Deniz kirliliği, kimyasal, endüstiyel, tarımsal ve evsel atıkların denizlere dökülmesi veya karışması ile yeryüzündeki su birikintilerinde oluşan çevre kirliliği türüdür.
Denizlerin kirlenmesi sonucunda istilacı türlerin yayılmaktadır. Deniz kirliliğinin kaynaklarının çoğu kara kökenlidir. Kirlilik sıklıkla, tarımsal , rüzgârın savurduğu atık ve tozlar gibi kaynaklıdır. Su kirliliğinin bir çeşidi olan , denizlere aşırı oranda besin maddesi deşarjı ile oluşan kirliliklerdir. Su yüzeylerinin ötrofikasyonunun asıl sebebidir ve azot ile fosfor gibi aşırı besin maddelerinin yosun üremesini artırması sonucunu doğurur.
Potansiyel olarak toksik kimyasallar küçük partiküllere bulaştıktan sonra plankton ve çoğu depolama ya da deniz suyunu filtreleme yoluyla beslenen bentosa geçer. Bu şekilde toksinler okyanustaki besin zinciri boyunca ilerler. Birçok partikül kimyasal olarak oksijen tüketerek birleştiğinden haliçler hâle gelir.
Pestisitler karıştığında çok kısa sürede deniz besin ağına girer. Besin ağına girdikten sonra pestisitler mutasyonlara ve insanlara olduğu kadar deniz besin ağına da zarar verecek hastalıklara neden olurlar.
de deniz besin ağlarına girebilir. Bunlar deniz canlılarının dokularının, biyokimyalarının, davranışlarının ve üremelerinin değişikliğine neden olduğu gibi gelişimlerini de durdurabilmektedir. Aynı zamanda hayvan yemlerinde yüksek oranda balık kaynaklı besin maddesi de kullanıldığından deniz canlılarından gelen toksinler kara hayvanlarına geçtikten sonra et ve süt ürünlerinde ortaya çıkmaktadır.
Tarihçe
Her ne kadar deniz kirliliğinin tarihi eskilere dayansa da deniz kirliliğine karşı önlem almak için önemli uluslararası sözleşmeler ancak yirminci yüzyılda yürürlüğe konmuştur. Deniz kirliliği 1950'lerden başlayarak Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi konferanslarında tartışılan bir konu olmuştur. Birçok bilim insanı okyanusların muazzam büyüklükleri nedeniyle seyrelteme kapasitelerinin sınırsız olduğuna ve kirliliği zararsız boyutlara indirebileceğine inanmaktaydı.
1950'lerin sonunda ve 1960'ların başında ABD Atom Enerjisi Komisyonu tarafından lisans almış şirketler tarafından ABD kıyılarına, Birleşik Krallık nükleer atık işleme merkezinden İrlanda Denizi'ne ve tarafından Akdeniz'e radyoaktif atıkların atılması konusunda çeşitli tartışmalar olmuştur. Akdeniz tartışmasının ardından Jacques Cousteau deniz kirliliğinin durdurulması seferberliğinde dünya çapında tanınan bir kişi olmuştur. Torrey Canyon petrol tankerinin 1967 yılındaki kazası ve Kaliforniya kıyılarında 1969 yılında olan Santa Barbara petrol sızıntısı ile birlikte deniz kirliliği uluslararası basında manşetlere çıkmıştır.
Deniz kirliliği 1972 yılında Stockholm'de yapılan 'nın önemli tartışma konularından birisi olmuştur. Aynı yıl Londra Konvansiyonu olarak da bilinen kabul edilmiştir. Londra Konvansiyonu deniz kirliliğini yasaklamamış ancak yasak maddeleri içeren kara ve ulusal örgütler tarafından düzenlenecek gri listeler oluşturmuştur. Siyanür ve yüksek oranda radyoaktif atıklar kara listeye konmuştur. Ancak Londra Konvansiyonu yalnızca gemilerden atılan atıklar için uygulandığından boruhatlarından sıvı olarak yapılan atıkların düzenlenmesi konusunda bir yararı olmamıştır.
Kirlilik kaynakları
Deniz ekosistemlerinin kirlilik kaynakları farklı şekillerde kategorilendirilebilir. Genel olarak deniz kirliliğinin kaynağı üçe ayrılarak incelenebilir: atıkların doğrudan deşarjı, yağmur nedeniyle oluşan yüzeysel akışlar ve atmosferden açığa çıkan kirleticiler.
Kirleticilerin denize ulaşmasında yaygın bir yol akarsulardır. Denizlerden su buharlaşması yağışlardan fazla olduğunda denge kıtaların üzerinde olan yağışlarla sağlanır ve bu şekilde akarsulara karışan su tekrar denize döner. Staten Island'ın güneyine ve kuzeyine sularını döken New York'taki Hudson Nehri ile New Jersey'deki açık denizdeki zooplanktonlarda cıva kirliliğinin kaynağıdır. Deniz suyunu filtreleyerek beslenen Copepoda alt sınıfından kabuklularda görülen en yüksek cıva konsantrasyonu bu akarsuların ağzında değil ama 70 km güneyinde Atlantic City yakınlarında tespit edilmiştir. Deniz suyuna karışmış toksinler birkaç gün içinde planktonlara geçer.
Kirlilik genellikle ya da olarak sınıflandırılır. Tek, belirlenebilir ve yerel bir kirlilik kaynağı tespit edilebiliyorsa bu noktasal kirliliktir. Örneğin lağımın ya da endüstriyel atıkların doğrudan deniz suyuna deşarjı gibi. Bu tür kirlilikler özellikle gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Eğer kirliliğin kaynağı belirli değil ve yaygın olarak görülüyorsa yayılı kirliliktir. Bu kirlilikleri kontrol etmek zor olmaktadır. Tarımsal kaynaklı yüzeysel akışlar ve rüzgârın taşıdığı atıklar bu tarz kirliliklerdir.
Doğrudan deşarj
Kirleticiler akarsulara ve denizlere doğrudan kentsel kanalizasyon sistemlerinden ve endüstriyel atık deşarjı yoluyla zararlı ve toksik atıklar olarak girer.
Bakır, altın gibi metallerin madenciliği başka bir deniz kirliliği kaynağıdır. Zararlı maddelerle zehirlenen toprak, akarsulara karışarak taşınır ve denizlere ulaşır. Yaygın bir sanayi atığı olan bakırın çıkarılma işlemi sırasında kullanılan kimyasal maddeler, toprağa karışır ve toprağı zehirler. Bu zehirli toprak, yeraltındaki ve yerüstündeki akarsular aracılığıyla denizlere ulaşarak yavaş yavaş denizleri de zehirler. Denizlerin kirlenmesi ya da daha doğru bir tâbirle kirletilmesi sonucunda, gözle görülemeyen en küçüğünden, yeryüzünün en büyük memeli hayvanlarına kadar tüm deniz canlılarının yaşam döngülerinde geri döndürülemeyecek önemde hasarlar oluşur.
Özellikle madencilik sektörünün, çevre koruma hususunda özenli ve dikkatli olduğu söylenemez. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Ajansı'nın verilerine göre ABD'nin batısında su kaynaklarının %40'ı madencilik nedeniyle kirlenmiştir. Bu kirliliğin büyük bölümü denizlere karışarak tüm yeryüzüne yayılmaktadır.
Yüzeysel akış
Tarım alanlarından, kentlerden, yol, bine, liman ve kanal inşaatlarından kaynaklanan karbon, azot, fosfor ve diğer minerallerden oluşan ve topraği denizlere taşır. Besin maddesi yönünden zengin olan bu sular su yosunlarının ve fitoplanktonun olarak bilinen şekilde kıyılarda aşırı olarak artmasına ve tüm oksijeni kullanarak neden olur. Kıyı bölgelerde, yollar ve otoyollardan gelen kirli yüzeysel akışlarda önemli bir kirlilik kaynağı olmaktadır.
Gemi kirliliği
Deniz kirliliğinde gemi kaynaklı farklı kirlilik nedenleri bulunur. Petrol sızıntısının etkileri önemli ölçüde harap edici olabilmektedir. Ham petrolde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonların (PAHs) deniz yaşamına toksik etkisinin yanı sıra temizlenmeleri çok güçtür ve deniz tabanında yıllarca kalabilmektedir.
Petrol sızıntıları deniz kirliliğinde en medyatik olaylardan biridir. Her ne kadar bir tanker kazası uluslararası basında manşetlere çıksa da denizlerdeki petrolün çoğu balast sularını denize döken tankerler, kaçak yapan boru hatları ve kanalizasyona akıtılan motor yağları gibi çok daha fazla küçük kaynaktan gelmektedir.
Dökme yük gemilerinden atılan kargo atıkları limanları, su yollarını ve okyanusları kirletmektedir. Çoğu durumda, kanunlarca yasaklanmış olmasına rağmen gemiler bilerek yasadışı atıkları denize deşarj etmektedir. Her yıl genellikle fırtınalar sırasında konteyner gemilerinden 10.000'den fazla konteynerın denize düşüp kaybolduğu tahmin edilmektedir. Gemiler ayrıca doğal yaşamı rahatsız eden gürültü kirliliği de yaratmaktadır. gelen su zararlı su yosunları ile diğer istilacı türleri yayar.
Denizde alınan ve limanda salınan istenmeyen egzotik deniz türlerinin taşınmasında ana nedendir. Örneğin, Karadeniz, Hazar Denizi ve Azak Denizi'ne özgü istilacı tatlısı sebra midyelerinin Büyük Göller'e muhtemelen gemilerin balast suyuyla taşındığı düşünülmektedir. Tek bir istilacı türün bütün bir deniz ekosistemine zararına örnek olarak görünüşte zararsız bir denizanası olan ve günümüzde dünya üzerindeki tüm haliçlerde yaşayan gösterilebilir. İlk olarak 1982 yılında Karadeniz'e bir geminin balast suyu ile sokulduğu düşünülmektedir. Burada popülasyonu hızla katlanarak artan denizanası 1988 yılına gelindiğinde yerel balık avcılığına büyük bir darbe vurmuştur. 1984 yılında 204.000 ton avlanan hamsi avı 1993'te 200 tona, 1984'te 24.600 ton avlanan çaça avı 1993'te 12.000 tona, 1984 yılında 4.000 ton avlanan karagöz istavrit avı ise 1993 yılında sıfıra düşmüştür. Arık denizanası balık larvaları da dahil olmak üzere zooplanktonları tükettiği için sayıları önemli ölçüde azalmıştır ancak hâlâ ekosistemi tehdit altında tutmaktadır.
İstilacı türler, istila ettikleri bölgede yeni hastalıkların yayılmasını hızlandırabilir, yeni genetik özellikleri sokabilir, sualtı coğrafyasını değiştirebilir ve yerel türlerin besin bulmasını zorlaştırabilir. Yalnızca ABD'de istilacı türler yıllık 138 milyar US$ ekonomik kayba neden olmaktadır.
Atmosferik kirlilik
Bir başka deniz kirliliği kaynağı atmosferik kirliliktir. Plastik poşetlerin de içinde bulunduğu atık ve çöpler, çöplüklerden rüzgâr vasıtasıyla denizlere ulaşır. Sahra Çölü'nden kalkan toz güney sınırı boyunca hareket eder ve sıcak mevsimde basınç alanının kuzeye doğru hareketiyle Karayipler ile Florida'ya taşınır. Gobi ve Taklamakan çöllerinden kalkan toz ise Kore ve Japonya üzerinden Pasifik Okyanusu'nun kuzeyinden Hawaii Adaları'na kadar taşınır. 1970'lerden beri Afrika'da kuraklık dönemlerinin artışıyla birlikte toz miktarında da önemli artışlar olmuştur. Karayiplere ve Florida'ya taşınan toz miktarında yıldan yıla büyük farklılıklar gözlemlenir; ancak toz akış miktarı Kuzey Atlantik salınımının pozitif evresinde daha büyüktür.USGS, toz bulutları ile Karayipler ve Florida'daki mercan kayalıklarının sağlığını 1970'lerden beri birbiri ile ilişkilendirmiştir.
İklim değişikliği deniz sıcaklıklarını artırmakta ve atmosferde bulunan karbondioksit oranını da yükseltmektedir. Yükselen karbondioksit oranları da okyanusların asitlenmesine neden olmaktadır. Bu da sonuç olarak su ekosistemlerini ve balık dağılımlarını değiştirmekte ve sürdürülebilir balıkçılığı dolayısıyla buna bağlı yaşayan toplulukları etkilemektedir. Sağlıklı okyanus ekosistemleri aynı zamanda iklim değişikliğini azaltmak için önemlidir.
Derin deniz madenciliği
Okyanus tabanından mineral çıkarılması süreci olan derin deniz madenciliği görece yenidir. Okyanus maden alanları genellikle deniz yüzeyinden 1.400 ila 3.700 metre derinlikte bulunan büyük ile aktif ya da sönmüş hidrotermal bacalardır. Hidrotermal bacalar içinde gümüş, altın, bakır, mangan, kobalt ve çinko gibi kıymetli metaller barındıran büyük sülfür yatakları oluşturur. Bu yataklar hidrolik pompalar ya da kova sistemleri ile kazılarak işlenmek üzere cevherleri deniz yüzeyine çıkarır. Tüm madencilik işlemlerinde olduğu gibi derin deniz madenciliği de çevresine verdiği zararlar ile tartışmalara konu olmaktadır.
Derin deniz madenciliği yeni olduğu için çevre üzerine etkileri tam olarak bilinememektedir. Ancak uzmanlar okyanus tabanının bir kısmının koparılarak alınmasının bentik bölgede karışıklığa neden olacağından, suyun toksikliğini artıracağından ve sediment bulanıklığı yaratacağından emindirler. Okyanus tabanının bir bölümünün kaldırılması bentosu etkiler ve madenin yerine ve tipine göre kalıcı zararlar verebilir. Maden yapılan alandaki doğrudan etkisinin dışında kaçaklar, sızıntılar ve korozyon o bölgenin kimyasal yapısını da değiştirebilir.
Derin deniz madenciliğinin sonuçları arasında en büyük etkiyi sediment bulanıklığı yaratır. Çıkarılan mineraller ayıklandıktan sonra kalan sedimentin ince toz partikülleri halinde tekrar denize salınması su üstünde bulanık hâlde yüzen partiküllere neden olur. Bu bulanık su tabana yakın ya da su yüzünde olabilir. Atıkların madenin yapıldığı yere tekrar pompalanması sonucu tabana yakın bulanıklık oluşur. Yüzen partiküller suyun yani bulanıklığını artırarak bentik canlıların suyu filtreleyerek çalışan beslenme sistemlerini tıkar. Yüzeydeki sediment bulanıklıkları daha ciddi sorunlara yolaçar. Partiküllerin boyutlaruna ve su akıntılarına bağlı olarak çok geniş alanlara yayılabilirler. Suya ışığın girmesini engelleyerek ve zooplanktonları etkileyerek bölgedeki besin ağının önemli ölçüde etkilenmesine neden olur.
Kirlilik çeşitleri
Asidifikasyon
Okyanuslar karbondioksiti atmosferden absorbe eden doğal bir . Atmosferdeki karbondioksit oranının yükselmesi ile birlikte okyanuslar daha asitli olmaktadır. Okyanusların asitlenmesinin potansiyel sonuçları tam olarak anlaşılamamıştır ancak kalsiyum karbonattan ibaret olan yapılar çözülme tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. Bu durum mercan resiflerini etkilediği gibi su kabuklularını da etkilemektedir.
Okyanuslar ve kıyı ekosistemleri karbon döngüsünde önemli bir yer almaktadır ve 2000 ila 2007 yılları arasında insan aktivitelerinden oluşan karbondioksitin %25'ini ve sanayi devriminden itibaren insanların yarattığı karbondioksitin yarısını yok etmiştir. Deniz suyu sıcaklığının artması ve okyanusların asitliğinin yükselmesi karbon alıcı olarak kapasitelerinin zamanla azalması anlamına gelecektir. Bu konudaki küresel endişeler Monako ve Manado Deklarasyonlarında dile getirilmiştir.
NOAA biliminsanlarının 2008 yılında Science dergisinde yayımladığı araştırmaya göre Kuzey Amerika'nın Pasifik Okyanusu kıyısında dört millik kıta sahanlığı boyunca görece daha asitli deniz suyunun toplandığı ortaya çıkarılmıştır. Bölgesel deniz yaşamının çoğunun doğduğu ve yaşadığı bu bölge çevre açısından çok kritik bir bölgedir. Araştırma yalnızca Vancouver'dan Kaliforniya'nın kuzeyine kadar olan bölgeyi içerse de diğer kıta sahanlıklarının da benzer etki altında olması çok muhtemeldir.
Diğer bir sorun da okyanus tabanının altında bulunan metan hidrat yataklarıdır. Burada bulunan önemli miktardaki, sera gazlarından metan gazının okyanusların sıcaklığının artmasıyla salınması söz konusu olabilecektir. 2004 yılında küresel metan hidrat yataklarının potansiyeli bir ila beş milyon kilometreküp olarak tahmin edilmiştir. Eğer tüm bu yataklar okyanus tabanı altında muntazam olarak dağılmış olsaydı 3 ila 14 metre arasında bir kalınlığa tekabül edecekti. Bu tahmin 500 ila 2.500 gigaton karbon (GtC) anlamına gelir. Diğer tüm fosil yakıt rezervi küresel olarak 5.000 GtC olarak tahmin edilmektedir.
Ötrofikasyon
Ötrofikasyon, bir ekosistem içinde azot ve fosfor bileşikleri gibi kimyasal besin maddelerinin artmasıdır. Etkileri o ekosistemde aşırı bitki üremesi ve çürümesi ile birlikte , su kalitesinde kötüleşme ile birlikte hayvan popülasyonlarında azalmadır.
Ötrofikasyonun ana kaynağı çiftlik hayvanları ve insan atıkları ile birlikte tarımsal gübre olarak kullanılan kimyasalların akarsular yoluyla denizlere karışmasıdır. Suyun içinde aşırı derecede oksijen tüketen kimyasalların bulunması zol açar ve sonucunda ekolojik açıdan ölü bölgeler ortaya çıkar.
