Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Naum Tiyatrosu, İstanbul Beyoğlu'nda, bugün Çiçek Pasajı'nın olduğu yerde bulunan 1844 - 1870 yılları arasında kullanılan tiyatro salonu.
 | |
 | |
| Eski adı | Théatre de Péra, Théatre Italien Naum, Théatre Impérial Naum |
|---|---|
| Konum | Beyoğlu, İstanbul |
| Koordinatlar | 41°02′02″K 28°58′41″D / 41.03389°K 28.97806°D |
| Tarz | Barok |
| İnşaat | |
| Yapılış | 1844 |
| Kapanış | 1844 |
| Yıkılış | 5 Haziran 1870 |
Istanbul’da kurulan ikinci tiyatro binasıdır (İlki, Venedikli Jüstinyen tarafından Galatasaray civarında inşa edilen Fransız tiyatrosu idi). Bu nedenle Osmanlı İmparatorluğu'nda tiyatronun doğuş ve gelişiminde önemli bir yer kaplamaktadır. Naum Tiyatrosunun adı, işletmecisi olan 'dan gelir. Tiyatro temsillerinin yanı sıra İtalyan Operası'nın önemli temsillerine ev sahipliği yapan Naum Tiyatrosu, Türk tiyatro tarihi ve Osmanlı Batılılaşması açısından büyük bir öneme sahiptir. Mekan, Abdülmecid devrinde bir saray tiyatrosu gibi kullanılmış ve Tanzimat döneminin önemli tiyatro olaylarına sahne olmuştur
Tiyatro binası, 1870 İstanbul yangınında yandı. Bugünkü Balıkpazarı’nın bulunduğu sokak tiyatronun anısı olarak Sahne Sokak adını taşır.
Tarihçe
İstiklal Caddesi ile bugünkü adıyla Sahne Sokak’ın kesiştiği yerde bulunan Osmanlı uyruklu Tütüncüoğlu Mihail Naum’a ait ev 1831’de yanmış; arsası üzerinde İtalyan illüzyonist Giovanni Bartolomeo tarafından 1839 yılında ahşap bir tiyatro binası yapılmıştı. Bosco’nun hokkabazlık hünerleri gösterdiği ve Avrupa’dan gelen sanatçıların tiyatro oyunları oynadığı Bosco Tiyatrosu adlı bu sahnede tiyatro temsilleri mevsimler halinde 1844 yılına kadar devam etti.
Mihail Naum bugünkü Galatasaray Lisesi'nin karşısındaki Bosco Tiyatrosu'nu devralıp 1844 yılında Théatre de Péra adıyla açtı. Burası sadece tiyatro değil, opera temsilleri de sahnelenen bir mekandı. Naum Tiyatrosu’nun sahnelenen ilk yapıtı Lucrezia Borgia adlı bir opera oldu. O dönemde İstanbul’a genellikle İtalya’dan operalar gelmiş ve henüz Avrupa’nın Paris ve Londra gibi merkezlerinde seslendirilmeden Osmanlı başkentinde sahneye konmuştur Örneğin ünlü besteci Verdi’nin, 1844 yılında yazdığı Ernani operası 1 Şubat 1846 tarihinde İstanbul’da sahnelendi.
Ahşap yapı, 1846’da çıkan bir yangında kül oldu. Yangından sonra Mihail Naum, Sultan Abdülmecid’in yardımıyla tiyatrosu yerine yeni kâgir yapıyı inşa ettirdi. Yeni bina, İngiliz Sefaretini inşa etmek için İstanbul’a gelmiş olan Mimar Willam Smith’e yaptırıldı. Avrupa'daki benzerlerini aratmayacak kesme taştan ve son derece lüks olarak inşa ve dekore edilmiş; iç duvarlar altın varak kaplama süslerle, koltuklar ince ipek kumaştan tezyin edilmişti; Sultan için özel bir kapıdan girilebilen Hünkar Locası yaptırılmıştı.
Tiyatro 4 Kasım 1848’de Verdi’nin Macbeth operası ile yeniden açıldı. Aynı yıl Aralık ayında Sultan Mecid, Cuma namazından sonra habersiz olarak yeni Tiyatroyu görmeye gitmiş, bina ve dekorasyonu ve özellikle dekorları indirip kaldıran mekanizmayı çok beğenmişti. 9 Şubat 1849’da ise Naum Tiyatrosu’nda Donizetti’nin "Linda di Chamouix" adlı operasını izledi; ayrılırken sanatçılara 50 bin kuruş ihsanda bulundu. Onun bu ziyareti için özel olarak bir Türkçe kasideyi bestelenip seslendirilmiştir.
