Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mayday (//), radyo iletişiminde tehlike sinyali olarak kullanılan acil durum prosedür kelimesidir. Denizdeki veya havadaki bir taşıtın ve onun içindeki kişilerin, yangın, patlama, çatışma, su alma, denge kaybı, karaya oturma, yere çakılma gibi olaylara ve bunların sonuçlarına maruz kalması veya bu olaylarla karşılaşma olasılığı durumlarında yapılan yardım çağrısına Mayday kelimesi ile başlanır.
Mayday taşımacılıktaki en önemli çağrı başlangıcıdır. Mayday'den sonraki ikinci derecede önemli çağrı mesajı ise Pan-pan'dır.
Öncelikle havacılar ve denizciler tarafından hayati tehlike arz eden bir acil duruma işaret etmek için kullanılır, ancak bazı ülkelerde itfaiyeciler, kolluk kuvvetleri ve ulaşım kuruluşları gibi yerel kuruluşlar da bu terimi kullanır.
Tarihçe
"Mayday" prosedür kelimesi, 1921'de Londra'daki Croydon Havaalanı'nda kıdemli bir radyo subayı tarafından ortaya atılmıştır. Memur Frederick Stanley Mockford'dan acil durumlardaki sıkıntıyı gösterecek, tüm pilotlar ve kara personelince kolayca anlaşılabilecek bir kelime bulması istendi. O sırada hava trafiğinin büyük bir kısmı Croydon'dan Paris'teki Le Bourget Havaalanı arasında olduğundan, Fransızca venez m'aider ('bana yardım etmeye gelin') cümlesinin kısaltılmış hali m'aiderden ('bana yardım etmeye') "mayday" ifadesini önerdi. Mayıs Günü (İngilizce: May Day) yani bir mayıs tatili ile bir ilgisi yoktur.
"Mayday" çağrısından önce, SOS, mayday çağrısına eşdeğer bir Mors koduydu. 1927'de Washington Uluslararası Radyotelegraf Sözleşmesi'nde, SOS radyotelgraf (Mors kodu) çağrısı yerine mayday çağrısı kabul edildi.
Etimoloji
1920'lerde Fransızca "venez m'aider" (okunuşu "vöne mede" anlamı bana yardım etmeye gelin) ya da "venez m'aider s'il vous plait" (okunuşu "vöne mede sil vu ple" anlamı bana yardım edin lütfen) cümlelerinden ses olarak ortak kısmı, kısaca ve sadece "m'aider" sözünün ses olarak benzeri ve İngilizcede başka bir anlamı olduğu için kolay hatırlanabilen "may day" (okunuşu "mey dey" anlamı mayıs günü) şeklinde, dillerden bağımsız haberleşme kodu olarak kullanılan, uluslararası telsiz terimleri arasına girmiştir.
Mayday çağrıları
Telsizle mayday çağrısı gönderilemiyorsa, çeşitli başka tehlike sinyalleri ve yardım çağrıları kullanılabilir. Ek olarak, bir mayday çağrısı gemi adına başka biri tarafından gönderilebilir; bu bir mayday rölesi olarak bilinir.
Havacılıkta
Havacılıkta mayday çağrısı bulunulan radyo istasyonunda veya uluslararası acil durum frekansı 121.5 Mhz'de yapılır. Yer üniteleri ile temasa geçilemediyse diğer hava araçlarından mayday mesajını iletmeleri (relay) talep edilmelidir. Bir uçak mayday çağrısı yaptığında aynı frekanstaki tüm şahıslar mutlak sessizlik sağlamalıdır.
Aynı zamanda uçağın transponder cihazına 7700 stres kodu girilir.
Amerika Birleşik Devletleri hava sahasında mayday çağrısı yapan sivil uçaklar, Federal Havacılık İdaresi tarafından aşağıdaki formatı kullanmaya, uygunluk için veya önemsiz oldukları durumlarda gereksiz bölümleri çıkarmaya teşvik edilir:
| “ | Mayday, Mayday, Mayday; (Mesaj gönderilen istasyonun adı); uçak çağrı işareti ve tipi; acil durumun sebebi; hava durumu; pilotun niyetleri ve/veya istekleri; mevcut pozisyon ve rota, ya da kaybolursa uçağın o pozisyondayken en son bilinen pozisyon ve rota; irtifa veya uçuş seviyesi; kalan yakıt; araçtaki kişi sayısı; başka herhangi bir faydalı bilgi. | ” |
- Mayday çağrısı gerektiren durumlar
Uçuş emniyeti ve telsiz disiplini açısından doğru acil durum çağrısını yapmak çok önemlidir. Havacılıkta mayday çağrısı gerektiren durumlara örnek olarak şunlar verilebilir:
- Tek pilotlu bir uçakta pilotun uçamaz hâle gelmesi (Yolcu rahatsızlıkları -ciddîler dahil- pan-pan çağrısı gerektirir.)
- Motor durması, yangın veya yapısal hasar (Sarsıntılı motor pan-pan gerektirir.)
- Zorunlu iniş
- Tamamen kaybolmak veya çok az yakıtın kalması (Konumundan emin olmamak pan-pan gerektirir.)
- Meteoroloji koşullarının (bulut, görüş vs.) pilotun uçamayacağı seviyeye düşmesi (Kademeli gerileme pan-pan gerektirir.)
- Gece uçuşuna müsaade edilmeyen bir uçuşta (pilot veya uçak kısıtlaması nedeniyle) karanlık çökmesi
- Mayday çağrısı formatı
Bir mayday çağrısı -zaman elverdiğince- şu sırada yapılmalıdır:
- Mayday Mayday Mayday
- Aranılan istasyon (zaman ve şartlar müsaitse)
- Uçak çağrı adı
- Uçak tipi
- Acil durumun türü
- Sorumlu pilotun niyeti
- O andaki veya bilinen son konum, irtifâ/seviye, (baş) (istikâmet)
- Pilot lisansı ve derecelendirmeleri (ICAO gereksinimi değildir ancak tavsiye edilir.)
- Diğer yararlı bilgiler: remaining endurance (havada kalış süresi), uçaktaki kişi sayısı (POB), uçak rengi ve işaretleri, uçaktaki hayatta kalma araç-gereçleri
Sahte bir tehlike çağrısı yapılması birçok ülkede, tazminat ve olası hapis cezası ile cezalandırılan bir suçtur.
Diğer acil durum çağrıları
Pan-pan
Pan-pan, telsiz dilinde aciliyet (urgency) anlamına gelen, bir teknede, gemide, uçakta veya başka bir araçta bulunan birinin acil bir durum olduğunu beyan etmek için kullandığı uluslararası standart acil durum sinyalidir lakin kimsenin hayatı veya geminin kendisi için acil bir tehlike oluşturmadığında kullanılır.Mayday şeklindeki tehlike (distress) sinyalinin bir alt kademesindeki çağrıdır.
Acil durum bildirimi
Bazen "acil durum ilan etme" ifadesi havacılıkta "mayday" demeye alternatif olarak kullanılır. Örneğin, Swissair'ın 111 sefer sayılı uçuşu, önce "pan-pan" daha sonra durumları kötüleştikten sonra "Swissair on bir , acil durum ilan ediyor" mesajını gönderdi.
Bununla birlikte, Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü "acil durum ilan etmek" yerine "pan-pan" ve "mayday" çağrılarının kullanılmasını önermektedir. Çünkü "Pan-pan" ve "mayday" dışındaki ifadeleri kullanan pilotların vakaları, uçakların kullanımında karışıklığa ve hatalara neden olmuştur.
Diğer iletişim trafiğini susturma
"Seelonce mayday" veya "seelonce distress", kanalın yalnızca tehlike altındaki gemilerde ve Sahil Güvenlik Görevlisi veya diğer yanıt veren makamlarda kullanılmasını talep eden bir söz öbeğidir. (ve acil durumun ele alınmasına yardımcı olmak isteyen diğer gemiler).
"Seelonce feenee" ise acil durumun sona erdiği ve kanalın normal şekilde kullanılabileceği anlamına gelir. "Prudonce" çağrısı, acil durumun çözümlenmesinden önce önemli çalışma trafiğinin o kanalda devam etmesine izin vermek için de kullanılabilir.
Kaynakça
- Robson, David, Dorothy Pooley ve Helena Hughes. The Air Pilot's Manual 7: Radiotelephony. 3. baskı. Cranfield. Aviation Theory Centre, 2009.
- ^ (İngilizce). US Dept of Homeland Security - US Coast Guard. 15 Eylül 2016. 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2018.
- ^ . Research Questions. National Maritime Museum Cornwall. 31 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mayıs 2013.
- ^ . 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2018.
- ^ . Oxford Dictionaries - English. 4 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
- ^ Aeronautical Information Manual, paragraph 6-4-2, "Obtaining Emergency Assistance", Federal Aviation Administration, 1999.
- ^ a b c d e f Robson, s 136
- ^ a b c d Robson, s 139
- ^ a b Cap 413 Radiotelephony Manual. Chapter 8. Page 3
- ^ "No Joke". 16 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
- ^ . Transport Canada. 28 Haziran 2013. 5 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ District Eleven Response (dr). "Search and Rescue: Calling the Coast Guard". United States Coast Guard. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ 1st Coast Guard District (6 Eylül 2001). "Special Notice To Mariners" (PDF). United States Coast Guard. 15 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2013.
- ^ "RIC-22 — General Radiotelephone Operating Procedures". ic.gc.ca. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
- ^ . web.archive.org. 15 Eylül 2010. 15 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
- ^ Ranter, Harro. "Aviation Safety Network > Accident investigation > CVR / FDR > Transcripts > ATC transcript Swissair Flight 111 - 02 SEP 1998". aviation-safety.net. 25 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
- ^ (PDF). SKYbrary. 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- ^ (PDF). Hong Kong Civil Aviation Department. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2013.
- ^ d.o.o, Spinaker. . egmdss.com. 16 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.
Ayrıca bakınız
 | Denizcilik ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | İletişim ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mayday ˈmeɪˌdeɪ radyo iletisiminde tehlike sinyali olarak kullanilan acil durum prosedur kelimesidir Denizdeki veya havadaki bir tasitin ve onun icindeki kisilerin yangin patlama catisma su alma denge kaybi karaya oturma yere cakilma gibi olaylara ve bunlarin sonuclarina maruz kalmasi veya bu olaylarla karsilasma olasiligi durumlarinda yapilan yardim cagrisina Mayday kelimesi ile baslanir Mayday tasimaciliktaki en onemli cagri baslangicidir Mayday den sonraki ikinci derecede onemli cagri mesaji ise Pan pan dir Oncelikle havacilar ve denizciler tarafindan hayati tehlike arz eden bir acil duruma isaret etmek icin kullanilir ancak bazi ulkelerde itfaiyeciler kolluk kuvvetleri ve ulasim kuruluslari gibi yerel kuruluslar da bu terimi kullanir Tarihce Mayday prosedur kelimesi 1921 de Londra daki Croydon Havaalani nda kidemli bir radyo subayi tarafindan ortaya atilmistir Memur Frederick Stanley Mockford dan acil durumlardaki sikintiyi gosterecek tum pilotlar ve kara personelince kolayca anlasilabilecek bir kelime bulmasi istendi O sirada hava trafiginin buyuk bir kismi Croydon dan Paris teki Le Bourget Havaalani arasinda oldugundan Fransizca venez m aider bana yardim etmeye gelin cumlesinin kisaltilmis hali m aiderden bana yardim etmeye mayday ifadesini onerdi Mayis Gunu Ingilizce May Day yani bir mayis tatili ile bir ilgisi yoktur Mayday cagrisindan once SOS mayday cagrisina esdeger bir Mors koduydu 1927 de Washington Uluslararasi Radyotelegraf Sozlesmesi nde SOS radyotelgraf Mors kodu cagrisi yerine mayday cagrisi kabul edildi Etimoloji1920 lerde Fransizca venez m aider okunusu vone mede anlami bana yardim etmeye gelin ya da venez m aider s il vous plait okunusu vone mede sil vu ple anlami bana yardim edin lutfen cumlelerinden ses olarak ortak kismi kisaca ve sadece m aider sozunun ses olarak benzeri ve Ingilizcede baska bir anlami oldugu icin kolay hatirlanabilen may day okunusu mey dey anlami mayis gunu seklinde dillerden bagimsiz haberlesme kodu olarak kullanilan uluslararasi telsiz terimleri arasina girmistir Mayday cagrilari source source source track track Bir denizcilik ornegi MV Summit Venture tarafindan 1980 de Sunshine Skyway Koprusu ile carpistigindaki gercek cagri Telsizle mayday cagrisi gonderilemiyorsa cesitli baska tehlike sinyalleri ve yardim cagrilari kullanilabilir Ek olarak bir mayday cagrisi gemi adina baska biri tarafindan gonderilebilir bu bir mayday rolesi olarak bilinir Havacilikta Havacilikta mayday cagrisi bulunulan radyo istasyonunda veya uluslararasi acil durum frekansi 121 5 Mhz de yapilir Yer uniteleri ile temasa gecilemediyse diger hava araclarindan mayday mesajini iletmeleri relay talep edilmelidir Bir ucak mayday cagrisi yaptiginda ayni frekanstaki tum sahislar mutlak sessizlik saglamalidir Ayni zamanda ucagin transponder cihazina 7700 stres kodu girilir Amerika Birlesik Devletleri hava sahasinda mayday cagrisi yapan sivil ucaklar Federal Havacilik Idaresi tarafindan asagidaki formati kullanmaya uygunluk icin veya onemsiz olduklari durumlarda gereksiz bolumleri cikarmaya tesvik edilir Mayday Mayday Mayday Mesaj gonderilen istasyonun adi ucak cagri isareti ve tipi acil durumun sebebi hava durumu pilotun niyetleri ve veya istekleri mevcut pozisyon ve rota ya da kaybolursa ucagin o pozisyondayken en son bilinen pozisyon ve rota irtifa veya ucus seviyesi kalan yakit aractaki kisi sayisi baska herhangi bir faydali bilgi Mayday cagrisi gerektiren durumlar Ucus emniyeti ve telsiz disiplini acisindan dogru acil durum cagrisini yapmak cok onemlidir Havacilikta mayday cagrisi gerektiren durumlara ornek olarak sunlar verilebilir Tek pilotlu bir ucakta pilotun ucamaz hale gelmesi Yolcu rahatsizliklari ciddiler dahil pan pan cagrisi gerektirir Motor durmasi yangin veya yapisal hasar Sarsintili motor pan pan gerektirir Zorunlu inis Tamamen kaybolmak veya cok az yakitin kalmasi Konumundan emin olmamak pan pan gerektirir Meteoroloji kosullarinin bulut gorus vs pilotun ucamayacagi seviyeye dusmesi Kademeli gerileme pan pan gerektirir Gece ucusuna musaade edilmeyen bir ucusta pilot veya ucak kisitlamasi nedeniyle karanlik cokmesiMayday cagrisi formati Bir mayday cagrisi zaman elverdigince su sirada yapilmalidir Mayday Mayday Mayday Aranilan istasyon zaman ve sartlar musaitse Ucak cagri adi Ucak tipi Acil durumun turu Sorumlu pilotun niyeti O andaki veya bilinen son konum irtifa seviye bas istikamet Pilot lisansi ve derecelendirmeleri ICAO gereksinimi degildir ancak tavsiye edilir Diger yararli bilgiler remaining endurance havada kalis suresi ucaktaki kisi sayisi POB ucak rengi ve isaretleri ucaktaki hayatta kalma arac gerecleri Sahte bir tehlike cagrisi yapilmasi bircok ulkede tazminat ve olasi hapis cezasi ile cezalandirilan bir suctur Diger acil durum cagrilariPan pan Pan pan telsiz dilinde aciliyet urgency anlamina gelen bir teknede gemide ucakta veya baska bir aracta bulunan birinin acil bir durum oldugunu beyan etmek icin kullandigi uluslararasi standart acil durum sinyalidir lakin kimsenin hayati veya geminin kendisi icin acil bir tehlike olusturmadiginda kullanilir Mayday seklindeki tehlike distress sinyalinin bir alt kademesindeki cagridir Acil durum bildirimi Bazen acil durum ilan etme ifadesi havacilikta mayday demeye alternatif olarak kullanilir Ornegin Swissair in 111 sefer sayili ucusu once pan pan daha sonra durumlari kotulestikten sonra Swissair on bir acil durum ilan ediyor mesajini gonderdi Bununla birlikte Uluslararasi Sivil Havacilik Orgutu acil durum ilan etmek yerine pan pan ve mayday cagrilarinin kullanilmasini onermektedir Cunku Pan pan ve mayday disindaki ifadeleri kullanan pilotlarin vakalari ucaklarin kullaniminda karisikliga ve hatalara neden olmustur Diger iletisim trafigini susturma Seelonce mayday veya seelonce distress kanalin yalnizca tehlike altindaki gemilerde ve Sahil Guvenlik Gorevlisi veya diger yanit veren makamlarda kullanilmasini talep eden bir soz obegidir ve acil durumun ele alinmasina yardimci olmak isteyen diger gemiler Seelonce feenee ise acil durumun sona erdigi ve kanalin normal sekilde kullanilabilecegi anlamina gelir Prudonce cagrisi acil durumun cozumlenmesinden once onemli calisma trafiginin o kanalda devam etmesine izin vermek icin de kullanilabilir KaynakcaRobson David Dorothy Pooley ve Helena Hughes The Air Pilot s Manual 7 Radiotelephony 3 baski Cranfield Aviation Theory Centre 2009 Ingilizce US Dept of Homeland Security US Coast Guard 15 Eylul 2016 19 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Eylul 2018 Research Questions National Maritime Museum Cornwall 31 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Mayis 2013 24 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2018 Oxford Dictionaries English 4 Eylul 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2019 Aeronautical Information Manual paragraph 6 4 2 Obtaining Emergency Assistance Federal Aviation Administration 1999 a b c d e f Robson s 136 a b c d Robson s 139 a b Cap 413 Radiotelephony Manual Chapter 8 Page 3 No Joke 16 Mayis 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2019 Transport Canada 28 Haziran 2013 5 Agustos 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2013 District Eleven Response dr Search and Rescue Calling the Coast Guard United States Coast Guard 18 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Agustos 2013 1st Coast Guard District 6 Eylul 2001 Special Notice To Mariners PDF United States Coast Guard 15 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Agustos 2013 RIC 22 General Radiotelephone Operating Procedures ic gc ca 11 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2019 web archive org 15 Eylul 2010 15 Eylul 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2019 Ranter Harro Aviation Safety Network gt Accident investigation gt CVR FDR gt Transcripts gt ATC transcript Swissair Flight 111 02 SEP 1998 aviation safety net 25 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Agustos 2019 PDF SKYbrary 29 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2013 PDF Hong Kong Civil Aviation Department 8 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 13 Haziran 2013 d o o Spinaker egmdss com 16 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Agustos 2019 Ayrica bakinizPan pan SOS Tehlike sinyali CQD GMDSS Denizcilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Iletisim ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz