Lozan (Lausanne), İsviçre'de, Fransızca konuşulan “Suisse Romande” veya “Romandie“ kısmında olup Vaud kantonunun başkentidir ve aynı zamanda "District de Lausanne" merkezidir. Lozan Cenevre Gölü kıyısındadır. Cenevre kentine 60 km uzaklıktadır, kuzeyinde Jura dağları ve gölün karşı tarafında da Évian-les-Bains (Fransa) bulunmaktadır. Lozan Antlaşması 24 Temmuz 1923'te Lozan'da Beau-Rivage Palace'da imzalanmıştır. Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC)'nin merkezi buradadır. Lozan çevresinde şarap üretilmektedir.
Lozan | |
---|---|
Şehir | |
Lausanne | |
Bayrak Arma | |
Lozan Şehri ve Waud Kantonu | |
Lozan Lozan'nin İsviçre'deki konumu. | |
İdare | |
• Tür | Belediye |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 41.37 km² |
Rakım | 526 m |
En yüksek nokta | 935 m (3.067 ft) |
En alçak nokta | 372 m (1.220 ft) |
Nüfus (2018) | |
• Toplam | 139,111 |
• Yoğunluk | 3,400/km² |
Zaman dilimi | (OAS) |
• Yaz (YSU) | (OAYS) |
Resmî site www.lausanne.ch |
Tarihçe
Daha önceleri Keltlerin yerleşim alanı olan, bugün ise ve semtlerinin bulunduğu göl kenarındaki bölgeye Romalılar tarafından bir askeri kamp kurulmuş ve buraya Lousanna adı verilmiştir. Bu bölgenin yukarısında 'Lausodunon' ya da 'Lousodunon' adıyla bilinen bir kale bulunmaktaydı. İmparatorluğun yıkılmasından sonra güvenliğin azalması, Lozan'ı tepelik olduğu için savunması daha kolay olan şimdiki merkezine taşınmaya zorladı. Zamanla bir şehir haline dönüşen Lozan, Savoya Dükalığı ve Lozan piskoposu tarafından idare edilmekteydi. Şehir, 1536'den 1798'a kadar Bern hakimiyeti altında kalmıştır. Bu dönemde, katedraldeki asma halılar gibi birçok değerli eşya ve hazine kalıcı olarak uzaklaştırılmıştır. Napolyon savaşları esnasında şehrin statüsü değişir. 1803'te yeni kurulan Vaud kantonunun başkenti olur ve bu kanton 'na katılır. 1950'lerden 1970'lere kadar çok sayıda İtalyan şehre göç eder, çoğunlukla Renens mahallesine yerleşirler ve yerel yemek tarzlarının değişmesine sebep olurlar.
Lozan çok sakin bir şehirdir, 1960'ların sonu 1970'lerin başında bazı protestolarda gençler polisle çatışırlar; bu da 'Lausanne bouge' (Lozan kımıldıyor) mottosunu doğurur. Bundan sonraki en önemli protesto yüksek sinema ücretlerine karşı yapılmıştır ve ondan sonra şehirde bir daha olay olmaz, şehir gürültüsüz ve sakin olan kendi haline döner.
Uluslararası Olimpiyat Komitesi 1992'de kış olimpiyatlarının Lozan'da yapılmasının kabulü için halk oylaması düzenlediğinde, Lozanlılar beklenmedik bir karar verip reddeder. Şehrin önde gelenleri sonucun 'evet' olacağına o kadar emindirler ki, önceden hazırladıkları şampanya törenini iptal etmek zorunda kalırlar.
Coğrafyası
Lozan bölgesinin en önemli coğrafi özelliği Cenevre Gölü'dür (Fransızca Lac Léman). Lozan İsviçre platosunun güney yokuşunda inşaat edilmiştir, Ouchy'deki göl kenarı ile Epalinges ve Le Mont-sur-Lausannea bitişik kuzey kenarı arasında 500 metrelik bir yükseklik farkı vardır. Lozan çarpıcı bir göl manzarasına sahiptir.
Genel güney yokuş düzenlemesi ile beraber, şehrin merkezine eski bir ırmak Flon'un yatağı bulunur, ırmağın üstü 19. yüzyılda kapatılmıştır. Eski ırmak şehrin ortasında geçen bir uçurum oluşturur, şimdiki Rue Centrale sokağını takip eder ve üzerinden birbirine yakın semtleri bağlamak için birçok köprü geçer.
Ziyaretçilerin şehrin hangi seviyesinde olduklarını ve nereye gitmek istediklerini anlamak için yükseklik farkını göze almaları gerekir, aksi takdirde kendilerini gitmek istedikleri sokağın 10 metre altında veya üstünde bulabilirler. Flon aynı zamanda uçurumun içinde bulunan Metro istasyonun ismidir.
Lozan'ın yanında Lavaux (doğu taraf) ve (batı taraf) adındaki şarap üretim bölgeleri bulunur .
Demografi
Belediye sınırları içinde devamlı ikamet edenlerden oluşan Lozan nüfusu (31 Aralık 2018 nüfus tahmini itibarıyla) 139,111 kişi olup nüfus yoğunluğu 3,400 kişi/km2dur. Böylece belediye sınırları içinde Lozan nüfus itibarıyla İsviçre'nin dördüncü büyük şehri olmaktadır. Varoşları ile birlikte Lozan (grand Lausanne) nüfusu 336,400 kişiye ulaşır. Lozan-Cenevre büyük metropoliten bölgesinin nüfusu ise 1.2 milyon kişiyi aşkındır.
Belediye sınırları içinde Lozan şehrinin nüfus sayımı verilerine göre tarihsel nüfus gelişmesi şu grafik ve tabloda özetlenmiştir:
Belediye sınırları içindeki Lozan şehri nüfusunun değişik konuşma dilleri; bağlı oldukları din ile mezhep ve İsviçreli olup olmadıkları itibarıyla sınıflandırılmasının tarihsel gelişmesi şu "Tarihî Nüfus Verileri" tablosunda incelenebilir:
Tarihî Nüfus Verileri | |||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Yıl | Toplam Nüfus | Almanca Konuşan | Fransızca Konuşan | Protestan | Katolik | Yahudi | Hristiyan Katolik | Diğer veya Din belirtilmemiş | Din belirtilmemiş | İsviçreli | İsviçreli olmayan |
13. Yüzyıl | 8,000-9,000 | ||||||||||
1650-1680 | yak. 5,100 | ||||||||||
1698 | 6,204 | ||||||||||
1764 | 7,191 | ||||||||||
1798 | 9,000 + | ||||||||||
1813 | yak. 13,000 | ||||||||||
1850 | 17,108 | 970 | 16,101 | 16,023 | 1,085 | ||||||
1870 | 25,845 | 3,527 | 22,596 | 22,353 | 4,167 | ||||||
1888 | 33,340 | 25,750 | 5,704 | 4,575 | 28,431 | 1,034 | 184 | 28,205 | 5,135 | ||
1900 | 46,732 | 35,509 | 6,627 | 9,364 | 36,659 | 1,450 | 473 | 37,231 | 9,501 | ||
1910 | 64,446 | 46,293 | 9,669 | 15,597 | 46,166 | 3,167 | 989 | 48,647 | 15,799 | ||
1930 | 75,915 | 58,691 | 11,080 | 16,868 | 56,300 | 2,901 | 818 | 65,231 | 10,684 | ||
1950 | 106,807 | 88,226 | 12,403 | 27,218 | 75,559 | 2,349 | 1,009 | 97,119 | 9,688 | ||
1970 | 137,383 | 101,555 | 11,964 | 54,993 | 75,093 | 11,670 | 1,394 | 669 | 2,056 | 106,229 | 31,154 |
1990 | 128,112 | 95,455 | 6,799 | 56,464 | 48,496 | 19,103 | 919 | 2,775 | 14,548 | 88,905 | 39,207 |
2000 | 124,914 | 98,424 | 5,365 | 47,225 | 36,084 | 16,149 | 849 | 7,501 | 21,080 | 80,213 | 44,701 |
Ulaşım
Toplu taşıma
Toplu Taşıma Lozan'da otobüs ve metro'yu kapsar (bunları işleten şirket ), ulusal ve bölgesel tren hatları (CFF, tarafında işletilir). Şehir içindeki toplu taşıma araçların çoğu trolleybüsdür.
Lozan 2008'de m² hattın açılışı ile İsviçre'nin lastikli metrosu olan ilk şehri olacaktır. Taşıt 'nin bir kısa versiyonu olacaktır.
Karayolları
Lozan doğusunda A1 otoyoluna (Cenevre - Zürih ekseni) ve kuzey ve doğusunda A9 (İtalya'ya gider)a bağlıdır, iki otoyol şehrin kuzeybatısında çatallaşır.
Eğitim
Lozan, bilhassa turizm ve mühendislik alanlarında dünya çapında önder olan öğretim müesseselerine sahiptir,
- École Polytechnique Fédérale de Lausanne
- International Institute for Management Development (IMD)
- Lozan Üniversitesi (Université de Lausanne)
- Conservatoire de Lausanne23 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kültür
Orchestre de Chambre de Lausanne ve Ensemble Vocal de Lausanne farklı çeşitli müzik faaliyetleri gösterirler. Ensemble Vocal'ın yönetmenliğini uzun zamandır yapar.
Her yaz, "Şehir festivali" ya da "Festival de la Cite" Haziran'ın başında düzenlenir. Film festivalleri de vardır, Bach festivali "Le Festival et Concours Bach de Lausanne" hep "La Nuit de Musées" (Müzeler gecesinden) sonra sonbaharda yer alır.
Lozan'da ağırlar, biraz da alternatif kültür de bulunur.
Müzeler
Lozan'da çok müze vardır:
- (Olimpik Müze)
- Musée de l'Elysée25 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Elysée Müzesi)
- Fondation de l'Hermitage31 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Hermitage Foundation)
- The Collection de l'Art Brut2 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ( Koleksiyonu)
- mudac27 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Musée de design et d'arts appliqués contemporains)
- (Lozan Tarih Müzesi)
- Cabinet des Médailles cantonal
- http://www.espace-des-inventions.ch/2 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . *http://www.verdan.ch/18 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . - Musée de la main *http://www.vivarium-lausanne.ch/16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Forum d'architectures de Lausanne
- Forum de l'Hôtel de Ville
- Musée cantonal d'Archéologie et d'Histoire
- http://www.beaux-arts.vd.ch/27 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- http://www.unil.ch/mcg4 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Musée et jardins botaniques cantonaux
- Musée de Pully
- Musée romain de Lausanne-Vidy
- Musée de la Villa romaine de Pully
- Musée cantonal de Zoologie
- Roseraie de la Vallée de la Jeunesse
- Établissement horticole de la Bourdonnette - serres de la Ville
Resimler
- Şehir
- Şehir
-
- Lavaux'daki üzüm bağları
- Şehrin eski kısmı
- Palais de Beaulieu
- Tren istasyonu
- Bel-Air kulesi
- Lozan Üniversitesi müze ve kütüphanesi
- Lozan'da katedral]]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Swiss Federal Statistical Office : Population Size and Population Composition : Agglomerations : Permanent Resident Population ın Urban and Rural Areas
- ^ a b Kaynak: İngilizce Wikipedia "Lausanne" maddesi population 28 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ http://www.t-l.ch/ 19 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ http://www.leb.ch/24 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .), gemiler ise (http://www.cgn.ch/4 Mart 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Lozan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Lozan şehrinin resmi sitesi10 Nisan 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Vikivoyage" "Lausanne" maddesi5 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- (İngilizce)
- Lozan resmi turizm websitesi7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lozan toplu taşıma sistemleri haritası16 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lozan Lausanne Isvicre de Fransizca konusulan Suisse Romande veya Romandie kisminda olup Vaud kantonunun baskentidir ve ayni zamanda District de Lausanne merkezidir Lozan Cenevre Golu kiyisindadir Cenevre kentine 60 km uzakliktadir kuzeyinde Jura daglari ve golun karsi tarafinda da Evian les Bains Fransa bulunmaktadir Lozan Antlasmasi 24 Temmuz 1923 te Lozan da Beau Rivage Palace da imzalanmistir Uluslararasi Olimpiyat Komitesi IOC nin merkezi buradadir Lozan cevresinde sarap uretilmektedir LozanSehirLausanneBayrakArmaLozan Sehri ve Waud KantonuLozanLozan nin Isvicre deki konumu Idare TurBelediyeYuzolcumu Toplam41 37 km Rakim526 mEn yuksek nokta935 m 3 067 ft En alcak nokta372 m 1 220 ft Nufus 2018 Toplam139 111 Yogunluk3 400 km Zaman dilimiUTC 01 00 OAS Yaz YSU UTC 02 00 OAYS Resmi site www lausanne chTarihceDaha onceleri Keltlerin yerlesim alani olan bugun ise ve semtlerinin bulundugu gol kenarindaki bolgeye Romalilar tarafindan bir askeri kamp kurulmus ve buraya Lousanna adi verilmistir Bu bolgenin yukarisinda Lausodunon ya da Lousodunon adiyla bilinen bir kale bulunmaktaydi Imparatorlugun yikilmasindan sonra guvenligin azalmasi Lozan i tepelik oldugu icin savunmasi daha kolay olan simdiki merkezine tasinmaya zorladi Zamanla bir sehir haline donusen Lozan Savoya Dukaligi ve Lozan piskoposu tarafindan idare edilmekteydi Sehir 1536 den 1798 a kadar Bern hakimiyeti altinda kalmistir Bu donemde katedraldeki asma halilar gibi bircok degerli esya ve hazine kalici olarak uzaklastirilmistir Napolyon savaslari esnasinda sehrin statusu degisir 1803 te yeni kurulan Vaud kantonunun baskenti olur ve bu kanton na katilir 1950 lerden 1970 lere kadar cok sayida Italyan sehre goc eder cogunlukla Renens mahallesine yerlesirler ve yerel yemek tarzlarinin degismesine sebep olurlar Lozan cok sakin bir sehirdir 1960 larin sonu 1970 lerin basinda bazi protestolarda gencler polisle catisirlar bu da Lausanne bouge Lozan kimildiyor mottosunu dogurur Bundan sonraki en onemli protesto yuksek sinema ucretlerine karsi yapilmistir ve ondan sonra sehirde bir daha olay olmaz sehir gurultusuz ve sakin olan kendi haline doner Uluslararasi Olimpiyat Komitesi 1992 de kis olimpiyatlarinin Lozan da yapilmasinin kabulu icin halk oylamasi duzenlediginde Lozanlilar beklenmedik bir karar verip reddeder Sehrin onde gelenleri sonucun evet olacagina o kadar emindirler ki onceden hazirladiklari sampanya torenini iptal etmek zorunda kalirlar CografyasiLozan bolgesinin en onemli cografi ozelligi Cenevre Golu dur Fransizca Lac Leman Lozan Isvicre platosunun guney yokusunda insaat edilmistir Ouchy deki gol kenari ile Epalinges ve Le Mont sur Lausannea bitisik kuzey kenari arasinda 500 metrelik bir yukseklik farki vardir Lozan carpici bir gol manzarasina sahiptir Genel guney yokus duzenlemesi ile beraber sehrin merkezine eski bir irmak Flon un yatagi bulunur irmagin ustu 19 yuzyilda kapatilmistir Eski irmak sehrin ortasinda gecen bir ucurum olusturur simdiki Rue Centrale sokagini takip eder ve uzerinden birbirine yakin semtleri baglamak icin bircok kopru gecer Ziyaretcilerin sehrin hangi seviyesinde olduklarini ve nereye gitmek istediklerini anlamak icin yukseklik farkini goze almalari gerekir aksi takdirde kendilerini gitmek istedikleri sokagin 10 metre altinda veya ustunde bulabilirler Flon ayni zamanda ucurumun icinde bulunan Metro istasyonun ismidir Lozan in yaninda Lavaux dogu taraf ve bati taraf adindaki sarap uretim bolgeleri bulunur DemografiBelediye sinirlari icinde devamli ikamet edenlerden olusan Lozan nufusu 31 Aralik 2018 nufus tahmini itibariyla 139 111 kisi olup nufus yogunlugu 3 400 kisi km2dur Boylece belediye sinirlari icinde Lozan nufus itibariyla Isvicre nin dorduncu buyuk sehri olmaktadir Varoslari ile birlikte Lozan grand Lausanne nufusu 336 400 kisiye ulasir Lozan Cenevre buyuk metropoliten bolgesinin nufusu ise 1 2 milyon kisiyi askindir Belediye sinirlari icinde Lozan sehrinin nufus sayimi verilerine gore tarihsel nufus gelismesi su grafik ve tabloda ozetlenmistir Belediye sinirlari icindeki Lozan sehri nufusunun degisik konusma dilleri bagli olduklari din ile mezhep ve Isvicreli olup olmadiklari itibariyla siniflandirilmasinin tarihsel gelismesi su Tarihi Nufus Verileri tablosunda incelenebilir Tarihi Nufus VerileriYil Toplam Nufus Almanca Konusan Fransizca Konusan Protestan Katolik Yahudi Hristiyan Katolik Diger veya Din belirtilmemis Din belirtilmemis Isvicreli Isvicreli olmayan13 Yuzyil 8 000 9 0001650 1680 yak 5 1001698 6 2041764 7 1911798 9 000 1813 yak 13 0001850 17 108 970 16 101 16 023 1 0851870 25 845 3 527 22 596 22 353 4 1671888 33 340 25 750 5 704 4 575 28 431 1 034 184 28 205 5 1351900 46 732 35 509 6 627 9 364 36 659 1 450 473 37 231 9 5011910 64 446 46 293 9 669 15 597 46 166 3 167 989 48 647 15 7991930 75 915 58 691 11 080 16 868 56 300 2 901 818 65 231 10 6841950 106 807 88 226 12 403 27 218 75 559 2 349 1 009 97 119 9 6881970 137 383 101 555 11 964 54 993 75 093 11 670 1 394 669 2 056 106 229 31 1541990 128 112 95 455 6 799 56 464 48 496 19 103 919 2 775 14 548 88 905 39 2072000 124 914 98 424 5 365 47 225 36 084 16 149 849 7 501 21 080 80 213 44 701UlasimLozan in yeni m metrosunu 1 10 olcudeki maketi ile aynidir Toplu tasima Toplu Tasima Lozan da otobus ve metro yu kapsar bunlari isleten sirket ulusal ve bolgesel tren hatlari CFF tarafinda isletilir Sehir icindeki toplu tasima araclarin cogu trolleybusdur Lozan 2008 de m hattin acilisi ile Isvicre nin lastikli metrosu olan ilk sehri olacaktir Tasit nin bir kisa versiyonu olacaktir Karayollari Lozan dogusunda A1 otoyoluna Cenevre Zurih ekseni ve kuzey ve dogusunda A9 Italya ya gider a baglidir iki otoyol sehrin kuzeybatisinda catallasir EgitimLozan bilhassa turizm ve muhendislik alanlarinda dunya capinda onder olan ogretim muesseselerine sahiptir Ecole Polytechnique Federale de Lausanne International Institute for Management Development IMD Lozan Universitesi Universite de Lausanne Conservatoire de Lausanne23 Haziran 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde KulturNotre Dame de Lausanne KatedraliCenevre Golune bakan Promenade d Ouchy Lozan Orchestre de Chambre de Lausanne ve Ensemble Vocal de Lausanne farkli cesitli muzik faaliyetleri gosterirler Ensemble Vocal in yonetmenligini uzun zamandir yapar Her yaz Sehir festivali ya da Festival de la Cite Haziran in basinda duzenlenir Film festivalleri de vardir Bach festivali Le Festival et Concours Bach de Lausanne hep La Nuit de Musees Muzeler gecesinden sonra sonbaharda yer alir Lozan da agirlar biraz da alternatif kultur de bulunur Muzeler Lozan da cok muze vardir Olimpik Muze Musee de l Elysee25 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Elysee Muzesi Fondation de l Hermitage31 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hermitage Foundation The Collection de l Art Brut2 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Koleksiyonu mudac27 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Musee de design et d arts appliques contemporains Lozan Tarih Muzesi Cabinet des Medailles cantonal http www espace des inventions ch 2 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www verdan ch 18 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Musee de la main http www vivarium lausanne ch 16 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forum d architectures de Lausanne Forum de l Hotel de Ville Musee cantonal d Archeologie et d Histoire http www beaux arts vd ch 27 Agustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www unil ch mcg4 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Musee et jardins botaniques cantonaux Musee de Pully Musee romain de Lausanne Vidy Musee de la Villa romaine de Pully Musee cantonal de Zoologie Roseraie de la Vallee de la Jeunesse Etablissement horticole de la Bourdonnette serres de la VilleResimlerSehir Sehir Cenevre Golu Lavaux daki uzum baglari Sehrin eski kismi Palais de Beaulieu Tren istasyonu Bel Air kulesi Lozan Universitesi muze ve kutuphanesi Lozan da katedral Geceleyin Lozan Panoramasi Sauvabelin Park indan Lozan havadanAyrica bakinizVaud Lozan AntlasmasiKaynakca Swiss Federal Statistical Office Population Size and Population Composition Agglomerations Permanent Resident Population in Urban and Rural Areas a b Kaynak Ingilizce Wikipedia Lausanne maddesi population 28 Agustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi http www t l ch 19 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde http www leb ch 24 Subat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde gemiler ise http www cgn ch 4 Mart 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde Dis baglantilarWikimedia Commons ta Lozan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Lozan sehrinin resmi sitesi10 Nisan 1997 tarihinde Wayback Machine sitesinde Vikivoyage Lausanne maddesi5 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ingilizce Ingilizce Lozan resmi turizm websitesi7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lozan toplu tasima sistemleri haritasi16 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde