Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mastodon ("meme dişli") veya Mammut, Geç Miyosen devrinden Pleyistosen (5.3 milyon yıl önce - 11.000 yıl önce) sonuna kadar yaşamış olan hortumlular (Proboscidea) ailesine mensup bir hayvan cinsidir. Bu cinsin çok sayıda türü mevcuttur. bilimsel olarak mammut olarak adlandırılır; ancak gayriresmî olarak mastodon olarak isimlendirilmiştir. Mastodon adı Yunanca μαστός "meme ucu" ve ὀδούς "diş" kelimelerinden gelir ve bu familyaları diğer familyalardan ayıran özelliği tanımlar.
| Mastodon | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Heinrich Harder, 1920 | ||||||||||||||||
| Korunma durumu | ||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Türler | ||||||||||||||||
Keşif
1705'te ilk mastodon fosilleri Hudson nehri vadisinde bir Hollandalı çiftçi tarafından bir büyük azı dişi ve kemik parçaları olarak bulundu. 1807 yılında Thomas Jefferson tarafından kişisel olarak finanse edilen keşif seferine öncü olan William Clark ve ekibi Kentucky'de birçok mastodon ve mamut fosilleri bulunmuştur. Son bir yüzyıl içinde birçok mastodon fosili bulunmuştur, örnek olarak obruk ve göletlerde dahi mastodon fosili çıkmıştır.
Fiziksel görünüm
Modern fillerin uzaktan akrabası olan mastodonlar sık sık mamutlarla karıştırılır. Mastodonların cins adı mammut iken; mamutlarınki mammuthus'tur. Mastodonlar mamutlardan biraz daha küçük canlılardır ve ortaya çıkışları genel olarak mamutlardan öncedir. Diş yapıları da modern fillerden ve mamutlardan farklıdır.
Küt, konik şekilli azı dişleri daha çok odunsu bitki parçalarını kırmak, ezmek üzerine evrimleşmiştir. Dolayısıyla otlayan değil, odunsu bitkileri tarayan bir beslenme şekline sahip olduğu fikri ortaya atılmıştır. Mastodonlar modern fillere benzeyen fiziksel boyutlara sahiptirler. 4-6 ton ağırlığa ve yaklaşık 3 metre omuz yüksekliğine sahip türleri ihtiva eder. Kulakları ve alnı modern fillerden daha ufak olup aynı zamanda tüm vücudu kıllıdır. Ayrıca hemen tüm hortumlularda spesifik bir özellik olarak bulunan müdafaa dişleri (tusk) mastodonların erkek üyelerinde bulunur ve 2.5 metreye kadar uzayabilir.
Paleoekoloji
Mastodonların genel yaşam alanları Kuzey ve Orta Amerika'da yoğun olmak üzere Asya ve Kuzey Afrika'da da yaşamışlardır. Ormanlık alanları habitat olarak seçen bu cinslerin genel diyetinin kozalaklı ağaçlar olduğu tahmin ediliyor. Diş yapısı da odunsu ve sert bitkisel unsurları yediğini göstermektedir. Özellikle Newsom ve Mihlbachler'in yaptığı araştırmaya göre pek çok mastodon kalıntısı polen ve makro ağaç fosilleri ile beraber bulunmuştur. Nemli ve ağaç örtüsünün yoğun olduğu yerlerde yaşadıkları sonucuna varılmıştır. Dreimanis'in(1968) yaptığı bir mastodon paleoekolojisi çalışmasına göre birçok sucul canlı fosili mastodon fosilleriyle birlikte bulunmuştur.
Yok oluş
Mastodonlar, Pleyistosen sonunda bir yok oluş yaşamışlardır. bu toplu yok oluş için alternatif teoriler mevcuttur. İnsanların avlanma ve habitat baskısı oluşturması, son Buzul Çağı'nın sonunda yaşanan iklim değişikliği ve tüberküloz pandemisi gibi nedenler sayılmaktadır. Tüberküloz pandemisi teorisi, Rothschild ve Laub'un araştırması sonucu ortaya atılmıştır. Bu bilim insanlarının sahadan buldukları 113 fosil numunesinin yaklaşık yarısında tüberküloz izlerine rastlanmıştır. Sonuç olarak toplu yok oluşların tek bir sebebe dayanmadığı, genelde zincirleme bir etkiyle nesilleri ortadan kaldırdığı görüşü kabul görmektedir.
Kaynakça
- ^ a b c d e Bradford, Alina. "Facts About Mastodons". www.livescience.com. Livescience. 2 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
- ^ Newsom&Milhbachler, Lee&Matthew. "Mastodon ( Mammut americanum ) diet and foraging patterns based on analysis of dung deposits". www.ResearchGate.com. researchgate. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mastodon meme disli veya Mammut Gec Miyosen devrinden Pleyistosen 5 3 milyon yil once 11 000 yil once sonuna kadar yasamis olan hortumlular Proboscidea ailesine mensup bir hayvan cinsidir Bu cinsin cok sayida turu mevcuttur bilimsel olarak mammut olarak adlandirilir ancak gayriresmi olarak mastodon olarak isimlendirilmistir Mastodon adi Yunanca mastos meme ucu ve ὀdoys dis kelimelerinden gelir ve bu familyalari diger familyalardan ayiran ozelligi tanimlar Mastodon PreYeYeOSDCPTJKPgNHeinrich Harder 1920Korunma durumuPrehistorik PRE Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim ProboscideaFamilya Mammutidae Hay 1922Cins Mammut Blumenbach 1799Turler M americanum Kerr 1792 M cosoensis 1937 M matthewi Osborn 1921 M pacificus Dooley vd 2019 M raki 1933 Kesif1705 te ilk mastodon fosilleri Hudson nehri vadisinde bir Hollandali ciftci tarafindan bir buyuk azi disi ve kemik parcalari olarak bulundu 1807 yilinda Thomas Jefferson tarafindan kisisel olarak finanse edilen kesif seferine oncu olan William Clark ve ekibi Kentucky de bircok mastodon ve mamut fosilleri bulunmustur Son bir yuzyil icinde bircok mastodon fosili bulunmustur ornek olarak obruk ve goletlerde dahi mastodon fosili cikmistir Fiziksel gorunumModern fillerin uzaktan akrabasi olan mastodonlar sik sik mamutlarla karistirilir Mastodonlarin cins adi mammut iken mamutlarinki mammuthus tur Mastodonlar mamutlardan biraz daha kucuk canlilardir ve ortaya cikislari genel olarak mamutlardan oncedir Dis yapilari da modern fillerden ve mamutlardan farklidir Mamut disleri Kut konik sekilli azi disleri daha cok odunsu bitki parcalarini kirmak ezmek uzerine evrimlesmistir Dolayisiyla otlayan degil odunsu bitkileri tarayan bir beslenme sekline sahip oldugu fikri ortaya atilmistir Mastodonlar modern fillere benzeyen fiziksel boyutlara sahiptirler 4 6 ton agirliga ve yaklasik 3 metre omuz yuksekligine sahip turleri ihtiva eder Kulaklari ve alni modern fillerden daha ufak olup ayni zamanda tum vucudu killidir Ayrica hemen tum hortumlularda spesifik bir ozellik olarak bulunan mudafaa disleri tusk mastodonlarin erkek uyelerinde bulunur ve 2 5 metreye kadar uzayabilir Mastodon disleriPaleoekolojiLa Brea Katran Cukurlari Muzesi nde bir mastodon ve yavrunun iskeleti Mastodonlarin genel yasam alanlari Kuzey ve Orta Amerika da yogun olmak uzere Asya ve Kuzey Afrika da da yasamislardir Ormanlik alanlari habitat olarak secen bu cinslerin genel diyetinin kozalakli agaclar oldugu tahmin ediliyor Dis yapisi da odunsu ve sert bitkisel unsurlari yedigini gostermektedir Ozellikle Newsom ve Mihlbachler in yaptigi arastirmaya gore pek cok mastodon kalintisi polen ve makro agac fosilleri ile beraber bulunmustur Nemli ve agac ortusunun yogun oldugu yerlerde yasadiklari sonucuna varilmistir Dreimanis in 1968 yaptigi bir mastodon paleoekolojisi calismasina gore bircok sucul canli fosili mastodon fosilleriyle birlikte bulunmustur Yok olusMastodonlar Pleyistosen sonunda bir yok olus yasamislardir bu toplu yok olus icin alternatif teoriler mevcuttur Insanlarin avlanma ve habitat baskisi olusturmasi son Buzul Cagi nin sonunda yasanan iklim degisikligi ve tuberkuloz pandemisi gibi nedenler sayilmaktadir Tuberkuloz pandemisi teorisi Rothschild ve Laub un arastirmasi sonucu ortaya atilmistir Bu bilim insanlarinin sahadan bulduklari 113 fosil numunesinin yaklasik yarisinda tuberkuloz izlerine rastlanmistir Sonuc olarak toplu yok oluslarin tek bir sebebe dayanmadigi genelde zincirleme bir etkiyle nesilleri ortadan kaldirdigi gorusu kabul gormektedir Kaynakca a b c d e Bradford Alina Facts About Mastodons www livescience com Livescience 2 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020 Newsom amp Milhbachler Lee amp Matthew Mastodon Mammut americanum diet and foraging patterns based on analysis of dung deposits www ResearchGate com researchgate 29 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2020