Kara kaynaklı besin maddelerinin dar bir kanal boyunca yoluyla denize karıştığı haliçler doğal olarak ötrofik olmaya meyillidirler. , özellikle Batı Avrupa, ABD ve Doğu Asya'da 375 kiyı bölgesi belirlemiştir. Okyanuslarda, balık ve deniz memelilerini öldüren ve kıyıya ulaştığında insanlar ile evcil hayvanlarda soluma sorunlarında yol açan kızıl gelgit sıklıkla rastlanmaktadır.
ek olarak atmosferik insan kaynaklı azot fiksasyonu sonucu amonyak da denizlere karışır.2008 yılında yapılan bir araştırmada bu kaynağın okyanusların dış azot kaynağının üçte birini ve yıllık deniz biyolojik üretiminin de %3'ünü oluşturduğunu ortaya koymuştur. Çevremizde reaktif azotun birikmesinin atmosfere karbondioksit salınımı kadar ciddi sonuçlar doğuracağı önerilmiştir.
Haliçlerdeki ötrofikasyon için bir çözüm yolu olarak buralarda bulunan istiridye gibi deniz kabuklularının popülasyonlarının yenilenmesidir. İstiridyeler su içinden azotu ayırır ve suda asılı katıları filtreleyerek zararlı yosun patlamalarını ve anoksik durumları engeller. Deniz suyunu filtreleyerek beslenme işlevinin sı kalitesi için yararlı olduğu düşünülmektedir. Bu şekilde fitoplankton yoğunluğu kontrol edilmekte ve deniz kabuklularının toplanmasıyla birlikte sistemdeki besinler toplanabilmektedir. Deniz suyu kalitesinin artırılması için deniz kabukluları popülasyonlarının üretilmesi üzerine temel çalışmalar Odd Lindahl ve çalışma arkadaşları tarafından İsveç'te midyeler üzerinde yapılmıştır.
Plastik atıklar
Deniz atıkları asıl olarak deniz yüzeyinde yüzen ya da su içinde asılı kalan insan kaynaklı çöplerdir. Bu atıkların yaklaşık %80'i plastiktir ve II. Dünya Savaşı'nın sonundan beri miktarı artmaktadır. Okyanuslardaki lastik kütlesinin 100 milyon metrik ton kadar olduğu tahmin edilmektedir.
Çöpe atılmış plastik poşetler gibi tüm plastik atıklar denizlere karıştığında doğal yaşamı ve balık havzalarını tehdit etmektedir. Bu tehditler deniz canlılarının atıklara dolaşması, boğulmaları ve plastik atıkları yutmalarıyla olmaktadır. Özellikle plastikten yapılmış balık ağları balıkçılar tarafından denizde kaybedilmekte ya da bilerek bırakılmaktadır. denen bu ağlara balıklar, yunuslar, deniz kaplumbağaları, köpekbalıkları, dugonglar, timsahlar, deniz kuşları, yengeçler ve diğer canlılar dolaşarak hareketleri kısıtlanmakta, aç kalmalarına neden olmakta, yaralanmalar ve enfeksiyonlarla sonuçlanmakta ve nefes almak için yüzeye çıkmak zorunda kalanların da boğulmasına neden olmaktadır.
Deniz üstünde ya da içinde yaşayan birçok canlı, doğal avlarına benzediği durumda yanlışlıkla denizde yüzen atıkları yutmaktadır. Hacimli ve dolaşık olan bir plastik atık hayvanın sindirim siteminden kolaylıkla geçip atılamadığında burada kalarak besinlerin geçişini engellemekte ve hayvanın açlıktan ya da enfeksiyondan ölmesine neden olmaktadır.
Plastikler diğer birçok madde gibi için birikmektedir. Güneş ışınlarına maruz kaldıklarında ancak bunun için kuru olmaları gerekir ve su bu süreci engeller. Denizlerde, güneş ışığı ile parçalanmış olan plastikler daha da küçük parçalara ayrışır ancak moleküler düzeyde polimerler geride kalır. Denizde yüzen plastik parçaları zooplankton boyutlarına kadar parçalandığında denizanaları tarafından tüketilmeye çalışılmakta ve böylece de besin zincirine dahil olmaktadırlar. Uzun süre dayanabilen bu plastik parçaların çoğu deniz kuşları ve hayvanlarının midesine girer.
Plastik atıklar merkezinde toplanmaya meyillidir. Özellikle Büyük Pasifik çöp alanı oldukça yüksek oranda plastik partikül yoğunluğuna sahiptir. 1999 yılında alınan örneklerde o bölgede plastik partikül sayısının, zooplankton sayısının altı katı kadar olduğu görülmüştür.Midway Adasına tüm Hawaii Adalarına olduğu gibi bu çöp alanından oldukça yüksek oranda atık gelmektedir. Yüzde doksanı plastik olan bu atıklar Midway Adasının kıyılarına vurarak burada yaşayan yerel kuş popülasyonlarına tehdit oluşturmaktadır. Midway Adası yaklaşık 1,5 milyonluk popülasyonu ile küresel popülasyonunun üçte ikisine ev sahipliği yapar. Bu albatrosların tamamına yakınının sindirim sistemlerinde plastik vardır ve yavrularının üçte biri ölmektedir.
Plastik malzemelerin yapımında kullanılan toksik eklentiler su ile temas edildiğinde çevreye yayılabilir. Suda kalan hidrofobik kirleticiler plastik atıkların içinde bir araya gelerek yüzeyde toplanır ve plastik bu şekilde karada olduğundan daha öldürücü hâle gelir. Hidrofobik kirleticiler aynı zamanda yağlı dokularda besin zincirinde ilerlerler. Bazı plastik eklenti maddelerinin yendiğinde endokrin sistemi bozduğu, diğerlerinin bağışıklık sistemini çökerttiği ve üreme oranlarını azalttığı bilinmektedir. Deniz yüzeyinde kalan atıklar aynı zamanda PCB'ler, DDT ve PAH'lar gibi de absorbe eder. Toksik etkilerinin yanı sıra sindirildiklerinde bu maddeler hayvan beyni tarafından yanlışlıkla estradiol olarak algılanarak hormon üretiminde bozukluklara yol açarak doğal yaşamı etkiler.
Toksinler
Plastiklerin dışında deniz ortamında hızlıca parçalanmayan diğer toksinler de sorunlara yol açmaktadır. arasında PCB'ler, DDT, , pestisitler, furanlar, dioksinler, fenoller ve radyoaktif atıklar sayılabilir. Ağır metaller görece yüksek yoğunluklu ve düşük konsantrasyonlarda toksik ya da zehirli olan metalik kimyasal elementlerdir. Ağır metallere örnek olarak cıva, kurşun, nikel, arsenik ve kadmiyum verilebilir. Bu tür toksinler biyobirikim denen bir süreç ile suda yaşayan canlıların yağ dokularında birikirler. Aynı zamanda haliçler gibi bentik ortamda da birikirler.
Kaynakça
- ^ Hamblin, Jacob Darwin (2008) Poison in the Well: Radioactive Waste in the Oceans at the Dawn of the Nuclear Age. Rutgers University Press.
- ^ a b Gerlach: Marine Pollution, Springer, Berlin (1975)
- ^ Emma Young (2003). "Copper decimates coral reef spawning". 15 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.
- ^ "Liquid Assets 2000: Americans Pay for Dirty Water". Environmental Protection Agency. 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.
- ^ Panetta, LE (Chair) (2003) America's living oceans: charting a course for sea change [Electronic Version, CD] Pew Oceans Commission.
- ^ Farmer, Andrew. 1997. Managing Environmental Pollution.
- ^ Janice Podsada (19 Haziran 2001). "Lost Sea Cargo: Beach Bounty or Junk?". National Geographic News. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2014.
- ^ a b Meinesz, A. (2003) Deep Sea Invasion: The Impact of Invasive Species 19 Şubat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . PBS: NOVA. Retrieved November 26, 2009
- ^ Aquatic invasive species. A Guide to Least-Wanted Aquatic Organisms of the Pacific Northwest. 2001. University of Washington. [1] 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Pimentel, D.; R. Zuniga and D., Morrison (2005). "Update on the environmental and economic costs associated with alien-invasive species in the United States". Ecological Economics. Cilt 52. ss. 273-288. doi:10.1016/j.ecolecon.2004.10.002.
- ^ Duce, R.A.; Unni, C.K.; Ray, B.J.; Prospero, J.M.; Merrill, J.T. (1980). "Long-range atmospheric transport of soil dust from Asia to the tropical North Pacific:Temporal variability". Science. 209 (4464). ss. 1522-1524. Bibcode:1980Sci...209.1522D. doi:10.1126/science.209.4464.1522. (PMID) 17745962.
- ^ Usinfo.state.gov. Study Says African Dust Affects Climate in U.S., Caribbean. 20 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Prospero, J.M.; Nees, R.T. (1986). "Impact of the North African drought and El Niño on mineral dust in the Barbados trade winds". Nature. 320 (6064). ss. 735-738. Bibcode:1986Natur.320..735P. doi:10.1038/320735a0.
- ^ ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumu. Coral Mortality and African Dust. 2 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Observations: Oceanic Climate Change and Sea Level 13 Mayıs 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . In: Climate Change 2007: The Physical Science Basis. Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change. (15MB).
- ^ Doney, S. C. (2006) "The Dangers of Ocean Acidification 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Scientific American, March 2006.
- ^ Cheung, W.W.L., et al. (2009) "Redistribution of Fish Catch by Climate Change. A Summary of a New Scientific Analysis 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." Pew Ocean Science Series. Oct 2009.
- ^ PACFA 15 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (2009) Fisheries and Aquaculture in a Changing Climate 10 Kasım 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c d e Ahnert, A., & Borowski, C. (2000). Environmental risk assessment of anthropogenic activity in the deep sea. Journal of Aquatic Ecosystem Stress & Recovery, 7(4), 299. Retrieved from Academic Search Complete database. http://web.ebscohost.com/ehost/pdf?vid=5&hid=2&sid=4b3a30cd-c7ec-4838-ba3c-48ce12f26813%40sessionmgr12
- ^ a b Halfar, Jochen, and Rodney M. Fujita. 2007. "Danger of Deep-Sea Mining." Science 316, no. 5827: 987. Academic Search Complete, EBSCOhost <http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/316/5827/987 8 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>
- ^ Glasby, G P. "Lessons Learned from Deep-Sea Mining." Science Magazine 28 July 2000: 551-53. Web. 20 Jan. 2010. <http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/289/5479/551#ref3 4 Kasım 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>
- ^ Sharma R (2005) "Deep-Sea Impact Experiments and their Future Requirements" Marine Georesources & Geotechnology, 23(4): 331-338Sharma, R. (2005). "Deep-Sea Impact Experiments and their Future Requirements". Marine Georesources and Geotechnology. 23 (4). ss. 331-338. doi:10.1080/10641190500446698.
- ^ a b Nath B and Sharma R (2000) "Environment and Deep-Sea Mining: A Perspective" 14 Şubat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Marine Georesources & Geotechnology, 18(3): 285-294Sharma, B. Nagender Nath, R. (2000). "Environment and Deep-Sea Mining: A Perspective". Marine Georesources and Geotechnology. 18 (3). ss. 285-294. doi:10.1080/10641190051092993.
- ^ Coral reefs around the world 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . , 2 Eylül 2009.
- ^ Orr, James C.; Fabry, Victoria J.; Aumont, Olivier; Bopp, Laurent; Doney, Scott C.; Feely, Richard A.; Gnanadesikan, Anand; Gruber, Nicolas; Ishida, Akio (2005). "Anthropogenic ocean acidification over the twenty-first century and its impact on calcifying organisms" (PDF). Nature. 437 (7059). ss. 681-686. Bibcode:2005Natur.437..681O. doi:10.1038/nature04095. ISSN 0028-0836. (PMID) 16193043. 25 Haziran 2008 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 26 Haziran 2014.
- ^ Key, R.M.; Kozyr, A.; Sabine, C.L.; Lee, K.; Wanninkhof, R.; Bullister, J.; Feely, R.A.; Millero, F.; Mordy, C. and Peng, T.-H. (2004). "A global ocean carbon climatology: Results from GLODAP". Global Biogeochemical Cycles. 18 (4). ss. GB4031. Bibcode:2004GBioC..18.4031K. doi:10.1029/2004GB002247. ISSN 0886-6236.
- ^ Raven, J. A. et al. (2005). Ocean acidification due to increasing atmospheric carbon dioxide. 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Royal Society, London, UK.
- ^ UNEP, FAO, IOC (2009) Blue Carbon. The role of healthy oceans in binding carbon 5 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Monaco Declaration 6 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . and Ocean Acidification 23 Eylül 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . A Summary for Policymakers from the Second Symposium on the Ocean in a High-CO2 World.] Intergovernmental Oceanographic Commission of UNESCO, International Geosphere-Biosphere Programme, Marine Environment Laboratories (MEL) of the International Atomic Energy Agency, Scientific Committee on Oceanic Research. 2008.
- ^ Manado Ocean Declaration 3 Kasım 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde . World Ocean Conference Ministerial/High Level Meeting. Manado, Indonesia, 11–14 May 2009.
- ^ Feely, Richard; Christopher L. Sabine, J. Martin Hernandez-Ayon, Debby Ianson, Burke Hales. (2008). "Evidence for Upwelling of Corrosive "Acidified" Seawater onto the Continental Shelf". Science. 320 (5882). ss. 1490-2. Bibcode:2008Sci...320.1490F. doi:10.1126/science.1155676. (PMID) 18497259.
- ^ a b Milkov, AV (2004). "Global estimates of hydrate-bound gas in marine sediments: how much is really out there?". Earth-Sci Rev. 66 (3–4). ss. 183-197. Bibcode:2004ESRv...66..183M. doi:10.1016/j.earscirev.2003.11.002.
- ^ Okyanusların kapladığı alan 361 milyon kilometrekaredir.
- ^ USGS World Energy Assessment Team, 2000. US Geological Survey world petroleum assessment 2000––description and results. USGS Digital Data Series DDS-60.
- ^ Selman, Mindy (2007) Eutrophication: An Overview of Status, Trends, Policies, and Strategies. World Resources Institute.
- ^ "The Gulf of Mexico Dead Zone and Red Tides". 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Haziran 2014.
- ^ Duce, R A and 29 others (2008) Impacts of Atmospheric Anthropogenic Nitrogen on the Open Ocean Science. Vol 320, pp 893–89
- ^ Addressing the nitrogen cascade 23 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Eureka Alert, 2008.
- ^ Kroeger, Timm. 2012. Dollars and Sense: Economic Benefits and Impacts from two Oyster Reef Restoration Projects in the Northern Gulf of Mexico. TNC Report. http://www.nature.org/ourinitiatives/regions/northamerica/oyster-restoration-study-kroeger.pdf 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ Burkholder, JoAnn M. and Sandra E. Shumway. 2011. Bivalve shellfish aquaculture and eutrophication. In: Shellfish Aquaculture and the Environment. Ed. Sandra E. Shumway. John Wiley & Sons.
- ^ Kaspar, H.F., et al. 1985. Effects of mussel aquaculture on the nitrogen cycle and benthic communities in Kenepuru Sound, Marlborough Sounds, New Zealand. Marine Biology 85:127-136.
- ^ Newell, R.IE, J.C. Cornwell & M.S. Owens. 2002. Influence of simulated bivalve biodepositon and microphytobenthos on sediment nitrogen dynamics, a laboratory study. Limnology & Oceanography 47:1367-1379.
- ^ Lindahl. O., et al. 2005. Improving marine water quality by mussel farming-a profitable solution for Swedish society. Ambio 131-138.
- ^ a b c Alan Weisman (2007). The World Without Us. St. Martin's Thomas Dunne Books. ISBN .
- ^ a b (PDF). Algalita Marine Research Foundation. 23 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ "Research | AMRF/ORV Alguita Research Projects" 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Algalita Marine Research Foundation. Macdonald Design.
- ^ UNEP (2005) Marine Litter: An Analytical Overview 17 Temmuz 2007 tarihinde Library of Congress sitesinde arşivlendi
- ^ . 13 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ "Louisiana Fisheries - Fact Sheets". 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ "'Ghost fishing' killing seabirds". BBC News. 28 Haziran 2007. 5 Ocak 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Kenneth R. Weiss (2 Ağustos 2006). "Plague of Plastic Chokes the Seas". Los Angeles Times. 25 Mart 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Sheavly & Register, 2007, p. 3.
- ^ Alan Weisman (2007). "Polymers Are Forever". Orion magazine. 2 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Thompson, Richard C.; Olsen, Y; Mitchell, RP; Davis, A; Rowland, SJ; John, AW; McGonigle, D; Russell, AE (7 Mayıs 2004). "Lost at Sea: Where Is All the Plastic?,". Science. 304 (5672). ss. 843-6. doi:10.1126/science.1094559. (PMID) 15131299. 28 Haziran 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Moore, Charles; Moore, S. L.; Leecaster, M. K.; Weisberg, S. B. (Nisan 2001). "A Comparison of Plastic and Plankton in the North Pacific Central Gyre" (PDF). Marine Pollution Bulletin. 42 (12). ss. 1297-1300. doi:10.1016/S0025-326X(01)00114-X. (PMID) 11827116. 19 Aralık 2008 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ Moore, Charles (Kasım 2003). "Across the Pacific Ocean, plastics, plastics, everywhere". Natural History Magazine. 30 Aralık 2005 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ a b "Plastics and Marine Debris". Algalita Marine Research Foundation. 2006. 11 Nisan 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ "Midway's albatross population stable | The Honolulu Advertiser | Hawaii's Newspaper". The Honolulu Advertiser. 17 Ocak 2005. 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Chris Jordan (11 Kasım 2009). "Midway: Message from the Gyre". 30 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ "Q&A: Your Midway questions answered". BBC News. 28 Mart 2008. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
- ^ Rios, L.M.; Moore, C. and Jones, P.R. (2007). "Persistent organic pollutants carried by Synthetic polymers in the ocean environment". Marine Pollution Bulletin. 54 (8). ss. 1230-1237. doi:10.1016/j.marpolbul.2007.03.022. (PMID) 17532349.
- ^ Tanabe, S.; Watanabe, M., Minh, T.B., Kunisue, T., Nakanishi, S., Ono, H. and Tanaka, H. (2004). "PCDDs, PCDFs, and coplanar PCBs in albatross from the North Pacific and Southern Oceans: Levels, patterns, and toxicological implications". Environmental Science & Technology. 38 (2). ss. 403-413. Bibcode:2004EnST...38..403T. doi:10.1021/es034966x. (PMID) 14750714.
- ^ Moore, Charles (2 Ekim 2002). "Great Pacific Garbage Patch". Santa Barbara News-Press. 12 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Haziran 2014.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Deniz kirliligi kimyasal endustiyel tarimsal ve evsel atiklarin denizlere dokulmesi veya karismasi ile yeryuzundeki su birikintilerinde olusan cevre kirliligi turudur Deniz atiklari ile olusan deniz kirliligi gozle gorulebilirse de denizlerdeki asil kirlilik ciplak gozle gorulemeyen zararli maddelerle olusmaktadir Denizlerin kirlenmesi sonucunda istilaci turlerin yayilmaktadir Deniz kirliliginin kaynaklarinin cogu kara kokenlidir Kirlilik siklikla tarimsal ruzgarin savurdugu atik ve tozlar gibi kaynaklidir Su kirliliginin bir cesidi olan denizlere asiri oranda besin maddesi desarji ile olusan kirliliklerdir Su yuzeylerinin otrofikasyonunun asil sebebidir ve azot ile fosfor gibi asiri besin maddelerinin yosun uremesini artirmasi sonucunu dogurur Potansiyel olarak toksik kimyasallar kucuk partikullere bulastiktan sonra plankton ve cogu depolama ya da deniz suyunu filtreleme yoluyla beslenen bentosa gecer Bu sekilde toksinler okyanustaki besin zinciri boyunca ilerler Bircok partikul kimyasal olarak oksijen tuketerek birlestiginden halicler hale gelir Pestisitler karistiginda cok kisa surede deniz besin agina girer Besin agina girdikten sonra pestisitler mutasyonlara ve insanlara oldugu kadar deniz besin agina da zarar verecek hastaliklara neden olurlar de deniz besin aglarina girebilir Bunlar deniz canlilarinin dokularinin biyokimyalarinin davranislarinin ve uremelerinin degisikligine neden oldugu gibi gelisimlerini de durdurabilmektedir Ayni zamanda hayvan yemlerinde yuksek oranda balik kaynakli besin maddesi de kullanildigindan deniz canlilarindan gelen toksinler kara hayvanlarina gectikten sonra et ve sut urunlerinde ortaya cikmaktadir TarihceDeniz kirliligi uluslararasi sozlesmesi MARPOL 73 78 i kabul eden ulkeler Her ne kadar deniz kirliliginin tarihi eskilere dayansa da deniz kirliligine karsi onlem almak icin onemli uluslararasi sozlesmeler ancak yirminci yuzyilda yururluge konmustur Deniz kirliligi 1950 lerden baslayarak Birlesmis Milletler Deniz Hukuku Sozlesmesi konferanslarinda tartisilan bir konu olmustur Bircok bilim insani okyanuslarin muazzam buyuklukleri nedeniyle seyrelteme kapasitelerinin sinirsiz olduguna ve kirliligi zararsiz boyutlara indirebilecegine inanmaktaydi 1950 lerin sonunda ve 1960 larin basinda ABD Atom Enerjisi Komisyonu tarafindan lisans almis sirketler tarafindan ABD kiyilarina Birlesik Krallik nukleer atik isleme merkezinden Irlanda Denizi ne ve tarafindan Akdeniz e radyoaktif atiklarin atilmasi konusunda cesitli tartismalar olmustur Akdeniz tartismasinin ardindan Jacques Cousteau deniz kirliliginin durdurulmasi seferberliginde dunya capinda taninan bir kisi olmustur Torrey Canyon petrol tankerinin 1967 yilindaki kazasi ve Kaliforniya kiyilarinda 1969 yilinda olan Santa Barbara petrol sizintisi ile birlikte deniz kirliligi uluslararasi basinda mansetlere cikmistir Deniz kirliligi 1972 yilinda Stockholm de yapilan nin onemli tartisma konularindan birisi olmustur Ayni yil Londra Konvansiyonu olarak da bilinen kabul edilmistir Londra Konvansiyonu deniz kirliligini yasaklamamis ancak yasak maddeleri iceren kara ve ulusal orgutler tarafindan duzenlenecek gri listeler olusturmustur Siyanur ve yuksek oranda radyoaktif atiklar kara listeye konmustur Ancak Londra Konvansiyonu yalnizca gemilerden atilan atiklar icin uygulandigindan boruhatlarindan sivi olarak yapilan atiklarin duzenlenmesi konusunda bir yarari olmamistir Kirlilik kaynaklariSeptik akarsu Deniz ekosistemlerinin kirlilik kaynaklari farkli sekillerde kategorilendirilebilir Genel olarak deniz kirliliginin kaynagi uce ayrilarak incelenebilir atiklarin dogrudan desarji yagmur nedeniyle olusan yuzeysel akislar ve atmosferden aciga cikan kirleticiler Kirleticilerin denize ulasmasinda yaygin bir yol akarsulardir Denizlerden su buharlasmasi yagislardan fazla oldugunda denge kitalarin uzerinde olan yagislarla saglanir ve bu sekilde akarsulara karisan su tekrar denize doner Staten Island in guneyine ve kuzeyine sularini doken New York taki Hudson Nehri ile New Jersey deki acik denizdeki zooplanktonlarda civa kirliliginin kaynagidir Deniz suyunu filtreleyerek beslenen Copepoda alt sinifindan kabuklularda gorulen en yuksek civa konsantrasyonu bu akarsularin agzinda degil ama 70 km guneyinde Atlantic City yakinlarinda tespit edilmistir Deniz suyuna karismis toksinler birkac gun icinde planktonlara gecer Kirlilik genellikle ya da olarak siniflandirilir Tek belirlenebilir ve yerel bir kirlilik kaynagi tespit edilebiliyorsa bu noktasal kirliliktir Ornegin lagimin ya da endustriyel atiklarin dogrudan deniz suyuna desarji gibi Bu tur kirlilikler ozellikle gelismekte olan ulkelerde gorulmektedir Eger kirliligin kaynagi belirli degil ve yaygin olarak goruluyorsa yayili kirliliktir Bu kirlilikleri kontrol etmek zor olmaktadir Tarimsal kaynakli yuzeysel akislar ve ruzgarin tasidigi atiklar bu tarz kirliliklerdir Dogrudan desarj Rio Tinto Irmaginda madencilik kaynakli asit drenaji Kirleticiler akarsulara ve denizlere dogrudan kentsel kanalizasyon sistemlerinden ve endustriyel atik desarji yoluyla zararli ve toksik atiklar olarak girer Bakir altin gibi metallerin madenciligi baska bir deniz kirliligi kaynagidir Zararli maddelerle zehirlenen toprak akarsulara karisarak tasinir ve denizlere ulasir Yaygin bir sanayi atigi olan bakirin cikarilma islemi sirasinda kullanilan kimyasal maddeler topraga karisir ve topragi zehirler Bu zehirli toprak yeraltindaki ve yerustundeki akarsular araciligiyla denizlere ulasarak yavas yavas denizleri de zehirler Denizlerin kirlenmesi ya da daha dogru bir tabirle kirletilmesi sonucunda gozle gorulemeyen en kucugunden yeryuzunun en buyuk memeli hayvanlarina kadar tum deniz canlilarinin yasam dongulerinde geri dondurulemeyecek onemde hasarlar olusur Ozellikle madencilik sektorunun cevre koruma hususunda ozenli ve dikkatli oldugu soylenemez Ornegin Amerika Birlesik Devletleri Cevre Koruma Ajansi nin verilerine gore ABD nin batisinda su kaynaklarinin 40 i madencilik nedeniyle kirlenmistir Bu kirliligin buyuk bolumu denizlere karisarak tum yeryuzune yayilmaktadir Yuzeysel akis Tarim alanlarindan kentlerden yol bine liman ve kanal insaatlarindan kaynaklanan karbon azot fosfor ve diger minerallerden olusan ve topragi denizlere tasir Besin maddesi yonunden zengin olan bu sular su yosunlarinin ve fitoplanktonun olarak bilinen sekilde kiyilarda asiri olarak artmasina ve tum oksijeni kullanarak neden olur Kiyi bolgelerde yollar ve otoyollardan gelen kirli yuzeysel akislarda onemli bir kirlilik kaynagi olmaktadir Gemi kirliligi Kargo gemisi balast suyunu bosaltirken Deniz kirliliginde gemi kaynakli farkli kirlilik nedenleri bulunur Petrol sizintisinin etkileri onemli olcude harap edici olabilmektedir Ham petrolde bulunan polisiklik aromatik hidrokarbonlarin PAHs deniz yasamina toksik etkisinin yani sira temizlenmeleri cok guctur ve deniz tabaninda yillarca kalabilmektedir Petrol sizintilari deniz kirliliginde en medyatik olaylardan biridir Her ne kadar bir tanker kazasi uluslararasi basinda mansetlere ciksa da denizlerdeki petrolun cogu balast sularini denize doken tankerler kacak yapan boru hatlari ve kanalizasyona akitilan motor yaglari gibi cok daha fazla kucuk kaynaktan gelmektedir Dokme yuk gemilerinden atilan kargo atiklari limanlari su yollarini ve okyanuslari kirletmektedir Cogu durumda kanunlarca yasaklanmis olmasina ragmen gemiler bilerek yasadisi atiklari denize desarj etmektedir Her yil genellikle firtinalar sirasinda konteyner gemilerinden 10 000 den fazla konteynerin denize dusup kayboldugu tahmin edilmektedir Gemiler ayrica dogal yasami rahatsiz eden gurultu kirliligi de yaratmaktadir gelen su zararli su yosunlari ile diger istilaci turleri yayar Denizde alinan ve limanda salinan istenmeyen egzotik deniz turlerinin tasinmasinda ana nedendir Ornegin Karadeniz Hazar Denizi ve Azak Denizi ne ozgu istilaci tatlisi sebra midyelerinin Buyuk Goller e muhtemelen gemilerin balast suyuyla tasindigi dusunulmektedir Tek bir istilaci turun butun bir deniz ekosistemine zararina ornek olarak gorunuste zararsiz bir denizanasi olan ve gunumuzde dunya uzerindeki tum haliclerde yasayan gosterilebilir Ilk olarak 1982 yilinda Karadeniz e bir geminin balast suyu ile sokuldugu dusunulmektedir Burada populasyonu hizla katlanarak artan denizanasi 1988 yilina gelindiginde yerel balik avciligina buyuk bir darbe vurmustur 1984 yilinda 204 000 ton avlanan hamsi avi 1993 te 200 tona 1984 te 24 600 ton avlanan caca avi 1993 te 12 000 tona 1984 yilinda 4 000 ton avlanan karagoz istavrit avi ise 1993 yilinda sifira dusmustur Arik denizanasi balik larvalari da dahil olmak uzere zooplanktonlari tukettigi icin sayilari onemli olcude azalmistir ancak hala ekosistemi tehdit altinda tutmaktadir Istilaci turler istila ettikleri bolgede yeni hastaliklarin yayilmasini hizlandirabilir yeni genetik ozellikleri sokabilir sualti cografyasini degistirebilir ve yerel turlerin besin bulmasini zorlastirabilir Yalnizca ABD de istilaci turler yillik 138 milyar US ekonomik kayba neden olmaktadir Atmosferik kirlilik Bir baska deniz kirliligi kaynagi atmosferik kirliliktir Plastik posetlerin de icinde bulundugu atik ve copler copluklerden ruzgar vasitasiyla denizlere ulasir Sahra Colu nden kalkan toz guney siniri boyunca hareket eder ve sicak mevsimde basinc alaninin kuzeye dogru hareketiyle Karayipler ile Florida ya tasinir Gobi ve Taklamakan collerinden kalkan toz ise Kore ve Japonya uzerinden Pasifik Okyanusu nun kuzeyinden Hawaii Adalari na kadar tasinir 1970 lerden beri Afrika da kuraklik donemlerinin artisiyla birlikte toz miktarinda da onemli artislar olmustur Karayiplere ve Florida ya tasinan toz miktarinda yildan yila buyuk farkliliklar gozlemlenir ancak toz akis miktari Kuzey Atlantik saliniminin pozitif evresinde daha buyuktur USGS toz bulutlari ile Karayipler ve Florida daki mercan kayaliklarinin sagligini 1970 lerden beri birbiri ile iliskilendirmistir Iklim degisikligi deniz sicakliklarini artirmakta ve atmosferde bulunan karbondioksit oranini da yukseltmektedir Yukselen karbondioksit oranlari da okyanuslarin asitlenmesine neden olmaktadir Bu da sonuc olarak su ekosistemlerini ve balik dagilimlarini degistirmekte ve surdurulebilir balikciligi dolayisiyla buna bagli yasayan topluluklari etkilemektedir Saglikli okyanus ekosistemleri ayni zamanda iklim degisikligini azaltmak icin onemlidir Derin deniz madenciligi Okyanus tabanindan mineral cikarilmasi sureci olan derin deniz madenciligi gorece yenidir Okyanus maden alanlari genellikle deniz yuzeyinden 1 400 ila 3 700 metre derinlikte bulunan buyuk ile aktif ya da sonmus hidrotermal bacalardir Hidrotermal bacalar icinde gumus altin bakir mangan kobalt ve cinko gibi kiymetli metaller barindiran buyuk sulfur yataklari olusturur Bu yataklar hidrolik pompalar ya da kova sistemleri ile kazilarak islenmek uzere cevherleri deniz yuzeyine cikarir Tum madencilik islemlerinde oldugu gibi derin deniz madenciligi de cevresine verdigi zararlar ile tartismalara konu olmaktadir Derin deniz madenciligi yeni oldugu icin cevre uzerine etkileri tam olarak bilinememektedir Ancak uzmanlar okyanus tabaninin bir kisminin koparilarak alinmasinin bentik bolgede karisikliga neden olacagindan suyun toksikligini artiracagindan ve sediment bulanikligi yaratacagindan emindirler Okyanus tabaninin bir bolumunun kaldirilmasi bentosu etkiler ve madenin yerine ve tipine gore kalici zararlar verebilir Maden yapilan alandaki dogrudan etkisinin disinda kacaklar sizintilar ve korozyon o bolgenin kimyasal yapisini da degistirebilir Derin deniz madenciliginin sonuclari arasinda en buyuk etkiyi sediment bulanikligi yaratir Cikarilan mineraller ayiklandiktan sonra kalan sedimentin ince toz partikulleri halinde tekrar denize salinmasi su ustunde bulanik halde yuzen partikullere neden olur Bu bulanik su tabana yakin ya da su yuzunde olabilir Atiklarin madenin yapildigi yere tekrar pompalanmasi sonucu tabana yakin bulaniklik olusur Yuzen partikuller suyun yani bulanikligini artirarak bentik canlilarin suyu filtreleyerek calisan beslenme sistemlerini tikar Yuzeydeki sediment bulanikliklari daha ciddi sorunlara yolacar Partikullerin boyutlaruna ve su akintilarina bagli olarak cok genis alanlara yayilabilirler Suya isigin girmesini engelleyerek ve zooplanktonlari etkileyerek bolgedeki besin aginin onemli olcude etkilenmesine neden olur Kirlilik cesitleriAsidifikasyon Maldivler de cevresinde mercan resifi bulunan ada Dunya uzerinde mercan resfileri olmektedir Okyanuslar karbondioksiti atmosferden absorbe eden dogal bir Atmosferdeki karbondioksit oraninin yukselmesi ile birlikte okyanuslar daha asitli olmaktadir Okyanuslarin asitlenmesinin potansiyel sonuclari tam olarak anlasilamamistir ancak kalsiyum karbonattan ibaret olan yapilar cozulme tehlikesiyle karsi karsiyadirlar Bu durum mercan resiflerini etkiledigi gibi su kabuklularini da etkilemektedir Okyanuslar ve kiyi ekosistemleri karbon dongusunde onemli bir yer almaktadir ve 2000 ila 2007 yillari arasinda insan aktivitelerinden olusan karbondioksitin 25 ini ve sanayi devriminden itibaren insanlarin yarattigi karbondioksitin yarisini yok etmistir Deniz suyu sicakliginin artmasi ve okyanuslarin asitliginin yukselmesi karbon alici olarak kapasitelerinin zamanla azalmasi anlamina gelecektir Bu konudaki kuresel endiseler Monako ve Manado Deklarasyonlarinda dile getirilmistir NOAA biliminsanlarinin 2008 yilinda Science dergisinde yayimladigi arastirmaya gore Kuzey Amerika nin Pasifik Okyanusu kiyisinda dort millik kita sahanligi boyunca gorece daha asitli deniz suyunun toplandigi ortaya cikarilmistir Bolgesel deniz yasaminin cogunun dogdugu ve yasadigi bu bolge cevre acisindan cok kritik bir bolgedir Arastirma yalnizca Vancouver dan Kaliforniya nin kuzeyine kadar olan bolgeyi icerse de diger kita sahanliklarinin da benzer etki altinda olmasi cok muhtemeldir Diger bir sorun da okyanus tabaninin altinda bulunan metan hidrat yataklaridir Burada bulunan onemli miktardaki sera gazlarindan metan gazinin okyanuslarin sicakliginin artmasiyla salinmasi soz konusu olabilecektir 2004 yilinda kuresel metan hidrat yataklarinin potansiyeli bir ila bes milyon kilometrekup olarak tahmin edilmistir Eger tum bu yataklar okyanus tabani altinda muntazam olarak dagilmis olsaydi 3 ila 14 metre arasinda bir kalinliga tekabul edecekti Bu tahmin 500 ila 2 500 gigaton karbon GtC anlamina gelir Diger tum fosil yakit rezervi kuresel olarak 5 000 GtC olarak tahmin edilmektedir Otrofikasyon Kirlenmis lagun Bentos uzerinde otrofikasyonun etkisi Otrofikasyon bir ekosistem icinde azot ve fosfor bilesikleri gibi kimyasal besin maddelerinin artmasidir Etkileri o ekosistemde asiri bitki uremesi ve curumesi ile birlikte su kalitesinde kotulesme ile birlikte hayvan populasyonlarinda azalmadir Otrofikasyonun ana kaynagi ciftlik hayvanlari ve insan atiklari ile birlikte tarimsal gubre olarak kullanilan kimyasallarin akarsular yoluyla denizlere karismasidir Suyun icinde asiri derecede oksijen tuketen kimyasallarin bulunmasi zol acar ve sonucunda ekolojik acidan olu bolgeler ortaya cikar Kara kaynakli besin maddelerinin dar bir kanal boyunca yoluyla denize karistigi halicler dogal olarak otrofik olmaya meyillidirler ozellikle Bati Avrupa ABD ve Dogu Asya da 375 kiyi bolgesi belirlemistir Okyanuslarda balik ve deniz memelilerini olduren ve kiyiya ulastiginda insanlar ile evcil hayvanlarda soluma sorunlarinda yol acan kizil gelgit siklikla rastlanmaktadir ek olarak atmosferik insan kaynakli azot fiksasyonu sonucu amonyak da denizlere karisir 2008 yilinda yapilan bir arastirmada bu kaynagin okyanuslarin dis azot kaynaginin ucte birini ve yillik deniz biyolojik uretiminin de 3 unu olusturdugunu ortaya koymustur Cevremizde reaktif azotun birikmesinin atmosfere karbondioksit salinimi kadar ciddi sonuclar doguracagi onerilmistir Haliclerdeki otrofikasyon icin bir cozum yolu olarak buralarda bulunan istiridye gibi deniz kabuklularinin populasyonlarinin yenilenmesidir Istiridyeler su icinden azotu ayirir ve suda asili katilari filtreleyerek zararli yosun patlamalarini ve anoksik durumlari engeller Deniz suyunu filtreleyerek beslenme islevinin si kalitesi icin yararli oldugu dusunulmektedir Bu sekilde fitoplankton yogunlugu kontrol edilmekte ve deniz kabuklularinin toplanmasiyla birlikte sistemdeki besinler toplanabilmektedir Deniz suyu kalitesinin artirilmasi icin deniz kabuklulari populasyonlarinin uretilmesi uzerine temel calismalar Odd Lindahl ve calisma arkadaslari tarafindan Isvec te midyeler uzerinde yapilmistir Plastik atiklar Plastik atiklari kullanarak yuva yapmis sessiz kugu Deniz atiklari asil olarak deniz yuzeyinde yuzen ya da su icinde asili kalan insan kaynakli coplerdir Bu atiklarin yaklasik 80 i plastiktir ve II Dunya Savasi nin sonundan beri miktari artmaktadir Okyanuslardaki lastik kutlesinin 100 milyon metrik ton kadar oldugu tahmin edilmektedir Cope atilmis plastik posetler gibi tum plastik atiklar denizlere karistiginda dogal yasami ve balik havzalarini tehdit etmektedir Bu tehditler deniz canlilarinin atiklara dolasmasi bogulmalari ve plastik atiklari yutmalariyla olmaktadir Ozellikle plastikten yapilmis balik aglari balikcilar tarafindan denizde kaybedilmekte ya da bilerek birakilmaktadir denen bu aglara baliklar yunuslar deniz kaplumbagalari kopekbaliklari dugonglar timsahlar deniz kuslari yengecler ve diger canlilar dolasarak hareketleri kisitlanmakta ac kalmalarina neden olmakta yaralanmalar ve enfeksiyonlarla sonuclanmakta ve nefes almak icin yuzeye cikmak zorunda kalanlarin da bogulmasina neden olmaktadir Deniz atigi yutmus olan kalintisi Deniz ustunde ya da icinde yasayan bircok canli dogal avlarina benzedigi durumda yanlislikla denizde yuzen atiklari yutmaktadir Hacimli ve dolasik olan bir plastik atik hayvanin sindirim siteminden kolaylikla gecip atilamadiginda burada kalarak besinlerin gecisini engellemekte ve hayvanin acliktan ya da enfeksiyondan olmesine neden olmaktadir Plastikler diger bircok madde gibi icin birikmektedir Gunes isinlarina maruz kaldiklarinda ancak bunun icin kuru olmalari gerekir ve su bu sureci engeller Denizlerde gunes isigi ile parcalanmis olan plastikler daha da kucuk parcalara ayrisir ancak molekuler duzeyde polimerler geride kalir Denizde yuzen plastik parcalari zooplankton boyutlarina kadar parcalandiginda denizanalari tarafindan tuketilmeye calisilmakta ve boylece de besin zincirine dahil olmaktadirlar Uzun sure dayanabilen bu plastik parcalarin cogu deniz kuslari ve hayvanlarinin midesine girer Plastik atiklar merkezinde toplanmaya meyillidir Ozellikle Buyuk Pasifik cop alani oldukca yuksek oranda plastik partikul yogunluguna sahiptir 1999 yilinda alinan orneklerde o bolgede plastik partikul sayisinin zooplankton sayisinin alti kati kadar oldugu gorulmustur Midway Adasina tum Hawaii Adalarina oldugu gibi bu cop alanindan oldukca yuksek oranda atik gelmektedir Yuzde doksani plastik olan bu atiklar Midway Adasinin kiyilarina vurarak burada yasayan yerel kus populasyonlarina tehdit olusturmaktadir Midway Adasi yaklasik 1 5 milyonluk populasyonu ile kuresel populasyonunun ucte ikisine ev sahipligi yapar Bu albatroslarin tamamina yakininin sindirim sistemlerinde plastik vardir ve yavrularinin ucte biri olmektedir Plastik malzemelerin yapiminda kullanilan toksik eklentiler su ile temas edildiginde cevreye yayilabilir Suda kalan hidrofobik kirleticiler plastik atiklarin icinde bir araya gelerek yuzeyde toplanir ve plastik bu sekilde karada oldugundan daha oldurucu hale gelir Hidrofobik kirleticiler ayni zamanda yagli dokularda besin zincirinde ilerlerler Bazi plastik eklenti maddelerinin yendiginde endokrin sistemi bozdugu digerlerinin bagisiklik sistemini cokerttigi ve ureme oranlarini azalttigi bilinmektedir Deniz yuzeyinde kalan atiklar ayni zamanda PCB ler DDT ve PAH lar gibi de absorbe eder Toksik etkilerinin yani sira sindirildiklerinde bu maddeler hayvan beyni tarafindan yanlislikla estradiol olarak algilanarak hormon uretiminde bozukluklara yol acarak dogal yasami etkiler Toksinler Plastiklerin disinda deniz ortaminda hizlica parcalanmayan diger toksinler de sorunlara yol acmaktadir arasinda PCB ler DDT pestisitler furanlar dioksinler fenoller ve radyoaktif atiklar sayilabilir Agir metaller gorece yuksek yogunluklu ve dusuk konsantrasyonlarda toksik ya da zehirli olan metalik kimyasal elementlerdir Agir metallere ornek olarak civa kursun nikel arsenik ve kadmiyum verilebilir Bu tur toksinler biyobirikim denen bir surec ile suda yasayan canlilarin yag dokularinda birikirler Ayni zamanda halicler gibi bentik ortamda da birikirler Kaynakca Hamblin Jacob Darwin 2008 Poison in the Well Radioactive Waste in the Oceans at the Dawn of the Nuclear Age Rutgers University Press ISBN 978 0 8135 4220 1 a b Gerlach Marine Pollution Springer Berlin 1975 Emma Young 2003 Copper decimates coral reef spawning 15 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2014 Liquid Assets 2000 Americans Pay for Dirty Water Environmental Protection Agency 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2014 Panetta LE Chair 2003 America s living oceans charting a course for sea change Electronic Version CD Pew Oceans Commission Farmer Andrew 1997 Managing Environmental Pollution Janice Podsada 19 Haziran 2001 Lost Sea Cargo Beach Bounty or Junk National Geographic News 27 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2014 a b Meinesz A 2003 Deep Sea Invasion The Impact of Invasive Species 19 Subat 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde PBS NOVA Retrieved November 26 2009 Aquatic invasive species A Guide to Least Wanted Aquatic Organisms of the Pacific Northwest 2001 University of Washington 1 25 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pimentel D R Zuniga and D Morrison 2005 Update on the environmental and economic costs associated with alien invasive species in the United States Ecological Economics Cilt 52 ss 273 288 doi 10 1016 j ecolecon 2004 10 002 Duce R A Unni C K Ray B J Prospero J M Merrill J T 1980 Long range atmospheric transport of soil dust from Asia to the tropical North Pacific Temporal variability Science 209 4464 ss 1522 1524 Bibcode 1980Sci 209 1522D doi 10 1126 science 209 4464 1522 PMID 17745962 Usinfo state gov Study Says African Dust Affects Climate in U S Caribbean 20 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Prospero J M Nees R T 1986 Impact of the North African drought and El Nino on mineral dust in the Barbados trade winds Nature 320 6064 ss 735 738 Bibcode 1986Natur 320 735P doi 10 1038 320735a0 ABD Jeoloji Arastirmalari Kurumu Coral Mortality and African Dust 2 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Observations Oceanic Climate Change and Sea Level 13 Mayis 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde In Climate Change 2007 The Physical Science Basis Contribution of Working Group I to the Fourth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change 15MB Doney S C 2006 The Dangers of Ocean Acidification 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Scientific American March 2006 Cheung W W L et al 2009 Redistribution of Fish Catch by Climate Change A Summary of a New Scientific Analysis 26 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pew Ocean Science Series Oct 2009 PACFA 15 Aralik 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2009 Fisheries and Aquaculture in a Changing Climate 10 Kasim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b c d e Ahnert A amp Borowski C 2000 Environmental risk assessment of anthropogenic activity in the deep sea Journal of Aquatic Ecosystem Stress amp Recovery 7 4 299 Retrieved from Academic Search Complete database http web ebscohost com ehost pdf vid 5 amp hid 2 amp sid 4b3a30cd c7ec 4838 ba3c 48ce12f26813 40sessionmgr12 a b Halfar