Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Marmara Denizi deniz salyası felaketi, deniz salyasınınMarmara Denizi'nde 1990'ların başından bu yana çeşitli etkenlere bağlı olarak olağan dışı artışı sebebiyle gerçekleşmiş bir çevre felaketidir. Marmara Denizi'nde gözlemlenen deniz salyası, zaman içerisinde yetersiz atık su arıtımı, sanayi faaliyetleri ve iklim değişikliği sebebiyle artış göstererek belirgin hâle geldi. Bu artış sonucu 2021 yılında gerçekleşen deniz salyası felaketi, Marmara Denizi'nin ekosistemini tehdit edecek boyutlara ulaştı. 2021 itibarıyla deniz salyasının ekosisteme, deniz canlılarına ve Marmara Denizi'nin biyoçeşitliliğine olan olumsuz etkileri sürmektedir.
| Marmara Denizi deniz salyası felaketi | |
|---|---|
 Marmara Denizi'ndeki müsilaj | |
 Müsilajın etkili olduğu Marmara Denizi | |
| Tarih | 1989-günümüz |
| Konum | Marmara Denizi, Türkiye |
| Tür | Afet |
Sebepler
Marmara Denizi'nde oluşan deniz salyası, durgun hava koşulları, artan sıcaklıklar ve deniz içeriğindeki oldukça değişken azot ve fosfor oranları gibi çevresel etkilerden dolayı giderek artmaktadır. Deniz salyası ürettiği bilinen türlerin denizde baskın olmasının yanı sıra bu türler tarafından denize bırakılan polisakkaritlerdeki artış, deniz salyası oluşumundaki artışın biyolojik sebeplerini teşkil eder.
Arka plan
Deniz salyası oluşumu, Marmara Denizi'nde 1990'larda çoğunlukla balıkçılar tarafından gözlemlenen bir olaydı. İlk büyük çaplı deniz salyası oluşumu ise 1992 yılında Erdek Körfezi'nde gözlemlendi. Fakat bu gözlemler yalnızca sporcular tarafından su altı kameralarıyla yapılmış gözlemlerdi.
Aralık 2004 ve Mart 2005 yılları arasında Çanakkale Boğazı, Kepez limanında yapılan araştırmalarda fitoplankton, besin tuzu ve artışı görüldü. Bu artışların sebebinin Karadeniz'den İstanbul Boğazı yoluyla gelen karasal girdiler ve uluslararası gemi taşımacılığı faaliyetleri olduğu bulunmuştur. Karadeniz'den Boğazlar yoluyla Çanakkale'ye taşınan karasal girdiler sonucu oluşan ötrofikasyon ile sayıları artan planktonlar, deniz salyası oluşumunun muhtemel sebebidir.
Marmara Denizi'nde deniz salyası ilk kez 2007 yılı Ekim ayında, İzmit Körfezi'nde kayıtlara geçti. İzmit Körfezi'nde gerçekleşen deniz salyası oluşumu, körfezdeki sirkülasyonun Marmara Denizi'ne göre daha az olmasından ve bu bölgede gerçekleştirilen sanayi faaliyetlerinden dolayı, Marmara Denizi'ndeki diğer bölgelere göre daha yoğun ve uzun süreliydi.
Mart 2021'de Çanakkale'de gözlemlenen yoğun deniz salyası oluşumu sonrasında, Marmara Denizi'nin doğu kısımlarında, İstanbul, İzmit, Yalova ve Bursa'da endişe verici boyutlara ulaşmıştır.
Deniz salyasının Marmara Denizi'nde bu denli yoğunlaşmasının ana sebepleri arasında Marmara Denizi'nin durgun yapısı, artan sıcaklıklar ve denize boşaltılan ve deniz salyasının çoğalmasına sebep olan girdiler bulunmaktadır.
Kapsam
2007-2008 yılları arasında gerçekleşen büyük çaplı deniz salyası oluşumu, Çanakkale Boğazı'ndan İzmit Körfezi'ne kadar olan bölgeyi kapsamaktaydı. Günümüzde devam eden deniz salyası sorunu bütün Marmara Denizi'ni kapsamaktadır ve denizin 0 ila 34 metre derinliklerinde görülebilmektedir.
Etkileri
2007 yılında gerçekleşen büyük çaplı deniz salyası sonucunda balıkçılık ve turizm olumsuz etkilendi. 2008 yılı Nisan ve Aralık ayları arasında gerçekleştirilen bir çalışmada, deniz salyası çökeltilerinin yoğun olduğu zamanlarda zooplankton sayısında keskin düşüş olduğu belirlendi. Son yıllarda Marmara Denizi'nde artan ötrofikasyon, aşırı balıkçılık ve deniz analarının yanı sıra, 2007-2008 yılları arasında yaşanmış deniz salyası oluşumu, zooplankton sayısı ve topluluk yapısında olumsuz değişimlere sebep oldu.