Tiyatronun adı, 1849 yılında Théatre Italien Naum oldu. İstanbul, Avrupadaki Monarşi karşıtı ayaklanmalar nedeniyle ülkelerinden kaçan bürokratlar, sanatçılar ve aydınlarla dolduğu için Naum Tiyatrosu bu Avrupalı kalabalığa bir Balo Salonu olarak da hizmet verdi.
Abdümecid’in halkla beraber oyunu seyretme deneyimi yaşamak üzere 26 Mart 1851’de geleceğin üç padişahı ile (V. Murad, II.Abdülhamid ve V. Mehmet) ile temsil saatinde ansızın Naum Tiyatrosu’na gelmesi opera tarihinin önemli olaylarındandır.
Bu temsilden kısa bir süre sonra iki primadonna, Rosina Penco ve Marcella Lotti taraftarları arasında patlak veren kavga sonucu operada işlenen bir cinayet, tiyatronun kısa bir süre kapatılmasına sebebiyet verecekti.
1849-1850 temsillerinin sonunda Naum Tiyatrosu sadece operaya yönelmeye başladı. Donizetti Paşa Naum tiyatrosunda müzik direktörü olarak görev yapıyordu. Sahne yönetmeni ise Lanzoni idi.
Saray ile çok iyi ilişkileri olan Naum, 1851-1852 sezonunda 15 yıl süre ile opera oynatma hakkını elde etti ve kadrolu olarak 117 kişilik bir İtalyan Opera topluluğunu koro, orkestra, teknik personel ve yöneticileri ile birl ikte İstanbul’a davet etti. Grup, Verdi'nin "I Masnadieri" operasının Türkiye prömiyerini yaptı. Verdi'nin Il trovatore operası ise 19 Ocak 1853 yılında Roma’da sergilendikten yalnızca 10 ay sonra 18 Kasım 1853’te bu ekip tarafından Naum tiyatrosu’nda sergilemiştir.
1857 yılında Dolmabahçe’de kurulan Gazhane’den çekilen hatla havagazına kavuşması, tiyatro için bir dönüm noktasıdır. Böylece salon o güne kadar hayal bile edilemeyecek bir aydınlığa kavuşmuştur. Tiyatronun ön cephesinde yer alan tiyatronun adı ve ay yıldızlı Osmanlı arması günlerce konuşulur.
Naum Tiyatrosu, ilk kurulduğu yıllarda repertuvarı İtalyan ve Fransız bestecilerinin eserlerinden oluştuğu için, İstanbul’un elit gayr-ı müslim tabakasına ve yabancılara hitap ediyordu. Sultan Abdülmecid’in tiyatroya olan ilgisi ve cömertçe yaptığı bağışlar ile asker-sivil Osmanlı bürokrat ve aydınlar tarafından da rağbet edilir oldu. Avusturya İmparatoru Franz Joseph, Fransa Kraliçesi , İngiltere veliahdı Edward ve eşi Alexandra (7 Nisan 1869) gibi ünlüler seyirciler arasında yer aldı.
1868’de İtalya Birleşik Krallığı’nın Birinci Kuruluş yıldönümü için Naum’da büyük bir yemekli gösteri düzenlendi. Sultan Abdülaziz bu gösteri için Naum Tiyatrosu’na gelmiş; temsilleri çok beğendiğini söyleyerek, sanatçılara l.000 lira ihsanda bulunmuştur
Rossini'nin Sevil Berberi, Bellini'nin Norması, Gaetano Donizetti'nin Don Pasquale'si, Auber'in Fra Diavolo'su ve Porticili Dilsiz Kız, Verdi'nin Atilla,Rigoletto, Un Ballo in Maschera Ernani, La Traviata ve Nabucco operaları Naum Tiyatrosu’nda sahnelenen eserlerdendir. Dikran Çuhacıyan'ın ilk operası Arşak II 1868-1869 sezonunda İtalyanca sahnelenmiş, ertesi yıl aynı yapıtın yeni düzenlemesi olan Olimpiayı Ermenice oynamıştır.
5 Haziran 1870 Pazar günü Valideçeşme’de bir Macar göçmenin evinde başlayıp İstiklâl caddesi’ne ulaşan Büyük Beyoğlu Yangınında Naum Tiyatrosu tamamen yandı.
Rum banker Hristaki tarafından satın alınan arsası üzerinde Hristaki Pasajı yapıldı (bugünkü Çiçek Pasajı) Günümüzde Çiçek Pasajı’na girerken, iki yanda görülen kadın heykelleri ve üstteki saat Naum Tiyatrosu’ndan kalmıştır. Bugünkü Balıkpazarı’nın bulunduğu sokak tiyatronun anısı olarak Sahne Sokak adını taşır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b c Aşçı, Buket (16 Aralık 2010). . 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c Çalgıcıoğlu, Boğos (11 Temmuz 2006). . 27 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b . Tarihicicekpasaji.com. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c d . Tas-istanbul.com. 6 Temmuz 2015. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c Özcengiz, Zuhal. "Kuruluş Döneminde Türk Operası". tez.yok.gov.tr/. Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, doktora tezi İstanbul 2006. 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Eylül 2016.
- ^ a b c Yalçın, Soner (20 Temmuz 2008). "Sayın Başbakan Erdoğan bir festivale sizi de bekleriz!". Hürriyet gazetesi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ a b c d e Özgen, Bülent. . Bulentozgen.com. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ . Cafesanat.com. 2 Mayıs 2014. 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2015.
- ^ "Emre Aracı, Osmanlı Döneminde İtalyan Operası, Açıklamalı Konser, 27.03.2013". 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
- ^ a b Kutluay, Hakan (2 Ocak 2014). . Makaleler.com. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
- ^ Akçura, Gökhan (12 Temmuz 2010). . Gokhanakcura.blogspot.com.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2015.
Dış bağlantılar
- Aracı: "Naum Tiyatrosu - 19. Yüzyıl İstanbul’unun İtalyan Operası". Yapı Kredi Yayınları, Istanbul, 2010. 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Vatan: "Paris’in Garnier’si neyse, İstanbul için de Naum Tiyatrosu oydu" by Buket Aşçı, 16 December 2010.6 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Coşkun, Lokman ve Ramazanoğlu, F. S., 2021, Naum Tiyatrosu, Rauf Tunçay: Bir Sanatçının Mirası, İON Mimarlık Yayınları, .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Naum Tiyatrosu Istanbul Beyoglu nda bugun Cicek Pasaji nin oldugu yerde bulunan 1844 1870 yillari arasinda kullanilan tiyatro salonu Naum TiyatrosuEski adiTheatre de Pera Theatre Italien Naum Theatre Imperial NaumKonumBeyoglu IstanbulKoordinatlar41 02 02 K 28 58 41 D 41 03389 K 28 97806 D 41 03389 28 97806TarzBarokInsaatYapilis1844Kapanis1844Yikilis5 Haziran 1870Gunumuzde tiyatronun yerinde bulunan Cicek PasajiNaum Tiyatrosu nda muzik direktorlugu yapan Donizetti PasaSultan Abdulmecid icin Naum Tiyatrosu nda ozel Hunkar Locasi vardi Istanbul da kurulan ikinci tiyatro binasidir Ilki Venedikli Justinyen tarafindan Galatasaray civarinda insa edilen Fransiz tiyatrosu idi Bu nedenle Osmanli Imparatorlugu nda tiyatronun dogus ve gelisiminde onemli bir yer kaplamaktadir Naum Tiyatrosunun adi isletmecisi olan dan gelir Tiyatro temsillerinin yani sira Italyan Operasi nin onemli temsillerine ev sahipligi yapan Naum Tiyatrosu Turk tiyatro tarihi ve Osmanli Batililasmasi acisindan buyuk bir oneme sahiptir Mekan Abdulmecid devrinde bir saray tiyatrosu gibi kullanilmis ve Tanzimat doneminin onemli tiyatro olaylarina sahne olmustur Tiyatro binasi 1870 Istanbul yangininda yandi Bugunku Balikpazari nin bulundugu sokak tiyatronun anisi