Linux dağıtımı kısaca dağıtım Linux çekirdeği GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyl

Linux dağıtımı (kısaca dağıtım); Linux çekirdeği, GNU araçları ve bir masaüstü ortamının bir araya gelmesiyle, bu birlikteliği sürdürülebilir şekilde yönetecek bir yapılandırma araçları seti, yazılım güncelleme araçları vb. ile oluşturularak tam teşekküllü bir işletim sistemi haline gelen uygulamalar bütününü ifade eder.

Dağıtım kavramı, özgür yazılım felsefesinin çok alternatifli dünyasının bir sonucu olarak ortaya çıkmış, Linux'a özgü bir terimdir. Yaygınlıkları ve GNU/Linux dünyasına katkılarıyla öne çıkan bazı dağıtımlar vardır: Debian, Ubuntu, Red Hat, Fedora, Linux Mint, openSUSE,Arch Linux ve Pardus bunlardan birkaçıdır.

Bir GNU/Linux sistemi bilgisayara kurulmadan CD-ROM veya USB Bellek üzerinden çalışabilecek şekilde de tasarlanabilmektedir. Bir dağıtımın bu şekilde kurulmadan kullanılabilen sürümüne "canlı sistem" (İng. live system), kullanıldığı medyalara göre de "canlı CD", "canlı USB" denilmektedir. Günümüzde pek çok dağıtımın kurulum medyası aynı zamanda canlı sistem özelliklidir. Bazı dağıtımlar ise sadece canlı sürümü ile yayınlanmaktadır. Bu alanda en çok bilinen dağıtım Debian temel alınarak hazırlanan Knoppix ve bir dağıtımı temel almamış olan Slax örnek olarak gösterilebilir.

Kullanıcılar açısından dağıtımları birbirinden ayıran en önemli faktörler dağıtımların kullandıkları paket yönetim sistemleri, masaüstü ortamları ve yönetim araçlarıdır. Paket yönetim sistemleri yazılımların kurulup kaldırılması için kullanılırken, masaüstü ortamları kullanıcıların sistem gereksinimleri ve ihtiyaç duydukları masaüstü araçları ve konforu açısından önemlidir. Örneğin bazı sunucu dağıtımlarında hiçbir masaüstü ortamı bulunmazken Ubuntu gibi ev-ofis amaçlı bazı dağıtımların farklı masaüstü seçenekleri ile kullanılabilme imkânı bulunmaktadır.

Dağıtım geliştirme modelleri de paket yönetim sistemleri açısında temelde üç grupta incelenebilir. Bu üç grup ikili paket yönetimi, kaynak paket yönetimi ve melez paket yönetimidir. İkili yöntemde paketler yazılımcıların kaynak kodlarından ilgili dağıtımın özelliklerine uygun şekilde derlenerek ikili hale dönüştürülür ve paket depolarından kullanıcılara sunulur (apt,pacman,dnf). Kaynak paketlerde ise yazılımlar kaynak kodları ile depolarda bulunur, kullanıcılar derleme işlemini kendi bilgisayarlarında yaparlar (emerge). Bu şekildeki pek çok dağıtımın paket yönetim sisteminin yazılımların dağıtıma uygun derlenmesi için dağıtıma özgü bir derleme ve inşa sistemi vardır. Melez yöntemde ise bu iki yöntem de kullanılır.

Türkiye'de, Fedora üzerinde geliştirilen Turkuaz, Gelecek ve Mandrake üzerinden geliştirilen Turkix, Armador OS 2006 gibi uzun ömürlü olamayan projelerden sonra, TÜBİTAK bünyesinde Pardus isimli bir dağıtım geliştirilmektedir. 2005'ten 2013 yılına kadar bağımsız bir dağıtım olan Pardus'un Debian tabanlı olarak yola devam etmesi üzerine topluluk tarafından geliştirilen bağımsız Pisi Linux dağıtımı ortaya çıkmıştır.

