Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Harald, lakabı mavi diş Harald, Danca Harald Blåtand (d. y. 910 - ö. y. 985, , Danimarka), ülkesinin birliğini sağlayan Danimarka kralı (y. 940 - y. 985).
| I. Harald | |
|---|---|
| Danimarka Kralı | |
 Harald Rahip Poppo tarafından vaftiz edlirken | |
| Danimarka Kralı | |
| Hüküm süresi | 958 – c. 986 |
| Önce gelen | Yaşlı Gorm |
| Sonra gelen | Sweyn |
| Norveç Kralı | |
| Hüküm süresi | 970 – 985/986 |
| Önce gelen | II. Harald |
| Sonra gelen | |
| Vekil | Haakon Sigurdsson(fiili hükümdar) |
| Ölüm | 985/986 |
| Eş(ler)i |
|
| Babası | Yaşlı Gorm |
| Annesi | |
| Dini | Kalkedon Amentüsü |
(Kuzey Jutland) ve çevresinde hüküm süren yeni bir krallık soyunun ilk önemli üyesi olan Gorm'un (Yaşlı) oğluydu. Babasının çabalarını sürdürerek ülkenin birleştirilmesine yönelik çabaları sonuçlandırdı. Ayrıca Danlara Hıristiyanlığı kabul ettirdi ve Norveç'i fethetti. Harald'ın vaftiz edilmesinden sonra (y. 960), putperest olan babasının mezarı, iki büyük tepe arasına inşa edilen kiliseyle birlikte bir Hristiyan tapınağına dönüştürüldü. Öte yandan Hamburg Başpiskoposluğu'na bağlı olarak yeni atanan Jutland piskoposları ülkeyi Hristiyanlaştırmak için yoğun çaba harcadılar. Harald'ın Norveç'te giriştiği fetihleri, oğlu Çatalsakal Sweyn sürdürdü. 1013'te İngiltere'yi fetheden Sweyn'in oğlu Knud'un hükümdarlığı sırasında İngiltere'de, İsveç'in bazı bölümlerini de içine alan büyük bir Anglo-İskandinav krallığı kuruldu.
Kroniklerde ismi Harald Blatand'ın lakabı olan mavi dişten gelmektedir.
Hükümdarlığı
Hükümdarlığı sırasında Harald, Jelling taşlarının yeniden inşasını ve çok sayıda diğer kamu çalışmalarını denetledi. Bunlardan en ünlüsü 979 yılında krallığının merkezi bir konumunda bulunan Aros (günümüzde Aarhus) kalesinin güçlendirilmesidir. Bazıları bu projelerin, ülkesinin ve ana şehrin ekonomik ve askeri kontrolünü pekiştirmek için bir yol olduğuna inanmaktadır. Aarhus'un tam ortasında yer aldığı beş stratejik noktada halka kaleler inşa edildi. Beş kale de benzer tasarımlara sahipti: "Dünyanın dört köşesine açılan kapıları olan mükemmel dairesel bir yapı ve kare şeklinde dizilmiş büyük evlerin bulunduğu dört alana bölünmüş bir avlu."
İç bölgelerde sükûnet hüküm sürerken, enerjisini yabancı girişimlere yöneltti. Oğlu Småland’ı fethederken 945 ve 963 yıllarında Normandiyalı Korkusuz Richard'ın yardımına koştu ve Norveç Kralı Harald Greycloak'un öldürülmesinden sonra bu ülkenin halkını geçici olarak kendisine boyun eğmeye zorlamayı başardı.
İskandinav destanları Harald'ı oldukça olumsuz bir ışık altında sunar. Jomsvikingler'in Güçlü İsveç Prensi Styrbjörn'e iki kez boyun eğmek zorunda kalmıştır; ilkinde Styrbjörn'e bir filo ve kızı vermiş, ikincisinde ise başka bir filoyla birlikte kendisini rehin vermiştir. Styrbjörn İsveç tahtını ele geçirmek için bu filoyu Uppsala'ya getirdiğinde, Harald yeminini bozdu ve Fýrisvellir Muharebesi'nde İsveç ordusuyla karşılaşmamak için Danimarkalılarla birlikte kaçtı.
