Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
M3 Yarı Paletli Personel Taşıyıcı, Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı ve Soğuk Savaş sırasında kullanılan bir tür zırhlı savaş aracıydı.
| M3 Yarı Paletli Personel Taşıyıcı | |
|---|---|
 | |
| Çeşidi | |
| Uyruğu |  ABD |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 9.3 ton |
| Uzunluk | 6.18 m |
| Genişlik | 2.22 m |
| Yükseklik | 2.26 m |
| Mürettebat | 3 mürettebat |
| Yolcu | 10 yolcu |
| Ana silahı | 1 x 12.7 mm makineli tüfek |
| Diğer silahları | 2 x 7.62 mm makineli tüfek |
| Motor | White 160AX 6 silindirli benzinli 147 beygir ( kW) |
| Kaldırma kapasitesi | 15.8 beygir/ton |
| Süspansiyon donanımı | vertical volute spring |
| Harekat menzili | 280 km |
| Azami hızı | 64 (km/s) |
Tarihi
2. Dünya Savaşı arasında Amerikan ordusu birliklerinin taktik hareketliliğini arttırmak düşüncesindeydi. Piyade birliklerine hareket kabiliyeti kazandırmak isteyen Ordu Donatım Bölümü Fransız yapımı olan modelini temel alan çalışmalara başladı. tarafından birkaç adet yarı paletli araç üzerinde çalışan firma sonuçta kendine ait şasesi olan M3 Keşif Aracını geliştirdi.
Tasarımında aracın sağlam ve hızlı bir yapıda olmasına çalışıldı. Sonuçta 1940 yılında standart bir yapıya kavuşan aracın üretimine , ve White Company firmalarında başlandı.
M3 aslında M2 Yarı paletli aracın tamamiyle geniş bir kopyasıydı. M2 aslında tamamiyle top traktörü olarak düşünülmüştü. M3 modeli M2 ye göre arkada tek kapısı olan daha geniş gövdeli ve 13 kişilik silahlı piyade birliğini taşıyabilecek bir araçtı. 10 adet koltuk aracın arkasında sağlı sollu uzanıyordu. Kabinde ise 3 kişiye yer vardı. Koltukların altındaki raflarda ise askerle ait mühimmat ve istihkak depolanıyordu. Aracın gövdesinin dışındaki bir rafta ise kara mayını taşınıyordu. Çatışmalarda askerler sahip oldukları eşya ve yiyeceği sırt çantalarına doldurup araç dışında taşıyordu. burada saklıyordu.
İlk üretilen araçlarda kabin koltuklarının arkasında ve hemen üst tarafta birmil üzerinde hareket edebilen 12.7 mm'lik M2 Browning makineli tüfek takılıydı. Daha sonraları M3A1 modelinde zırhlı bir mil üzerinde 12.7 mm'lik ve 7.62 mm'lik makineli tüfekler yolcu kompartımanın yanında duruyordu. Birçok M3 daha sonra M3A1 modeline çevrildi. Aracın çevresi ayarlanabilir zırh ile çevrildi. Radyatörün çevresine takılan zırhın yanında ön camlarda kurşun geçirmezdi.
M3 modelinden tahminen 4,000 adet üretildi. Bu araca benzeyen M5 yarı paletli araç Müttefik ülkelerine Lend-lease programı çerçevesinde dağıtıldı.
II. Dünya Savaşı Modelleri
- M3 - White yarı paletli araç üzerinde White 160AX motor bulunuyordu. Silah olarak M32 uçaksavar silahı ve M2HB makineli tüfeği bulunuyordu.
- M3A1 – Her arabanın sağ yolcu koltuğunun olduğu yerde bir adet M49 makineli tüfek takılıydı. 1942 ve 1943 yılları arasında bütün M3 yarı paletli kamyonların motoru, yolcu kopartmanı ve direksiyon sistemi yenilendi.
- T29/M3A2 - 1943 yılında geliştirilen araca M2 ve M3 modellerine ait özellikleri taşıyordu. Üretilmedi.
- M3E2/M5 – Uluslararası Yarı Paletli Kamyon M3 ile dıştan tamamiyle aynı görünmesine rağmen IHC RED-450-B motor ve farklı direksiyon sistemi bulunuyordu. M5 modeli M3 dan daha ağırdı. M5 aslında lend-lease program için üretildi. Üretilen araçlar İngiltere, Kanada ve SSCB ye gönderildi.
- M5A1 - M3A1 üzerine M5 modelinde kullanılan M49 makineli tüfek takılıydı.
- T31/M5A2 - M3A2 benzeyen araç Ordonat Bölümü tarafından M5 ve M5A1 tasarımlarının bir arada kullanıldığı tek bir araçtı. M3A2 gibi bu araçta hiç üretilmedi.
- T12/M3 75 mm KMO - M3 şasesi üzerine M1897A5 75 mm top takıldı. Top M2A3 yer sehpası ve kalkanı ile monte edildi. 59 mermi taşıyordu.
- M3A1 75 mm KMO - M2A2 top sehpası A3 modelinin yerini aldı,böylece stoklar bitirildi.
- T12 KMO – ABD Deniz Kuvvetleri için M3 üzerine 75 veya 105 mmlik obüs takıldı.
- T48 57 mm KMO - M3 üzerine aslı İngiliz QF 6 pounder tanksavar topu olan Amerikan yapımı M1 57 mm top takıldı. Savaş boyunca toplamda 962 adet T48 üretildi. Üretilen araçlarda 60 tanesi İngiltere ye, 650 tanesi de SSCB ye (Ruslar kısaca SU-57 adını verdi) verildi. (99 mermilik mühimmatı bulunuyordu.)
- T30 75 mm KMO - M3 üzerine obüs takıldı. 60 mermilik mühimmat taşıyordu. Amerikan Ordusu tarafından kullanıldı. Ayrıca Özgür Fransa Güçlerine verildi. Daha sonra Hindiçin'de kullanıldı.
- T38 105 mm KMO - M3 üzerine T7 105 mm lik havan topu takıldı. T19 un başarısı üzerine proje iptal edildi..
- T19 105 mm KMO - M3 üzerine M2A1 105 mm obüs takıldı. (8 mermilik mühimmatı bulunuyordu.
- T19/M21 81 mm KMO - M3 üzerine M1 81 mm havan topu takıldı.(97 mermilik mühimmat taşıyordu.), Arabanın içerisinden ateş edilebiliyordu.
- T21 - M3 üzerine 4.2 inçlik havan topu takıldı. Asla üretilmedi.
- T21E1 - T21 sadce geriye ateş edebiliyordu. M2 üzerine takılan (M4 KMO). T21E1 ise öne doğru ateş de edebiliyordu.
Uçaksavar Modelleri
- T1E4/M13 KMO - M3 aracına Maxson M33 sehpa üzerinde 2 M2HB makineli tüfek monte edildi. (5,000 mermi). T1E4 prototipinde gövdenin yanlarındaki zırh çıkartıldı. Araç M13 adıyla tekrar adlandırıldı. Daha önce üretilen (T1) in devamı olarak üretildi.
- M14 KMO - M13 KMO başka bir tasarımı olan araç M5 şasesi üzerine kuruldu. Üretilen araçlar İngiltere ye lend-lease programı uyarınca verildi.
- M16 KMO - M3 üzerine takılan Maxson M45 sehpada 4 adet M2HB makineli tüfek bulunuyordu. (5,000 mermilik mühimmatı vardı).
- M16A1 KMO - Standart M3 personel taşıyıcının arka koltuklarının yerine Maxson M45 model sehpa takıldı.
- M16A2 KMO - M16A1 tasarımına fazladan arka kapı eklendi. Varolan M16ların üzerindeki M45D yerine M45F kasa takıldı.
- M17 KMO - M16 Kmo başka bir tasarımı. Yapımında M5 araç şasesi kullanıldı. Lend-lease programı çerçevesinde SSCB ye gönderildi.(5,000 mermilik mühimmatı vardı)
- T58 - M16/M17 ye çok benzeyen aracın Maxon model tareti elektirk gücüile dönebiliyordu. Sadece prototip olarak kaldı.
- T28E1 KMO - M3 şasesi üzerine bir adet b M1A2 37 mmlik otomatik top (240 mermi) yan taraflarına 2 adet M2WC makineli tüfek takıldı. (3,400 mermi). Orijinal (T28) kısa bir M2 yarı paletli araba şasesinden oluşuyordu.
- M15 KMO - T28E1 tasarımı üzerine zırhlı üstyapı kullanılarak mürettebatı korumak amaçlandı. M2HB makineli tüfekler çıkartıldı.
- M15A1 KMO – M15 modelinde bulunan M2HB makineli tüfekler M1A2 37 mmlik otomatik topun altına yerleştirildi.
- T10E1 – Maxson sehpa üzerine Amerika tarafından kopya edilen 20 mm'lik otomatik top takıldı. İleride tüm M16 araçları buna dönüştürüldü. Orijinal (T10) yapımında M2 yarı paletli aracın daha kısa bir şasesi kullanıldı.
- 40 mm Deneme – M3 şasesi üzerine L/50 top takıldı. Topun geri tepmesi hem de bağlı olduğu sehpa araç için çok ağırdı. Denemelerine son verilen araçta kullanılan top daha sonra (M19 KMOe) uyarlandı.
- T54/E1 – 1942 denenen araçta sehpa hemen ateş etmeye müsait değildi. Daha sonra geliştirilen T54E1 de araca dairesel zırh eklendi. Prototoip olarak kaldı.
- T59 - T54/E1 üzerine eklenen demirler ile atış esnasında aracın sabitlenmesine çalışıldı. Hala uçaksavar kullanımı için sorunluydu. Prototoip olarak kaldı.
- T59E1 - T59 üzerine T17 atış kontrol sistemi takıldı. Prototoip olarak kaldı.
- T60/E1 - T54 ile T59 modellerine çok benzeyen tasarımda, bulunan iki adet .50 kalibre M2 makineli tüfeğin yanına fazladan 40 mm'lik top takıldı. T60E1 bulunan zırh T54E1 e çok benzemekteydi. Aracı sabitleme çalışmalarına devam edildi. Prototoip olarak kaldı.
- T68 – En radikal deneme modeli olan T68 de iki adet 40 mmlik silahın yanına sabitleyiciler takıldı. Ancak buda işe yaramadı. Prototoip olarak kaldı.
- M15 "Special" - M3 şasesi üzerine takılan L/50 toptan oluşuyordu. En başarılı uçaksavar modeli oldu.
Savaş Sonrası Modelleri
İsrail modelleri
- M3 Mk. A - M5 APC. İsrail yapımı M3 tasarımı The Mk. A APCs are identified as IHC M5s by the use of RED-450 engines for the most part. While the M49 mount was retained, a variety of machine guns were used.
- M3 Mk. B - M5 üzerindeki top yerine sahtesi takıldı ve fazladan telsiz takıldı. Mk. B lerde M2HB makineli tüfek bulunuyordu.
- M3 Mk. C -
- M3 Mk. D – Başka bir M3 temelli havan topu taşıyıcı. Üzerinde 120 mm lik Soltam havan topu bulunuyordu. 1960 yılında ordu servisine girdi.
- M3 TCM-20 - M3/M5 yarı paletli araç üzerine İsrail yapım TCM-20 zırhlı taret takıldı. Tarette iki adet two 20 mm Hispano-Suiza HS404 top bulunuyordu.
Kaynakça
- Mesko, Jim. M3 Half-tracks in Action. Carrollton, TX: Squadron/Signal Publications, 1996
- Zaloga, Steven J. M3 Infantry Half-Track 1940-73. Oxford, UK: Osprey Publishing, 2004
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta M3 (yarı paletli araç) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- AFV Database30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- US half-tracks photo gallery at ww2photo.mimerswell.com29 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
M3 Yari Paletli Personel Tasiyici Amerikan Ordusu tarafindan II Dunya Savasi ve Soguk Savas sirasinda kullanilan bir tur zirhli savas araciydi M3 Yari Paletli Personel TasiyiciCesidiUyrugu ABDOzelliklerAgirlik 9 3 tonUzunluk 6 18 mGenislik 2 22 mYukseklik 2 26 mMurettebat 3 murettebatYolcu 10 yolcuAna silahi 1 x 12 7 mm makineli tufekDiger silahlari 2 x 7 62 mm makineli tufekMotor White 160AX 6 silindirli benzinli 147 beygir kW Kaldirma kapasitesi 15 8 beygir tonSuspansiyon donanimi vertical volute springHarekat menzili 280 kmAzami hizi 64 km sTarihi2 Dunya Savasi arasinda Amerikan ordusu birliklerinin taktik hareketliligini arttirmak dusuncesindeydi Piyade birliklerine hareket kabiliyeti kazandirmak isteyen Ordu Donatim Bolumu Fransiz yapimi olan modelini temel alan calismalara basladi tarafindan birkac adet yari paletli arac uzerinde calisan firma sonucta kendine ait sasesi olan M3 Kesif Aracini gelistirdi Tasariminda aracin saglam ve hizli bir yapida olmasina calisildi Sonucta 1940 yilinda standart bir yapiya kavusan aracin uretimine ve White Company firmalarinda baslandi M3 aslinda M2 Yari paletli aracin tamamiyle genis bir kopyasiydi M2 aslinda tamamiyle top traktoru olarak dusunulmustu M3 modeli M2 ye gore arkada tek kapisi olan daha genis govdeli ve 13 kisilik silahli piyade birligini tasiyabilecek bir aracti 10 adet koltuk aracin arkasinda sagli sollu uzaniyordu Kabinde ise 3 kisiye yer vardi Koltuklarin altindaki raflarda ise askerle ait muhimmat ve istihkak depolaniyordu Aracin govdesinin disindaki bir rafta ise kara mayini tasiniyordu Catismalarda askerler sahip olduklari esya ve yiyecegi sirt cantalarina doldurup arac disinda tasiyordu burada sakliyordu Ilk uretilen araclarda kabin koltuklarinin arkasinda ve hemen ust tarafta birmil uzerinde hareket edebilen 12 7 mm lik M2 Browning makineli tufek takiliydi Daha sonralari M3A1 modelinde zirhli bir mil uzerinde 12 7 mm lik ve 7 62 mm lik makineli tufekler yolcu kompartimanin yaninda duruyordu Bircok M3 daha sonra M3A1 modeline cevrildi Aracin cevresi ayarlanabilir zirh ile cevrildi Radyatorun cevresine takilan zirhin yaninda on camlarda kursun gecirmezdi M3 modelinden tahminen 4 000 adet uretildi Bu araca benzeyen M5 yari paletli arac Muttefik ulkelerine Lend lease programi cercevesinde dagitildi II Dunya Savasi ModelleriGosteri Alayina bagli bir M3 personel tasiyicinin yaninda M1 Garand tufegiyle nisan alan ABD Kara Kuvvetleri piyade askeri Kentucky 1942 Zirhli personel tasiyici M3 White yari paletli arac uzerinde White 160AX motor bulunuyordu Silah olarak M32 ucaksavar silahi ve M2HB makineli tufegi bulunuyordu M3A1 Her arabanin sag yolcu koltugunun oldugu yerde bir adet M49 makineli tufek takiliydi 1942 ve 1943 yillari arasinda butun M3 yari paletli kamyonlarin motoru yolcu kopartmani ve direksiyon sistemi yenilendi T29 M3A2 1943 yilinda gelistirilen araca M2 ve M3 modellerine ait ozellikleri tasiyordu Uretilmedi M3E2 M5 Uluslararasi Yari Paletli Kamyon M3 ile distan tamamiyle ayni gorunmesine ragmen IHC RED 450 B motor ve farkli direksiyon sistemi bulunuyordu M5 modeli M3 dan daha agirdi M5 aslinda lend lease program icin uretildi Uretilen araclar Ingiltere Kanada ve SSCB ye gonderildi M5A1 M3A1 uzerine M5 modelinde kullanilan M49 makineli tufek takiliydi T31 M5A2 M3A2 benzeyen arac Ordonat Bolumu tarafindan M5 ve M5A1 tasarimlarinin bir arada kullanildigi tek bir aracti M3A2 gibi bu aracta hic uretilmedi Kundagi motorlu obus T48 57mm KMO Polonya Askeri MuzesindeT12 M3 75 mm KMO M3 sasesi uzerine M1897A5 75 mm top takildi Top M2A3 yer sehpasi ve kalkani ile monte edildi 59 mermi tasiyordu M3A1 75 mm KMO M2A2 top sehpasi A3 modelinin yerini aldi boylece stoklar bitirildi T12 KMO ABD Deniz Kuvvetleri icin M3 uzerine 75 veya 105 mmlik obus takildi T48 57 mm KMO M3 uzerine asli Ingiliz QF 6 pounder tanksavar topu olan Amerikan yapimi M1 57 mm top takildi Savas boyunca toplamda 962 adet T48 uretildi Uretilen araclarda 60 tanesi Ingiltere ye 650 tanesi de SSCB ye Ruslar kisaca SU 57 adini verdi verildi 99 mermilik muhimmati bulunuyordu T30 75 mm KMO M3 uzerine obus takildi 60 mermilik muhimmat tasiyordu Amerikan Ordusu tarafindan kullanildi Ayrica Ozgur Fransa Guclerine verildi Daha sonra Hindicin de kullanildi T38 105 mm KMO M3 uzerine T7 105 mm lik havan topu takildi T19 un basarisi uzerine proje iptal edildi T19 105 mm KMO M3 uzerine M2A1 105 mm obus takildi 8 mermilik muhimmati bulunuyordu T19 M21 81 mm KMO M3 uzerine M1 81 mm havan topu takildi 97 mermilik muhimmat tasiyordu Arabanin icerisinden ates edilebiliyordu T21 M3 uzerine 4 2 inclik havan topu takildi Asla uretilmedi T21E1 T21 sadce geriye ates edebiliyordu M2 uzerine takilan M4 KMO T21E1 ise one dogru ates de edebiliyordu Ucaksavar Modelleri T1E4 M13 KMO M3 aracina Maxson M33 sehpa uzerinde 2 M2HB makineli tufek monte edildi 5 000 mermi T1E4 prototipinde govdenin yanlarindaki zirh cikartildi Arac M13 adiyla tekrar adlandirildi Daha once uretilen T1 in devami olarak uretildi M14 KMO M13 KMO baska bir tasarimi olan arac M5 sasesi uzerine kuruldu Uretilen araclar Ingiltere ye lend lease programi uyarinca verildi M16 KMO M3 uzerine takilan Maxson M45 sehpada 4 adet M2HB makineli tufek bulunuyordu 5 000 mermilik muhimmati vardi M16A1 KMO Standart M3 personel tasiyicinin arka koltuklarinin yerine Maxson M45 model sehpa takildi M16A2 KMO M16A1 tasarimina fazladan arka kapi eklendi Varolan M16larin uzerindeki M45D yerine M45F kasa takildi M17 KMO M16 Kmo baska bir tasarimi Yapiminda M5 arac sasesi kullanildi Lend lease programi cercevesinde SSCB ye gonderildi 5 000 mermilik muhimmati vardi T58 M16 M17 ye cok benzeyen aracin Maxon model tareti elektirk gucuile donebiliyordu Sadece prototip olarak kaldi T28E1 KMO M3 sasesi uzerine bir adet b M1A2 37 mmlik otomatik top 240 mermi yan taraflarina 2 adet M2WC makineli tufek takildi 3 400 mermi Orijinal T28 kisa bir M2 yari paletli araba sasesinden olusuyordu M15 KMO T28E1 tasarimi uzerine zirhli ustyapi kullanilarak murettebati korumak amaclandi M2HB makineli tufekler cikartildi M15A1 KMO M15 modelinde bulunan M2HB makineli tufekler M1A2 37 mmlik otomatik topun altina yerlestirildi T10E1 Maxson sehpa uzerine Amerika tarafindan kopya edilen 20 mm lik otomatik top takildi Ileride tum M16 araclari buna donusturuldu Orijinal T10 yapiminda M2 yari paletli aracin daha kisa bir sasesi kullanildi 40 mm Deneme M3 sasesi uzerine L 50 top takildi Topun geri tepmesi hem de bagli oldugu sehpa arac icin cok agirdi Denemelerine son verilen aracta kullanilan top daha sonra M19 KMOe uyarlandi T54 E1 1942 denenen aracta sehpa hemen ates etmeye musait degildi Daha sonra gelistirilen T54E1 de araca dairesel zirh eklendi Prototoip olarak kaldi T59 T54 E1 uzerine eklenen demirler ile atis esnasinda aracin sabitlenmesine calisildi Hala ucaksavar kullanimi icin sorunluydu Prototoip olarak kaldi T59E1 T59 uzerine T17 atis kontrol sistemi takildi Prototoip olarak kaldi T60 E1 T54 ile T59 modellerine cok benzeyen tasarimda bulunan iki adet 50 kalibre M2 makineli tufegin yanina fazladan 40 mm lik top takildi T60E1 bulunan zirh T54E1 e cok benzemekteydi Araci sabitleme calismalarina devam edildi Prototoip olarak kaldi T68 En radikal deneme modeli olan T68 de iki adet 40 mmlik silahin yanina sabitleyiciler takildi Ancak buda ise yaramadi Prototoip olarak kaldi M15 Special M3 sasesi uzerine takilan L 50 toptan olusuyordu En basarili ucaksavar modeli oldu Savas Sonrasi ModelleriIsrail modelleri Israil e ait bir M3 Yari paletli arac 20 mm lik topu ile M3 Mk A M5 APC Israil yapimi M3 tasarimi The Mk A APCs are identified as IHC M5s by the use of RED 450 engines for the most part While the M49 mount was retained a variety of machine guns were used M3 Mk B M5 uzerindeki top yerine sahtesi takildi ve fazladan telsiz takildi Mk B lerde M2HB makineli tufek bulunuyordu M3 Mk C M3 Mk D Baska bir M3 temelli havan topu tasiyici Uzerinde 120 mm lik Soltam havan topu bulunuyordu 1960 yilinda ordu servisine girdi M3 TCM 20 M3 M5 yari paletli arac uzerine Israil yapim TCM 20 zirhli taret takildi Tarette iki adet two 20 mm Hispano Suiza HS404 top bulunuyordu KaynakcaMesko Jim M3 Half tracks in Action Carrollton TX Squadron Signal Publications 1996 Zaloga Steven J M3 Infantry Half Track 1940 73 Oxford UK Osprey Publishing 2004Dis baglantilarWikimedia Commons ta M3 yari paletli arac ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir AFV Database30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde US half tracks photo gallery at ww2photo mimerswell com29 Mayis 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ayrica bakinizII Dunya Savasi Zirhli Arac Listesi