Finansal güç açısından; Novell tarafından geliştirilen ve Red Hat tarafından geliştirilen Red Hat Enterprise Linux dağıtımları milyar dolarlık bütçelere sahiptir. Aynı zamanda, Mandriva'ın arkasında ise dünya devi Vivendi-Universal şirketin bulunmaktadır. Popüler GNU/Linux dağıtımlarından Ubuntu ise Canonical şirketi tarafından finanse edilmektedir.

, Ubuntu, , Knoppix, , , Xandros ve gibi birçok GNU/Linux dağıtılımında da baz olarak kullanılan Debian; Google da başta olmak üzere birçok web sitesi tarafından başlıca kullanılmaktadır.

Hazır dağıtımların yanı sıra, internet depolarından kaynak kodlar alınarak hazırlanan ve deneyimli kullanıcılara hitap eden bir dağıtım modeli daha bulunmaktadır. Bu dağıtımların en popüleri Gentoo, en geniş kapsamlısı , kurulumu en rahat olanı da Arch Linux'dir. Bunun yanı sıra; kurulması halinde size özel bir dağıtıma dönüşebilmekte ve olarak CD'den kurulacak şekilde hazırlanıp sunulabilmektedir. Günümüzde sunulan birçok GNU/Linux dağıtılımı Rock Linux'de kurulmuştur ya da geliştirilmektedir.

Sayıları yüzleri bulan bu dağıtımlar gelişiminde temel aldıkları dağıtımlara göre şu şekilde sınıflandırılabilir;

Debian - Debian tabanlı dağıtımlar

Debian Geniş donanım platformu desteği olan köklü bir geçmişe sahip özgür bir dağıtımdır. Debian ve türevi dağıtımlar .deb dosya biçimi ile kullanılan paket yönetim sistemine sahiptir.

Dağıtım	Açıklama
64 Studio	AMD64 Mimarisi üzerinde özel ses ve video üretimi amacıyla kullanılmaktadır.

Alinex

Bayanihan Linux	Filipin Gelişmiş Bilim ve Teknoloji Enstitüsü (ASTI) (Tübitak benzeri bir kurum) tarafından geliştirilmektedir ve çoklu dil desteğine sahiptir.
	Çek Cumhuriyetinde geliştirilen kolay kullanımı amaçlayan bir masaüstü dağıtımı.
	Hindistan Resmi Kurumlarında kullanılan bir dağıtım.

	Multimedya üretimi için hazırlanmış bir dağıtım.
	Brezilye menşeli Morphix, Elive, Debian ve Kanotix temelli bir dağıtım. Masaüstü Mac OS X'e benzemektedir.
	Router/Firewall ve NAS/PDC amacıyla geliştirilen bir dağıtım.
	Enlightenment pencere yöneticisi kullanan bir canlı CD dağıtımı.
	Knoppix tabanlı Fluxbox pencere yöneticisi kullanan bir dağıtım.
Finnix	Canlı CD dağıtımı.

	Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
	İspanya menşeli bir dağıtım.
	Kolay kullanımı hedefleyen KDE Masaüstü ortamını kullanan kurulabilir bir canlı CD dağıtımı.
Knoppix	İlk canlı CD dağıtımı.

Linux Mint	Eskiden Ubuntu üzerinde geliştirilen Linux Mint, Debian tabanına taşınma kararı almıştır.
	Lindows olarak bilinen kolay masaüstü kullanımını hedefleyen bir dağıtım.
	Router amaçlı bir dağıtım.
Maemo	Taşınabilir Linux cihazları için geliştirme ortamı sunan bir dağıtım.
	Kurulabilir canlı CD dağıtımı.
NepaLinux	Morphix tabanlı Nepal dilinde bir dağıtım.
OpenZaurus

	Portekiz menşeli Knoppix ve Kanotix tabanlı bir dağıtım.
Parsix	Kanotix tabanlı kurulabilen canlı CD dağıtımı.
Pardus	Türkiye menşeli ve TÜBİTAK-UEKAE ile başlayan halen TÜBİTAK- ULAKBİM tarafından desteklenen bir dağıtım.
	Fransa menşeli ve sunucu sürümü de olan okullar gibi topluluk ve organizasyonlar için geliştirilen bir dağıtım.


