Maoriler, Yeni Zelanda anakarasının yerli Polinezya halkıdır. Maorilerin kökeni, Yeni Zelanda'ya kabaca 1320 ile 1350 yılları arasında çeşitli waka (kano) seferleri dalgasıyla gelen doğu Polinezya'dan gelen yerleşimcilere dayanır.Fiji ve Polinezya kökenlilerdir. Özgürlük düşkünlükleri ve savaşçılıkları ile ünlülerdir. Savaşa giderken tenlerini beyaza boyamaları ve de çok aç kaldıklarında insan eti yemeleri[] onları barbar bir kavim olarak gösterse de şartlar zorlamadıkça vahşi değildirler. Soyu tükenmekte olan kavimlerdendir. Yeni Zelanda nüfusunun %10-11'ini oluştururlar.[]
Haka dansı yapan Maoriler | |
Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
---|---|
Yeni Zelanda | 775 836 (2018 sayımı) |
Avustralya | 142 107 (2016 sayımı) |
Birleşik Krallık | yaklaşık 8000 (2000) |
ABD | 3500 (2000) |
Kanada | 2500 (2016) |
Diller | |
İlgili etnik gruplar | |
diğer Polinezyalılar |
Etimoloji
Maori dilinde māori kelimesi "normal", "doğal" veya "sıradan" anlamına gelir. Aynı şekilde wai māori, tatlı su anlamına gelir.
Tarih
Polinezya kökenleri
Yeni Zelanda'da Maori öncesi yerleşim olduğuna dair hiçbir güvenilir kanıt yoktur. Öte yandan, arkeoloji, dilbilim ve fiziksel antropolojiden gelen ikna edici kanıtlar, ilk yerleşimcilerin Polinezya'dan göç ettiğini, sonradan Māori olduklarını gösteriyor. Kanıtlar, soylarının (daha büyük Avustronezya halklarının bir parçası olarak) Tayvan'ın yerli halklarına kadar 5000 yıl öncesine uzandığını gösteriyor. Polinezya halkı Samoa, Tahiti, Hawaiʻi, Paskalya Adası ve nihayet Yeni Zelanda'yı kapsayan geniş bir alana yerleşmiştir.
Polinezya sıçanları ve fare kemirilmiş deniz kabukları buluntularına dayanarak yaklaşık 1315'te 'nın patlamasından önce birtakım keşif ve yerleşim olmuş olabileceği tahmin edilmektedir. Ancak en son kanıtlar, ana yerleşimin 1320 ile 1350 arasında bir yerde planlı bir toplu göç olarak gerçekleştiğine işaret ediyor. Bu, Maorilerin 1350 yılında ataların okyanusa giden bir dizi büyük kanoya (waka) gelişini anlatan sözlü geleneklerinden alınan analizlerle büyük ölçüde uyumludur.
Kültür ve din
Maori kültürü, Yeni Zelanda kültürünün ayırt edici bir parçasını oluşturur. Ayrıca, büyük bir diasporaya sahip olması ve Māori motiflerinin popüler kültüre dâhil edilmesi nedeniyle dünya çapında tanınır. Çağdaş Maori kültürü hem geleneksel kültürlerini hem de 20. yüzyıl etkilerini kapsar.
İnanç ve din
Geleneksel Maori inançlarının kökenleri Polinezya kültürüne dayanır. Maori dini Maorilerin inandığı kabile dinidir ve mahalli bir özelliğe sahiptir, evrensel değildir. Maori Dini' nin kutsal bir kitabı veya yazılı bir kaynağı olmadığı gibi din kurucusu da yoktur.[]
Maoriler tanrılarına derler. Lo'nun, her şeyden önce var ve her şeyin kaynağı olduğuna, yerde ve gökte yaşayan her şeyin içinde bulunduğuna inanırlar. Lo, bütün tanrıların en büyüğüdür. Onun adını ancak rahipler söyleyebilirler.
Maorilerde ibadet, rahiplerin onlara öğrettiği ilahi tarzındaki özel dualardan ibarettir. Bu dualar hep beraber okunur.
Dans
Haka dansı, Yeni Zelanda kültürünün önemli bir parçası olarak kabul edilir ve dünyaca bilinir.
Kaynakça
- ^ . www.stats.govt.nz (İngilizce). 4 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2018.
- ^ . www.censusdata.abs.gov.au. 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2017.
- ^ Walrond, Carl (4 Mart 2009). "Māori overseas". . 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2010.