Jochen and Rodney M Fujita 2007 Danger of Deep Sea Mining Science 316 no 5827 987 Academic Search Complete EBSCOhost lt http www sciencemag org cgi content full 316 5827 987 8 Aralik 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Glasby G P Lessons Learned from Deep Sea Mining Science Magazine 28 July 2000 551 53 Web 20 Jan 2010 lt http www sciencemag org cgi content full 289 5479 551 ref3 4 Kasim 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Sharma R 2005 Deep Sea Impact Experiments and their Future Requirements Marine Georesources amp Geotechnology 23 4 331 338Sharma R 2005 Deep Sea Impact Experiments and their Future Requirements Marine Georesources and Geotechnology 23 4 ss 331 338 doi 10 1080 10641190500446698 a b Nath B and Sharma R 2000 Environment and Deep Sea Mining A Perspective 14 Subat 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde Marine Georesources amp Geotechnology 18 3 285 294Sharma B Nagender Nath R 2000 Environment and Deep Sea Mining A Perspective Marine Georesources and Geotechnology 18 3 ss 285 294 doi 10 1080 10641190051092993 Coral reefs around the world 10 Ekim 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 2 Eylul 2009 Orr James C Fabry Victoria J Aumont Olivier Bopp Laurent Doney Scott C Feely Richard A Gnanadesikan Anand Gruber Nicolas Ishida Akio 2005 Anthropogenic ocean acidification over the twenty first century and its impact on calcifying organisms PDF Nature 437 7059 ss 681 686 Bibcode 2005Natur 437 681O doi 10 1038 nature04095 ISSN 0028 0836 PMID 16193043 25 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 26 Haziran 2014 Key R M Kozyr A Sabine C L Lee K Wanninkhof R Bullister J Feely R A Millero F Mordy C and Peng T H 2004 A global ocean carbon climatology Results from GLODAP Global Biogeochemical Cycles 18 4 ss GB4031 Bibcode 2004GBioC 18 4031K doi 10 1029 2004GB002247 ISSN 0886 6236 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Raven J A et al 2005 Ocean acidification due to increasing atmospheric carbon dioxide 27 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Royal Society London UK UNEP FAO IOC 2009 Blue Carbon The role of healthy oceans in binding carbon 5 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Monaco Declaration 6 Subat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde and Ocean Acidification 23 Eylul 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde A Summary for Policymakers from the Second Symposium on the Ocean in a High CO2 World Intergovernmental Oceanographic Commission of UNESCO International Geosphere Biosphere Programme Marine Environment Laboratories MEL of the International Atomic Energy Agency Scientific Committee on Oceanic Research 2008 Manado Ocean Declaration 3 Kasim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde World Ocean Conference Ministerial High Level Meeting Manado Indonesia 11 14 May 2009 Feely Richard Christopher L Sabine J Martin Hernandez Ayon Debby Ianson Burke Hales 2008 Evidence for Upwelling of Corrosive Acidified Seawater onto the Continental Shelf Science 320 5882 ss 1490 2 Bibcode 2008Sci 320 1490F doi 10 1126 science 1155676 PMID 18497259 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b Milkov AV 2004 Global estimates of hydrate bound gas in marine sediments how much is really out there Earth Sci Rev 66 3 4 ss 183 197 Bibcode 2004ESRv 66 183M doi 10 1016 j earscirev 2003 11 002 Okyanuslarin kapladigi alan 361 milyon kilometrekaredir USGS World Energy Assessment Team 2000 US Geological Survey world petroleum assessment 2000 description and results USGS Digital Data Series DDS 60 Selman Mindy 2007 Eutrophication An Overview of Status Trends Policies and Strategies World Resources Institute The Gulf of Mexico Dead Zone and Red Tides 7 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 26 Haziran 2014 Duce R A and 29 others 2008 Impacts of Atmospheric Anthropogenic Nitrogen on the Open Ocean Science Vol 320 pp 893 89 Addressing the nitrogen cascade 23 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Eureka Alert 2008 Kroeger Timm 2012 Dollars and Sense Economic Benefits and Impacts from two Oyster Reef Restoration Projects in the Northern Gulf of Mexico TNC Report http www nature org ourinitiatives regions northamerica oyster restoration study kroeger pdf 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Burkholder JoAnn M and Sandra E Shumway 2011 Bivalve shellfish aquaculture and eutrophication In Shellfish Aquaculture and the Environment Ed Sandra E Shumway John Wiley amp Sons Kaspar H F et al 1985 Effects of mussel aquaculture on the nitrogen cycle and benthic communities in Kenepuru Sound Marlborough Sounds New Zealand Marine Biology 85 127 136 Newell R IE J C Cornwell amp M S Owens 2002 Influence of simulated bivalve biodepositon and microphytobenthos on sediment nitrogen dynamics a laboratory study Limnology amp Oceanography 47 1367 1379 Lindahl O et al 2005 Improving marine water quality by mussel farming a profitable solution for Swedish society Ambio 131 138 a b c Alan Weisman 2007 The World Without Us St Martin s Thomas Dunne Books ISBN 0 312 34729 4 a b PDF Algalita Marine Research Foundation 23 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Research AMRF ORV Alguita Research Projects 13 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Algalita Marine Research Foundation Macdonald Design UNEP 2005 Marine Litter An Analytical Overview 17 Temmuz 2007 tarihinde Library of Congress sitesinde arsivlendi 13 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Louisiana Fisheries Fact Sheets 14 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Ghost fishing killing seabirds BBC News 28 Haziran 2007 5 Ocak 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Kenneth R Weiss 2 Agustos 2006 Plague of Plastic Chokes the Seas Los Angeles Times 25 Mart 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Sheavly amp Register 2007 p 3 Alan Weisman 2007 Polymers Are Forever Orion magazine 2 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Thompson Richard C Olsen Y Mitchell RP Davis A Rowland SJ John AW McGonigle D Russell AE 7 Mayis 2004 Lost at Sea Where Is All the Plastic Science 304 5672 ss 843 6 doi 10 1126 science 1094559 PMID 15131299 28 Haziran 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Moore Charles Moore S L Leecaster M K Weisberg S B Nisan 2001 A Comparison of Plastic and Plankton in the North Pacific Central Gyre PDF Marine Pollution Bulletin 42 12 ss 1297 1300 doi 10 1016 S0025 326X 01 00114 X PMID 11827116 19 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan PDF Moore Charles Kasim 2003 Across the Pacific Ocean plastics plastics everywhere Natural History Magazine 30 Aralik 2005 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 a b Plastics and Marine Debris Algalita Marine Research Foundation 2006 11 Nisan 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Midway s albatross population stable The Honolulu Advertiser Hawaii s Newspaper The Honolulu Advertiser 17 Ocak 2005 7 Temmuz 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Chris Jordan 11 Kasim 2009 Midway Message from the Gyre 30 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Q amp A Your Midway questions answered BBC News 28 Mart 2008 6 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014 Rios L M Moore C and Jones P R 2007 Persistent organic pollutants carried by Synthetic polymers in the ocean environment Marine Pollution Bulletin 54 8 ss 1230 1237 doi 10 1016 j marpolbul 2007 03 022 PMID 17532349 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Tanabe S Watanabe M Minh T B Kunisue T Nakanishi S Ono H and Tanaka H 2004 PCDDs PCDFs and coplanar PCBs in albatross from the North Pacific and Southern Oceans Levels patterns and toxicological implications Environmental Science amp Technology 38 2 ss 403 413 Bibcode 2004EnST 38 403T doi 10 1021 es034966x PMID 14750714 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Moore Charles 2 Ekim 2002 Great Pacific Garbage Patch Santa Barbara News Press 12 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Haziran 2014