	JRSC tarafından geliştirilern Brezilya menşeli bir dağıtım.
	Okullar için geliştirilmiş Norveç menşeli bir dağıtım.
	Kurulabilir ve canlı CD dağıtımı. Debian'ın kararsız(Sid) sürümünü kararlı hale getirmeyi amaçlayan bir dağıtımdır.
	Mezzo masaüstü ortamı kullanan bir dağıtım.
Trisquel	İspanya-GAliçya menşeli bir dağıtım.
	Mac OS X tarzında geliştirilen bir dağıtım.
	Arjantin menşeli bir dağıtım.
Ubuntu	Londra merkezli Canonical Ltd şirketi tarafından geliştirilen, kolay ve son kullanıcıya dönük masaüstü kullanımını hedefleyen, GNOME masaüstü ortamı kullanmış, fakat daha sonra kendi .masaüstü ortamı olan UNITY geliştirilmeye başlanmıştır. 18.04 sürümünden itibaren GNOME 3 masaüstü ortamını kullanmaya başlamıştır. GNU/Linux dağıtımları arasında yaygın kullanılan bir işletim sistemidir.

Xandros Open Circulation Edition
Xebian	Debian'ın XFCE ortamını kullanan dağıtım.
	XBox için geliştirilen linux dağıtımı.

Knoppix - Knoppix tabanlı dağıtımlar

Knoppix, Debian tabanlı bir dağıtımdır.

Dağıtım	Açıklama

Damn Small Linux	Kurulabilen küçük bir canlı CD dağıtımı.
	Fransızcaya çevrilmiş Knoppix.
	Küçük bir canlı sistem dağıtımı.
	Brezilya menşeli bir dağıtım.

	Brezilya menşeli bir dağıtım.
	GNOME masaüstü ortamı kullanan bir canlı CD dağıtımı.
	Özgür multimedya yazılımlarını barındıran bir dağıtım.

Ubuntu - Ubuntu tabanlı dağıtımlar

Ubuntu, Debian tabanlı bir dağıtımdır.

Dağıtım	Açıklama
Ubuntu	Dünyanın en yaygın GNU/Linux dağıtımı. GNOME 3 masaüstü ortamını kullanmaktadır.
Xubuntu	Ubuntu'nun Xfce kullanan versiyonu. Resmi olarak Canonical tarafından desteklenmektedir.
Kubuntu	Ubuntu'nun Kde kullanan versiyonu. Resmi olarak Canonical tarafından desteklenmektedir.
Lubuntu	Ubuntu'nun LXDE ve LXQt kullanan versiyonu.
GOS	Ubuntu'nun Enlightenment kullanan versiyonu.
Ubuntu Studio	Ubuntu'nun stüdyolar için geliştirilen versiyonu.
Edubuntu	Ubuntu'nun eğitim amaçlı kullanılan versiyonu. (Geliştirilmesi durduruldu)
KDE neon	KDE ekibinin KDE Plasma 5 masaüstü ortamının tanıtımı için geliştirdiği GNULinux dağıtımı.
	İslami GNU/Linux dağıtımı.
	Hristiyanlar için GNU/Linux dağıtımı.
	Satanistler için GNU/Linux.
	Pek çok şeyin hazır geldiği Ubuntu tabanlı bir GNU/Linux dağıtımı.
	Windows'tan GNU/Linux'a geçen kullanıcılara Windows'u aratmamak için geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımı.
GNewSense	Sadece özgür araçların barındırıldığı %100 oranında özgür Ubuntu türevi.
	Elementary projesi tarafından geliştirilen bir Ubuntu türevi.
	Geleneksel masaüstünde Google’ın Chrome OS işlevselliğini sağlamak amacıyla yapılandırılan Ubuntu tabanlı GNU/Linux dağıtımı.

Gentoo - Gentoo tabanlı dağıtımlar

Gentoo Portage paket yönetim sistemine sahip ve sınırsız özelleştirilebilmeye imkân veren bir dağıtım.

Dağıtım	Açıklama
	XBox için bir dağıtım.
	Canlı USB amaçlı bir dağıtım.
	Kolay kurulumu hedefleyen bir dağıtım.
Pentoo	Canlı CD dağıtımı.
Sabayon Linux	Kurulabilen canlı sistem dağıtımı.
SystemRescueCD	Veri kurtarma amaçlı canlı CD dağıtımı.
	Arjantin menşeli bir dağıtım.
VidaLinux	Anaconda yükleme sistemini kullanan bir dağıtım.

Fedora - Fedora tabanlı dağıtımlar

RPM Paket yönetim sistemini kullanan bir dağıtım.

Dağıtım	Açıklama
	Polonya menşeli eğitim ve multimedya kullanımı amaçlı bir dağıtım..
	SUN Sparc mimarisi için bir dağıtım.

K12Linux and	LTSP destekli bir dağıtım.
Linux XP	Kolay kullanım ve yüklümü amaçlı bir dağıtım.
	Çin menşeli bir dağıtım.
	PowerPC mimarisi için bir dağıtım.

Red Hat Enterprise Linux - RedHat tabanlı dağıtımlar

RPM Paket yönetim sistemini kullanan bir dağıtım.

Dağıtım	Açıklama
	Sponsorlarca desteklenen uzakdoğu dilleri desteği veren bir dağıtım.
CentOS	Sunucu amaçlı yaygın kullanılan bir dağıtım.
	Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
Scientific Linux	Fermilab ve CERN tarafından desteklenen mühendislik amaçlı bir dağıtım.
SME Server	Kolay yönetimi amaçlayan CentOs tabanlı küçük bir dağıtım.

Diğer RPM tabanlı dağıtımlar

Dağıtım	Açıklama
	Peanut Linux olarak da bilinen ev kullanımını amaçlayan bir değıtım.
ALT Linux	Master, Compact ve Junior sürümleri olan Kril alfabesi destekli bir dağıtım.
	Mandriva tabanlı güvenlik hedefleyen bir dağıtım.
	kolay öğrenme ve kullanmayı amaçlayan bir dağıtım..
	Fedora tabanlı Japonca destekli bir dağıtım.
	PCLinuxOS tabanlı mühendislik dağıtımı.
	Portekiz menşeli bir dağıtım.
	SCO Firması tarafından satın alınan eski bir dağıtım.
	Eski donanımlara destek veren bir dağıtım.
	Eğitim amaçlı bir dağıtım.
	Güvenlik amaçlı sunucu dağıtımı.
Lapis	Türkiye menşeli, Gnome masaüstü ortamını kullanan, sistemin genelinde Zemberek imla denetimi ile imla denetimi yapabilen, kullanımı ve kurulumu basit PCLinuxOS tabanlı bir dağıtım.
Linkat	İspanya-Katalonya hükûmetince desteklenen bir dağıtım.
Mandriva Linux	Yaygın kullanılan ve kolay kullanımı amaçlayan bir dağıtım.
Mageia	Bir Mandriva Linux çatallaması.
	Multimedya amaçlı Mandriva tabanlı canlı sistem dağıtımı.
PCLinuxOS	Mandriva tabanlı bir dağıtım.
	İtalya menşeli sunucu sürümü de olan bir dağıtım.
Red Flag Linux	Çin menşeli bir dağıtım.
Red Hat Linux	Fedora Core ve Red Hat Enterprise Linux olarak bölünen eski bir dağıtım. Son sürümü 2003'te çıkmıştı.
	XFce Masaüstü ortamı kullanan PCLinuxOS tabanlı bir dağıtım.
	Novell Firmasınca desteklenen ve Avrupa'da yaygın kullanılan bir dağıtım.
	Güvenlik amaçlı bir dağıtım..