olarak Sahne Sokak adini tasir TarihceIstiklal Caddesi ile bugunku adiyla Sahne Sokak in kesistigi yerde bulunan Osmanli uyruklu Tutuncuoglu Mihail Naum a ait ev 1831 de yanmis arsasi uzerinde Italyan illuzyonist Giovanni Bartolomeo tarafindan 1839 yilinda ahsap bir tiyatro binasi yapilmisti Bosco nun hokkabazlik hunerleri gosterdigi ve Avrupa dan gelen sanatcilarin tiyatro oyunlari oynadigi Bosco Tiyatrosu adli bu sahnede tiyatro temsilleri mevsimler halinde 1844 yilina kadar devam etti Mihail Naum bugunku Galatasaray Lisesi nin karsisindaki Bosco Tiyatrosu nu devralip 1844 yilinda Theatre de Pera adiyla acti Burasi sadece tiyatro degil opera temsilleri de sahnelenen bir mekandi Naum Tiyatrosu nun sahnelenen ilk yapiti Lucrezia Borgia adli bir opera oldu O donemde Istanbul a genellikle Italya dan operalar gelmis ve henuz Avrupa nin Paris ve Londra gibi merkezlerinde seslendirilmeden Osmanli baskentinde sahneye konmustur Ornegin unlu besteci Verdi nin 1844 yilinda yazdigi Ernani operasi 1 Subat 1846 tarihinde Istanbul da sahnelendi Ahsap yapi 1846 da cikan bir yanginda kul oldu Yangindan sonra Mihail Naum Sultan Abdulmecid in yardimiyla tiyatrosu yerine yeni kagir yapiyi insa ettirdi Yeni bina Ingiliz Sefaretini insa etmek icin Istanbul a gelmis olan Mimar Willam Smith e yaptirildi Avrupa daki benzerlerini aratmayacak kesme tastan ve son derece luks olarak insa ve dekore edilmis ic duvarlar altin varak kaplama suslerle koltuklar ince ipek kumastan tezyin edilmisti Sultan icin ozel bir kapidan girilebilen Hunkar Locasi yaptirilmisti Tiyatro 4 Kasim 1848 de Verdi nin Macbeth operasi ile yeniden acildi Ayni yil Aralik ayinda Sultan Mecid Cuma namazindan sonra habersiz olarak yeni Tiyatroyu gormeye gitmis bina ve dekorasyonu ve ozellikle dekorlari indirip kaldiran mekanizmayi cok begenmisti 9 Subat 1849 da ise Naum Tiyatrosu nda Donizetti nin Linda di Chamouix adli operasini izledi ayrilirken sanatcilara 50 bin kurus ihsanda bulundu Onun bu ziyareti icin ozel olarak bir Turkce kasideyi bestelenip seslendirilmistir Tiyatronun adi 1849 yilinda Theatre Italien Naum oldu Istanbul Avrupadaki Monarsi karsiti ayaklanmalar nedeniyle ulkelerinden kacan burokratlar sanatcilar ve aydinlarla doldugu icin Naum Tiyatrosu bu Avrupali kalabaliga bir Balo Salonu olarak da hizmet verdi Abdumecid in halkla beraber oyunu seyretme deneyimi yasamak uzere 26 Mart 1851 de gelecegin uc padisahi ile V Murad II Abdulhamid ve V Mehmet ile temsil saatinde ansizin Naum Tiyatrosu na gelmesi opera tarihinin onemli olaylarindandir Bu temsilden kisa bir sure sonra iki primadonna Rosina Penco ve Marcella Lotti taraftarlari arasinda patlak veren kavga sonucu operada islenen bir cinayet tiyatronun kisa bir sure kapatilmasina sebebiyet verecekti 1849 1850 temsillerinin sonunda Naum Tiyatrosu sadece operaya yonelmeye basladi Donizetti Pasa Naum tiyatrosunda muzik direktoru olarak gorev yapiyordu Sahne yonetmeni ise Lanzoni idi Saray ile cok iyi iliskileri olan Naum 1851 1852 sezonunda 15 yil sure ile opera oynatma hakkini elde etti ve kadrolu olarak 117 kisilik bir Italyan Opera toplulugunu koro orkestra teknik personel ve yoneticileri ile birl ikte Istanbul a davet etti Grup Verdi nin I Masnadieri operasinin Turkiye promiyerini yapti Verdi nin Il trovatore operasi ise 19 Ocak 1853 yilinda Roma da sergilendikten yalnizca 10 ay sonra 18 Kasim 1853 te bu ekip tarafindan Naum tiyatrosu nda sergilemistir 1857 yilinda Dolmabahce de kurulan Gazhane den cekilen hatla havagazina kavusmasi tiyatro icin bir donum noktasidir Boylece salon o gune kadar hayal bile edilemeyecek bir aydinliga kavusmustur Tiyatronun on cephesinde yer alan tiyatronun adi ve ay yildizli Osmanli armasi gunlerce konusulur Naum Tiyatrosu ilk kuruldugu yillarda repertuvari Italyan ve Fransiz bestecilerinin eserlerinden olustugu icin Istanbul un elit gayr i muslim tabakasina ve yabancilara hitap ediyordu Sultan Abdulmecid in tiyatroya olan ilgisi ve comertce yaptigi bagislar ile asker sivil Osmanli burokrat ve aydinlar tarafindan da ragbet edilir oldu Avusturya Imparatoru Franz Joseph Fransa Kralicesi Ingiltere veliahdi Edward ve esi Alexandra 7 Nisan 1869 gibi unluler seyirciler arasinda yer aldi 1868 de Italya Birlesik Kralligi nin Birinci Kurulus yildonumu icin Naum da buyuk bir yemekli gosteri duzenlendi Sultan Abdulaziz bu gosteri icin Naum Tiyatrosu na gelmis temsilleri cok begendigini soyleyerek sanatcilara l 000 lira ihsanda bulunmustur Rossini nin Sevil Berberi Bellini nin Normasi Gaetano Donizetti nin Don Pasquale si Auber in Fra Diavolo su ve Porticili Dilsiz Kiz Verdi nin Atilla Rigoletto Un Ballo in Maschera Ernani La Traviata ve Nabucco operalari Naum Tiyatrosu nda sahnelenen eserlerdendir Dikran Cuhaciyan in ilk operasi Arsak II 1868 1869 sezonunda Italyanca sahnelenmis ertesi yil ayni yapitin yeni duzenlemesi olan Olimpiayi Ermenice oynamistir 5 Haziran 1870 Pazar gunu Validecesme de bir Macar gocmenin evinde baslayip Istiklal caddesi ne ulasan Buyuk Beyoglu Yangininda Naum Tiyatrosu tamamen yandi Rum banker Hristaki tarafindan satin alinan arsasi uzerinde Hristaki Pasaji yapildi bugunku Cicek Pasaji Gunumuzde Cicek Pasaji na girerken iki yanda gorulen kadin heykelleri ve ustteki saat Naum Tiyatrosu ndan kalmistir Bugunku Balikpazari nin bulundugu sokak tiyatronun anisi olarak Sahne Sokak adini tasir Ayrica bakinizGullu Agop Turk tiyatrosu Osmanli da sahne sanatlariKaynakca a b c Asci Buket 16 Aralik 2010 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b c Calgicioglu Bogos 11 Temmuz 2006 27 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b Tarihicicekpasaji com 9 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b c d Tas istanbul com 6 Temmuz 2015 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b c Ozcengiz Zuhal Kurulus Doneminde Turk Operasi tez yok gov tr Marmara Universitesi Turkiyat Arastirmalari Enstitusu doktora tezi Istanbul 2006 1 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Eylul 2016 a b c Yalcin Soner 20 Temmuz 2008 Sayin Basbakan Erdogan bir festivale sizi de bekleriz Hurriyet gazetesi 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Kasim 2015 a b c d e Ozgen Bulent Bulentozgen com 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 Cafesanat com 2 Mayis 2014 6 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Kasim 2015 Emre Araci Osmanli Doneminde Italyan Operasi Aciklamali Konser 27 03 2013 7 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Temmuz 2015 a b Kutluay Hakan 2 Ocak 2014 Makaleler com 5 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2015 Akcura Gokhan 12 Temmuz 2010 Gokhanakcura blogspot com tr 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2015 Dis baglantilarAraci Naum Tiyatrosu 19 Yuzyil Istanbul unun Italyan Operasi Yapi Kredi Yayinlari Istanbul 2010 13 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 975 08 1801 1 Vatan Paris in Garnier si neyse Istanbul icin de Naum Tiyatrosu oydu by Buket Asci 16 December 2010 6 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Coskun Lokman ve Ramazanoglu F S 2021 Naum Tiyatrosu Rauf Tuncay Bir Sanatcinin Mirasi ION Mimarlik Yayinlari ISBN 9786058254114