Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tapınak, ibadethane ya da mabet; yüce bir varlığa tapınılan ve bazı diğer dinî ritüellerin gerçekleştirildiği kutsal yapı. Türkçetapınak sözcüğü tapmak kökünden gelir. İbadethane sözcüğü Farsça ve mabet sözcüğü Arapça kökenlidir.
Dinî açıdan
Dinî terminolojide tapınak, herhangi bir dinî inanç, gelenek veya akımın dinî uygulamalar, âdetler, ibadetler ve ritüeller için yapılan, çoğunlukla kutsal kabul edilen yapıdır. Tapınaklar çok çeşitli olabildiği gibi dinden dine büyük farklılıklar gösterir. Bağlı olduğu din ve ibadetlere göre tapınaklar hem yapısal hem de anlamsal açıdan farklı olabilirler. Bir dinde birden çok tapınak türü bulunabilir.
Sıklıkla her din barındırdığı tapınaklara farklı isimler verir. Bu isimlerin yanında bazen tapınak sözcüğü de kullanılırken (Yunan tapınağı gibi), sadece dinin verdiği spesifik isim de olabilir (cami gibi). Sıklıkla tapınakların, dinin o tip tapınaklara verdiği ismin yanı sıra, özel isimleri de vardır; örneğin, Selimiye Camii (veya Selimiye Camisi).
- Antik Roma'da yerli tanrılara adanan isimli tapınaklar bulunurdu. Çoğu Batı dilinde tapınak anlamına gelen sözcükler bu templum sözcüğü kökenlidir (örneğin İngilizce temple). Yabancı tanrılara adanan denk yapılara ise denmekteydi.
- Hristiyanlıkta tapınaklara sıklıkla kilise dense de zaman zaman sadece tapınak olarak da anılırlar. Ayrıca Hristiyan inancına göre Tanrı kilisede (yani tapınakta) değil, her yerde mevcuttur. Zaten Bölüm 6, 19. ayette Hristiyanların bedenlerinin (kendilerinin) Tanrı'nın tapınağı olduğu belirtilmiştir.
- Batı Hristiyanlığında bazı "özel" tapınaklar şapel olarak anılırken, çoğu kamuya açık büyük tapınaklara Hristiyanlıktaki durumlarına (statülerine) ilişkin isimler verilmiştir: Katedral veya bazilika gibi.
- Ortodoks Hristiyanlığında tapınaklar Yunan haçına benzer bir temele sahip kiliselerdir. Daha fazla bilgi için: .
- Fransa'da erken modern dönemde ortaya çıkan Protestan mezhepler "kilise" yerine "tapınak" sözcüğünü kullanır; daha yakın zamanlarda ortaya çıkmış bazı Hristiyan mezhepleri ise "kilise" sözcüğünü kullanır.
- Mormon Kilisesi (resmî adıyla: Church of Jesus Christ of Latter-day Saints) hem "kilise" hem de "tapınak" sözcüklerini, farklı tipteki tapınakları tanımlamakta kullanırlar. Normal ibadet hizmetleri ve benzeri âdet ve uygulamalar kiliselerde yapılırken daha özel düzenlemeler için ayrılmışlardır.
- Bir Jain tapınağı olarak anılır.
- Bir Hindu tapınağı çeşitli şekillerde anılır; mandir (Hindi-Hintçe-), (Tamil) ve gudi/devalayam/kovela (Telugu).
- Cami ve cemevleri İslam dinindeki tapınaklardandır.
- Antik Musevi dininin merkezi ve en kutsal mekânı, Kudüs'te bulunan Kudüs Tapınağı idi. İlk Tapınak, MÖ 10. yüzyıl dolaylarında Kral Süleyman tarafından yaptırılmış, daha sonra MÖ 586'da yönetimindeki Babilliler tarafından yıkılmıştır. İkinci Tapınak ise Babil sürgünü sonrasında, MÖ 536-515 yılları arasında yapılmıştır. İkinci Tapınak'ın MÖ 19'da başlayan yoğun geliştirilme ve genişletilmesinden sonra ortaya çıkan yapıdır. Bu tapınak da Titus kumandasındaki Romalı birlikler tarafından MS 70'te, 'nda Kudüs'ün kuşatılması sırasında yıkılmış, sadece Batı Duvarı kurtulabilmiştir. Bazı sinagoglar, özellikle de Reform sinagogları, tapınak olarak anılır (örneğin , gibi); fakat Ortodoks Musevilik bu kullanımı yersiz bulur zira onlar sinagogları Kudüs Tapınağı'nın yerine getirilmiş bir yapı (tapınak) olarak ele almazlar.
- Bir Sih tapınağına denir.
- Zerdüştlük dininin tapınağına ateşgede denir.
- Kamboçya ve Tayland'da hem Hindu hem de Budist tapınaklarına denir.
- Bahaî tapınaklarının ismi 'dır.
- Şintoist tapınaklara jinja denir.
- ya da Sabii tapınaklarına denir.
- Çeşitli Uzak Doğu tapınaklarına Batı dillerinde pagoda denir.
Dinlerin verdikleri özel isimlerin yanı sıra, belirli bir dinin belirli bir tapınak tipinin dahi ismi farklı kültür ve bölgelerde farklı olabilir.
Mimari açıdan
Çeşitli tarihî dönemlerde, belirli mimari tarzlar büyük dinî yapılarda çok sıkı ve yoğun biçimde kullanılmıştır. Bu tapınak yapıları, askerî ve saray yapılarıyla birlikte, belirli mimari tarzların bugüne kadar kalabilmiş ana örneklerini oluştururlar ve bu sebeple de mimari açıdan çok önemlidirler.
Özellikle, Yunan ve Roma tapınak mimarisi Batı kamu mimarisini önemli oranda etkilemiştir.
Tapınakların mimari yönü de dinî yönleri kadar önemlidir. Çoğu zaman belirli bir dinin belirli ve/veya belirli bir tapınak tipinin farklı kültür ve bölgelerde çok farklı mimari biçimler aldığı görülür. Bu sebeple bir tapınağın mimari yapısı, tapınağın bağlı bulunduğu dinin anlayışına dair yoğun mimari ögeler taşıdığı gibi tapınağın bağlı bulunduğu zaman dilimi, kültür ve bölge açısından da çok önemli bilgiler taşır. Özellikle bugün var olmayan, hakkında pek az şey bilinen veya büyük oranda değişikliğe uğramış dinî inançların tapınaklarının mimarisi, dönem, kültür ve bölgenin mimari anlayışına dair bilgi vermesinin yanı sıra o dinî inanca dair de bilgi verecektir. Bu sebepten dolayı tapınaklar teknik ve mimari açıdan da, mimarlık biliminin yanı sıra, dinler tarihi ve arkeoloji için de çok önemli bir yere sahiptir.
Kaynakça
- ^ "tapınak." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 28 Kasım 2012
- ^ "ibadethane." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 28 Kasım 2012
- ^ "mabet." Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. Erişim: 28 Kasım 2012
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Tapinak ibadethane ya da mabet yuce bir varliga tapinilan ve bazi diger dini rituellerin gerceklestirildigi kutsal yapi Turkcetapinak sozcugu tapmak kokunden gelir Ibadethane sozcugu Farsca ve mabet sozcugu Arapca kokenlidir Hephaistos Tapinagi Atina daki bir antik Yunan tapinagi MO 449Dini acidanDini terminolojide tapinak herhangi bir dini inanc gelenek veya akimin dini uygulamalar adetler ibadetler ve ritueller icin yapilan cogunlukla kutsal kabul edilen yapidir Tapinaklar cok cesitli olabildigi gibi dinden dine buyuk farkliliklar gosterir Bagli oldugu din ve ibadetlere gore tapinaklar hem yapisal hem de anlamsal acidan farkli olabilirler Bir dinde birden cok tapinak turu bulunabilir Siklikla her din barindirdigi tapinaklara farkli isimler verir Bu isimlerin yaninda bazen tapinak sozcugu de kullanilirken Yunan tapinagi gibi sadece dinin verdigi spesifik isim de olabilir cami gibi Siklikla tapinaklarin dinin o tip tapinaklara verdigi ismin yani sira ozel isimleri de vardir ornegin Selimiye Camii veya Selimiye Camisi Aziz Petrus Bazilikasi Katolik Hristiyan tapinagi Vatikan 1506 1626Kubbetu s Sahre Islam dini tapinaklarindan Kudus 687 691Antik Roma da yerli tanrilara adanan isimli tapinaklar bulunurdu Cogu Bati dilinde tapinak anlamina gelen sozcukler bu templum sozcugu kokenlidir ornegin Ingilizce temple Yabanci tanrilara adanan denk yapilara ise denmekteydi Hristiyanlikta tapinaklara siklikla kilise dense de zaman zaman sadece tapinak olarak da anilirlar Ayrica Hristiyan inancina gore Tanri kilisede yani tapinakta degil her yerde mevcuttur Zaten Bolum 6 19 ayette Hristiyanlarin bedenlerinin kendilerinin Tanri nin tapinagi oldugu belirtilmistir Bati Hristiyanliginda bazi ozel tapinaklar sapel olarak anilirken