Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mahmud Gaznevî veya Gazneli Mahmud (2 Kasım 971 - 30 Nisan 1030), (Farsça Yemin el-Devlet Mahmut) (Tam ismi: Yemin el-Devlet Abdülkasım Mahmut ibn Sebük Tigin), 998-1030 yılları arasında hüküm sürmüş olan Gazne Devleti hükümdarıdır.
| Mahmud Gaznevî | |
|---|---|
| Gazne Sultanı | |
| Hüküm süresi | 998-1030 |
| Önce gelen | Gazneli İsmail |
| Sonra gelen | Sultan Muhammet |
| Doğum | 2 Kasım 971 Gazne, Afganistan |
| Ölüm | 30 Nisan 1030 (58 yaşında) Gazni, Afganistan |
| Hanedan | |
| Babası | Sebük Tegin |
Yaşamı
Sultan Mahmud 2 Kasım 971 yılında Buhara'da doğmuştur. Babası Türk asıllı bir Memlük komutanı olan Sebük Tegin, annesi ise Zabulistan bölgesinde asil bir Fars hanedanına mensup bir prensesti. Bu sebeple şairler, Mahmut'a zaman zaman "Mahmud-ı Zâbulî" olarak hitap etmişlerdir. Daha gençlik yıllarında devlet idaresinde görev almaya başlayan Mahmut'un Gazne dışındaki ilk görev yeri Zemindaver bölgesiydi. 994 yılında Samanoğulları Horasan valisinin ayaklanması üzerine 'un Sebük Teginden askeri yardımda bulunması üzerine isyan bastırılmıştır. Samani hükümdarı tarafından Sebük Tegin'e Nasıruddin Ved-dünya (Din ve dünyanın yardımcısı), kendisine ise Seyfüddevle (Devletin kılıcı) unvanı verilmiştir.
Sebük Tegin'in 997 yılında ölmesi üzerine; ölmeden önce küçük oğlu İsmail'in tahta geçmesini vasiyet etmesinden dolayı İsmail, babasının ölüm haberini aldıktan sonra Belh'e gelerek hükümdarlığını ilan etti. O sırada Nişabur'da Horasan valiliği yapmakta olan Mahmut, kardeşinin hükümdarlığına itiraz ederek toplamış olduğu askerleriyle birlikte Gazne'ye kardeşinin üzerine saldırıda bulundu. 998 yılında yapılan Gazne Muharebesi'nde İsmail yenilerek, bir kaleye sığındı ve belli bir süre sonra da ağabeyine teslim oldu. Yaklaşık 7 aylık bir saltanattan sonra 998 yılında ağabeyi tarafından öldürüldü.
Gazneli Mahmud tahta geçtiği 998 yılından 1030 yılına kadar 32 yıl hüküm sürmüştür. Bu süre içerisinde göstermiş olduğu azim ve faaliyetlerle, Orta Asya'nın büyük ve güçlü bir devletine hakim olmuştur. İlk seferini 1000 yılında Abbasi Halifesi Ahmed "el-Kâdir bi’l-Lâh"'a göndermiş olduğu elçilerle bağımsızlığını bildirdi. Halife de Mahmut'a sultanlığını tanıyan değerli bir hil'at, taç ve bayrak ile ele geçirdiği ülkelerin hükümdarlığını tanıyan bir Menşûr yollamıştır. Bu olaydan sonra Samanoğulları topraklarının mirasçısı olduğunu ileri sürerek Karahanlılar üzerine sefere çıktı. Çok çekişmeli geçen çarpışmalar sonucunda Karahanlılar yenilgiye uğratıldı. İki devlet arasında yapılan anlaşmalardan sonra oğlu I. Mesut ile beraber, Karahanlı Kağanı'nın birer kızıyla evlenerek, baba-oğul Karahanlılara damat olmuşlardır. Bu olaydan sonra Samanoğulları topraklarının mirasçısı olduğunu ileri sürerek Karahanlılar üzerine sefere çıktı. Çok çekişmeli geçen çarpışmalar sonucunda Karahanlılar yenilgiye uğratıldı. İki devlet arasında yapılan anlaşmalardan sonra oğlu I. Mesut ile beraber, Karahanlı Kağanı'nın birer kızıyla evlenerek, baba-oğul Karahanlılara damat olmuşlardır.
Gazneli Mahmud, devletin kuzeyini güvence altına aldıktan sonra Hindistan'a, Putperestlerle mücadele ederek Müslümanlığı yaymak için 1001-1027 yılları arasında 17 sefer düzenlemiştir.
Hindistan Seferi
- 1. Hint Seferine 1001 yılında çıkan Gazneli Mahmud, Hindistan'ın kuzeyinde bulunan zengin ve bereketli topraklara sahip 'na ilerledi. Peşaver yakınlarında yapılan savaşta; 30.000 piyade, 12.000 süvari ve 300 savaş filine sahip Hint ordusunu yenerek Pencap bölgesinde hüküm süren Raca ve komutanlarını esir aldı. Burada eline çok ganimet geçen Mahmut, fidye olarak yüklü miktarda altın ve 50 fil verilmesi karşılığında Caypal'ı serbest bıraktı. Esirlikten kurtulan Raca, kendine esirliği yediremediği ve halkının gözünden düştüğü için ateşte yakılmak suretiyle kendini öldürdü.
- 2. Hint Seferinde Gazneli Mahmud, Caypal'in oğlu 'ı 15.000 süvariyle yenilgiye uğratarak İndus Nehri kenarında bulunan Vayhand şehrini zaptetti. Gazne'ye Gazi unvanı ve bol ganimetlerle geri döndü.
- 3. Hint Seferini 2. seferde kendisine destekte bulunmayan Bhâtiya Racası Becî Rây'a karşı yapmıştır. 1004 yılında yapılan savaş 4 gün sürmüş ve alınan bu galibiyetle birlikte Bhâtiya bölgesi Gaznelilerin eline geçmiştir. Kuşatma sırasında ele geçirilmekten korkan Raca kaleden kaçmış fakat Gazneli birlikler tarafından takip edilmiştir. Caypal gibi o da intihar ederek ölmüştür. Gazneli Mahmud ele geçirdiği bolca ganimet ve 280 fil ile birlikte 1005 yılında Gazne'ye geri dönmüştür.
- 4. Hint Seferinde Multan Emiri 'un Sünnilikden ayrılıp Bâtınî görüşleri yaymaya başladığı için 1006 yılında ordusuyla harekete geçen Mahmut, Multan üzerine hareket etti. Fakat Sind Nehrinin suları yüksek olduğu için Pencap Racası Anandapal'dan, Multan'a geçmek için yardımda bulunmasını istedi. Bu isteği reddedilen Gazneli Mahmud, Anandapal üzerine saldırarak onu yendi ve Keşmir'e çekilmesini sağladı. Gaznelilerin üzerine geldiğini öğrenen Dâvud, yenilgiye uğramaktan korktuğu için kaçarak Sind nehri üzerinde bir adaya sığındı. Bu seferle birlikte Multan'a kadar olan bölge Gaznelilerin eline geçmiş ve Hindistan'da bulunan Bâtınîler öldürülerek huzursuzluk ortadan kaldırılmıştır. Multan Emiri olarak Caypal'in Müslüman olmuş torunu Suphal seçilmiş ve göreve getirilmiştir.
- 5. Hint Seferinde Multan Emiri Suphal'in, 1006-1007 yılları arasında Gazneliler ile Karahanlılar arasındaki mücadeleden faydalanarak ayaklanması üzerine yapılmıştır. Suphal'in Müslümanlığı bırakarak tekrar Hindu dinine döndüğünü ve isyan çıkardığını öğrenen Gazneli Mahmud, Karahanlılara karşı galibiyet elde etmesinin ardından 1008 yılında mevsimin kış olmasına rağmen ordusuyla birlikte Multan üzerine sefere çıktı. Suphal'ın isyanını kanlı biçimde bastıran Mahmut, Anandapal'ın yanına kaçmaya çalışan Suphal'ı esir almıştır. Suphal 400.000 dirhem gümüş fidye ödedikten sonra serbest bırakıldı.
- 6. Hint Seferinde Pencap Racası Anandapal ile birleşmiş olan Ucceyn, Gvalior, Kalincar, Kavenc, Delhi ve Keşmir Racalarının İslam dinine karşı tavır sergilemeleri üzerine, oluşturulmuş olan birleşik Hint ordusunu yenerek itaat altına almak için 1008 yılında yapılmıştır. Sayıca Hint ordusundan az olmasına karşılık Gazneliler, Vayhand şehri yakınlarındaki ovaya çekilip mevzide bekleyerek yaptığı vur-kaç taktikleriyle Hint ordusunu yıpratmışlardır. Yapılan meydan savaşında Gazneli Mahmud, bir ara güç duruma düşmüşse de savaş esnasında yaptığı çevirme harekâtıyla Hint ordusunu bozguna uğratmış ve birleşmiş olan Racaları birbirinden ayırmıştır. Bu zaferden sonra Bhim Nagar kalesini (şimdiki ) 7 günlük bir kuşatmadan sonra ele geçirmiş ve buradaki putları kırmıştır. Yüklü miktarda ganimetle Gazne'ye dönen Mahmud'un bu başarısına dayanamayan Anandapal, üzüntüsünden fazla yaşayamayarak ölmüştür. Bu başarı Gazneli Mahmud'un İslam ve Hint dünyasındaki prestij ve şanını çok yükseltmiştir.
- 7. Hint Seferinde Gazneli Mahmut, büyük bir ticaret şehri olan 'u itaat altına alabilmek için ordusuyla birlikte 1009 yılında Gazne'den ayrılmıştır. Buranın Racası Gazneli Mahmut'un ünü karşısında savaşmadan antlaşma yapmak zorunda kalmıştır. Haraç ödemek, ihtiyaç olduğunda 2.000 asker ve 50 savaş fili göndermek kaydıyla barış yapılmıştır.
- 8. Hint Seferinde 1010 yılında Multan'daki Karmatîlerin isyan etmesi üzerine harekete geçen Gazneli Mahmud, ayaklanmayı bastırmış ve isyana önderlik eden 'u yakalatıp hapsettirmiştir. Buradan sonra 1011 yılında Herat'ın doğusundan geçen kervanlara saldırarak zenginleşen Gurlular üzerine yürümüştür. Yapılan zorlu çarpışmaların ardından Gurluları yenilgiye uğratarak bütün kalelerini ele geçirmiş ve Emir esir alınmıştır. Esirliği sırasında Muhammed'in intihar ederek ölmesi üzerine, yerine oğlu bırakılmıştır. Bu bölgede İslamiyetin yayılabilmesi için din adamlarını bırakmıştır.
- 9. Hint Seferinde Gazneli Mahmud, 1014 yılında Keşmir'e doğru ilerledi. İlk önce Pencap Racası üzerine yürüdüyse de kışın erken gelmesiyle Gazne'ye geri dönmüştür. Triloçanpal ise Keşmir Racasından yardım ister. Fakat yapılan savaşta Hindular büyük bir bozguna uğratıldılar. da ele geçirildi. Yol boyunca birçok kaleyi ele geçiren Mahmut, Hinduları da Müslüman yapmıştır. Fethettiği birçok yerde mescitler yaptırdıktan sonra elde ettiği ganimetlerle birlikte Gazne'ye geri dönmüştür.
- 10. Hint Seferinde Delhi'nin 150 km. kadar kuzeyinde bulunan şehrine ilerleyen Gazneli Mahmud, buradaki putların en büyüğü olan Hindularca kutsal sayılan Çakrasvamî putunu ele geçirmek ve oradaki iyi cins filleri almak istemiştir. Triloçannpal'in karşı koymaması halinde 50 fil vermeyi teklif etmişse de anlaşmaya varılamamıştır. Gazneliler Thanesar'a yaklaşmasına karşı Racalar kaçmış ve şehir yağma edilmiştir. Bahsi geçen put ise ele geçirilerek Gazne'ye götürülmüş ve Hinduların maneviyatı çökertilmiştir.
- 11. Hint Seferinde Gazneli Mahmud, 1016 yılında Lokhot Kalesi'ni zapt etmek için ilerlediyse de başarı elde edememiştir. Çünkü kuşatma sırasında çok şiddeti kış şartları olması ve Keşmir Racasının Triloçanpal'e yardım etmesinden dolayı 1016 Mart'ında Gazne'ye geri dönmek zorunda kalmıştır.
- 12. Hint Seferinde Gazneli Mahmud, 1017 yılında Harezm'de çıkan bir karışıklığı hallettikten sonra Türkistan'dan ordusuna katılan yaklaşık 20.000 kişilik Türkmen grubu sayesinde ordusunu daha da büyüterek 1018 yılında tekrar harekete geçti. Yaklaşık 100.000 kişilik bir orduyla Ganj Nehri'nin vadisine kadar uzanan birçok kenti ele geçirdi. Sirvasa Racası kaçtı ve şehir fethedildi. Yaklaşık 1.000.000 dirhem gümüş ve 30 fil ele geçirildi. Barar Racası Hardat ise Gazneli Mahmut'a katılıp 10.000 kişilik askeri ile Müslüman oldu. Mathura'nın 10 km. güneydoğusundaki Mahaban Racası Külçend ile yapılan savaşta Hint ordusu bozguna uğratılmış ve Külçend yakalanmamak için ailesini öldürmüştür. Bu savaştan sonra 185 fil ele geçirilmiştir. Kudüs kadar kutsal sayılan Mathura'yı karşı konulmadan fethetti. Agra'nın 170 km. doğusundaki Kanavcda bulunan birçok put mabedi yıkıldı. Buradaki Hint Tanrısı Vişnu'nun vatanı sayılan tapınaklarda bulunan hazineleri alıp dönerken 1018 yılında Gurlular'ın saldırısına uğradı. Fakat fazla kayıp vermeden Gazne'ye geri döndü.
- 13. Hint Seferinde Hindu Racaların Kanavcı geri almak için yaptıkları saldırılara karşılık vermek için 1019 yılı kışında harekete geçen Gazneli Mahmud, Pencap Racası Triloçanpal'in toplamış olduğu 150.000 piyade ve 600 filden oluşan ordusunu, kıyısında yapılan savaşta bozguna uğrattı. Triloçanpal savaştan yaralı olarak kaçtı ve 200 fil ganimet olarak ele geçirildi. Yola devam eden Mahmut, Kalincar Racası Gandanın fillerle destekli büyük bir orduyla üzerine geldiğini öğrendi. Karşılaşma öncesi Raca İslam dinine davet edildiyse de teklifi kabul etmedi. Gaznelilerden sayıca fazla olan bu Hint ordusunun öncü birlikleri Gazneliler tarafından yenilgiye uğrayınca, korkuya kapılan Ganda savaş malzemelerini bırakmış ve ordusuyla birlikte gece karanlığından faydalanarak geri çekilmiştir. Hint ordusunun kaçtığını anlayan Mahmut, eşyalara el koymuş ve Hint ordusunu takip etmeye başlamıştır. Kaçan birçok Hint asker öldürülmüş ve 580 fil ele geçirilerek Gazne'ye geri dönülmüştür.
- 14. Hint Seferinde 1021 yılında harekete geçerek Keşmir yolunu kapatan ve 5 yıl önce alamadığı Lokhot Kalesi'ni zaptetmek için ilerleyen Gazneli Mahmud, aynı şekilde kış şartlarından dolayı kaleyi ele geçiremeden geri dönmek zorunda kalmıştır.
- 15. Hint Seferinde 1022 yılında Kalinca'ya bağlı Racası Ercan'ın kalesine saldıran Gazneli Mahmud, kayalık bir tepe üzerinde bulunan kaleyi, kuşatmanın 4. gününde Raca'nın barış istemesi üzerine ele geçirmiştir. Raca Gazneli Mahmud'a 35 fil vererek bağlılığını bildirdi. Buradan sonra yine büyük ve yalçın kayalar üzerine kurulmuş olan Kalincar Kalesini kuşatan Mahmut, kaleye yaptığı şiddetli taarruzlar sonucunda Raca Ganda'nın barış istemesini sağlamıştır. Yapılan anlaşmaya göre; ganimet olarak 300 fil alınmıştır. Kalincar Kalesi ile egemenliği altında bulunan 15 kadar kalenin yönetimini Raca'ya bırakarak 1023 yılı baharında Gazne'ye geri dönmüştür.
- 16. Hint Seferinde 30.000 süvari ile 1025 yılında en ünlü seferine çıkan Gazneli Mahmut, Multan'a varınca çölü geçme hazırlığına başladı. 1 ayda büyük Tar Çölü'nü geçerek Hindistan'ın batısında bulunan Somnat'a vardı. İslam ülkelerindeki putların başına gelen olayların buradaki en üstün put olan Şiva tarafından verilen bir ceza olduğunu ileri süren Hindu inancını yıkmak istedi. Bu maksatla 1026 yılının Şubat ayında 4 gün süren kuşatmanın ardından şehri ele geçirdi. Buradaki Şiva'ya ait putu da 4 parçaya bölerek Gazne'ye gönderdi. 1026 yılı Nisan ayında büyük ganimetlerle dönerken Ganj Nehri'nde bulunan Catlar'ın saldırısına uğramış ve büyük kayıplar vererek Gazne'ye ulaşmıştır.
- 17. Hint Seferinde 16. sefer dönüşü Catlar'ın yaptığı saldırının ve vermiş olduğu kayıpların öcünü almak için 1027 yılında harekete geçen Gazneli Mahmut, elde etmiş olduğu zaferlerle Hint Müslümanları arasında efsanevi bir kahraman durumuna geldi. Kurmuş olduğu 1400 nehir gemisinden oluşan donanmasıyla Cat gemilerini delmek suretiyle onları bozguna uğrattı. Nehrin iki kıyısını tutan süvari ve fillerden oluşmuş ordusu ile kıyıya çıkmak isteyen Catları yakalayıp öldürttü. Catların hazinelerini saklamış oldukları ada da yağma edilerek çok fazla ganimet elde edilmiş oldu. Bu bölgenin komutasını 'e bırakarak Gazne'ye geri döndü.
Ölümü
Sultan Mahmud, hayatının büyük bir kısmını savaş meydanlarında geçirmiş, özellikle Hindistan'a yaptığı seferler onu çok yormuş ve hastalanmasına sebep olmuştu. Doktorların önerilerine rağmen hiç dinlenmiyor ve bir hükümdarın yapması gereken vazifeleri yerine getiriyordu. Genellikle tarihçiler, Sultan Mahmut'un verem hastalığından öldüğünü kabul ederler.
Mahmud, 1029-1030 kışını Belh'te geçirdi. Fakat bu şehrin havasından dolayı Gazne'ye döndü. Burada da sağlığına kavuşamayan Sultan Mahmud, 30 Nisan 1030 tarihinde 58 yaşındayken öldü.
Sultan Mahmud zamanında en başarılı devrini yaşayan Gazneliler, Dandanakan Muharebesi'nden sonra zayıflamışlar ve yıkılış sürecine girmişlerdir. Gaznelilere, Afgan yerlilerinden olan Gurlular 1187 yılında son vermiştir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- Genel
- Erdoğan Merçil (1989). Gazneliler Devleti Tarihi, TTK Yayınevi, Ankara,
- Gerdîzî (1347/1928). Zeynü'l-ahbâr, nşr. Abdülhayy Habîbî, Tahran.
- Ferishta,
- McLeod, John (2002). The History of India. London: Greenwood Press. .
- M. Orhan Bayrak (2002). Türk İmparatorlukları Tarihi,Bilge Karınca Yayınevi, İstanbul,
- Bernard Lewis (1995).Ortadoğu,Arkadaş Yayınevi,Ankara,
- Özel
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Mahmud of Ghazni ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- answers.com - Mahmud of Ghazna15 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- islamdevletleri.blogcu.com - Gazneli Mahmut'un dini görüşleri ve dönemindeki dini hareketler[]
- Alexander Berzin, Berzin Archives: The Historical Interaction between the Buddhist and Islamic Cultures before the Mongol Empire, 200117 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- History of Iran: Ghaznavid Dynasty24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- (Fransızca)
| Önce gelen: İsmail | Gazne Sultanı 998 - 1030 | Sonra gelen: Muhammed |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mahmud Gaznevi veya Gazneli Mahmud 2 Kasim 971 30 Nisan 1030 Farsca Yemin el Devlet Mahmut Tam ismi Yemin el Devlet Abdulkasim Mahmut ibn Sebuk Tigin 998 1030 yillari arasinda hukum surmus olan Gazne Devleti hukumdaridir Mahmud GazneviGazne SultaniHukum suresi998 1030Once gelenGazneli IsmailSonra gelenSultan MuhammetDogum2 Kasim 971 Gazne AfganistanOlum30 Nisan 1030 58 yasinda Gazni AfganistanHanedanBabasiSebuk TeginGazneli Mahmut un mezariYasamiBir seyh Mahmut Sah Abbas veMahmut ve Feriduddin i Attar in alt siir den Sultan Mahmud 2 Kasim 971 yilinda Buhara da dogmustur Babasi Turk asilli bir Memluk komutani olan Sebuk Tegin annesi ise Zabulistan bolgesinde asil bir Fars hanedanina mensup bir prensesti Bu sebeple sairler Mahmut a zaman zaman Mahmud i Zabuli olarak hitap etmislerdir Daha genclik yillarinda devlet idaresinde gorev almaya baslayan Mahmut un Gazne disindaki ilk gorev yeri Zemindaver bolgesiydi 994 yilinda Samanogullari Horasan valisinin ayaklanmasi uzerine un Sebuk Teginden askeri yardimda bulunmasi uzerine isyan bastirilmistir Samani hukumdari tarafindan Sebuk Tegin e Nasiruddin Ved dunya Din ve dunyanin yardimcisi kendisine ise Seyfuddevle Devletin kilici unvani verilmistir Sebuk Tegin in 997 yilinda olmesi uzerine olmeden once kucuk oglu Ismail in tahta gecmesini vasiyet etmesinden dolayi Ismail babasinin olum haberini aldiktan sonra Belh e gelerek hukumdarligini ilan etti O sirada Nisabur da Horasan valiligi yapmakta olan Mahmut kardesinin hukumdarligina itiraz ederek toplamis oldugu askerleriyle birlikte Gazne ye kardesinin uzerine saldirida bulundu 998 yilinda yapilan Gazne Muharebesi nde Ismail yenilerek bir kaleye sigindi ve belli bir sure sonra da agabeyine teslim oldu Yaklasik 7 aylik bir saltanattan sonra 998 yilinda agabeyi tarafindan olduruldu Gazneli Mahmud tahta gectigi 998 yilindan 1030 yilina kadar 32 yil hukum surmustur Bu sure icerisinde gostermis oldugu azim ve faaliyetlerle Orta Asya nin buyuk ve guclu bir devletine hakim olmustur Ilk seferini 1000 yilinda Abbasi Halifesi Ahmed el Kadir bi l Lah a gondermis oldugu elcilerle bagimsizligini bildirdi Halife de Mahmut a sultanligini taniyan degerli bir hil at tac ve bayrak ile ele gecirdigi ulkelerin hukumdarligini taniyan bir Mensur yollamistir Bu olaydan sonra Samanogullari topraklarinin mirascisi oldugunu ileri surerek Karahanlilar uzerine sefere cikti Cok cekismeli gecen carpismalar sonucunda Karahanlilar yenilgiye ugratildi Iki devlet arasinda yapilan anlasmalardan sonra oglu I Mesut ile beraber Karahanli Kagani nin birer kiziyla evlenerek baba ogul Karahanlilara damat olmuslardir Bu olaydan sonra Samanogullari topraklarinin mirascisi oldugunu ileri surerek Karahanlilar uzerine sefere cikti Cok cekismeli gecen carpismalar sonucunda Karahanlilar yenilgiye ugratildi Iki devlet arasinda yapilan anlasmalardan sonra oglu I Mesut ile beraber Karahanli Kagani nin birer kiziyla evlenerek baba ogul Karahanlilara damat olmuslardir Gazneli Mahmud devletin kuzeyini guvence altina aldiktan sonra Hindistan a Putperestlerle mucadele ederek Muslumanligi yaymak icin 1001 1027 yillari arasinda 17 sefer duzenlemistir Hindistan Seferi Gazneli Mahmud un yaptigi seferleri gosteren bir Iran haritasi1 Hint Seferine 1001 yilinda cikan Gazneli Mahmud Hindistan in kuzeyinde bulunan zengin ve bereketli topraklara sahip na ilerledi Pesaver yakinlarinda yapilan savasta 30 000 piyade 12 000 suvari ve 300 savas filine sahip Hint ordusunu yenerek Pencap bolgesinde hukum suren Raca ve komutanlarini esir aldi Burada eline cok ganimet gecen Mahmut fidye olarak yuklu miktarda altin ve 50 fil verilmesi karsiliginda Caypal i serbest birakti Esirlikten kurtulan Raca kendine esirligi yediremedigi ve halkinin gozunden dustugu icin ateste yakilmak suretiyle kendini oldurdu 2 Hint Seferinde Gazneli Mahmud Caypal in oglu i 15 000 suvariyle yenilgiye ugratarak Indus Nehri kenarinda bulunan Vayhand sehrini zaptetti Gazne ye Gazi unvani ve bol ganimetlerle geri dondu 3 Hint Seferini 2 seferde kendisine destekte bulunmayan Bhatiya Racasi Beci Ray a karsi yapmistir 1004 yilinda yapilan savas 4 gun surmus ve alinan bu galibiyetle birlikte Bhatiya bolgesi Gaznelilerin eline gecmistir Kusatma sirasinda ele gecirilmekten korkan Raca kaleden kacmis fakat Gazneli birlikler tarafindan takip edilmistir Caypal gibi o da intihar ederek olmustur Gazneli Mahmud ele gecirdigi bolca ganimet ve 280 fil ile birlikte 1005 yilinda Gazne ye geri donmustur 4 Hint Seferinde Multan Emiri un Sunnilikden ayrilip Batini gorusleri yaymaya basladigi icin 1006 yilinda ordusuyla harekete gecen Mahmut Multan uzerine hareket etti Fakat Sind Nehrinin sulari yuksek oldugu icin Pencap Racasi Anandapal dan Multan a gecmek icin yardimda bulunmasini istedi Bu istegi reddedilen Gazneli Mahmud Anandapal uzerine saldirarak onu yendi ve Kesmir e cekilmesini sagladi Gaznelilerin uzerine geldigini ogrenen Davud yenilgiye ugramaktan korktugu icin kacarak Sind nehri uzerinde bir adaya sigindi Bu seferle birlikte Multan a kadar olan bolge Gaznelilerin eline gecmis ve Hindistan da bulunan Batiniler oldurulerek huzursuzluk ortadan kaldirilmistir Multan Emiri olarak Caypal in Musluman olmus torunu Suphal secilmis ve goreve getirilmistir 5 Hint Seferinde Multan Emiri Suphal in 1006 1007 yillari arasinda Gazneliler ile Karahanlilar arasindaki mucadeleden faydalanarak ayaklanmasi uzerine yapilmistir Suphal in Muslumanligi birakarak tekrar Hindu dinine dondugunu ve isyan cikardigini ogrenen Gazneli Mahmud Karahanlilara karsi galibiyet elde etmesinin ardindan 1008 yilinda mevsimin kis olmasina ragmen ordusuyla birlikte Multan uzerine sefere cikti Suphal in isyanini kanli bicimde bastiran Mahmut Anandapal in yanina kacmaya calisan Suphal i esir almistir Suphal 400 000 dirhem gumus fidye odedikten sonra serbest birakildi 6 Hint Seferinde Pencap Racasi Anandapal ile birlesmis olan Ucceyn Gvalior Kalincar Kavenc Delhi ve Kesmir Racalarinin Islam dinine karsi tavir sergilemeleri uzerine olusturulmus olan birlesik Hint ordusunu yenerek itaat altina almak icin 1008 yilinda yapilmistir Sayica Hint ordusundan az olmasina karsilik Gazneliler Vayhand sehri yakinlarindaki ovaya cekilip mevzide bekleyerek yaptigi vur kac taktikleriyle Hint ordusunu yipratmislardir Yapilan meydan savasinda Gazneli Mahmud bir ara guc duruma dusmusse de savas esnasinda yaptigi cevirme harekatiyla Hint ordusunu bozguna ugratmis ve birlesmis olan Racalari birbirinden ayirmistir Bu zaferden sonra Bhim Nagar kalesini simdiki 7 gunluk bir kusatmadan sonra ele gecirmis ve buradaki putlari kirmistir Yuklu miktarda ganimetle Gazne ye donen Mahmud un bu basarisina dayanamayan Anandapal uzuntusunden fazla yasayamayarak olmustur Bu basari Gazneli Mahmud un Islam ve Hint dunyasindaki prestij ve sanini cok yukseltmistir 7 Hint Seferinde Gazneli Mahmut buyuk bir ticaret sehri olan u itaat altina alabilmek icin ordusuyla birlikte 1009 yilinda Gazne den ayrilmistir Buranin Racasi Gazneli Mahmut un unu karsisinda savasmadan antlasma yapmak zorunda kalmistir Harac odemek ihtiyac oldugunda 2 000 asker ve 50 savas fili gondermek kaydiyla baris yapilmistir 8 Hint Seferinde 1010 yilinda Multan daki Karmatilerin isyan etmesi uzerine harekete gecen Gazneli Mahmud ayaklanmayi bastirmis ve isyana onderlik eden u yakalatip hapsettirmistir Buradan sonra 1011 yilinda Herat in dogusundan gecen kervanlara saldirarak zenginlesen Gurlular uzerine yurumustur Yapilan zorlu carpismalarin ardindan Gurlulari yenilgiye ugratarak butun kalelerini ele gecirmis ve Emir esir alinmistir Esirligi sirasinda Muhammed in intihar ederek olmesi uzerine yerine oglu birakilmistir Bu bolgede Islamiyetin yayilabilmesi icin din adamlarini birakmistir 9 Hint Seferinde Gazneli Mahmud 1014 yilinda Kesmir e dogru ilerledi Ilk once Pencap Racasi uzerine yuruduyse de kisin erken gelmesiyle Gazne ye geri donmustur Trilocanpal ise Kesmir Racasindan yardim ister Fakat yapilan savasta Hindular buyuk bir bozguna ugratildilar da ele gecirildi Yol boyunca bircok kaleyi ele geciren Mahmut Hindulari da Musluman yapmistir Fethettigi bircok yerde mescitler yaptirdiktan sonra elde ettigi ganimetlerle birlikte Gazne ye geri donmustur 10 Hint Seferinde Delhi nin 150 km kadar kuzeyinde bulunan sehrine ilerleyen Gazneli Mahmud buradaki putlarin en buyugu olan Hindularca kutsal sayilan Cakrasvami putunu ele gecirmek ve oradaki iyi cins filleri almak istemistir Trilocannpal in karsi koymamasi halinde 50 fil vermeyi teklif etmisse de anlasmaya varilamamistir Gazneliler Thanesar a yaklasmasina karsi Racalar kacmis ve sehir yagma edilmistir Bahsi gecen put ise ele gecirilerek Gazne ye goturulmus ve Hindularin maneviyati cokertilmistir 11 Hint Seferinde Gazneli Mahmud 1016 yilinda Lokhot Kalesi ni zapt etmek icin ilerlediyse de basari elde edememistir Cunku kusatma sirasinda cok siddeti kis sartlari olmasi ve Kesmir Racasinin Trilocanpal e yardim etmesinden dolayi 1016 Mart inda Gazne ye geri donmek zorunda kalmistir 12 Hint Seferinde Gazneli Mahmud 1017 yilinda Harezm de cikan bir karisikligi hallettikten sonra Turkistan dan ordusuna katilan yaklasik 20 000 kisilik Turkmen grubu sayesinde ordusunu daha da buyuterek 1018 yilinda tekrar harekete gecti Yaklasik 100 000 kisilik bir orduyla Ganj Nehri nin vadisine kadar uzanan bircok kenti ele gecirdi Sirvasa Racasi kacti ve sehir fethedildi Yaklasik 1 000 000 dirhem gumus ve 30 fil ele gecirildi Barar Racasi Hardat ise Gazneli Mahmut a katilip 10 000 kisilik askeri ile Musluman oldu Mathura nin 10 km guneydogusundaki Mahaban Racasi Kulcend ile yapilan savasta Hint ordusu bozguna ugratilmis ve Kulcend yakalanmamak icin ailesini oldurmustur Bu savastan sonra 185 fil ele gecirilmistir Kudus kadar kutsal sayilan Mathura yi karsi konulmadan fethetti Agra nin 170 km dogusundaki Kanavcda bulunan bircok put mabedi yikildi Buradaki Hint Tanrisi Visnu nun vatani sayilan tapinaklarda bulunan hazineleri alip donerken 1018 yilinda Gurlular in saldirisina ugradi Fakat fazla kayip vermeden Gazne ye geri dondu 13 Hint Seferinde Hindu Racalarin Kanavci geri almak icin yaptiklari saldirilara karsilik vermek icin 1019 yili kisinda harekete gecen Gazneli Mahmud Pencap Racasi Trilocanpal in toplamis oldugu 150 000 piyade ve 600 filden olusan ordusunu kiyisinda yapilan savasta bozguna ugratti Trilocanpal savastan yarali olarak kacti ve 200 fil ganimet olarak ele gecirildi Yola devam eden Mahmut Kalincar Racasi Gandanin fillerle destekli buyuk bir orduyla uzerine geldigini ogrendi Karsilasma oncesi Raca Islam dinine davet edildiyse de teklifi kabul etmedi Gaznelilerden sayica fazla olan bu Hint ordusunun oncu birlikleri Gazneliler tarafindan yenilgiye ugrayinca korkuya kapilan Ganda savas malzemelerini birakmis ve ordusuyla birlikte gece karanligindan faydalanarak geri cekilmistir Hint ordusunun kactigini anlayan Mahmut esyalara el koymus ve Hint ordusunu takip etmeye baslamistir Kacan bircok Hint asker oldurulmus ve 580 fil ele gecirilerek Gazne ye geri donulmustur 14 Hint Seferinde 1021 yilinda harekete gecerek Kesmir yolunu kapatan ve 5 yil once alamadigi Lokhot Kalesi ni zaptetmek icin ilerleyen Gazneli Mahmud ayni sekilde kis sartlarindan dolayi kaleyi ele geciremeden geri donmek zorunda kalmistir 15 Hint Seferinde 1022 yilinda Kalinca ya bagli Racasi Ercan in kalesine saldiran Gazneli Mahmud kayalik bir tepe uzerinde bulunan kaleyi kusatmanin 4 gununde Raca nin baris istemesi uzerine ele gecirmistir Raca Gazneli Mahmud a 35 fil vererek bagliligini bildirdi Buradan sonra yine buyuk ve yalcin kayalar uzerine kurulmus olan Kalincar Kalesini kusatan Mahmut kaleye yaptigi siddetli taarruzlar sonucunda Raca Ganda nin baris istemesini saglamistir Yapilan anlasmaya gore ganimet olarak 300 fil alinmistir Kalincar Kalesi ile egemenligi altinda bulunan 15 kadar kalenin yonetimini Raca ya birakarak 1023 yili baharinda Gazne ye geri donmustur 16 Hint Seferinde 30 000 suvari ile 1025 yilinda en unlu seferine cikan Gazneli Mahmut Multan a varinca colu gecme hazirligina basladi 1 ayda buyuk Tar Colu nu gecerek Hindistan in batisinda bulunan Somnat a vardi Islam ulkelerindeki putlarin basina gelen olaylarin buradaki en ustun put olan Siva tarafindan verilen bir ceza oldugunu ileri suren Hindu inancini yikmak istedi Bu maksatla 1026 yilinin Subat ayinda 4 gun suren kusatmanin ardindan sehri ele gecirdi Buradaki Siva ya ait putu da 4 parcaya bolerek Gazne ye gonderdi 1026 yili Nisan ayinda buyuk ganimetlerle donerken Ganj Nehri nde bulunan Catlar in saldirisina ugramis ve buyuk kayiplar vererek Gazne ye ulasmistir 17 Hint Seferinde 16 sefer donusu Catlar in yaptigi saldirinin ve vermis oldugu kayiplarin ocunu almak icin 1027 yilinda harekete gecen Gazneli Mahmut elde etmis oldugu zaferlerle Hint Muslumanlari arasinda efsanevi bir kahraman durumuna geldi Kurmus oldugu 1400 nehir gemisinden olusan donanmasiyla Cat gemilerini delmek suretiyle onlari bozguna ugratti Nehrin iki kiyisini tutan suvari ve fillerden olusmus ordusu ile kiyiya cikmak isteyen Catlari yakalayip oldurttu Catlarin hazinelerini saklamis olduklari ada da yagma edilerek cok fazla ganimet elde edilmis oldu Bu bolgenin komutasini e birakarak Gazne ye geri dondu OlumuSultan Mahmud hayatinin buyuk bir kismini savas meydanlarinda gecirmis ozellikle Hindistan a yaptigi seferler onu cok yormus ve hastalanmasina sebep olmustu Doktorlarin onerilerine ragmen hic dinlenmiyor ve bir hukumdarin yapmasi gereken vazifeleri yerine getiriyordu Genellikle tarihciler Sultan Mahmut un verem hastaligindan oldugunu kabul ederler Mahmud 1029 1030 kisini Belh te gecirdi Fakat bu sehrin havasindan dolayi Gazne ye dondu Burada da sagligina kavusamayan Sultan Mahmud 30 Nisan 1030 tarihinde 58 yasindayken oldu Sultan Mahmud zamaninda en basarili devrini yasayan Gazneliler Dandanakan Muharebesi nden sonra zayiflamislar ve yikilis surecine girmislerdir Gaznelilere Afgan yerlilerinden olan Gurlular 1187 yilinda son vermistir Ayrica bakinizGazne DevletiKaynakcaGenelErdogan Mercil 1989 Gazneliler Devleti Tarihi TTK Yayinevi Ankara ISBN 975 16 0189 4 Gerdizi 1347 1928 Zeynu l ahbar nsr Abdulhayy Habibi Tahran Ferishta McLeod John 2002 The History of India London Greenwood Press ISBN 0 313 31459 4 M Orhan Bayrak 2002 Turk Imparatorluklari Tarihi Bilge Karinca Yayinevi Istanbul ISBN 975 6553 04 9 Bernard Lewis 1995 Ortadogu Arkadas Yayinevi Ankara ISBN 978 975 509 442 7Ozel Mahmud bin Sebuktigin C E Bosworth Vol VI Ed C E Bosworth E van Donzel B Lewis and E J Brill 1991 65 Mercil Gazneliler Devleti s 13 a b Gerdizi s 194 Mercil Gazneliler Devleti s 40Dis baglantilarWikimedia Commons ta Mahmud of Ghazni ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir answers com Mahmud of Ghazna15 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce islamdevletleri blogcu com Gazneli Mahmut un dini gorusleri ve donemindeki dini hareketler olu kirik baglanti Alexander Berzin Berzin Archives The Historical Interaction between the Buddhist and Islamic Cultures before the Mongol Empire 200117 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde History of Iran Ghaznavid Dynasty24 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Fransizca Once gelen Ismail Gazne Sultani 998 1030 Sonra gelen Muhammed