Harald’ın isyanı
I. Otto'in ölümünün ardından Harald 973'te Saksonya'ya saldırdı. II. Otto 974'te Harald'a karşı saldırıya geçerek Hedeby, Dannevirke ve muhtemelen Yutland'ın büyük bir kısmını fethetti. Harald, II. Otto'nin Sarazenler tarafından yenilgiye uğratıldığı 983'te ele geçirilen toprakların bir kısmını geri aldı.
Harald'ın ordusunun 974'te Danevirke'de Almanlara yenilmesinin bir sonucu olarak, Norveç'in kontrolü artık Harald'ın elinde değildi ve Almanlar İskandinavya ile Almanya arasındaki sınır bölgesine tekrar yerleştiler. Obodrit askerleri ve Harald'a sadık birliklerden oluşan bir ittifak tarafından 983 yılında Danimarka'dan çıkarıldılar, ancak kısa bir süre sonra Harald, oğlu Sweyn liderliğindeki bir isyanla savaşırken öldürüldü. Harald'ın 986'da öldüğüne inanılmaktadır, ancak bazı rivayetler ölüm yılı olarak 985'i göstermektedir. Cesedi Roskilde'deki Trinity Kilisesi'ne getirilmiş ve burada gömülmüştür.
Hıristiyanlığa geçiş
Kral Harald'ın Hristiyanlığa geçişi, Orta Çağ yazarlarının bu olayın nasıl gerçekleştiğine dair çelişkili bilgiler vermeleri nedeniyle tarihin tartışmalı bir parçasıdır.
Kral Harald ve I. Otto'nun (962-973 arası hüküm sürmüştür) yaşamları sırasında yazan Corveyli Widukind, Harald'ın "Poppa adında bir din adamı" tarafından din değiştirdiğini ve Harald'ın kendisinden İsa'ya olan inancını kanıtlamasını istediğinde, ateşte ısıtılan "büyük bir ağırlıktaki" demiri yanmadan taşıdığını iddia etmektedir. 12. yüzyıl Danimarka tarihçisi Saxo Grammaticus'un Gesta Danorum adlı eserine göre, Poppo mucizesini Harald'ın oğlu Sweyn için, Sweyn'in kendi vaftizi konusunda tereddüt etmesi üzerine gerçekleştirmiştir. Harald'ın kendisi de Kutsal Roma İmparatoru (I. Otto ya da II. Otto) ile yaptığı bir barış anlaşmasının ardından Katolikliğe geçmiştir.
Bremenli Adam, Kral Harald'ın ölümünden 100 yıl sonra yazdığı ve 1076 yılında tamamladığı "Hamburg-Bremen Başpiskoposlarının Tarihi" adlı eserinde, Harald'ın bir savaş yenilgisinden sonra I. Otto tarafından zorla din değiştirdiğini anlatır.
Harald, 960'lar civarında din değiştirdikten sonra babasının naaşını şimdi boş olan höyüğün yanındaki kiliseye yeniden gömdürdü. Ebeveynlerini onurlandırmak için Jelling taşlarını diktirdi. Harald’ın biyografisi bu taşlardaki bu runik yazıtla özetlenmektedir:
“Kral Harald bu anıtların babası Gorm ve annesi Thyra adına yapılmasını emretti. Danimarka ve Norveç'in tamamını ele geçiren ve Danimarkalıları Hıristiyanlığa döndüren Harald.”
Evlilikler ve çocuklar
Eşleri:
- Gunhild
- Thora - Tofa veya Thora olarak da bilinir, (10. yüzyıl) bir Slav prensesiydi. Ocak 963'te Kral Harald ile evlendi.
- Gyrid Olafsdottir - Gyritha veya belki de Gunnhild (10. yüzyıl) olarak da adlandırılan, efsanelere göre bir İsveç prensesiydi.
Çocukları:
- Sweyn - Genellikle Harald ve Gunhild'in oğlu olduğu bildirilir, ancak bazı eski destanlarda gayrimeşru bir oğul olduğu söylenir.