2020 Aralık ayının sonlarında yapılan çalışmalarda Çanakkale Boğazı'nda ilk büyük çaplı deniz salyası oluşumu tespit edildi. Aynı zamanda deniz dibi sıcaklığı 6 ay boyunca 14 °C'de seyrederken 2 °C'lik olağandışı bir artış ile 16 °C'ye ulaştığı ölçüldü. Gerçekleştirilen çalışmalarda deniz salyasının bulutsu, topak yapılar meydana getirdiği ve 4-20 metre aralığında oluşturduğu belirlendi. Eceabat bölgesinde gerçekleştirilen su altı araştırmalarında, 34-51 metre derinlikte bulunan süngerlerde, yumuşak ve sert mercanların dallarında deniz salyalarına rastlandı. 2021 yılının Şubat ve Mart aylarında tekrarlanan su altı araştırmalarında deniz salyasının ve mercan türlerinde ölümlere sebep olduğu tespit edildi. Oluşan sahte dip yapısı sebebiyle mercanlarda yüksek ölüm riski bulunduğu belirtildi.
2021 Mayıs ve Haziran aylarında Marmara Denizi'nde görünür hâle gelen deniz salyası felaketi üzerine yapılan su altı araştırmalarında, mercanlar ve süngerlerin zarar gördüğü, öldüğü ve bu durumun giderek ağırlaştığı tespit edildi.
Tepkiler ve mücadele
Deniz salyası sorununa tepkiler
- Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan deniz salyası sorunun çözümüyle ilgili olarak:
Nasıl Haliç'i tertemiz yaptıysak, Haliç'te denize girilir hale getirdiysek, orada balık tutar hale getirdiysek inşallah bu müsilaj belasından da kısa zamanda Marmara'mızı, İstanbul'umuzu temizleyeceğiz.
dedi.
- Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı , Marmara Denizi'nde deniz salyası oluşumunun üç ana nedenini Akdeniz havzasında sıcaklıkların yükselmesi, atık yönetimindeki yanlışlıklar ve Marmara Denizi'nin durağan deniz şartları olarak gösterdi. 3 Haziran 2021 tarihli BBC Türkçe yayınında:
Bu buzdağının görünen tarafı. Sorun, Marmara Denizi 11 bin 300 kilometrekarelik bir alan. Bu alanın tamamında 0 ile 30 metre arasında şu anda müsilaj üremeye devam ediyor. (...) Biz buradakinden daha çok suyun altındaki üretimden korkuyoruz. Kıyıda gördüklerimiz buzdağının tepesi, buzdağı aşağıda. İnsanlar müsilajı yeni fark ettiler. Dört hafta önce fark ettiler. Çünkü kıyıya ölmüş müsilaj kümeleri vurmaya başladı.
dedi.
- (Türkçe: Marmara Çevresel İzleme, kısaltma: MAREM) Projesi yürütücüsü hidrobiyolog , deniz salyası felaketi ve 1989'da başlatılan derin deniz deşarjı projesiyle ilgili olarak:
1989'u Marmara Denizi'nin ölüm tarihi olarak rahatlıkla kabul edebiliriz. Marmara Denizi'nin yerli balık türlerinin çok büyük bir bölümünü o dönemde tamamen kaybettik. Çok genç ve özgün bir yapıya sahip dünya harikasını o tarihte kaybettik. (...) Bundan sonraki süreci bilmiyoruz ama bundan daha kötü olacağını rahatlıkla söyleyebiliriz. Doğa alıcı ortam olarak kullanılamaz nokta. Bunun bıraktığı hasarları ne zaman ölçmeye başlayabiliriz noktasındayız. Bundan sonra karşılaşacağımız olgu bunu solda bırakacak. (...) Marmara Denizi'nin 1989'dan beri yapılan deşarjlarla kirlendiğinin kabul edilmesi benim için çok büyük bir adım. Haliç'i nasıl temizlediysek Marmara'yı da öyle temizleyeceğiz dendi. Umarım dil sürçmesidir. Başımıza ne geldiyse Haliç'in temizlenmesinden geldi. Buraya bu süreçle yüzleşme maddesini de eklemek isterdim.
dedi.
- Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, deniz salyası sorununu Kanal İstanbul projesinin bitireceğini söyledi.
Deniz salyasıyla mücadele
Bilimsel araştırmalar
Aralık 2021'de yayınlanan bir araştırmada deniz salyasının etkili bir şekilde ortadan kaldırılması için balıkçılığın durdurulması, deniz salyasının yararlı bakteriler ile ortadan kaldırılması, denize reaktif oksijen dozajlanması ve salyanın deniz yüzeyinden toplanması gerektiğinin üzerinde durulmuştur. Deniz salyasını oluşturan tek hücreli organizmalar, balıkların doğal besinleri oldukları için, balıkçılığı durdurmanın Marmara Denizi'nde balık popülasyonunu artırarak deniz salyasını doğal yollarla ortadan kaldırabileceği vurgulanmış, hareketli platformlarla denize reaktif oksijen dozajlanmasının ve salyayla kaplı alanlara yararlı bakteri izolatlarının uygulanmasının, deniz salyasının Marmara Denizi'ndeki etkilerinin azaltılması için uygulanabilecek birtakım kısa dönemli önlemler olduğu belirtilmiştir. Uzun dönemli kalıcı çözümün ise Marmara Denizi çevresinde hâli hazırda var olan atık su arıtma tesislerini ileri teknoloji arıtma yöntemleriyle entegre etmek olduğu açıklanmıştır.
Hükûmetin eylem planı
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Marmara Denizi'nde deniz salyasıyla mücadele amacıyla 22 maddelik bir eylem planı açıkladı. Bu eylem planına göre:
- "Marmara bölgesinde kirliliğin azaltılması ve izleme çalışmalarının yürütülmesi amacıyla Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, ilgili kurum ve kuruluşlar, üniversiteler, sanayi odaları ve STK'lardan müteşekkil koordinasyon kurulu, Marmara Belediyeler Birliği bünyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulacak,
- Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı üç ay içerisinde hazırlanarak çalışmalar bu plan çerçevesinde yürütülecek,
- Marmara Denizi'nin tamamını koruma alanı olarak belirleme çalışmaları başlatılacak, 2021 yılı sonuna kadar tamamlanacak,
- Acil müdahale kapsamında 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren, 7/24 esasıyla, Marmara Denizi'ndeki müsilajın bilimsel temelli yöntemlerle tamamen temizlenmesine yönelik çalışmalar başlatılacak,
- Bölgede bulunan mevcut atık su arıtma tesislerinin tamamı ileri biyolojik arıtma tesisine dönüştürülecek. Atık suların ileri biyolojik arıtım yapılmaksızın Marmara Denizi'ne deşarjını engelleyici hedefler doğrultusunda çalışmalar yürütülecek,
- Marmara Denizi'ne deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin deşarj standartları 3 ay içerisinde güncellenerek hayata geçirilecek,
- Arıtılmış atık suların mümkün olan her yerde yeniden kullanımı artırılacak, desteklenecek. Temiz üretim teknikleri uygulanacak,
- Atık su arıtma tesislerini gerektiği gibi işletmeyen OSB'lerin rehabilitasyon ve iyileştirme çalışmalarıyla ileri arıtma teknolojilerine geçişi hızlandırılacak,
- Atık su arıtma tesislerinin yapımı ve işletilmesini çok daha kolay hale getirmek için kamu-özel sektör işbirliği modelleri hayata geçirilecek,
- Marmara Denizi'ne gemilerin atık sularının boşaltılmasının önlenmesine yönelik üç ay içerisinde düzenleme yapılacak,
- Tersanelerde temiz üretim teknikleri yaygınlaştırılacak,
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar çerçevesinde alıcı ortama deşarj yapan atık su arıtma tesislerinin tamamı 7/24 online izlenecek. Marmara Denizi'ndeki 91 izleme noktası 150'ye çıkarılacak. Türkiye Çevre Ajansı eliyle Marmara Denizi ile ilişkili tüm havzalardaki denetimler uzaktan algılama, uydu ve erken uyarı sistemleri, insansız hava araçları ve radar sistemleri kullanılarak artırılacak,
- Marmara Denizi kıyılarını kapsayacak şekilde Bölgesel Atık Yönetimi Eylem Planı ve Deniz Çöpleri Eylem Planı üç ay içerisinde hazırlanarak uygulamaya konulacak,
- İyi tarım ve organik tarım uygulamaları ile basınçlı ve damlama sulama sistemleri yaygınlaştırılacak,
- Marmara Denizi'yle ilişkili havzalarda, dere yataklarına yapay sulak alanlar ve tampon bölgeler oluşturularak kirliliğin denize ulaşması önlenecek,
- Zeytin karasuyu ve peynir altı suyu kaynaklı kirliliğin önlenmesi için atık su azaltımını gerçekleştirecek teknolojik dönüşümler sağlanacak,
- Fosfor ve yüzey aktif madde içeren temizlik malzemelerinin kullanımı aşamalı olarak azaltılacak. Organik temizlik ürünleri teşvik edilecek,
- Marmara Denizi'ndeki tüm hayalet ağlar bir yıl içerisinde temizlenecek,
- Balıkçılık faaliyetlerinin ekosistem temelli yapılması sağlanacak, koruma alanları geliştirilecek,
- Müsilaj nedeniyle zarar gören balıkçılara ekonomik destek sağlanacak,
- Deniz kirliliğinin önlenmesi ve vatandaşlarımızın bilinçlendirilmesi amacıyla çalışmalar yapılarak kamuoyunun bilgilendirecek bir platform oluşturulacak,
- Soğutma suları ve termal tesislerden oluşan sıcak suların Marmara Denizi'ne etkilerinin azaltılmasına yönelik tedbirler alınacak."
Rapor ve bildiriler
- Türkiye Bilimler Akademisi, 3 Haziran 2021'de "Deniz Salyası Eylem Planı Değerlendirme Toplantısı" gerçekleştirdi ve bir "Deniz Salyası Değerlendirme Raporu" hazırladı.
- Çevre Mühendisleri Odası, "Müsilaj Sorunu ve Acil Çözüm Önerisi" başlığı altında bir bildiri yayınladı.
- MAREM, 2007'den 2014'e kadar Marmara Denizi'nin çevresel olarak izlenmesi sonucu elde ettiği raporları her yıl yayınladı.
Ayrıca bakınız
Dış bağlantılar
- Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hazırlanmış, Marmara Denizi'ndeki deniz salyası felaketini çözmek için gerçekleştirilen çalışmaların takip edilebileceği Marmara Hepimizin 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . adlı internet sitesi
- YouTube üzerinde BBC Türkçe tarafından yayınlanmış, Mustafa Sarı'nın sorunu ele aldığı Marmara Denizi'nde salya: "Müsilajın suyun altındaki sonuçlarından korkuyoruz" adlı video 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- YouTube üzerinde DW Türkçe tarafından yayınlanmış "Marmara'da ölüm çoktan başladı | Muhabirimiz dalış yaparak salya tehdidini çekti - DW Türkçe" adlı video 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- MAREM projesinin internet sitesi () ve "Marmara Denizi'nin Değişen Oşinografik Şartlarının İzlenmesi Projesi Çalışma Verileri" belgeleri:
- 2007 Yaz Ayağı ()
- 2008 ()
- 2009 ()
- 2010 ()
- 2011 ()
- 2012 ()
- 2013 ()
- 2014 ()
- TÜBA - Deniz Salyası Değerlendirme Raporu ()
Notlar
| Wikimedia Commons'ta 2021 Marmara Denizi müsilajı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ Deniz salyası literatürde müsilaj, deniz müsilajı, deniz sümüğü olarak da adlandırılır.
- ^ Bu değişkenliğin kaynağı Marmara Denizi'ndeki kirletici unsurlardır (örneğin kontrolsüz boşaltılan atık su ve sanayi atıkları).
- ^ "Karasal girdi" olarak kast edilen terim, karadan denize boşaltılan (veya deşarj edilen) atık veya atık olmayan her türlü maddedir. Denize boşaltılan atık sular veya katı atıklar bu girdilere örnek gösterilebilir.
Kaynakça
- ^ Taş, S., Kuş, D., & Yılmaz, I. N. (2020). Temporal variations in phytoplankton composition in the northeastern Sea of Marmara: potentially toxic species and mucilage event. Mediterranean Marine Science, 21(3), 668-683. doi:10.12681/mms.22562 PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Tüfekçi, V., Balkıs, N., Beken, Ç. P., Ediger, D., & Mantıkçı, M. (2010). Phytoplankton composition and environmental conditions of the mucilage event in the Sea of Marmara. Turkish Journal of Biology, 34(2), 199-210. PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Türkoğlu, M., Öner, C., (2010). Short Time Variations of Winter Phytoplankton, Nutrient and Chlorophyll a of Kepez Harbor in the Dardanelles (Çanakkale Strait, Turkey). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 10 (4). PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c Özalp, H. B. (2021). First massive mucilage event observed in deep waters of Çanakkale Strait (Dardanelles), Turkey. Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, Vol. 27, No. 1: 49-66 PDF 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Okyar, M. İ., Üstün, F., & Orun, D. A. (2015). Changes in abundance and community structure of the zooplankton population during the 2008 mucilage event in the northeastern Marmara Sea. Turkish Journal of Zoology, 39(1), 28-38. PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b Aktan Y., Dede A., Çiftçi P. S., (2008). Mucilage event associated with diatoms and dinoflagellates in Sea of Marmara, Turkey. Harmful Algae News 36: 1–3. PDF[]
- ^ Yagci, A. L., Colkesen, I., Kavzoglu, T., & Sefercik, U. G. (2022). Daily monitoring of marine mucilage using the MODIS products: a case study of 2021 mucilage bloom in the Sea of Marmara, Turkey 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Environmental Monitoring and Assessment, 194(3), 1-20. doi:10.1007/s10661-022-09831-x
- ^ "Son dakika: Uydudan görüntülendi! Marmara'yı boydan boya kapladı". Milliyet (gazete). 6 Mayıs 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Küçükçekmece açıklarında 'müsilaj' adası". Cumhuriyet (gazete). 10 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Marmara Denizi'nde müsilaj nedeniyle sünger ve mercanlar büyük zarar gördü". Anadolu Ajansı. 6 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Korkulan oluyor: Müsilaj nedeniyle Kırmızı mercan yatakları ölmeye başladı". Cumhuriyet (gazete). 31 Mayıs 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ . Anadolu Ajansı. 9 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ . BBC Türkçe. 3 Haziran 2021. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ ""1989 Marmara Denizi'nin ölüm tarihidir"". Habertürk. 10 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Ulaştırma Bakanı Karaismailoğlu: Kanal İstanbul deniz salyasını bitirecek". Euronews. 8 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Karaismailoğlu: Kanal İstanbul müsilajı azaltır". Yeni Şafak. 8 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ Savun-Hekimoğlu, B., & Gazioğlu, C. (2021). Mucilage problem in the semi-enclosed seas: recent outbreak in the Sea of Marmara 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. International Journal of Environment and Geoinformatics, 8(4), 402-413. doi:10.30897/ijegeo.955739
