Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Martti Oiva Kalevi Ahtisaari (23 Haziran 1937 - 16 Ekim 2023), Fin siyasetçi. Yakın tarihte başta Kosova olmak üzere, Avrupa, Afrika, Orta Doğu ve Uzak Doğu Asya'da birçok sorunun çözümü sürecinde üstlendiği arabuluculuk görevinden ötürü layık görüldü.
| Martti Ahtisaari | |
|---|---|
 | |
| Finlandiya cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 1 Mart 1994 - 1 Mart 2000 | |
| Başbakan | Esko Aho Paavo Lipponen |
| Yerine geldiği | Mauno Koivisto |
| Yerine gelen | Tarja Halonen |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Martti Oiva Kalevi Ahtisaari 23 Haziran 1937 , Finlandiya (şimdi Vıborg, Rusya) |
| Ölüm | 16 Ekim 2023 (86 yaşında) Helsinki, Finlandiya |
| Partisi | Sosyal Demokrat Parti |
| Evlilik(ler) | Eeva Hyvärinen |
| Çocuk(lar) | |
| Bitirdiği okul | Oulu Üniversitesi |
| Mesleği | Diplomat |
| İmzası |  |
Ailesi ve çocukluğu
23 Haziran 1937'de, günümüzde Rusya sınırları içinde kalan 'de () dünyaya geldi. Babası Oiva Ahtisaari astsubay olarak görev yapıyordu. Dedesi, Norveç'in güneyinden Finlandiya'ya göç etmiş, aile, 1929'da Finlandiya vatandaşlığına geçiş kararı almıştı. Aile, Norveçli Adolfsen soyadını da 1935'te Ahtisaari olarak değiştirdi. Baba Oiva Ahtisaari, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği'ne karşı savaşa gidince anne Tyyne oğlu ile birlikte Finlandiya'nın doğusundaki Kuopio kentine kaçtı. Martti Ahtisaari, çocukluğunun büyük kısmını burada geçirdi ve ilkokula başladı.
Ahtisaari ailesi, baba Oiva’nın işleri nedeniyle 1952’de batıda, Norveç sınırındaki Oulu kentine yerleşti. Martti, burada kısaca "YMCA" veya "the Y” olarak anılan Genç Hristiyanlar Birliği’ne (Young Men's Christian Association) üye oldu. Askerlik hizmetini yüzbaşı rütbesiyle tamamladı. Oulu Eğitim Fakültesi’nde uzaktan eğitim dersleri aldı. Bu derslerin sonunda 1959’da ilkokul öğretmenliği sertifikasını edindi. Fincenin yanı sıra İsveççe, Fransızca, İngilizce ve Almanca biliyor. 1968'de Eeva Irmeli Hyvärinen (1936- ) ile yaptığı evlilikten olan oğlu Marko Ahtisaari müzisyen ve girişimci olarak isim yaptı.
1960’ta YMCA tarafından Pakistan’ın Karaçi kentine eğitim görevlisi olarak gönderildi. 1963’te döndüğü Finlandiya’da Helsinki’de bir yandan üniversite eğitimine devam ederken diğer taraftan YMCA’nın kalkınmakta olan ülkelere yardım faaliyetlerini organize etti.
Diplomasi hayatı
1965’te, Finlandiya Dışişleri Bakanlığı Uluslararası Kalkınma Yardımları Departmanı’nda görev alarak diplomasi hayatına adım attı. 1973-1976 yıllarında Finlandiya'nın Tanzanya Büyükelçisi olarak atandı. 1977'de Birleşmiş Milletler Genel Sekreterinin Namibya özel temsilcisi oldu. Bu görevinde Namibya'nın 1990'da bağımsızlığını kazanmasında önemli rol oynadı.
1980'lerin başında BM'den tekrar Finlandiya diplomasisine döndü. 1987'de ise BM Genel Sekreteri Yardımcılığına getirildi. 1991'e kadar bu görevinde kaldıktan sonra döndüğü Avrupa'da Balkanlar'da barışın sağlanması için çaba sarf etti.
Eylül 1992-Nisan 1993'te Bosna-Hersek'te, Uluslararası Eski Yugoslavya Konferansının çalışma grubuna başkanlık etti. 1993 yılının Temmuz ayında eski Yugoslavya Uluslararası Konferansı Özel Danışmanlığına getirildikten sonra BM Genel Sekreterinin eski Yugoslavya özel temsilcisi olarak görev yaptı.
1994'te 6 yıl için Finlandiya cumhurbaşkanı seçildi. Bu görevi sırasında da uluslararası alandaki faaliyetlerine aktif şekilde devam etti. 1999'da eski Rusya Başbakanı Viktor Çernomirdin ile birlikte, eski Yugoslavya Devlet Başkanı Slobodan Miloseviç'i Kosova'daki askerî operasyonları sona erdirmesi yönünde ikna etti.
Cumhurbaşkanlığı döneminde uzlaşmazlıkları çözmeyi amaçlayan sivil toplum örgütü 'yı (Crisis Management Initiative-Kriz Çözüm Girişimi) kurdu. 2005'in Ocak ayında, Endonezya hükûmeti ve ayrılıkçı arasındaki görüşmelerde arabuluculuk yaptı. 6 ay devam eden görüşmeler sonrası, 1976'dan beri çatışan taraflar barış anlaşması imzaladılar.
2006'da Sırplar ve Kosovalı Arnavutlar arasında Kosova'nın nihai statüsünün belirlenmesi amacıyla yapılan görüşmelere BM özel temsilcisi sıfatıyla katıldı. Taraflar arasında uzlaşmanın mümkün görülmediği raporunu 2007'nin Mart ayında BM Güvenlik Konseyi'ne sundu; Kosova'ya BM denetiminde kontrollü bağımsızlık verilmesi önerisinde bulundu. Kosova, bir yıl sonra bağımsızlık ilan etti. Ahtisaari, 16 Ekim 2023'te sağlık sorunları nedeniyle 86 yaşında vefat etti.
Ödülleri
- 2000: Fulbright Ödülü
- 2000: Four Freedoms Ödülü
- 2000: Hessen Barış Ödülü
- 2004: Oliver Tambo Ödülü
- 2008: Delta Ödülü
- 2008: Félix Houphouët-Boigny Barış Ödülü
- 2008: Nobel Barış Ödülü
Kaynakça
- ^ http://www.tpk.fi/ahtisaari/fin/henkilot/eeva_ahtisaari.cv.html 14 Kasım 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Finnish Nobel Peace laureate and former president Ahtisaari dies at 86". 16 Ekim 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2023.
Dış bağlantılar
- Martti Ahtisaari kişisel sayfası 7 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen Mauno Koivisto | Finlandiya cumhurbaşkanı 1994–2000 | Sonra gelen Tarja Halonen |
| Ödüller ve başarılar | ||
| Önce gelen Al Gore Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli | Nobel Barış Ödülü Sahibi 2008 | Sonra gelen Barack Obama |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Martti Oiva Kalevi Ahtisaari 23 Haziran 1937 16 Ekim 2023 Fin siyasetci Yakin tarihte basta Kosova olmak uzere Avrupa Afrika Orta Dogu ve Uzak Dogu Asya da bircok sorunun cozumu surecinde ustlendigi arabuluculuk gorevinden oturu layik goruldu Martti AhtisaariFinlandiya cumhurbaskaniGorev suresi 1 Mart 1994 1 Mart 2000Basbakan Esko Aho Paavo LipponenYerine geldigi Mauno KoivistoYerine gelen Tarja HalonenKisisel bilgilerDogum Martti Oiva Kalevi Ahtisaari 23 Haziran 1937 1937 06 23 Finlandiya simdi Viborg Rusya Olum 16 Ekim 2023 86 yasinda Helsinki FinlandiyaPartisi Sosyal Demokrat PartiEvlilik ler Eeva HyvarinenCocuk lar Bitirdigi okul Oulu UniversitesiMeslegi DiplomatImzasiAilesi ve cocuklugu23 Haziran 1937 de gunumuzde Rusya sinirlari icinde kalan de dunyaya geldi Babasi Oiva Ahtisaari astsubay olarak gorev yapiyordu Dedesi Norvec in guneyinden Finlandiya ya goc etmis aile 1929 da Finlandiya vatandasligina gecis karari almisti Aile Norvecli Adolfsen soyadini da 1935 te Ahtisaari olarak degistirdi Baba Oiva Ahtisaari II Dunya Savasi sirasinda Sovyetler Birligi ne karsi savasa gidince anne Tyyne oglu ile birlikte Finlandiya nin dogusundaki Kuopio kentine kacti Martti Ahtisaari cocuklugunun buyuk kismini burada gecirdi ve ilkokula basladi Ahtisaari ailesi baba Oiva nin isleri nedeniyle 1952 de batida Norvec sinirindaki Oulu kentine yerlesti Martti burada kisaca YMCA veya the Y olarak anilan Genc Hristiyanlar Birligi ne Young Men s Christian Association uye oldu Askerlik hizmetini yuzbasi rutbesiyle tamamladi Oulu Egitim Fakultesi nde uzaktan egitim dersleri aldi Bu derslerin sonunda 1959 da ilkokul ogretmenligi sertifikasini edindi Fincenin yani sira Isvecce Fransizca Ingilizce ve Almanca biliyor 1968 de Eeva Irmeli Hyvarinen 1936 ile yaptigi evlilikten olan oglu Marko Ahtisaari muzisyen ve girisimci olarak isim yapti 1960 ta YMCA tarafindan Pakistan in Karaci kentine egitim gorevlisi olarak gonderildi 1963 te dondugu Finlandiya da Helsinki de bir yandan universite egitimine devam ederken diger taraftan YMCA nin kalkinmakta olan ulkelere yardim faaliyetlerini organize etti Diplomasi hayati1965 te Finlandiya Disisleri Bakanligi Uluslararasi Kalkinma Yardimlari Departmani nda gorev alarak diplomasi hayatina adim atti 1973 1976 yillarinda Finlandiya nin Tanzanya Buyukelcisi olarak atandi 1977 de Birlesmis Milletler Genel Sekreterinin Namibya ozel temsilcisi oldu Bu gorevinde Namibya nin 1990 da bagimsizligini kazanmasinda onemli rol oynadi 1980 lerin basinda BM den tekrar Finlandiya diplomasisine dondu 1987 de ise BM Genel Sekreteri Yardimciligina getirildi 1991 e kadar bu gorevinde kaldiktan sonra dondugu Avrupa da Balkanlar da barisin saglanmasi icin caba sarf etti Eylul 1992 Nisan 1993 te Bosna Hersek te Uluslararasi Eski Yugoslavya Konferansinin calisma grubuna baskanlik etti 1993 yilinin Temmuz ayinda eski Yugoslavya Uluslararasi Konferansi Ozel Danismanligina getirildikten sonra BM Genel Sekreterinin eski Yugoslavya ozel temsilcisi olarak gorev yapti 1994 te 6 yil icin Finlandiya cumhurbaskani secildi Bu gorevi sirasinda da uluslararasi alandaki faaliyetlerine aktif sekilde devam etti 1999 da eski Rusya Basbakani Viktor Cernomirdin ile birlikte eski Yugoslavya Devlet Baskani Slobodan Milosevic i Kosova daki askeri operasyonlari sona erdirmesi yonunde ikna etti Cumhurbaskanligi doneminde uzlasmazliklari cozmeyi amaclayan sivil toplum orgutu yi Crisis Management Initiative Kriz Cozum Girisimi kurdu 2005 in Ocak ayinda Endonezya hukumeti ve ayrilikci arasindaki gorusmelerde arabuluculuk yapti 6 ay devam eden gorusmeler sonrasi 1976 dan beri catisan taraflar baris anlasmasi imzaladilar 2006 da Sirplar ve Kosovali Arnavutlar arasinda Kosova nin nihai statusunun belirlenmesi amaciyla yapilan gorusmelere BM ozel temsilcisi sifatiyla katildi Taraflar arasinda uzlasmanin mumkun gorulmedigi raporunu 2007 nin Mart ayinda BM Guvenlik Konseyi ne sundu Kosova ya BM denetiminde kontrollu bagimsizlik verilmesi onerisinde bulundu Kosova bir yil sonra bagimsizlik ilan etti Ahtisaari 16 Ekim 2023 te saglik sorunlari nedeniyle 86 yasinda vefat etti Odulleri2000 Fulbright Odulu 2000 Four Freedoms Odulu 2000 Hessen Baris Odulu 2004 Oliver Tambo Odulu 2008 Delta Odulu 2008 Felix Houphouet Boigny Baris Odulu 2008 Nobel Baris OduluKaynakca http www tpk fi ahtisaari fin henkilot eeva ahtisaari cv html 14 Kasim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Finnish Nobel Peace laureate and former president Ahtisaari dies at 86 16 Ekim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2023 Dis baglantilarMartti Ahtisaari kisisel sayfasi 7 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Siyasi goreviOnce gelen Mauno Koivisto Finlandiya cumhurbaskani 1994 2000 Sonra gelen Tarja HalonenOduller ve basarilarOnce gelen Al Gore Hukumetlerarasi Iklim Degisikligi Paneli Nobel Baris Odulu Sahibi 2008 Sonra gelen Barack Obama