Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| |||||||||||||||||||
Lahsa Eyaleti (Osmanlıca: ایالت لحسا; Eyālet-i Laḥsā), 1551-1663 ve 1871-1913 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'ne bağlı eyalet. Bugünkü Kuveyt'ten yine bugünkü Katar topraklarına kadarki bölgeyi kapsar. Osmanlı döneminde merkezi Katif kenti olmuştur. Lahsa adı, Bölgenin Arapça adı al-Hasa'dan bozmadır.
16. yüzyılın başlarından itibaren Hint Okyanusu'na egemen olan Portekiz'e karşı 1517-38 yılları arasında Kızıldeniz hakimiyetini ele geçiren Osmanlı Devleti, 1546'dan itibaren Basra Körfezi'ne de hakim olarak ve bölgedeki Portekiz kalelerini temizleyerek bu ülkenin Hint Okyanusu üzerinde kurduğu ticaret tekelini kırmak istiyordu.
Basra'nın 1538'de şeklen, 1546'da ise fiilen Osmanlı Devleti'nin egemenliğine girmesinin ardından, Türk ordusu bölgedeki ileri harekâtını sürdürdü ve 1551 yılında Katif ve çevresini de fethederek Katar yarımadasına kadarki toprakları Osmanlı Devleti'ne kattı. Türk egemenliği güneyde vahalarına kadar ulaştı.
Ancak, 1552'de Hürmüz Kuşatması'nın, 1559'da da Bahreyn Kuşatması'nın başarısızlığa uğramasıyla bölgedeki Osmanlı ilerleyişi de limitlerine ulaştı. Merkezi uzaklığı nedeniyle salyaneli eyaletler arasında addedilen Lahsa, Osmanlı-Portekiz mücadelesinin Portekiz'in 1580'de İspanya tarafından ilhakı sonucunda hızını yitirmesi, Osmanlı Devleti'nin de Avusturya ve İran savaşlarına yoğunlaşması sonucunda 16. yüzyılın sonlarına doğru önemini yitirdi ve Basra'nın da merkezi yönetimle bağlarının gevşemesiyle İstanbul ile irtibatı kalmadı. 1663 yılında ise eyaletin Benî Halid kabilesi tarafından ele geçirilmesi de İstanbul'da herhangi bir tesir yaratmadı.
Osmanlı Devleti, bölgeyle 1869 yılında Süveyş Kanalı'nın açılması ve bölge ticaretinin yeniden canlanması sonucunda yeniden ilgilenmeye başladı. Mithat Paşa'nın Bağdat Valiliği sırasında bölgeye yapılan sefer sonucunda Lahsa tekrar Türk egemenliğine girdi. 1913 yılında imzalanan ancak yürürlüğe girmeyen Arap Yarımadasındaki İngiliz-Osmanlı sınırını belirleyen anlaşma uyarınca Lahsa'nın Osmanlı toprağı olduğu teyit edildi. Ancak, aynı yıl Osmanlı'nın Balkan Savaşları ile uğraşmasından yararlanan Suud Devleti'nin Katif'i ve bölgedeki diğer şehirleri ele geçirmesiyle bölgedeki Osmanlı hükümranlığı tamamen sona erdi. I. Dünya Savaşının başlamasıyla İngilizler tarafından sömürge haline gelmiştir.
16. ve 17. yüzyıllarda Osmanlı kayıtlarında eyalete bağlı görünen sancaklar ve kasabalar şu şekildedir.
- (çöl)
- Dahran
- Hofuf
- Katif
- Ras Tanura
- Selman
- ya da
1551'de kurulan ve 21560 yılında eyalet olarak teşkilatlandırılan Lahsa'nın valileri de aşağıdaki gibidir.
- (1551-Eylül/Ekim 1559)
- Mustafa Paşa (Eylül/Ekim 1559-Eylül/Ekim 1559)
- Murat Paşa (Eylül/Ekim 1559-Ocak/Şubat 1566)
- Mehmet Paşa (Şubat 1566)
- Ali Paşa (Şubat 1566-1572)
- Özdemiroğlu Osman Paşa (1572-Ekim/Kasım 1573)
- Sinan Paşa (Ekim/Kasım 1573-Mayıs/Haziran 1575)
- İlyas Paşa (Mayıs/Haziran 1575-Haziran/Temmuz 1576)
- Ahmet Paşa (Haziran/Temmuz 1576-1579)
- Gazanfer Paşa (1579)
- Ahmet Paşa (1579-1582)
- Mehmet Paşa (1582-1584)
- Ahmet Paşa (1584-1589)
- Hüseyin Paşa (1589-Mayıs/Haziran 1590)
- Ahmet Paşa (Mayıs/Haziran 1590-Mart/Nisan 1595)
- Abdülbaki Paşa (1595)
- Ahmet Paşa (1595-Ekim/Kasım 1602)
- Behram Paşa (Ekim/Kasım 1602-Eylül/Ekim 1609)
- Ali Paşa (Eylül/Ekim 1609-Nisan/Mayıs 1610)
- İbrahim Paşa (Nisan/Mayıs 1610-?)
- ??
- Mehmet Paşa (?-1643)
- ??
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ The Ottoman Province of al-Hasā in the Sixteenth and Seventeenth Centuriesi Jon E. Mandaville, (1 July 1970), Journal of the American Oriental Society 90 (3), s. 486
- ^ The Ottoman Province of al-Hasā in the Sixteenth and Seventeenth Centuriesi Jon E. Mandaville, (1 July 1970), Journal of the American Oriental Society 90 (3), s. 513
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Eyalet i LahsaOsmanli Imparatorlugu Eyaleti1551 1663Lahsa Eyaleti harita uzerindeLahsa Eyaleti 1683Tarih Kurulus 1551 Kaldirilis 1663Bugun parcasi Katar Kuveyt Suudi Arabistan Lahsa Eyaleti Osmanlica ایالت لحسا Eyalet i Laḥsa 1551 1663 ve 1871 1913 tarihleri arasinda Osmanli Devleti ne bagli eyalet Bugunku Kuveyt ten yine bugunku Katar topraklarina kadarki bolgeyi kapsar Osmanli doneminde merkezi Katif kenti olmustur Lahsa adi Bolgenin Arapca adi al Hasa dan bozmadir 16 yuzyilin baslarindan itibaren Hint Okyanusu na egemen olan Portekiz e karsi 1517 38 yillari arasinda Kizildeniz hakimiyetini ele geciren Osmanli Devleti 1546 dan itibaren Basra Korfezi ne de hakim olarak ve bolgedeki Portekiz kalelerini temizleyerek bu ulkenin Hint Okyanusu uzerinde kurdugu ticaret tekelini kirmak istiyordu Basra nin 1538 de seklen 1546 da ise fiilen Osmanli Devleti nin egemenligine girmesinin ardindan Turk ordusu bolgedeki ileri harekatini surdurdu ve 1551 yilinda Katif ve cevresini de fethederek Katar yarimadasina kadarki topraklari Osmanli Devleti ne katti Turk egemenligi guneyde vahalarina kadar ulasti Ancak 1552 de Hurmuz Kusatmasi nin 1559 da da Bahreyn Kusatmasi nin basarisizliga ugramasiyla bolgedeki Osmanli ilerleyisi de limitlerine ulasti Merkezi uzakligi nedeniyle salyaneli eyaletler arasinda addedilen Lahsa Osmanli Portekiz mucadelesinin Portekiz in 1580 de Ispanya tarafindan ilhaki sonucunda hizini yitirmesi Osmanli Devleti nin de Avusturya ve Iran savaslarina yogunlasmasi sonucunda 16 yuzyilin sonlarina dogru onemini yitirdi ve Basra nin da merkezi yonetimle baglarinin gevsemesiyle Istanbul ile irtibati kalmadi 1663 yilinda ise eyaletin Beni Halid kabilesi tarafindan ele gecirilmesi de Istanbul da herhangi bir tesir yaratmadi Osmanli Devleti bolgeyle 1869 yilinda Suveys Kanali nin acilmasi ve bolge ticaretinin yeniden canlanmasi sonucunda yeniden ilgilenmeye basladi Mithat Pasa nin Bagdat Valiligi sirasinda bolgeye yapilan sefer sonucunda Lahsa tekrar Turk egemenligine girdi 1913 yilinda imzalanan ancak yururluge girmeyen Arap Yarimadasindaki Ingiliz Osmanli sinirini belirleyen anlasma uyarinca Lahsa nin Osmanli topragi oldugu teyit edildi Ancak ayni yil Osmanli nin Balkan Savaslari ile ugrasmasindan yararlanan Suud Devleti nin Katif i ve bolgedeki diger sehirleri ele gecirmesiyle bolgedeki Osmanli hukumranligi tamamen sona erdi I Dunya Savasinin baslamasiyla Ingilizler tarafindan somurge haline gelmistir 16 ve 17 yuzyillarda Osmanli kayitlarinda eyalete bagli gorunen sancaklar ve kasabalar su sekildedir col Dahran Hofuf Katif Ras Tanura Selman ya da 1551 de kurulan ve 21560 yilinda eyalet olarak teskilatlandirilan Lahsa nin valileri de asagidaki gibidir 1551 Eylul Ekim 1559 Mustafa Pasa Eylul Ekim 1559 Eylul Ekim 1559 Murat Pasa Eylul Ekim 1559 Ocak Subat 1566 Mehmet Pasa Subat 1566 Ali Pasa Subat 1566 1572 Ozdemiroglu Osman Pasa 1572 Ekim Kasim 1573 Sinan Pasa Ekim Kasim 1573 Mayis Haziran 1575 Ilyas Pasa Mayis Haziran 1575 Haziran Temmuz 1576 Ahmet Pasa Haziran Temmuz 1576 1579 Gazanfer Pasa 1579 Ahmet Pasa 1579 1582 Mehmet Pasa 1582 1584 Ahmet Pasa 1584 1589 Huseyin Pasa 1589 Mayis Haziran 1590 Ahmet Pasa Mayis Haziran 1590 Mart Nisan 1595 Abdulbaki Pasa 1595 Ahmet Pasa 1595 Ekim Kasim 1602 Behram Pasa Ekim Kasim 1602 Eylul Ekim 1609 Ali Pasa Eylul Ekim 1609 Nisan Mayis 1610 Ibrahim Pasa Nisan Mayis 1610 Mehmet Pasa 1643 Ayrica bakinizOsmanli ArabistaniKaynakca The Ottoman Province of al Hasa in the Sixteenth and Seventeenth Centuriesi Jon E Mandaville 1 July 1970 Journal of the American Oriental Society 90 3 s 486 The Ottoman Province of al Hasa in the Sixteenth and Seventeenth Centuriesi Jon E Mandaville 1 July 1970 Journal of the American Oriental Society 90 3 s 513