Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mart 2006 Diyarbakır olayları, 28-31 Mart 2006 tarihleri arasında Diyarbakır'da yaşanan protestolar ve sonrasında gerçekleşen toplumsal olaylardır.
| Mart 2006 Diyarbakır olayları | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kürt siyasi hareketi Serhildan | |||||||||||||||||||||
  Mart 2006 Diyarbakır olayları (Türkiye) | |||||||||||||||||||||
| Olayların yoğun yaşandığı bölgeler | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
24 Mart 2006 tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından Muş kırsalında gerçekleştirilen askerî operasyonda 14 HPG mensubunun kimyasal silah ile öldürüldüğü iddiası olayları başlatan etken oldu. Operasyonun ardından ölen 6 HPG'li için Diyarbakır'da cenaze töreni düzenlendi, törene polis ekipleri müdahale etti. Kısa sürede tüm kentte ve bölge kentlerine yayılan olayların ardından Diyarbakır'da 5'i çocuk 10, Mardin'de 2 ve Batman'da 1 kişi, polisin kullandığı mermi ve gaz bombalarından dolayı öldü.
Yaşanan çatışmaların 1980'den bu yana kent merkezinde yaşanan en büyük toplumsal olay olduğu ifade edildi. Olayların serhildan örneği olduğu iddia edildi.[]
Olaylar
İlk gün
Operasyon sonucunda ölen HPG mensuplarının cenazelerini teslim almak için Malatya'ya giden ailelerin naaşların yanmış olduğunu görmesiyle olaylar patlak verdi. Cenazelerini almaya giden ailelerin bir kısmı çocuklarını teşhis edemediklerini ve bedenlerinin tanınamayacak derecede yanmış olduklarını söyledi.Demokratik Toplum Partisi öldürülen HPG'lilerin kimyasal silahlarla öldürüldüğünü iddia etti, hükûmet ise bu yönde çıkan haberleri reddetti. Tartışmalar devam devam ederken cenazelerden 6'sı aileleri tarafından teslim alınarak Diyarbakır'a getirildi ve kentte yer alan Medine Bulvarı üzerinde bekletildi. Civar esnafın kepenk kapattığı bölgede ve Şefik Efendi Camisi önünde çok sayıda kişi toplandı. Cenaze töreni sırasında F-16 savaş uçakları Diyarbakır semalarında alçak uçuş yaptı. Törende konuşma yapan Hatip Dicle; "Newroz'da halk barışı haykırdı. Ama barışa 24 Mart'ta operasyonla cevap verildi. Bu Kürt halkına saygısızlıktır" ifadelerini kullandı.
Cenaze töreninin ardından çok sayıda kişi mezarlıktan slogan atarak yürüyüşe geçti. Geçiş güzergahında bulunan 10 Nisan Polis Karakolu önünde yoğun önlemler alan polis ekipleri, TOMA ve zırhlı araçlar ile birlikte göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su ile gruba müdahalede bulundu. Kitlenin polise molotofkokteyli ve taşlarla karşılık vermesiyle birlikte çatışmalar başladı. Olaylar kısa sürede Bağlar başta olmak üzere birçok ilçeye yayıldı. Özellikle Kuruçeşme, Dörtyol ve Emek Caddesi üzerinde yoğun çatışmalar yaşandı ve barikatlar kuruldu. Birçok kişi polisin müdahalesiyle yaralanırken birçok kişi de gözaltına alındı. Olayların kentin en işlek semti olan Ofis'e taşması üzerine olaylar daha da büyüdü. Ofis'e giren yaklaşık bin kişilik bir grup kepenklerini kapatmayan iş yerlerini, bankaları ve büyük mağazalarının camlarını kırarak, barikatlar kurdu. Emek Caddesi üzerinde yer alan Emniyet Müdürlüğü taş ve molotofkokteyllerinin hedefi oldu. Adalet ve Kalkınma Partisi ve Milliyetçi Hareket Partisi Diyarbakır il binaları tahrip edildi, sokaklardaki bazı kaldırım taşları söküldü, otobüs duraklarının camları kırıldı.
