Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Lusofon (Portekizce: Lusófono), Portekizceyi resmî dil olarak tanıyan ve konuşan, 10 egemen devlet, tahminî 270 milyon insanı kapsayan, kimse veya topluluğa verilen isimdir. Lusofonia veya Lusofon Dünya (Portekizce: Mundo Lusófono) olarak da bilinen bu bölge Avrupa, Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya kıtalarındaki Lusofon ulusları kapsar.
Portekiz, Brezilya ve Yeşil Burun Adaları diaspora toplulukları Lusofon kültürünün ve Portekizce dilinin yayılmasında önemli rol oynamış olsa da Lusofon Dünya'nın tarihi aslen Portekiz İmparatorluğu'na dayanır. Günümüzde Portekizce konuşan ülkeler, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) aracılığıyla siyaset, kültür ve ekonomi dayanışması amacıyla bir araya geliyor.
Etimoloji
Lusofon kelimesinin kökü olan "Luso-" eki Latincede günümüzde kabaca modern Portekiz'e karşılık gelen Lusitania'dan gelir. "-phone" eki ise Antik Yunancada "ses" anlamına gelen φωνή (phōnē) kelimesinden gelir. Lusofon teriminin kullanımı, İngilizce konuşanlar için , Fransızca konuşanlar için Frankofon, İspanyolca konuşanlar için ve Çince konuşanlar için terimlerinin kullanılması bakımından muadildir. Zaman zaman Frankofoni teriminde olduğu gibi, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'na atıfta bulunmak için de kullanılabilir.
Resmî Lusofon Ülkeler
| Ülke | Nüfus | Detaylı bilgi | Durum |
|---|---|---|---|
 Brezilya | 212,559,409 | Brezilya Portekizcesi | Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor. |
 Angola | 32,866,268 | Angola Portekizcesi | Önemli bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor. |
 Mozambik | 31,255,435 | Mozambik Portekizcesi | Önemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor. |
 Portekiz | 10,305,564 | Portekiz Portekizcesi1 | Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor. |
 Gine-Bissau | 1,967,998 | Önemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor. | |
 Doğu Timor | 1,318,442 | Önemli bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor. | |
 Ekvator Ginesi2 | 1,402,985 | Küçük bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor. | |
 Makao3 | 649,342 | Makao Portekizcesi | Küçük bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor. |
 Yeşil Burun Adaları | 555,988 | Çoğunluk tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor. | |
 São Tomé ve Príncipe | 219,161 | Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor. | |
| Toplam | y. 293 milyon | Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu |
Notlar:
- Portekiz Hindistanı döneminde Goa'da 1505 ile 1961 yılları arasında Portekizce resmî dildi. 1987'deki Goa, Daman ve Diu Resmî Dil Hareketi, Devanagari alfabesi ile yazılan Konkani dilini tek resmî dil olarak düzenledi. Goa bu nedenle listede yer almıyor.
- Ekvator Ginesi, CPLP'ye kabulünden sonra 2007 yılında Portekizceyi ülkede resmî dil olarak kabul etti. Ülkede Portekizce dilinin kullanımı kısıtlı olsa da ve adalarında konuşulmaktadır.
- Makao egemen bir devlet değildir. Çin'in 2 özel idari bölgesinden birisidir. (Diğeri eski İngiliz kolonisi olan Anglofon Hong Kong)
- ve gibi dilbilimciler, Galiçya'da konuşulan Galiçyaca dilinin ayrı bir dil olmaktan ziyade Portekizcenin bir lehçesi olduğunu söyleyerek İspanya'nın da Lusofon bir ülke olduğunu savundu.[]
- Uruguay'ın Brezilya'ya yakın kuzey bölgelerinde ülke nüfusun %15'i konuşmasında rağmen ülkede resmî dil değildir. Bu da Portekizceyi Uruguay'da en çok konuşulan ikinci dil yapıyor. Brezilya sınırına yakın yaşayan Uruguaylılar ayrıca Portekizce ve İspanyolca karışımı olan Portuñol konuşurlar. Benzer bir durum, Portekizce, İspanyolca ve Guaranice dillerinin karışımı şeklinde Paraguay sınırında da görülür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . OED Online. Oxford University Press. Eylül 2014. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014.
- ^ . 24 Temmuz 2011. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020.
- ^ The Portuguese Dialect of Uruguay (DPU) is spoken by circa 15% of the Uruguayan population according Juan Pedro Mir, director of education of the Ministry of Education and Culture of the country 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. pgl.gal (19 Ağustos 2017)
- ^ O dialeto fronteiriço do Uruguai: origens, investigações e oportunidades 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Espaço acadêmico. Retrieved 17 Aralık 2010
Dış bağlantılar
- Words Without Borders 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Lusofon edebiyatı (İngilizce)
- Flavours of Lusophony 20 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (Portekizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Lusofon Portekizce Lusofono Portekizceyi resmi dil olarak taniyan ve konusan 10 egemen devlet tahmini 270 milyon insani kapsayan kimse veya topluluga verilen isimdir Lusofonia veya Lusofon Dunya Portekizce Mundo Lusofono olarak da bilinen bu bolge Avrupa Amerika Afrika Asya ve Okyanusya kitalarindaki Lusofon uluslari kapsar Portekizcenin resmi dil oldugu ulkeler Lusofon ulkeler Portekizcenin baslica ana dil oldugu ulkelerin bir alt kumesidir Resmi dil oldugu ulkeler Resmi ve idari oldugu ulkeler Kulturel ya da ikinci bir dil olarak konusan ulkeler source source source source source source source source Amerika Birlesik Devletleri nde Brezilya Portekizcesi konusan bir Lusofon Portekiz Brezilya ve Yesil Burun Adalari diaspora topluluklari Lusofon kulturunun ve Portekizce dilinin yayilmasinda onemli rol oynamis olsa da Lusofon Dunya nin tarihi aslen Portekiz Imparatorlugu na dayanir Gunumuzde Portekizce konusan ulkeler Portekizce Konusan Ulkeler Toplulugu CPLP araciligiyla siyaset kultur ve ekonomi dayanismasi amaciyla bir araya geliyor EtimolojiLusofon kelimesinin koku olan Luso eki Latincede gunumuzde kabaca modern Portekiz e karsilik gelen Lusitania dan gelir phone eki ise Antik Yunancada ses anlamina gelen fwnh phōne kelimesinden gelir Lusofon teriminin kullanimi Ingilizce konusanlar icin Fransizca konusanlar icin Frankofon Ispanyolca konusanlar icin ve Cince konusanlar icin terimlerinin kullanilmasi bakimindan muadildir Zaman zaman Frankofoni teriminde oldugu gibi Portekizce Konusan Ulkeler Toplulugu na atifta bulunmak icin de kullanilabilir Resmi Lusofon UlkelerUlke Nufus Detayli bilgi DurumBrezilya 212 559 409 Brezilya Portekizcesi Buyuk bir cogunluk tarafindan ana dil olarak konusuluyor Angola 32 866 268 Angola Portekizcesi Onemli bir cogunluk tarafindan ana dil olarak konusuluyor Mozambik 31 255 435 Mozambik Portekizcesi Onemli bir azinlik tarafindan ana dil olarak konusuluyor Portekiz 10 305 564 Portekiz Portekizcesi1 Buyuk bir cogunluk tarafindan ana dil olarak konusuluyor Gine Bissau 1 967 998 Onemli bir azinlik tarafindan ana dil olarak konusuluyor Dogu Timor 1 318 442 Onemli bir azinlik tarafindan ikinci dil olarak konusuluyor Ekvator Ginesi2 1 402 985 Kucuk bir azinlik tarafindan ikinci dil olarak konusuluyor Makao3 649 342 Makao Portekizcesi Kucuk bir azinlik tarafindan ana dil olarak konusuluyor Yesil Burun Adalari 555 988 Cogunluk tarafindan ikinci dil olarak konusuluyor Sao Tome ve Principe 219 161 Buyuk bir cogunluk tarafindan ana dil olarak konusuluyor Toplam y 293 milyon Portekizce Konusan Ulkeler Toplulugu Notlar Portekiz Hindistani doneminde Goa da 1505 ile 1961 yillari arasinda Portekizce resmi dildi 1987 deki Goa Daman ve Diu Resmi Dil Hareketi Devanagari alfabesi ile yazilan Konkani dilini tek resmi dil olarak duzenledi Goa bu nedenle listede yer almiyor Ekvator Ginesi CPLP ye kabulunden sonra 2007 yilinda Portekizceyi ulkede resmi dil olarak kabul etti Ulkede Portekizce dilinin kullanimi kisitli olsa da ve adalarinda konusulmaktadir Makao egemen bir devlet degildir Cin in 2 ozel idari bolgesinden birisidir Digeri eski Ingiliz kolonisi olan Anglofon Hong Kong ve gibi dilbilimciler Galicya da konusulan Galicyaca dilinin ayri bir dil olmaktan ziyade Portekizcenin bir lehcesi oldugunu soyleyerek Ispanya nin da Lusofon bir ulke oldugunu savundu kaynak belirtilmeli Uruguay in Brezilya ya yakin kuzey bolgelerinde ulke nufusun 15 i konusmasinda ragmen ulkede resmi dil degildir Bu da Portekizceyi Uruguay da en cok konusulan ikinci dil yapiyor Brezilya sinirina yakin yasayan Uruguaylilar ayrica Portekizce ve Ispanyolca karisimi olan Portunol konusurlar Benzer bir durum Portekizce Ispanyolca ve Guaranice dillerinin karisimi seklinde Paraguay sinirinda da gorulur Ayrica bakinizLatin Amerika edebiyatiKaynakca OED Online Oxford University Press Eylul 2014 29 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Kasim 2014 24 Temmuz 2011 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Eylul 2020 The Portuguese Dialect of Uruguay DPU is spoken by circa 15 of the Uruguayan population according Juan Pedro Mir director of education of the Ministry of Education and Culture of the country 19 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde pgl gal 19 Agustos 2017 O dialeto fronteirico do Uruguai origens investigacoes e oportunidades 27 Subat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Espaco academico Retrieved 17 Aralik 2010Dis baglantilarWords Without Borders 19 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lusofon edebiyati Ingilizce Flavours of Lusophony 20 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Portekizce