- Haakon
- Gunhilde - Devonshire Kontu Pallig ile evlendi. Her ikisinin de Kasım 1002'deki öldüğü düşünülmektedir.
Bluetooth teknolojisi
Bluetooth kablosuz spesifikasyon tasarımına 1997 yılında kralın adı verildi, teknolojinin cihazları Harald Bluetooth'un Danimarka kabilelerini tek bir krallıkta birleştirdiği gibi birleştireceği benzetmesine dayanıyordu.
Not listesi
- ^ As set forth in Heimskringla, Knytlinga Saga, and other medieval Scandinavian sources.
Kaynakça
- ^ a b c TVH (15 Ağustos 2023). . The Viking Herald (İngilizce). 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Forte, Angelo; Oram, Richard D.; Pedersen, Frederik (5 Mayıs 2005). Viking Empires (İngilizce). Cambridge University Press. ISBN . 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b Der frühmittelalterliche Staat - Europäische Perspektiven. 16. Austrian Academy of Sciences Press. 2009. ISBN . 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b Rosborn, Sven. "A unique object from Harald Bluetooth´s time. (2015)". 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Family tree of "Harald"R-I Blåtand Gormsson de Danemark Blåtand". Geneanet (İngilizce). Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b Lindow, John (2016). "16.05.07, Friis-Jensen, ed., and Fisher, trans., Saxo Grammaticus, Gesta Danorum". The Medieval Review (İngilizce). ISSN 1096-746X. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Adamus (2002). History of the Archbishops of Hamburg-Bremen (İngilizce). Columbia University Press. ISBN . 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Gorm the Old Goes Home - Archaeology Magazine Archive". archive.archaeology.org. 9 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ a b . web.archive.org. 3 Mart 2016. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Svend Tveskæg | lex.dk". Den Store Danske (Danca). 19 Mart 2024. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ Huitfeldt, Arild (1652). Danmarckis Rigis Krønicke. Harold B. Lee Library. Kiøbenhaffn : Paa Joachimi Moltken boghandlers bekostning.
- ^ Freeman, Edward Augustus (7 Temmuz 2011). The History of the Norman Conquest of England: Its Causes and Its Results. 1st edition (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN .
- ^ EETimes (5 Mart 2008). "Tech History: How Bluetooth got its name". EE Times. 25 Mart 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "'So, that's why it's called Bluetooth!' and other surprising tech name origins". PCWorld (İngilizce). 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
 | Hükümdar ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Soyluluk ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Harald lakabi mavi dis Harald Danca Harald Blatand d y 910 o y 985 Danimarka ulkesinin birligini saglayan Danimarka krali y 940 y 985 I HaraldDanimarka KraliHarald Rahip Poppo tarafindan vaftiz edlirkenDanimarka KraliHukum suresi958 c 986Once gelenYasli GormSonra gelenSweynNorvec KraliHukum suresi970 985 986Once gelenII HaraldSonra gelenVekilHaakon Sigurdsson fiili hukumdar Olum985 986Es ler iToveGyrid OlafsdottirBabasiYasli GormAnnesiDiniKalkedon Amentusu Kuzey Jutland ve cevresinde hukum suren yeni bir krallik soyunun ilk onemli uyesi olan Gorm un Yasli ogluydu Babasinin cabalarini surdurerek ulkenin birlestirilmesine yonelik cabalari sonuclandirdi Ayrica Danlara Hiristiyanligi kabul ettirdi ve Norvec i fethetti Harald in vaftiz edilmesinden sonra y 960 putperest olan babasinin mezari iki buyuk tepe arasina insa edilen kiliseyle birlikte bir Hristiyan tapinagina donusturuldu Ote yandan Hamburg Baspiskoposlugu na bagli olarak yeni atanan Jutland piskoposlari ulkeyi Hristiyanlastirmak icin yogun caba harcadilar Harald in Norvec te giristigi fetihleri oglu Catalsakal Sweyn surdurdu 1013 te Ingiltere yi fetheden Sweyn in oglu Knud un hukumdarligi sirasinda Ingiltere de Isvec in bazi bolumlerini de icine alan buyuk bir Anglo Iskandinav kralligi kuruldu Kroniklerde ismi Harald Blatand in lakabi olan mavi disten gelmektedir HukumdarligiHarald in kralligi kirmizi ve vasallari ve muttefikleri sari Hukumdarligi sirasinda Harald Jelling taslarinin yeniden insasini ve cok sayida diger kamu calismalarini denetledi Bunlardan en unlusu 979 yilinda kralliginin merkezi bir konumunda bulunan Aros gunumuzde Aarhus kalesinin guclendirilmesidir Bazilari bu projelerin ulkesinin ve ana sehrin ekonomik ve askeri kontrolunu pekistirmek icin bir yol olduguna inanmaktadir Aarhus un tam ortasinda yer aldigi bes stratejik noktada halka kaleler insa edildi Bes kale de benzer tasarimlara sahipti Dunyanin dort kosesine acilan kapilari olan mukemmel dairesel bir yapi ve kare seklinde dizilmis buyuk evlerin bulundugu dort alana bolunmus bir avlu Ic bolgelerde sukunet hukum surerken enerjisini yabanci girisimlere yoneltti Oglu Smaland i fethederken 945 ve 963 yillarinda Normandiyali Korkusuz Richard in yardimina kostu ve Norvec Krali Harald Greycloak un oldurulmesinden sonra bu ulkenin halkini gecici olarak kendisine boyun egmeye zorlamayi basardi Iskandinav destanlari Harald i oldukca olumsuz bir isik altinda sunar Jomsvikingler in Guclu Isvec Prensi Styrbjorn e iki kez boyun egmek zorunda kalmistir ilkinde Styrbjorn e bir filo ve kizi vermis ikincisinde ise baska bir filoyla birlikte kendisini rehin vermistir Styrbjorn Isvec tahtini ele gecirmek icin bu filoyu Uppsala ya getirdiginde Harald yeminini bozdu ve Fyrisvellir Muharebesi nde Isvec ordusuyla karsilasmamak icin Danimarkalilarla birlikte kacti Harald in isyani I Otto in olumunun ardindan Harald 973 te Saksonya ya saldirdi II Otto 974 te Harald a karsi saldiriya gecerek Hedeby Dannevirke ve muhtemelen Yutland in buyuk bir kismini fethetti Harald II Otto nin Sarazenler tarafindan yenilgiye ugratildigi 983 te ele gecirilen topraklarin bir kismini geri aldi Harald in ordusunun 974 te Danevirke de Almanlara yenilmesinin bir sonucu olarak Norvec in kontrolu artik Harald in elinde degildi ve Almanlar Iskandinavya ile Almanya arasindaki sinir bolgesine tekrar yerlestiler Obodrit askerleri ve Harald a sadik birliklerden olusan bir ittifak tarafindan 983 yilinda Danimarka dan cikarildilar ancak kisa bir sure sonra Harald oglu Sweyn liderligindeki bir isyanla savasirken olduruldu Harald in 986 da oldugune inanilmaktadir ancak bazi rivayetler olum yili olarak 985 i gostermektedir Cesedi Roskilde deki Trinity Kilisesi ne getirilmis ve burada gomulmustur Hiristiyanliga gecisKral Harald in Hristiyanliga gecisi Orta Cag yazarlarinin bu olayin nasil gerceklestigine dair celiskili bilgiler vermeleri nedeniyle tarihin tartismali bir parcasidir Kral Harald ve I Otto nun 962 973 arasi hukum surmustur yasamlari sirasinda yazan Corveyli Widukind Harald in Poppa adinda bir din adami tarafindan din degistirdigini ve Harald in kendisinden Isa ya olan inancini kanitlamasini istediginde ateste isitilan buyuk bir agirliktaki demiri yanmadan tasidigini iddia etmektedir 12 yuzyil Danimarka tarihcisi Saxo Grammaticus un Gesta Danorum adli eserine gore Poppo mucizesini Harald in oglu Sweyn icin Sweyn in kendi vaftizi konusunda tereddut etmesi uzerine gerceklestirmistir Harald in kendisi de Kutsal Roma Imparatoru I Otto ya da II Otto ile yaptigi bir baris anlasmasinin ardindan Katoliklige gecmistir Bremenli Adam Kral Harald in olumunden 100 yil sonra yazdigi ve 1076 yilinda tamamladigi Hamburg Bremen Baspiskoposlarinin Tarihi adli eserinde Harald in bir savas yenilgisinden sonra I Otto tarafindan zorla din degistirdigini anlatir Harald 960 lar civarinda din degistirdikten sonra babasinin naasini simdi bos olan hoyugun yanindaki kiliseye yeniden gomdurdu Ebeveynlerini onurlandirmak icin Jelling taslarini diktirdi Harald in biyografisi bu taslardaki bu runik yazitla ozetlenmektedir Kral Harald bu anitlarin babasi Gorm ve annesi Thyra adina yapilmasini emretti Danimarka ve Norvec in tamamini ele geciren ve Danimarkalilari Hiristiyanliga donduren Harald Evlilikler ve cocuklarEsleri Gunhild Thora Tofa veya Thora olarak da bilinir 10 yuzyil bir Slav prensesiydi Ocak 963 te Kral Harald ile evlendi Gyrid Olafsdottir Gyritha veya belki de Gunnhild 10 yuzyil olarak da adlandirilan efsanelere gore bir Isvec prensesiydi Cocuklari Sweyn Genellikle Harald ve Gunhild in oglu oldugu bildirilir ancak bazi eski destanlarda gayrimesru bir ogul oldugu soylenir Haakon Gunhilde Devonshire Kontu Pallig ile evlendi Her ikisinin de Kasim 1002 deki oldugu dusunulmektedir Bluetooth teknolojisiBluetooth kablosuz spesifikasyon tasarimina 1997 yilinda kralin adi verildi teknolojinin cihazlari Harald Bluetooth un Danimarka kabilelerini tek bir krallikta birlestirdigi gibi birlestirecegi benzetmesine dayaniyordu Not listesi As set forth in Heimskringla Knytlinga Saga and other medieval Scandinavian sources Kaynakca a b c TVH 15 Agustos 2023 The Viking Herald Ingilizce 17 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2024 Forte Angelo Oram Richard D Pedersen Frederik 5 Mayis 2005 Viking Empires Ingilizce Cambridge University Press ISBN 978 0 521 82992 2 25 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 a b Der fruhmittelalterliche Staat Europaische Perspektiven 16 Austrian Academy of Sciences Press 2009 ISBN 978 3 7001 6604 7 25 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 a b Rosborn Sven A unique object from Harald Bluetooth s time 2015 3 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 Family tree of Harald R I Blatand Gormsson de Danemark Blatand Geneanet Ingilizce Erisim tarihi 25 Mart 2024 a b Lindow John 2016 16 05 07 Friis Jensen ed and Fisher trans Saxo Grammaticus Gesta Danorum The Medieval Review Ingilizce ISSN 1096 746X 25 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 Adamus 2002 History of the Archbishops of Hamburg Bremen Ingilizce Columbia University Press ISBN 978 0 231 12575 8 25 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 Gorm the Old Goes Home Archaeology Magazine Archive archive archaeology org 9 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 a b web archive org 3 Mart 2016 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2024 Svend Tveskaeg lex dk Den Store Danske Danca 19 Mart 2024 25 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 Huitfeldt Arild 1652 Danmarckis Rigis Kronicke Harold B Lee Library Kiobenhaffn Paa Joachimi Moltken boghandlers bekostning Freeman Edward Augustus 7 Temmuz 2011 The History of the Norman Conquest of England Its Causes and Its Results 1st edition Ingilizce Cambridge Cambridge University Press ISBN 978 1 108 03005 2 EETimes 5 Mart 2008 Tech History How Bluetooth got its name EE Times 25 Mart 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 So that s why it s called Bluetooth and other surprising tech name origins PCWorld Ingilizce 5 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Mart 2024 Hukumdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Soyluluk ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz