginda 97 balik 3 diger su urunleri uretilir Guney Ege Denizi kiyilari topografya hidrografya ve ekolojik ozellikleri levrek ve cipuranin dogal olarak yasamasina ve yetistirilmesine uygundur 1124 km kiyi uzunluguna sahip Mugla ilinde tatli sularda ve denizde kultur balikciligina uygundur Turkiye de en fazla kultur balikciliginin yapildigi Mugla da yetistirilen baliklarin cogu Avrupa ya ihrac edilir Ihracatin yapildigi ulkeler Hollanda Italya Yunanistan Ingiltere Fransa Israil Almanya ve Lubnan dir Ege bolgesinde turizmcilerle kultur balikcilarinin karsi karsiya gelmesi Karadeniz bolgesini one cikarmaktadir Turkiye de kisi basina yillik balik tuketimi 8 kg yildir Avrupa birligi ortalamasi 16 20 kg arasindadir Turkiye avcilik ve kulturden elde ettigi toplam balik miktari acisindan Avrupa da 5 sirada yer almasina ragmen tuketimde sonuncu siradadir Turkiye sartlari kultur balikciligina uygun balik tuketimi yetersiz olmasina karsin kultur yetistiriciligi beklenen olcude gelismemistir Turkiye de 1985 yilinda baslayan kultur balikciliginda uretilen 165 bin ton urunun 80 bin tonu levrek ve cipura gerisi alabaliktir Turkiye de yillik uretimin 80 i avcilik 20 si yetistiricilikten saglanir Turkiye dunyada 29 Avrupa da 5 siradadir Kultur balikciligi uretiminde Mugla 41 ile acik ara liderdir Izmir 13 ile ikincidir Bilecik Canakkale Kayseri Antalya Canakkale Aydin illeri 3 ile 4 oranlariyla Izmir i takip eder Bu illeri her birinin toplam uretimdeki paylari 1 5 2 olan Trabzon Ordu Rize Samsun Denizli Isparta Kahramanmaras Burdur takip eder SorunlarAcik denizlerdeki kafeslerde yapilan yetistiricilikte atik yemler diski ure ve diger atiklar birikir Bu atiklar cevrede alg patlamasina neden olur ve kismen kirleticidir Bu kirliligin tespit edilmesi engellenmesi icin onlemlerin alinmasi su kalitesi habitatin korunmasi amaciyla tedbirler alinmalidir Ayrica bakinizBalikcilik Turkiye de balikcilikKaynakca a b Based on data sourced from the FishStat database 7 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c ALTUN Soner dunyagida com tr 6 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2015 Kultur balikciligi icin kullanilan yontemler Issuu 20 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ocak 2015 a b Ozdemir Nedim Dirican Seher PDF egejfas org 19 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2015 KURTOGLU Dr Ilker Zeki CAKMAK Eyup PDF KARADENIZ BOLGESI KULTUR BALIKCILIGI ALABALIK YETISTIRICILIGI 19 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2015 YAVUZCAN Hijran ve ark Mevcut Durum TURKIYE DE SURDURULEBILIR SU URUNLERI YETISTIRICILIGI Eksik ya da bos url yardim erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim Gundogdu Vildan Tuzcu Dicle 2004 PDF egejfas org 19 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2015