cogu kamuya acik buyuk tapinaklara Hristiyanliktaki durumlarina statulerine iliskin isimler verilmistir Katedral veya bazilika gibi Ortodoks Hristiyanliginda tapinaklar Yunan hacina benzer bir temele sahip kiliselerdir Daha fazla bilgi icin Fransa da erken modern donemde ortaya cikan Protestan mezhepler kilise yerine tapinak sozcugunu kullanir daha yakin zamanlarda ortaya cikmis bazi Hristiyan mezhepleri ise kilise sozcugunu kullanir Mormon Kilisesi resmi adiyla Church of Jesus Christ of Latter day Saints hem kilise hem de tapinak sozcuklerini farkli tipteki tapinaklari tanimlamakta kullanirlar Normal ibadet hizmetleri ve benzeri adet ve uygulamalar kiliselerde yapilirken daha ozel duzenlemeler icin ayrilmislardir Bir Jain tapinagi olarak anilir Bir Hindu tapinagi cesitli sekillerde anilir mandir Hindi Hintce Tamil ve gudi devalayam kovela Telugu Cami ve cemevleri Islam dinindeki tapinaklardandir Antik Musevi dininin merkezi ve en kutsal mekani Kudus te bulunan Kudus Tapinagi idi Ilk Tapinak MO 10 yuzyil dolaylarinda Kral Suleyman tarafindan yaptirilmis daha sonra MO 586 da yonetimindeki Babilliler tarafindan yikilmistir Ikinci Tapinak ise Babil surgunu sonrasinda MO 536 515 yillari arasinda yapilmistir Ikinci Tapinak in MO 19 da baslayan yogun gelistirilme ve genisletilmesinden sonra ortaya cikan yapidir Bu tapinak da Titus kumandasindaki Romali birlikler tarafindan MS 70 te nda Kudus un kusatilmasi sirasinda yikilmis sadece Bati Duvari kurtulabilmistir Bazi sinagoglar ozellikle de Reform sinagoglari tapinak olarak anilir ornegin gibi fakat Ortodoks Musevilik bu kullanimi yersiz bulur zira onlar sinagoglari Kudus Tapinagi nin yerine getirilmis bir yapi tapinak olarak ele almazlar Kambocya daki Hindu tapinagi Angkor Wat yeryuzundeki en buyuk tapinaktir Bir Sih tapinagina denir Zerdustluk dininin tapinagina atesgede denir Kambocya ve Tayland da hem Hindu hem de Budist tapinaklarina denir Bahai tapinaklarinin ismi dir Sintoist tapinaklara jinja denir ya da Sabii tapinaklarina denir Cesitli Uzak Dogu tapinaklarina Bati dillerinde pagoda denir Dinlerin verdikleri ozel isimlerin yani sira belirli bir dinin belirli bir tapinak tipinin dahi ismi farkli kultur ve bolgelerde farkli olabilir Cennet Tapinagi Pekin CinMimari acidanCesitli tarihi donemlerde belirli mimari tarzlar buyuk dini yapilarda cok siki ve yogun bicimde kullanilmistir Bu tapinak yapilari askeri ve saray yapilariyla birlikte belirli mimari tarzlarin bugune kadar kalabilmis ana orneklerini olustururlar ve bu sebeple de mimari acidan cok onemlidirler Ozellikle Yunan ve Roma tapinak mimarisi Bati kamu mimarisini onemli oranda etkilemistir Tapinaklarin mimari yonu de dini yonleri kadar onemlidir Cogu zaman belirli bir dinin belirli ve veya belirli bir tapinak tipinin farkli kultur ve bolgelerde cok farkli mimari bicimler aldigi gorulur Bu sebeple bir tapinagin mimari yapisi tapinagin bagli bulundugu dinin anlayisina dair yogun mimari ogeler tasidigi gibi tapinagin bagli bulundugu zaman dilimi kultur ve bolge acisindan da cok onemli bilgiler tasir Ozellikle bugun var olmayan hakkinda pek az sey bilinen veya buyuk oranda degisiklige ugramis dini inanclarin tapinaklarinin mimarisi donem kultur ve bolgenin mimari anlayisina dair bilgi vermesinin yani sira o dini inanca dair de bilgi verecektir Bu sebepten dolayi tapinaklar teknik ve mimari acidan da mimarlik biliminin yani sira dinler tarihi ve arkeoloji icin de cok onemli bir yere sahiptir Karnak tapinak kompleksi Ra bolumuKaynakca tapinak Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 28 Kasim 2012 ibadethane Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 28 Kasim 2012 mabet Guncel Turkce Sozluk Turk Dil Kurumu Erisim 28 Kasim 2012