- ^ "Marmara Denizi'nde müsilajla mücadele eylem planı açıklandı". Deutsche Welle. 7 Haziran 2021. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Marmara Denizi Koruma Eylem Planı". Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. 6 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "Marmara Belediyeler Birliği". Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.[]
- ^ . Türkiye Bilimler Akademisi. 3 Haziran 2021. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ "MÜSİLAJ SORUNU VE ACİL ÇÖZÜM ÖNERİSİ !". Çevre Mühendisleri Odası. 7 Haziran 2021. 11 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
- ^ . Marmara Environmental Monitoring Project. 11 Haziran 2021. 17 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Marmara Denizi deniz salyasi felaketi deniz salyasininMarmara Denizi nde 1990 larin basindan bu yana cesitli etkenlere bagli olarak olagan disi artisi sebebiyle gerceklesmis bir cevre felaketidir Marmara Denizi nde gozlemlenen deniz salyasi zaman icerisinde yetersiz atik su aritimi sanayi faaliyetleri ve iklim degisikligi sebebiyle artis gostererek belirgin hale geldi Bu artis sonucu 2021 yilinda gerceklesen deniz salyasi felaketi Marmara Denizi nin ekosistemini tehdit edecek boyutlara ulasti 2021 itibariyla deniz salyasinin ekosisteme deniz canlilarina ve Marmara Denizi nin biyocesitliligine olan olumsuz etkileri surmektedir Marmara Denizi deniz salyasi felaketiMarmara Denizi ndeki musilajMusilajin etkili oldugu Marmara DeniziTarih1989 gunumuzKonumMarmara Denizi TurkiyeTurAfetMusilajin havadan gorunumuSebeplerMarmara Denizi nde olusan deniz salyasi durgun hava kosullari artan sicakliklar ve deniz icerigindeki oldukca degisken azot ve fosfor oranlari gibi cevresel etkilerden dolayi giderek artmaktadir Deniz salyasi urettigi bilinen turlerin denizde baskin olmasinin yani sira bu turler tarafindan denize birakilan polisakkaritlerdeki artis deniz salyasi olusumundaki artisin biyolojik sebeplerini teskil eder Arka planDeniz salyasi olusumu Marmara Denizi nde 1990 larda cogunlukla balikcilar tarafindan gozlemlenen bir olaydi Ilk buyuk capli deniz salyasi olusumu ise 1992 yilinda Erdek Korfezi nde gozlemlendi Fakat bu gozlemler yalnizca sporcular tarafindan su alti kameralariyla yapilmis gozlemlerdi Aralik 2004 ve Mart 2005 yillari arasinda Canakkale Bogazi Kepez limaninda yapilan arastirmalarda fitoplankton besin tuzu ve artisi goruldu Bu artislarin sebebinin Karadeniz den Istanbul Bogazi yoluyla gelen karasal girdiler ve uluslararasi gemi tasimaciligi faaliyetleri oldugu bulunmustur Karadeniz den Bogazlar yoluyla Canakkale ye tasinan karasal girdiler sonucu olusan otrofikasyon ile sayilari artan planktonlar deniz salyasi olusumunun muhtemel sebebidir Marmara Denizi nde deniz salyasi ilk kez 2007 yili Ekim ayinda Izmit Korfezi nde kayitlara gecti Izmit Korfezi nde gerceklesen deniz salyasi olusumu korfezdeki sirkulasyonun Marmara Denizi ne gore daha az olmasindan ve bu bolgede gerceklestirilen sanayi faaliyetlerinden dolayi Marmara Denizi ndeki diger bolgelere gore daha yogun ve uzun sureliydi Mart 2021 de Canakkale de gozlemlenen yogun deniz salyasi olusumu sonrasinda Marmara Denizi nin dogu kisimlarinda Istanbul Izmit Yalova ve Bursa da endise verici boyutlara ulasmistir Deniz salyasinin Marmara Denizi nde bu denli yogunlasmasinin ana sebepleri arasinda Marmara Denizi nin durgun yapisi artan sicakliklar ve denize bosaltilan ve deniz salyasinin cogalmasina sebep olan girdiler bulunmaktadir Kapsam2007 2008 yillari arasinda gerceklesen buyuk capli deniz salyasi olusumu Canakkale Bogazi ndan Izmit Korfezi ne kadar olan bolgeyi kapsamaktaydi Gunumuzde devam eden deniz salyasi sorunu butun Marmara Denizi ni kapsamaktadir ve denizin 0 ila 34 metre derinliklerinde gorulebilmektedir Etkileri2007 yilinda gerceklesen buyuk capli deniz salyasi sonucunda balikcilik ve turizm olumsuz etkilendi 2008 yili Nisan ve Aralik aylari arasinda gerceklestirilen bir calismada deniz salyasi cokeltilerinin yogun oldugu zamanlarda zooplankton sayisinda keskin dusus oldugu belirlendi Son yillarda Marmara Denizi nde artan otrofikasyon asiri balikcilik ve deniz analarinin yani sira 2007 2008 yillari arasinda yasanmis deniz salyasi olusumu zooplankton sayisi ve topluluk yapisinda olumsuz degisimlere sebep oldu Istanbul dan bir deniz salyasi fotografi 2020 Aralik ayinin sonlarinda yapilan calismalarda Canakkale Bogazi nda ilk buyuk capli deniz salyasi olusumu tespit edildi Ayni zamanda deniz dibi sicakligi 6 ay boyunca 14 C de seyrederken 2 C lik olagandisi bir artis ile 16 C ye ulastigi olculdu Gerceklestirilen calismalarda deniz salyasinin bulutsu topak yapilar meydana getirdigi ve 4 20 metre araliginda olusturdugu belirlendi Eceabat bolgesinde gerceklestirilen su alti arastirmalarinda 34 51 metre derinlikte bulunan sungerlerde yumusak ve sert mercanlarin dallarinda deniz salyalarina rastlandi 2021 yilinin Subat ve Mart aylarinda tekrarlanan su alti arastirmalarinda deniz salyasinin ve mercan turlerinde olumlere sebep oldugu tespit edildi Olusan sahte dip yapisi sebebiyle mercanlarda yuksek olum riski bulundugu belirtildi 2021 Mayis ve Haziran aylarinda Marmara Denizi nde gorunur hale gelen deniz salyasi felaketi uzerine yapilan su alti arastirmalarinda mercanlar ve sungerlerin zarar gordugu oldugu ve bu durumun giderek agirlastigi tespit edildi Tepkiler ve mucadeleDeniz salyasi sorununa tepkiler Cumhurbaskani Recep Tayyip Erdogan deniz salyasi sorunun cozumuyle ilgili olarak Nasil Halic i tertemiz yaptiysak Halic te denize girilir hale getirdiysek orada balik tutar hale getirdiysek insallah bu musilaj belasindan da kisa zamanda Marmara mizi Istanbul umuzu temizleyecegiz dedi Bandirma Onyedi Eylul Universitesi Denizcilik Fakultesi Dekani Marmara Denizi nde deniz salyasi olusumunun uc ana nedenini Akdeniz havzasinda sicakliklarin yukselmesi atik yonetimindeki yanlisliklar ve Marmara Denizi nin duragan deniz sartlari olarak gosterdi 3 Haziran 2021 tarihli BBC Turkce yayininda Bu buzdaginin gorunen tarafi Sorun Marmara Denizi 11 bin 300 kilometrekarelik bir alan Bu alanin tamaminda 0 ile 30 metre arasinda su anda musilaj uremeye devam ediyor Biz buradakinden daha cok suyun altindaki uretimden korkuyoruz Kiyida gorduklerimiz buzdaginin tepesi buzdagi asagida Insanlar musilaji yeni fark ettiler Dort hafta once fark ettiler Cunku kiyiya olmus musilaj kumeleri vurmaya basladi dedi Turkce Marmara Cevresel Izleme kisaltma MAREM Projesi yurutucusu hidrobiyolog deniz salyasi felaketi ve 1989 da baslatilan derin deniz desarji projesiyle ilgili olarak 1989 u Marmara Denizi nin olum tarihi olarak rahatlikla kabul edebiliriz Marmara Denizi nin yerli balik turlerinin cok buyuk bir bolumunu o donemde tamamen kaybettik Cok genc ve ozgun bir yapiya sahip dunya harikasini o tarihte kaybettik Bundan sonraki sureci bilmiyoruz ama bundan daha kotu olacagini rahatlikla soyleyebiliriz Doga alici ortam olarak kullanilamaz nokta Bunun biraktigi hasarlari ne zaman olcmeye baslayabiliriz noktasindayiz Bundan sonra karsilasacagimiz olgu bunu solda birakacak Marmara Denizi nin 1989 dan beri yapilan desarjlarla kirlendiginin kabul edilmesi benim icin cok buyuk bir adim Halic i nasil temizlediysek Marmara yi da oyle temizleyecegiz dendi Umarim dil surcmesidir Basimiza ne geldiyse Halic in temizlenmesinden geldi Buraya bu surecle yuzlesme maddesini de eklemek isterdim dedi Ulastirma ve Altyapi Bakani Adil Karaismailoglu deniz salyasi sorununu Kanal Istanbul projesinin bitirecegini soyledi Deniz salyasiyla mucadele Bilimsel arastirmalar Aralik 2021 de yayinlanan bir arastirmada deniz salyasinin etkili bir sekilde ortadan kaldirilmasi icin balikciligin durdurulmasi deniz salyasinin yararli bakteriler ile ortadan kaldirilmasi denize reaktif oksijen dozajlanmasi ve salyanin deniz yuzeyinden toplanmasi gerektiginin uzerinde durulmustur Deniz salyasini olusturan tek hucreli organizmalar baliklarin dogal besinleri olduklari icin balikciligi durdurmanin Marmara Denizi nde balik populasyonunu artirarak deniz salyasini dogal yollarla ortadan kaldirabilecegi vurgulanmis hareketli platformlarla denize reaktif oksijen dozajlanmasinin ve salyayla kapli alanlara yararli bakteri izolatlarinin uygulanmasinin deniz salyasinin Marmara Denizi ndeki etkilerinin azaltilmasi icin uygulanabilecek birtakim kisa donemli onlemler oldugu belirtilmistir Uzun donemli kalici cozumun ise Marmara Denizi cevresinde hali hazirda var olan atik su aritma tesislerini ileri teknoloji aritma yontemleriyle entegre etmek oldugu aciklanmistir Hukumetin eylem plani Cevre ve Sehircilik Bakani Murat Kurum Marmara Denizi nde deniz salyasiyla mucadele amaciyla 22 maddelik bir eylem plani acikladi Bu eylem planina gore Marmara bolgesinde kirliligin azaltilmasi ve izleme calismalarinin yurutulmesi amaciyla Cevre ve Sehircilik Bakanligi ilgili kurum ve kuruluslar universiteler sanayi odalari ve STK lardan mutesekkil koordinasyon kurulu Marmara Belediyeler Birligi bunyesinde ise Bilim ve Teknik Kurulu olusturulacak Marmara Denizi Butunlesik Stratejik Plani uc ay icerisinde hazirlanarak calismalar bu plan cercevesinde yurutulecek Marmara Denizi nin tamamini koruma alani olarak belirleme calismalari baslatilacak 2021 yili sonuna kadar tamamlanacak Acil mudahale kapsaminda 8 Haziran 2021 tarihinden itibaren 7 24 esasiyla Marmara Denizi ndeki musilajin bilimsel temelli yontemlerle tamamen temizlenmesine yonelik calismalar baslatilacak Bolgede bulunan mevcut atik su aritma tesislerinin tamami ileri biyolojik aritma tesisine donusturulecek Atik sularin ileri biyolojik aritim yapilmaksizin Marmara Denizi ne desarjini engelleyici hedefler dogrultusunda calismalar yurutulecek Marmara Denizi ne desarj yapan atik su aritma tesislerinin desarj standartlari 3 ay icerisinde guncellenerek hayata gecirilecek Aritilmis atik sularin mumkun olan her yerde yeniden kullanimi artirilacak desteklenecek Temiz uretim teknikleri uygulanacak Atik su aritma tesislerini gerektigi gibi isletmeyen OSB lerin rehabilitasyon ve iyilestirme calismalariyla ileri aritma teknolojilerine gecisi hizlandirilacak Atik su aritma tesislerinin yapimi ve isletilmesini cok daha kolay hale getirmek icin kamu ozel sektor isbirligi modelleri hayata gecirilecek Marmara Denizi ne gemilerin atik sularinin bosaltilmasinin onlenmesine yonelik uc ay icerisinde duzenleme yapilacak Tersanelerde temiz uretim teknikleri yayginlastirilacak Cevre ve Sehircilik Bakanligi tarafindan yapilan calismalar cercevesinde alici ortama desarj yapan atik su aritma tesislerinin tamami 7 24 online izlenecek Marmara Denizi ndeki 91 izleme noktasi 150 ye cikarilacak Turkiye Cevre Ajansi eliyle Marmara Denizi ile iliskili tum havzalardaki denetimler uzaktan algilama uydu ve erken uyari sistemleri insansiz hava araclari ve radar sistemleri kullanilarak artirilacak Marmara Denizi kiyilarini kapsayacak sekilde Bolgesel Atik Yonetimi Eylem Plani ve Deniz Copleri Eylem Plani uc ay icerisinde hazirlanarak uygulamaya konulacak Iyi tarim ve organik tarim uygulamalari ile basincli ve damlama sulama sistemleri yayginlastirilacak Marmara Denizi yle iliskili havzalarda dere yataklarina yapay sulak alanlar ve tampon bolgeler olusturularak kirliligin denize ulasmasi onlenecek Zeytin karasuyu ve peynir alti suyu kaynakli kirliligin onlenmesi icin atik su azaltimini gerceklestirecek teknolojik donusumler saglanacak Fosfor ve yuzey aktif madde iceren temizlik malzemelerinin kullanimi asamali olarak azaltilacak Organik temizlik urunleri tesvik edilecek Marmara Denizi ndeki tum hayalet aglar bir yil icerisinde temizlenecek Balikcilik faaliyetlerinin ekosistem temelli yapilmasi saglanacak koruma alanlari gelistirilecek Musilaj nedeniyle zarar goren balikcilara ekonomik destek saglanacak Deniz kirliliginin onlenmesi ve vatandaslarimizin bilinclendirilmesi amaciyla calismalar yapilarak kamuoyunun bilgilendirecek bir platform olusturulacak Sogutma sulari ve termal tesislerden olusan sicak sularin Marmara Denizi ne etkilerinin azaltilmasina yonelik tedbirler alinacak Rapor ve bildiriler Turkiye Bilimler Akademisi 3 Haziran 2021 de Deniz Salyasi Eylem Plani Degerlendirme Toplantisi gerceklestirdi ve bir Deniz Salyasi Degerlendirme Raporu hazirladi Cevre Muhendisleri Odasi Musilaj Sorunu ve Acil Cozum Onerisi basligi altinda bir bildiri yayinladi MAREM 2007 den 2014 e kadar Marmara Denizi nin cevresel olarak izlenmesi sonucu elde ettigi raporlari her yil yayinladi Ayrica bakinizDeniz kirliligi Turkiye de balikcilikDis baglantilarCevre ve Sehircilik Bakanligi tarafindan hazirlanmis Marmara Denizi ndeki deniz salyasi felaketini cozmek icin gerceklestirilen calismalarin takip edilebilecegi Marmara Hepimizin 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde adli internet sitesi YouTube uzerinde BBC Turkce tarafindan yayinlanmis Mustafa Sari nin sorunu ele aldigi Marmara Denizi nde salya Musilajin suyun altindaki sonuclarindan korkuyoruz adli video 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde YouTube uzerinde DW Turkce tarafindan yayinlanmis Marmara da olum coktan basladi Muhabirimiz dalis yaparak salya tehdidini cekti DW Turkce adli video 12 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde MAREM projesinin internet sitesi ve Marmara Denizi nin Degisen Osinografik Sartlarinin Izlenmesi Projesi Calisma Verileri belgeleri 2007 Yaz Ayagi 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 TUBA Deniz Salyasi Degerlendirme Raporu NotlarWikimedia Commons ta 2021 Marmara Denizi musilaji ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Deniz salyasi literaturde musilaj deniz musilaji deniz sumugu olarak da adlandirilir Bu degiskenligin kaynagi Marmara Denizi ndeki kirletici unsurlardir ornegin kontrolsuz bosaltilan atik su ve sanayi atiklari Karasal girdi olarak kast edilen terim karadan denize bosaltilan veya desarj edilen atik veya atik olmayan her turlu maddedir Denize bosaltilan atik sular veya kati atiklar bu girdilere ornek gosterilebilir Kaynakca Tas S Kus D amp Yilmaz I N 2020 Temporal variations in phytoplankton composition in the northeastern Sea of Marmara potentially toxic species and mucilage event Mediterranean Marine Science 21 3 668 683 doi 10 12681 mms 22562 PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Tufekci V Balkis N Beken C P Ediger D amp Mantikci M 2010 Phytoplankton composition and environmental conditions of the mucilage event in the Sea of Marmara Turkish Journal of Biology 34 2 199 210 PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Turkoglu M Oner C 2010 Short Time Variations of Winter Phytoplankton Nutrient and Chlorophyll a of Kepez Harbor in the Dardanelles Canakkale Strait Turkey Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 10 4 PDF 11 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c Ozalp H B 2021 First massive mucilage event observed in deep waters of Canakkale Strait Dardanelles Turkey Journal of Black Sea Mediterranean Environment Vol 27 No 1 49 66 PDF 5 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Okyar M I Ustun F amp Orun D A 2015 Changes in abundance and community structure of the zooplankton population during the 2008 mucilage event in the northeastern Marmara Sea Turkish Journal of Zoology 39 1 28 38 PDF 10 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b Aktan Y Dede A Ciftci P S 2008 Mucilage event associated with diatoms and dinoflagellates in Sea of Marmara Turkey Harmful Algae News 36 1 3 PDF olu kirik baglanti Yagci A L Colkesen I Kavzoglu T amp Sefercik U G 2022 Daily monitoring of marine mucilage using the MODIS products a case study of 2021 mucilage bloom in the Sea of Marmara Turkey 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Environmental Monitoring and Assessment 194 3 1 20 doi 10 1007 s10661 022 09831 x Son dakika Uydudan goruntulendi Marmara yi boydan boya kapladi Milliyet gazete 6 Mayis 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Kucukcekmece aciklarinda musilaj adasi Cumhuriyet gazete 10 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Marmara Denizi nde musilaj nedeniyle sunger ve mercanlar buyuk zarar gordu Anadolu Ajansi 6 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Korkulan oluyor Musilaj nedeniyle Kirmizi mercan yataklari olmeye basladi Cumhuriyet gazete 31 Mayis 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Anadolu Ajansi 9 Haziran 2021 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021 BBC Turkce 3 Haziran 2021 3 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021 1989 Marmara Denizi nin olum tarihidir Haberturk 10 Haziran 2021 10 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Ulastirma Bakani Karaismailoglu Kanal Istanbul deniz salyasini bitirecek Euronews 8 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Ulastirma ve Altyapi Bakani Karaismailoglu Kanal Istanbul musilaji azaltir Yeni Safak 8 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Savun Hekimoglu B amp Gazioglu C 2021 Mucilage problem in the semi enclosed seas recent outbreak in the Sea of Marmara 10 Nisan 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde International Journal of Environment and Geoinformatics 8 4 402 413 doi 10 30897 ijegeo 955739 Marmara Denizi nde musilajla mucadele eylem plani aciklandi Deutsche Welle 7 Haziran 2021 Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Marmara Denizi Koruma Eylem Plani Turkiye Cumhuriyeti Cevre ve Sehircilik Bakanligi 6 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Marmara Belediyeler Birligi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 olu kirik baglanti Turkiye Bilimler Akademisi 3 Haziran 2021 4 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021 MUSILAJ SORUNU VE ACIL COZUM ONERISI Cevre Muhendisleri Odasi 7 Haziran 2021 11 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Haziran 2021 Marmara Environmental Monitoring Project 11 Haziran 2021 17 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Haziran 2021