	Japonca destekli bir dağıtım.
	Yeni Zelanda menşeli bir dağıtım.

Slackware - Slackware tabanlı dağıtımlar

Yüksek ölçeklenebilirlik özelliği ile öne çıkan ve ileri seviye kullanıcıların veya GNU/Linux sistemleri öğrenmek isteyenlerin tercih ettiği bir dağıtım.

Dağıtım	Açıklama
	50MB'lık canlı CD dağıtımı.
	Eski 386 sistemler için tasarlanmış küçük bir dağıtım.




	PowerPC mimarisi için bir dağıtım.
	x86-64 mimarisi için bir dağıtım..
	An unofficial port of Slackware to the x86-64 architecture.
SLAX	Sadece canlı CD olarak kullanılması önerilen masaüstü dağıtımı.
	MS Windows üzerinde çalışan bir dağıtım.
	Slackware tabanlı Türkçe GNU/Linux dağıtımı.
	Eski donanımlara desteği olan kolay kullanımı hedefleyen bir dağıtım.

SLAX - SLAX tabanlı dağıtımlar

Dağıtım	Açıklama

Arch Linux - Arch Linux tabanlı dağıtımlar

Pacman Paket yönetim sistemini kullanan bir dağıtım. Aşağıdaki dağıtımların birçoğu Arch linuxun kurulum aşamasını kolaylaştırma amaçlı geliştirilmiştir. Manjaro, Chakra, Antergos, Netrunner, Aura ve KaOS ise başlı başına özgün hale gelmiş ve son kullanıcı için en ideal formu almış dağıtımlardır.

Dağıtım	Açıklama
Manjaro	Almanya-Avusturya-Fransa-Türkiye menşeli, son kullanıcıya hitap eden gelişmiş ve kolay bir dağıtım..
	Son kullanıcıya hitap eden gelişmiş ve kolay bir dağıtım.. Gnome öntanımlı olmasının yanı sıra kurulumda dilediğiniz masaüstünü tercih etme ve netinstall kurulum gibi farklı bir seçenek veriyor.
	KaOS, Arch tabanlı bir GNU/Linux dağıtımı değildir ancak pacman paket yöneticisini ve kendi topluluk depolarını kullanır. Sadece kde sürümü yayınlamaktadır ve genel olarak qt tabanlı yazılımları barındırmaya özen gösterir. Kullanımı kolay ve kararlı bir dağıtımdır.
Chakra	Chakra Linux, Arch tabanlı bir dağıtımdır ve sadece kde masaüstü ortamını sunmaktadır. Arch tabanlı, kullanımı kolay ilk dağıtımlardandır. Diğer türevler Chakra linuxtan sonra çoğalmıştır. Arch linux eski geliştiricilerinden ve Manjaro Linux geliştiricisi Philip Muller, Chakra Linux'un ilk kurucularındandır.
	Arch ve Manjaro tabanlı, kolay kullanım amaçlı bir dağıtım.









Firefly Linux









	Archman Gnu/Linux, Arch Linux tabanlı, Türkiye menşeli bir linux dağıtımıdır. Archman, kullanışlı, kolay, hızlı ve güçlü bir linux dağıtımıdır. Archman resmi sürümleri Xfce, KDE-Plasma, Mate ve LxQt masaüstü yönetimleri ile sizlere ulaşır. Bu masaüstü yönetimlerinin yanı sıra topluluktan gelen talepler doğrultusunda diğer masaüstü yöneticileri üzerine de çalışma yapılarak sürüm hazırlanabilir.

Başka bir dağıtımı temel almamış olan dağıtımlar

Kendine özgü paket yönetimi sistemiyle veya diğer özellikleri nedeniyle belli bir dağıtımı temel almamış olan dağıtımlar.

Dağıtım	Açıklama
Arch Linux	Pacman paket yönetim sistemini kullanan, x86 ve amd64 mimarisini destekleyen, deneyimli kullanıcıların tercih ettiği bir dağıtım.
	Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
CRUX	i686 Mimarisi için optimize edilmiş, kaynak koddan kurulum sağlayan paket yönetim sistemi olan, hafif bir dağıtım.
	Firewall için bir dağıtım.
	Eski sistemlerde çalışabilen bir masaüstü dağıtımı.
	Cd ile çalışan firewall/router/sunucu amaçlı bir dağıtım.
	Nintendo DS için bir dağıtım.
	Sadece özgür yazılımları barındıran bir canlı CD dağıtımı.
Familiar Linux	iPAQ için bir dağtım.
	Floppy diskette çalışan router dağıtımı.
Foresight Linux	Conary paket yönetim sistemi kullanan bir dağıtım.

GeeXboX	Multimedya amaçlı bir dağıtım.
GoboLinux
	Go oyunu için bir dağıtım.
	Router/firewall amaçlı bir dağıtım.
iPodLinux	Apple iPod için bir dağıtım.
	HP Jornada için bir dağıtım.




Mobilinux




OpenWrt
Pisi Linux	Türkiye,Polonya,İspanya ve Hollanda'lı gönüllüler tarafından geliştirilen bir dağıtım. PiSi paket yöneticisi Pardus ile geliştirilmeye başlalanan Pardus 'un paket yöneticisidir.Daha sonra Pardus projesi Debian tabanına geçmiş ve paket yöneticisinin yanı sıra [Pardus\|[Pardus]] a özgü diğer alt projeler COMAR yönetim araçları YALI yükleme sistemi gibi rafa kaldırılmıştır. Daha sonra Projeler Pisi Linux adı altında toplanarak gönüllüler tarafından devam ettirilmiştir.COMAR sistem yönetimi gibi araçları kullanan, YALI yükleme sistemi ile kolay yükleme yapılabilen KDE masaüstü ortamı bulunan kolay kullanımı hedefleyen bir dağıtım.
ritimOS	Türkiye'de Gelişimi Süren En Yenilikçi Dağıtımdır Eski Pardus 2011 devamı olarak bilinir 2023 Temmuz Ayında Karalı 1.0 Versiyonu Çıkacaktır. (Varsayılan Olarak) Türkiye'de ilk Gnome 44 ile gelen Linux Çekirdeğine Sahip İşletim Sistemidir Paket Olarak Flatpak ve PİSİ kullanmaktadır. Bu iki depoyu GNOME Software birbirine bağlamaktadır.
	PS2 için bir dağıtım.
Puppy Linux	Eski sistemlerde çalışabilen bir masaüstü dağıtımı.

ROOT GNU/Linux



	Router/firewall amaçlı yaygın kullanılan bir dağıtım.





	İtalya menşeli bir dağıtım.

Farklı dağıtımlardan ekran görüntüleri

Pardus 21
Ubuntu 21.10 "Impish Indri"
KDE neon 5.23.4
Linux Mint 20.1
openSUSE 15.2
Debian 10 "Buster"
Fedora 30
Gentoo Linux 10.1
OpenMandriva Lx 4.0
Slackware 15.0
elementary OS 5.0 "Hera"
Zorin OS 15.3

Ayrıca bakınız

DistroWatch: GNU/Linux dağıtımları hakkında bilgilerin, haberlerin, incelemelerin yer aldığı bir kaynak
Linux dağıtımları listesi

Dış bağlantılar

GNU/Linux dağıtımları kılavuzu 18 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . UbuntuWiki'de hazırlanmış bir derleme
Dağıtımlar Kılavuzu 18 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Belli başlı dağıtımları inceleyen 2004 yılında hazırlanmış bir kılavuz
, dağıtımların ISO dosyaları