Ardından polis ekipleri göstericilere müdahalelerde bulundu. Olaylar sırasında Mehmet Akbulut adlı 17 yaşındaki genç ağır yaralanırken, çok sayıda kişi de çeşitli yerlerinden hafif yaralandı. Kentin birçok noktasına zırhlı araçlar ve askerî birlikler sevk edildi, resmî dairelerin çevresindeki önlemler üst düzeye çıkarıldı. Kentteki tüm polis ve asker aileleri, güvenlik için lojmanlardan alınarak, Emniyet Müdürlüğü binasındaki spor salonuna götürüldü. Olayların yaşandığı ilk gün İnsan Hakları Derneği kayıtlarına göre, 29 kişi yaralanırken, yüzü aşkın kişi de gözaltına alındı. Olaylar sırasında dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın sarf ettiği "Kadın da olsa çocuk da olsa gereğini yapın" açıklaması kamuoyunda sıkça tartışıldı.
Olayların sona ermesi için Belediye yetkilileri, Demokratik Toplum Partisi yetkilileri ve dönemin Diyarbakır Valisi Efkan Âlâ arasında yapılan görüşmeler sonrasında, Vali yardımcısı Ahmet Aydın'ın katılımı ile birlikte çeşitli noktalardaki göstericilerle görüşüldü ve saat 22.00 dolaylarında olaylar durma noktasına geldi. Efkan Ala, saat 23.00'de düzenlediği basın toplantısında; olaylarda 3 kişinin hayatını kaybettiğini, 200 kişinin gözaltına alındığını ve 130'u güvenlik görevlisi olmak üzere 250 kişinin yaralandığını açıkladı.
29 Mart ve sonrası
Ertesi gün kenttin birçok noktasında polis ekipleri yığınaklar yaptı, birçok cadde ve sokak ablukaya alındı. Çatışmalar yeniden başladı, çok sayıda kişi karakollara ve polis merkezlerine saldırı düzenledi. 23 yaşındaki Tarık Atakaya isimli yurttaş, Bağlar Sağlık Ocağı'ndaki gösterilerde açılan ateş sonucu öldü, Onur Kaya isimli yurttaş ise ensesinden aldığı kurşunla ağır yaralanarak Dicle Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırıldı. Sakarya Caddesi üzerinde evinin damından gösterileri izleyen 9 yaşındaki Abdullah Duran isimli çocuk, kurşun isabet etmesi sonucu öldü. Olaylar esnasında yaralanarak Dicle Üniversitesi Hastanesi'ne kaldırılan Mehmet Işıkçı isimli yurttaş hastanede öldü. 29 Mart 2006 tarihinde olaylar sonucu ölen kişi sayısı 3, yaralı sayısı ise 106 olarak kayıtlara geçti.
Olayların üçüncü günü olan 30 Mart 2006 tarihinde Diyarbakır'da yaşanan çatışmalarda ölen Abdullah Duran, Tarık Atakaya ve Mehmet Işıkçı'nın cenaze töreni için Şefik Efendi Camisi önünde binlerce kişi toplanmaya başladı. PKK'yı temsil eden bayrak ve flamaların örtüldüğü tabutlarla birlikte birçok kişi tören için yürüyüşe geçti. Bağlar 10 Nisan Polis Karakolu önünde konumlanan yüzlerce polis ve özel harekât timi, mezarlığa yaklaşıldığı sırada gruba müdahalede bulundu. Bu sırada kaldırım üzerinde olayları izleyen 8 yaşındaki Enes Ata sırtından aldığı kurşunun kalbine saplanması sonucu öldü. Aynı gün çıkan olaylarca gazeteci İlyas Aktaş başından vurularak öldü. Yürüyüşe müdahale ile başlayan olaylar cenazede görev alan yetkililerin girişimleriyle yatıştırıldı. Cenazeye katılan kitle ilerleyerek Yeniköy Mezarlığı'na ulaştı. İnsan Hakları Derneği'nin raporuna göre; Bağlar, Balıkçılarbaşı, Huzurevleri bölgelerinde kepenkler kapalı iken, çocukların öldürüldüğünün duyulması ve çıkan olayların büyümesi üzerine kepenk kapatma tüm kente yayıldı ve olaylar tekrar diğer semtlere sıçradı.
Cenazelerin defnedilmesinin ardından aralarında Demokratik Toplum Partisi Eş Başkanı Ahmet Türk, belediye başkanları ve çeşitli yerel kitle örgütü temsilcilerinin de bulunduğu çok sayıda kişi taziye evine doğru yürüyüşe geçti. Yürüyüş kortejinin 10 Nisan Polis Karakolu'nun bulunduğu caddeye ulaşmasıyla polis yine silah ve gaz bombalarıyla kitleye müdahale etti. Medine Bulvarı, Emek Caddesi, Hatboyu Caddesi, Sakarya Caddesi, Cezaevi mevkisi, Urfakapı, Sunay Caddesi, Mardinkapı, Koşuyolu Parkı civarlarında şiddetli çatışmalar başladı. Emek Caddesi üzerindeki çatışmalarda Emniyet Müdürlüğü binası kitlenin taş yağmuruna maruz kalırken, çatışmaların yoğun yaşandığı bölgelerde grupların üzerine helikopterden gaz bombaları atıldı. Bu müdahale sırasında İsmail Erkek isimli yurttaş ölürken ağır yaralanan Mustafa Eryılmaz da kaldırıldığı hastanede öldü. Ölen bu iki kişiye ait otopsi raporlarında kurşunların göğüs ve başa isabet ettiği rapor edilmiştir.
31 Mart günü şehrin birçok noktasına polis, asker ve özel harekat timleri konumlandırıldı, birçok yerde askerî birlikler yürüyüş yaptı. Polis Okulu, Emek Caddesi, Bağlar'ın çeşitli mahalleleri başta olmak üzere birçok noktaya polis ve askerler tarafından barikatlar kuruldu. Kentin üzerinde F-16 uçakları ve askeri helikopter uçuş yaptı. Olaylar esnasında veya yaralı halde kaldırıldıkları hastanelerde ölen Enes Ata, İsmail Erkek, Halit Söğüt, Mehmet Akbulut ve Emrah Fidan'ın cenazeleri "Cenaze töreni yasağı" nedeniyle sabaha karşı 05.00 sularında köylerinde sessizce toprağa verdi. Olaylarda gözaltına alınanlardan 47'si tutuklandı.
Diğer şehirlere etkileri
Diyarbakır'da başlayan olayların ardından Batman'da da protesto gösterileri yaşandı. 14 HPG'liden Batman'a gelen cenazenin defin törenine katılan çok sayıda kişi yürüyüşe geçti. Kentin birçok noktasına askerî birlikler yerleştirildi. Bankalar Caddesi'nde bulunan çok sayıda banka şubesinin camları kırılırken, 4 katlı bir banka binası ateşe verildi. Olaylarda 20 kişi yaralanırken, 41 kişi gözaltına alındı. Batman'daki gösteriler sırasında 3 yaşındaki Fatih Tekin boğaza kurşun isabet etmesi sonucu öldü.
Diğer bir cenaze ise ise Siirt'in Gökçebağ beldesinde toprağa verildi, tören esnasında 16 yaşındaki Muhlis Ete açılan ateşle vurularak yaralandı. Bunun üzerine protesto gösterileri başladı, bir sonraki gün işyerleri kepenkleri açılmadı.
Şırnak, Cizre, Urfa, Mardin ve ilçelerinde de kitlesel protestolar gerçekleşti. İstanbul'da Ümraniye'ye bağlı 1 Mayıs Mahallesi'nde, protestolara destek için 29 Mart'ta düzenlenen eylemde Vahdettin Toprak biber gazı nedeniyle kalp krizi geçirerek öldü. 30 Mart 2006 günü Antalya'da Aynur Yaşlı olayları protesto etmek için kendisini yaktı. Yaşlı 8 Nisan günü tedavi gördüğü hastanede öldü.
Olayların başlamasıyla birlikte, Diyarbakırspor ile Fenerbahçe arasında Diyarbakır'da oynanması planlanan Süper Lig maçı güvenlik gerekçesiyle Malatya'ya alındı ve 1-2 Nisan 2006 tarihlerinde ülke genelinde yapılacak Açıköğretim Sınavı da ertelendi.
Sonrası
Diyarbakır'da yaşanılanların ardından dönemin İçişleri Bakanı Abdulkadir Aksu ile Diyarbakır milletvekili ve Tarım Bakanı Mehdi Eker kentte gelerek incelemelerde bulundu. Eker "Güvenlik güçlerimiz, huzur ve asayişin sağlanması için her türlü tedbiri almıştır, almaya devam edecektir" değerlendirmesinde bulundu.
Mazlum-Der'in raporuna göre; olaylara 2500-3000 arasında kişi katıldı. Rapora göre toplam 4 gün süren olaylarda 13 kişi öldü, 161'i sivil, 199'u polis olmak üzere toplam 360 kişi yaralandı ve 543 kişi gözaltına alındı, bunlardan 365'i tutuklandı.The Guardian yaralanan kişi sayısının yaklaşık 500 olduğunu duyurdu.
Dava süreçleri
Yakınları ölen aileler, olaylarda yetkilerini kötüye kullandıkları suçlamasıyla devlet yetkililerine karşı çeşitli davalar açtı. Ancak yerel mahkemelerde bir sonuç alınmaması üzerine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne bireysel başvuru gerçekleştirildi. Abdullah Duran ve Tarık Ataykaya davalarında AİHM yaşam hakkı ihlaline karar verdi ve dönemin Türkiye hükûmetini mahkûm etti.
Diyarbakır'da polisin attığı gaz fişeğinin isabet etmesi sonucu iki çocuğun hayatını kaybetmesine ilişkin 3 polis "olası kasıt sonucu ölüme neden olmak" suçundan yargılandı.
Kaynakça
- ^ a b c Tanrıkulu: 28 Mart politikası devam ediyor 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Evrensel, 28 Mart 2017, Erişim tarihi: 28 Mart 2017.
- ^ a b 28-31 Mart 2006 Tarihlerinde Diyarbakır'da Yaşanan Şiddet Olaylarını Araştırma-İnceleme Raporu 16 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Mazlum-Der, 6 Nisan 2016, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ "Diyarbakır'da tansiyon yüksek". Deutsche Welle. 30 Mart 2006. 18 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2018.
- ^ Kerim Yildiz; Susan Breau (2010). The Kurdish Conflict International Humanitarian Law and Post-Conflict Mechanisms. Routledge. s. 21. ISBN . 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ a b Azizoğlru, Rezan (2013). "Kürtlerin Yoğunlukta Olduğu Kentlerde Çatışmanın Dinamikleri: Diyarbakır-Bağlar İlçesi Örneği" (PDF). Mülkiye Dergisi. 37 (1). s. 193. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ a b c d e f g h i j k . Hafızakaydı.org. 2 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ a b , 27 Mart 2013, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu. Terörün Ekonomik Maliyeti: Diyarbakır Olayları Örneği 4 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. USAK Raporları No: 10-01, Şubat 2010, Ankara, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ Akyol, Meltem (28 Mart 2016). . Evrensel. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ a b Research Directorate, Immigration and Refugee Board of Canada, Ottawa (6 Haziran 2007). "Turkey: Status of the Kurdistan Workers' Party (PKK) and Turkish Hezbollah; situation and treatment of members, supporters and sympathizers of these parties (2006-2007)" (İngilizce). Immigration and Refugee Board of Canada. 16 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ a b c d e 28 Mart 2006 Diyarbakır Olaylarına İlişkin İnceleme Raporu 17 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İnsan Hakları Derneği, 6 Nisan 2006, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ 'Çocuk da, kadın da olsa gereken müdahale yapılır' 7 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Radikal, 1 Nisan 2006, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ 'Kadın da olsa çocuk da olsa' katliamının 7. yılı 19 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Evrensel, 28 Mart 2013, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ . Evrensel. 28 Mart 2014. 17 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
- ^ Diyarbakırda 10 Ölüm Var; Hâlâ İşlem Yok 2 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Bianet, 7 Nisan 2006, Erişim tarihi: 27 Eylül 2016.
- ^ . Evrensel. 14 Ocak 2015. 26 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
- Uluslararası Af Örgütü - Türkiye: Türk Hükümetine Memorandum 22 Kasım 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., EUR 44/001/2008, 14 Ocak 2008.
- Türkiye İnsan Hakları Vakfı - Türkiye İnsan Hakları Raporu 2006 15 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Nisan 2007, Ankara.
- Freedom House - Turkey: Freedom in the World Report 20 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., (İngilizce) 2007.
- AB Türkiye Sivil Komisyonu - Appeal to the European Union 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., 11 Nisan 2006, Bergen, Norway.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mart 2006 Diyarbakir olaylari 28 31 Mart 2006 tarihleri arasinda Diyarbakir da yasanan protestolar ve sonrasinda gerceklesen toplumsal olaylardir Mart 2006 Diyarbakir olaylariKurt siyasi hareketi SerhildanMart 2006 Diyarbakir olaylari Turkiye Olaylarin yogun yasandigi bolgelerTarih 28 31 Mart 2006Yer Ana olaylar Diyarbakir Protesto gosterileri Batman Mardin Sanliurfa Siirt Sirnak Tunceli VanSebep HPG mensuplarina kimyasal silah kullanildigi iddiasiSonuc 6 si cocuk 14 kisi oldu 161 i sivil 199 u polis olmak uzere toplam 360 kisi yaralandi 200 u cocuk 563 kisi gozaltina alindi bunlardan 91 i cocuk 291 i tutuklandi Taraflar HPG lilerin cenaze torenlerine katilan gruplar Buyuyen olaylar sonucunda gosterilere katilan protestocular Turkiye deki kolluk kuvvetleriOne cikan kisiler Recep Tayyip Erdogan Basbakan Efkan Ala Vali Sayi 2500 3000 kisi Diyarbakir 24 Mart 2006 tarihinde Turk Silahli Kuvvetleri tarafindan Mus kirsalinda gerceklestirilen askeri operasyonda 14 HPG mensubunun kimyasal silah ile olduruldugu iddiasi olaylari baslatan etken oldu Operasyonun ardindan olen 6 HPG li icin Diyarbakir da cenaze toreni duzenlendi torene polis ekipleri mudahale etti Kisa surede tum kentte ve bolge kentlerine yayilan olaylarin ardindan Diyarbakir da 5 i cocuk 10 Mardin de 2 ve Batman da 1 kisi polisin kullandigi mermi ve gaz bombalarindan dolayi oldu Yasanan catismalarin 1980 den bu yana kent merkezinde yasanan en buyuk toplumsal olay oldugu ifade edildi Olaylarin serhildan ornegi oldugu iddia edildi kim OlaylarIlk gun Operasyon sonucunda olen HPG mensuplarinin cenazelerini teslim almak icin Malatya ya giden ailelerin naaslarin yanmis oldugunu gormesiyle olaylar patlak verdi Cenazelerini almaya giden ailelerin bir kismi cocuklarini teshis edemediklerini ve bedenlerinin taninamayacak derecede yanmis olduklarini soyledi Demokratik Toplum Partisi oldurulen HPG lilerin kimyasal silahlarla olduruldugunu iddia etti hukumet ise bu yonde cikan haberleri reddetti Tartismalar devam devam ederken cenazelerden 6 si aileleri tarafindan teslim alinarak Diyarbakir a getirildi ve kentte yer alan Medine Bulvari uzerinde bekletildi Civar esnafin kepenk kapattigi bolgede ve Sefik Efendi Camisi onunde cok sayida kisi toplandi Cenaze toreni sirasinda F 16 savas ucaklari Diyarbakir semalarinda alcak ucus yapti Torende konusma yapan Hatip Dicle Newroz da halk barisi haykirdi Ama barisa 24 Mart ta operasyonla cevap verildi Bu Kurt halkina saygisizliktir ifadelerini kullandi Cenaze toreninin ardindan cok sayida kisi mezarliktan slogan atarak yuruyuse gecti Gecis guzergahinda bulunan 10 Nisan Polis Karakolu onunde yogun onlemler alan polis ekipleri TOMA ve zirhli araclar ile birlikte goz yasartici gaz ve tazyikli su ile gruba mudahalede bulundu Kitlenin polise molotofkokteyli ve taslarla karsilik vermesiyle birlikte catismalar basladi Olaylar kisa surede Baglar basta olmak uzere bircok ilceye yayildi Ozellikle Kurucesme Dortyol ve Emek Caddesi uzerinde yogun catismalar yasandi ve barikatlar kuruldu Bircok kisi polisin mudahalesiyle yaralanirken bircok kisi de gozaltina alindi Olaylarin kentin en islek semti olan Ofis e tasmasi uzerine olaylar daha da buyudu Ofis e giren yaklasik bin kisilik bir grup kepenklerini kapatmayan is yerlerini bankalari ve buyuk magazalarinin camlarini kirarak barikatlar kurdu Emek Caddesi uzerinde yer alan Emniyet Mudurlugu tas ve molotofkokteyllerinin hedefi oldu Adalet ve Kalkinma Partisi ve Milliyetci Hareket Partisi Diyarbakir il binalari tahrip edildi sokaklardaki bazi kaldirim taslari sokuldu otobus duraklarinin camlari kirildi Ardindan polis ekipleri gostericilere mudahalelerde bulundu Olaylar sirasinda Mehmet Akbulut adli 17 yasindaki genc agir yaralanirken cok sayida kisi de cesitli yerlerinden hafif yaralandi Kentin bircok noktasina zirhli araclar ve askeri birlikler sevk edildi resmi dairelerin cevresindeki onlemler ust duzeye cikarildi Kentteki tum polis ve asker aileleri guvenlik icin lojmanlardan alinarak Emniyet Mudurlugu binasindaki spor salonuna goturuldu Olaylarin yasandigi ilk gun Insan Haklari Dernegi kayitlarina gore 29 kisi yaralanirken yuzu askin kisi de gozaltina alindi Olaylar sirasinda donemin Basbakani Recep Tayyip Erdogan in sarf ettigi Kadin da olsa cocuk da olsa geregini yapin aciklamasi kamuoyunda sikca tartisildi Olaylarin sona ermesi icin Belediye yetkilileri Demokratik Toplum Partisi yetkilileri ve donemin Diyarbakir Valisi Efkan Ala arasinda yapilan gorusmeler sonrasinda Vali yardimcisi Ahmet Aydin in katilimi ile birlikte cesitli noktalardaki gostericilerle gorusuldu ve saat 22 00 dolaylarinda olaylar durma noktasina geldi Efkan Ala saat 23 00 de duzenledigi basin toplantisinda olaylarda 3 kisinin hayatini kaybettigini 200 kisinin gozaltina alindigini ve 130 u guvenlik gorevlisi olmak uzere 250 kisinin yaralandigini acikladi 29 Mart ve sonrasi Ertesi gun kenttin bircok noktasinda polis ekipleri yiginaklar yapti bircok cadde ve sokak ablukaya alindi Catismalar yeniden basladi cok sayida kisi karakollara ve polis merkezlerine saldiri duzenledi 23 yasindaki Tarik Atakaya isimli yurttas Baglar Saglik Ocagi ndaki gosterilerde acilan ates sonucu oldu Onur Kaya isimli yurttas ise ensesinden aldigi kursunla agir yaralanarak Dicle Universitesi Hastanesi ne kaldirildi Sakarya Caddesi uzerinde evinin damindan gosterileri izleyen 9 yasindaki Abdullah Duran isimli cocuk kursun isabet etmesi sonucu oldu Olaylar esnasinda yaralanarak Dicle Universitesi Hastanesi ne kaldirilan Mehmet Isikci isimli yurttas hastanede oldu 29 Mart 2006 tarihinde olaylar sonucu olen kisi sayisi 3 yarali sayisi ise 106 olarak kayitlara gecti Olaylarin ucuncu gunu olan 30 Mart 2006 tarihinde Diyarbakir da yasanan catismalarda olen Abdullah Duran Tarik Atakaya ve Mehmet Isikci nin cenaze toreni icin Sefik Efendi Camisi onunde binlerce kisi toplanmaya basladi PKK yi temsil eden bayrak ve flamalarin ortuldugu tabutlarla birlikte bircok kisi toren icin yuruyuse gecti Baglar 10 Nisan Polis Karakolu onunde konumlanan yuzlerce polis ve ozel harekat timi mezarliga yaklasildigi sirada gruba mudahalede bulundu Bu sirada kaldirim uzerinde olaylari izleyen 8 yasindaki Enes Ata sirtindan aldigi kursunun kalbine saplanmasi sonucu oldu Ayni gun cikan olaylarca gazeteci Ilyas Aktas basindan vurularak oldu Yuruyuse mudahale ile baslayan olaylar cenazede gorev alan yetkililerin girisimleriyle yatistirildi Cenazeye katilan kitle ilerleyerek Yenikoy Mezarligi na ulasti Insan Haklari Dernegi nin raporuna gore Baglar Balikcilarbasi Huzurevleri bolgelerinde kepenkler kapali iken cocuklarin olduruldugunun duyulmasi ve cikan olaylarin buyumesi uzerine kepenk kapatma tum kente yayildi ve olaylar tekrar diger semtlere sicradi Cenazelerin defnedilmesinin ardindan aralarinda Demokratik Toplum Partisi Es Baskani Ahmet Turk belediye baskanlari ve cesitli yerel kitle orgutu temsilcilerinin de bulundugu cok sayida kisi taziye evine dogru yuruyuse gecti Yuruyus kortejinin 10 Nisan Polis Karakolu nun bulundugu caddeye ulasmasiyla polis yine silah ve gaz bombalariyla kitleye mudahale etti Medine Bulvari Emek Caddesi Hatboyu Caddesi Sakarya Caddesi Cezaevi mevkisi Urfakapi Sunay Caddesi Mardinkapi Kosuyolu Parki civarlarinda siddetli catismalar basladi Emek Caddesi uzerindeki catismalarda Emniyet Mudurlugu binasi kitlenin tas yagmuruna maruz kalirken catismalarin yogun yasandigi bolgelerde gruplarin uzerine helikopterden gaz bombalari atildi Bu mudahale sirasinda Ismail Erkek isimli yurttas olurken agir yaralanan Mustafa Eryilmaz da kaldirildigi hastanede oldu Olen bu iki kisiye ait otopsi raporlarinda kursunlarin gogus ve basa isabet ettigi rapor edilmistir 31 Mart gunu sehrin bircok noktasina polis asker ve ozel harekat timleri konumlandirildi bircok yerde askeri birlikler yuruyus yapti Polis Okulu Emek Caddesi Baglar in cesitli mahalleleri basta olmak uzere bircok noktaya polis ve askerler tarafindan barikatlar kuruldu Kentin uzerinde F 16 ucaklari ve askeri helikopter ucus yapti Olaylar esnasinda veya yarali halde kaldirildiklari hastanelerde olen Enes Ata Ismail Erkek Halit Sogut Mehmet Akbulut ve Emrah Fidan in cenazeleri Cenaze toreni yasagi nedeniyle sabaha karsi 05 00 sularinda koylerinde sessizce topraga verdi Olaylarda gozaltina alinanlardan 47 si tutuklandi Diger sehirlere etkileriDiyarbakir da baslayan olaylarin ardindan Batman da da protesto gosterileri yasandi 14 HPG liden Batman a gelen cenazenin defin torenine katilan cok sayida kisi yuruyuse gecti Kentin bircok noktasina askeri birlikler yerlestirildi Bankalar Caddesi nde bulunan cok sayida banka subesinin camlari kirilirken 4 katli bir banka binasi atese verildi Olaylarda 20 kisi yaralanirken 41 kisi gozaltina alindi Batman daki gosteriler sirasinda 3 yasindaki Fatih Tekin bogaza kursun isabet etmesi sonucu oldu Diger bir cenaze ise ise Siirt in Gokcebag beldesinde topraga verildi toren esnasinda 16 yasindaki Muhlis Ete acilan atesle vurularak yaralandi Bunun uzerine protesto gosterileri basladi bir sonraki gun isyerleri kepenkleri acilmadi Sirnak Cizre Urfa Mardin ve ilcelerinde de kitlesel protestolar gerceklesti Istanbul da Umraniye ye bagli 1 Mayis Mahallesi nde protestolara destek icin 29 Mart ta duzenlenen eylemde Vahdettin Toprak biber gazi nedeniyle kalp krizi gecirerek oldu 30 Mart 2006 gunu Antalya da Aynur Yasli olaylari protesto etmek icin kendisini yakti Yasli 8 Nisan gunu tedavi gordugu hastanede oldu Olaylarin baslamasiyla birlikte Diyarbakirspor ile Fenerbahce arasinda Diyarbakir da oynanmasi planlanan Super Lig maci guvenlik gerekcesiyle Malatya ya alindi ve 1 2 Nisan 2006 tarihlerinde ulke genelinde yapilacak Acikogretim Sinavi da ertelendi SonrasiDiyarbakir da yasanilanlarin ardindan donemin Icisleri Bakani Abdulkadir Aksu ile Diyarbakir milletvekili ve Tarim Bakani Mehdi Eker kentte gelerek incelemelerde bulundu Eker Guvenlik guclerimiz huzur ve asayisin saglanmasi icin her turlu tedbiri almistir almaya devam edecektir degerlendirmesinde bulundu Mazlum Der in raporuna gore olaylara 2500 3000 arasinda kisi katildi Rapora gore toplam 4 gun suren olaylarda 13 kisi oldu 161 i sivil 199 u polis olmak uzere toplam 360 kisi yaralandi ve 543 kisi gozaltina alindi bunlardan 365 i tutuklandi The Guardian yaralanan kisi sayisinin yaklasik 500 oldugunu duyurdu Dava surecleriYakinlari olen aileler olaylarda yetkilerini kotuye kullandiklari suclamasiyla devlet yetkililerine karsi cesitli davalar acti Ancak yerel mahkemelerde bir sonuc alinmamasi uzerine Avrupa Insan Haklari Mahkemesi ne bireysel basvuru gerceklestirildi Abdullah Duran ve Tarik Ataykaya davalarinda AIHM yasam hakki ihlaline karar verdi ve donemin Turkiye hukumetini mahkum etti Diyarbakir da polisin attigi gaz fiseginin isabet etmesi sonucu iki cocugun hayatini kaybetmesine iliskin 3 polis olasi kasit sonucu olume neden olmak sucundan yargilandi Kaynakca a b c Tanrikulu 28 Mart politikasi devam ediyor 28 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evrensel 28 Mart 2017 Erisim tarihi 28 Mart 2017 a b 28 31 Mart 2006 Tarihlerinde Diyarbakir da Yasanan Siddet Olaylarini Arastirma Inceleme Raporu 16 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Mazlum Der 6 Nisan 2016 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Diyarbakir da tansiyon yuksek Deutsche Welle 30 Mart 2006 18 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2018 Kerim Yildiz Susan Breau 2010 The Kurdish Conflict International Humanitarian Law and Post Conflict Mechanisms Routledge s 21 ISBN 1136954627 16 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2018 a b Azizoglru Rezan 2013 Kurtlerin Yogunlukta Oldugu Kentlerde Catismanin Dinamikleri Diyarbakir Baglar Ilcesi Ornegi PDF Mulkiye Dergisi 37 1 s 193 16 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 16 Ekim 2018 a b c d e f g h i j k Hafizakaydi org 2 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2018 a b 27 Mart 2013 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Uluslararasi Stratejik Arastirmalar Kurumu Terorun Ekonomik Maliyeti Diyarbakir Olaylari Ornegi 4 Mart 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde USAK Raporlari No 10 01 Subat 2010 Ankara Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Akyol Meltem 28 Mart 2016 Evrensel 20 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2018 a b Research Directorate Immigration and Refugee Board of Canada Ottawa 6 Haziran 2007 Turkey Status of the Kurdistan Workers Party PKK and Turkish Hezbollah situation and treatment of members supporters and sympathizers of these parties 2006 2007 Ingilizce Immigration and Refugee Board of Canada 16 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2018 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link a b c d e 28 Mart 2006 Diyarbakir Olaylarina Iliskin Inceleme Raporu 17 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Insan Haklari Dernegi 6 Nisan 2006 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Cocuk da kadin da olsa gereken mudahale yapilir 7 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Radikal 1 Nisan 2006 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Kadin da olsa cocuk da olsa katliaminin 7 yili 19 Eylul 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Evrensel 28 Mart 2013 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Evrensel 28 Mart 2014 17 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2018 Diyarbakirda 10 Olum Var Hala Islem Yok 2 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bianet 7 Nisan 2006 Erisim tarihi 27 Eylul 2016 Evrensel 14 Ocak 2015 26 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Ekim 2018 Dis baglantilarUluslararasi Af Orgutu Turkiye Turk Hukumetine Memorandum 22 Kasim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde EUR 44 001 2008 14 Ocak 2008 Turkiye Insan Haklari Vakfi Turkiye Insan Haklari Raporu 2006 15 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Nisan 2007 Ankara Freedom House Turkey Freedom in the World Report 20 Eylul 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 2007 AB Turkiye Sivil Komisyonu Appeal to the European Union 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde 11 Nisan 2006 Bergen Norway