- ^ New Zealand-born figures from the 2000 U.S. Census; maximum figure represents sum of "Native Hawaiian and Other Pacific Islander" and people of mixed race. United States Census Bureau (2003). (PDF). 20 Mart 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. (103 KB). Washington, D.C.: U.S. Census Bureau.
- ^ Government of Canada, Statistics Canada (25 Ekim 2017). . www12.statcan.gc.ca. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Walters, Richard; Buckley, Hallie; Jacomb, Chris; Matisoo-Smith, Elizabeth (7 Ekim 2017). "Mass Migration and the Polynesian Settlement of New Zealand". Journal of World Prehistory. 30 (4): 351-376. doi:10.1007/s10963-017-9110-y .
- ^ a b Walters, Richard; Buckley, Hallie; Jacomb, Chris; Matisoo-Smith, Elizabeth (7 Ekim 2017). "Mass Migration and the Polynesian Settlement of New Zealand". Journal of World Prehistory. 30 (4): 351-376. doi:10.1007/s10963-017-9110-y .
- ^ Shapiro, HL (1940). "The physical anthropology of the Maori-Moriori". The Journal of the Polynesian Society (İngilizce). 49 (1(193)): 1-15. JSTOR 20702788.
- ^ Wilmshurst, J. M.; Hunt, T. L.; Lipo, C. P.; Anderson, A. J. (2010). "High-precision radiocarbon dating shows recent and rapid initial human colonization of East Polynesia". Proceedings of the National Academy of Sciences. 108 (5): 1815-1820. Bibcode:2011PNAS..108.1815W. doi:10.1073/pnas.1015876108. (PMC) 3033267 $2. (PMID) 21187404.
- ^ Lowe, David J. (November 2008). Polynesian settlement of New Zealand and the impacts of volcanism on early Maori society: an update (PDF). Guidebook for Pre-conference North Island Field Trip A1 'Ashes and Issues'. s. 142. ISBN . 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Ocak 2010.
- ^ Roberton, J.B.W. (1956). "Genealogies as a basis for Maori chronology". Journal of the Polynesian Society (İngilizce). 65 (1): 45-54. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ Te Hurinui, Pei (1958). "Maori genealogies". Journal of the Polynesian Society (İngilizce). 67 (2): 162-165. 12 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2021.
- ^ "Maori culture increasing in importance to NZers". The New Zealand Herald (İngilizce). 15 Mart 2012. ISSN 1170-0777. 6 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Ocak 2019.
- ^ Garl, Denise (1 Ekim 2018). . The Spinoff. 11 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2019.
Yeni Zelanda ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Etnik grup ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Maoriler Yeni Zelanda anakarasinin yerli Polinezya halkidir Maorilerin kokeni Yeni Zelanda ya kabaca 1320 ile 1350 yillari arasinda cesitli waka kano seferleri dalgasiyla gelen dogu Polinezya dan gelen yerlesimcilere dayanir Fiji ve Polinezya kokenlilerdir Ozgurluk duskunlukleri ve savasciliklari ile unlulerdir Savasa giderken tenlerini beyaza boyamalari ve de cok ac kaldiklarinda insan eti yemeleri ozgun arastirma onlari barbar bir kavim olarak gosterse de sartlar zorlamadikca vahsi degildirler Soyu tukenmekte olan kavimlerdendir Yeni Zelanda nufusunun 10 11 ini olustururlar kaynak belirtilmeli MaorilerHaka dansi yapan MaorilerOnemli nufusa sahip bolgeler Yeni Zelanda775 836 2018 sayimi Avustralya142 107 2016 sayimi Birlesik Krallikyaklasik 8000 2000 ABD3500 2000 Kanada2500 2016 DillerMaorice IngilizceIlgili etnik gruplardiger PolinezyalilarEtimolojiMaori dilinde maori kelimesi normal dogal veya siradan anlamina gelir Ayni sekilde wai maori tatli su anlamina gelir TarihPolinezya kokenleri Maorilerin Yeni Zelanda ya gelisi Yeni Zelanda da Maori oncesi yerlesim olduguna dair hicbir guvenilir kanit yoktur Ote yandan arkeoloji dilbilim ve fiziksel antropolojiden gelen ikna edici kanitlar ilk yerlesimcilerin Polinezya dan goc ettigini sonradan Maori olduklarini gosteriyor Kanitlar soylarinin daha buyuk Avustronezya halklarinin bir parcasi olarak Tayvan in yerli halklarina kadar 5000 yil oncesine uzandigini gosteriyor Polinezya halki Samoa Tahiti Hawaiʻi Paskalya Adasi ve nihayet Yeni Zelanda yi kapsayan genis bir alana yerlesmistir Polinezya sicanlari ve fare kemirilmis deniz kabuklari buluntularina dayanarak yaklasik 1315 te nin patlamasindan once birtakim kesif ve yerlesim olmus olabilecegi tahmin edilmektedir Ancak en son kanitlar ana yerlesimin 1320 ile 1350 arasinda bir yerde planli bir toplu goc olarak gerceklestigine isaret ediyor Bu Maorilerin 1350 yilinda atalarin okyanusa giden bir dizi buyuk kanoya waka gelisini anlatan sozlu geleneklerinden alinan analizlerle buyuk olcude uyumludur Kultur ve dinDans eden Maorili kadin Maori kulturu Yeni Zelanda kulturunun ayirt edici bir parcasini olusturur Ayrica buyuk bir diasporaya sahip olmasi ve Maori motiflerinin populer kulture dahil edilmesi nedeniyle dunya capinda taninir Cagdas Maori kulturu hem geleneksel kulturlerini hem de 20 yuzyil etkilerini kapsar Inanc ve din Geleneksel Maori inanclarinin kokenleri Polinezya kulturune dayanir Maori dini Maorilerin inandigi kabile dinidir ve mahalli bir ozellige sahiptir evrensel degildir Maori Dini nin kutsal bir kitabi veya yazili bir kaynagi olmadigi gibi din kurucusu da yoktur kaynak belirtilmeli Maoriler tanrilarina derler Lo nun her seyden once var ve her seyin kaynagi olduguna yerde ve gokte yasayan her seyin icinde bulunduguna inanirlar Lo butun tanrilarin en buyugudur Onun adini ancak rahipler soyleyebilirler Maorilerde ibadet rahiplerin onlara ogrettigi ilahi tarzindaki ozel dualardan ibarettir Bu dualar hep beraber okunur Dans Haka dansi Yeni Zelanda kulturunun onemli bir parcasi olarak kabul edilir ve dunyaca bilinir Kaynakca www stats govt nz Ingilizce 4 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2018 www censusdata abs gov au 4 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Ekim 2017 Walrond Carl 4 Mart 2009 Maori overseas 8 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2010 New Zealand born figures from the 2000 U S Census maximum figure represents sum of Native Hawaiian and Other Pacific Islander and people of mixed race United States Census Bureau 2003 PDF 20 Mart 2006 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi 103 KB Washington D C U S Census Bureau Government of Canada Statistics Canada 25 Ekim 2017 www12 statcan gc ca 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Walters Richard Buckley Hallie Jacomb Chris Matisoo Smith Elizabeth 7 Ekim 2017 Mass Migration and the Polynesian Settlement of New Zealand Journal of World Prehistory 30 4 351 376 doi 10 1007 s10963 017 9110 y a b Walters Richard Buckley Hallie Jacomb Chris Matisoo Smith Elizabeth 7 Ekim 2017 Mass Migration and the Polynesian Settlement of New Zealand Journal of World Prehistory 30 4 351 376 doi 10 1007 s10963 017 9110 y Shapiro HL 1940 The physical anthropology of the Maori Moriori The Journal of the Polynesian Society Ingilizce 49 1 193 1 15 JSTOR 20702788 Wilmshurst J M Hunt T L Lipo C P Anderson A J 2010 High precision radiocarbon dating shows recent and rapid initial human colonization of East Polynesia Proceedings of the National Academy of Sciences 108 5 1815 1820 Bibcode 2011PNAS 108 1815W doi 10 1073 pnas 1015876108 PMC 3033267 2 PMID 21187404 Lowe David J November 2008 Polynesian settlement of New Zealand and the impacts of volcanism on early Maori society an update PDF Guidebook for Pre conference North Island Field Trip A1 Ashes and Issues s 142 ISBN 978 0 473 14476 0 22 Mayis 2010 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Ocak 2010 Roberton J B W 1956 Genealogies as a basis for Maori chronology Journal of the Polynesian Society Ingilizce 65 1 45 54 10 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Te Hurinui Pei 1958 Maori genealogies Journal of the Polynesian Society Ingilizce 67 2 162 165 12 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2021 Maori culture increasing in importance to NZers The New Zealand Herald Ingilizce 15 Mart 2012 ISSN 1170 0777 6 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Ocak 2019 Garl Denise 1 Ekim 2018 The Spinoff 11 Ocak 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ocak 2019 Yeni Zelanda ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Etnik grup ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz