Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Meclis-i Umûmî (Osmanlıca: مجلس عمومی, romanize: Genel Parlamento), Osmanlı İmparatorluğu'nda, 23 Aralık 1876 tarihli Anayasa'ya (Kanuni Esasi) göre kurulmuş genel yasama organıdır.I. Meşrutiyet ve II. Meşrutiyet dönemlerinde görev yapmıştır. Meclis-i Umumî, seçilmiş parlamenterlerden oluşan Meclis-i Mebûsan ve padişah tarafından atanan üst kamara üyelerinden oluşan Meclis-i Âyan (İleri Gelenler) adında iki alt meclis içermekteydi. Meclis-i Umûmî'nin iki heyeti, her yıl Kasım ayının başında toplanır ve padişahın buyruğuyla açılır. Mart ayı başında da yine padişahın buyruğu ile kapanır. Heyetlerden biri, diğeri toplanmadığı zaman toplantı yapamaz. Ancak Pâdişâh isterse Meclis-i Umûmî'yi olağan vaktinden önce ya da sonra toplayabilir veya toplantı süresi dönemini kısaltıp uzatabilir.
| Meclis-i Umûmî | |
|---|---|
 | |
| Tarih | |
| Kuruluş | 23 Aralık 1876 23 Temmuz 1908 |
| Dağılış | 14 Şubat 1878 11 Nisan 1920 |
| Önceki | Dîvân-ı Hümâyun |
| Sonraki | Büyük Millet Meclisi |
| Toplantı yeri | |
| Dolmabahçe Sarayı (1876-1878) Eski Darülfünun binası (1876-1878, 1908) Çırağan Sarayı (1909) Cemile Sultan Sarayı (1910-1920) | |
Meclis-i Umûmî, feshedildiği 1878 yılından tam 30 yıl sonra yeniden meşrutiyetin ilan edilmesiyle tekrar kurulmuş oldu. 1908 seçimlerinde İttihat ve Terakki Cemiyeti meclisteki çoğunluğu elde etti ve bu seçimin ardından yapılan merasim töreninde Eski Darülfünun binasının kapasitesi yetersiz geldiği için meclisi Çırağan Sarayı'na taşıma kararı alındı. Çırağan Sarayı'nda çıkan yangından sonra meclis Cemile Sultan Sarayı'na taşındı
1908 yılında ilan edilen ikinci meşrutiyette meclisin yetkileri genişletildi ve tahta çıkan padişahın Meclis-i Umûmî’de şeriata ve anayasa hükümlerine uyacağına, vatana ve millete sadık kalacağına dair yemin etmesi esası getirildi.
31 Mart Vakası'nın yaşanması ve hareket ordusunun İstanbul'a yola çıkması sebebiyle Meclis-i Mebûsan ve Meclis-i Âyan üyelerinin bir kısmı Yeşilköy’de Meclis-i Umûmî-i Millî adıyla toplandı. 27 Nisan 1909’da Meclis-i Âyan reisi Said Paşa'nın başkanlığında 240 mebus ve otuz yedi Meclis-i Âyan üyesinin katılımıyla toplanan Meclis-i Umûmî-i Millî, II. Abdülhamid’in tahttan indirilmesine karar verdi.
Kanuni Esasi'deki Meclis-i Umûmî ile ilgili kararlar
Madde 42.- Meclisi Umumi Heyeti Âyan ve Heyeti Mebusan namlarile başka başka iki heyeti muhtevidir.
Madde 43.- Meclisi Umuminin iki heyeti beher sene teşrisani iptidasında tecemmu eder ve ba iradei seniye açılır ve mart iptidasında yine ba iradei seniye kapanur ve bu heyetlerden biri diğerinin müctemi bulunmadığı zamanda mün'akid olamaz.
Madde 44.- Zatihazireti padişahi devletçe görünecek lüzum üzerine Meclisi Umumiyi vaktinden evvel dahi açar ve müddeti muayyenei içtimaını da tenkis veya temdit eder.
Madde 45.- Meclisi Umuminin yevmi hüşadında zatı hazireti padişahi veyahut taraflarından bilvekâle sadrıazam hazır olduğu ve vükelâyı devletle iki heyetin âzayı mevcudesi birlikte bulundukları halde resmi küşat icra olunup senei cariye zarfında devletin ahvali dahiliye ve münasebatı hariciyesine ve senei atiyede ittihazına lüzum görülecek tedabir ve teşebbüsata dair bir nutku hümayun kıraat olunur.
Madde 46.- Meclisi Umumi âzalığına intihap veya nasbolunan zevat meclisin yevmi küşadında sadrıazam huzurunda ve o gün hazır bulunmıyan olur ise mensup olduğu heyet müctemi olduğu halde reisleri huzurunda zatı hazireti padişahiye ve vatanına sadakat ve Kanunu Esasi ahkâmına ve uhdesine tevdi olunan vazifeye riayetle hilâfından mücanebet eyliyeceğine tahlif edilür.
Madde 47.- Meclisi Umumi âzası rey ve mütalca beyanında muhtar olarak bunlardan hiçbiri bir gûna vaadü vaid ve talimat kaydı altında bulunamaz ve gerek verdiği reylerden ve gerek meclisin müzakeratı esnasında beyan ettiği mütalealardan dolayı bir veçhile itham olunamaz.Megerki meclisin nizamnamei dahilisi hilâfında hareket etmiş ola. Bu takdirde nizamnamei mezkûr hükmünce muamele görür.
Madde 48.- Meclisi Umumi âzasından birinin hiyanet ve Kanunu Esasiyi nakız ve ilgaye tasaddi ve irtikâp töhmetlerinden birile müttehem olduğuna mensup olduğu heyet azayı mevcudesinin sülüsanı ekseriyeti mutlakasile karar verilür veyahut kanunen hapis ve nefyi mucip bir ceza ile mahkûm olur ise azalık sıfatı zail olur ve bu af'alin muhakemesile mücazatı ait olduğu mahkeme tarafından rüyet ve hükmolunur.
Madde 49.- Meclisi Umumi âzasından her biri reyini bizzat ita eder ve her birinin müzakerede bulunan bir Maddenin red ve kabulüne dair rey vermekten içtinabe hakkı vardır.
Madde 50.- Bir kimse zikrolunan iki heyetin ikisine birden âza olamaz.
Madde 51.- Meclisi Umumi heyetlerinden ikisinde dahi mürettep olan azanın nısfından bir ziyade hazır bulunmadıkça müzakereye mubaderet olunamaz ve kaffei müzakerat sülüsanı ekseriyetile meşrut olmayan hususatta hazır olunan azanın ekseriyeti mutlakası ile karargir olur ve tesavii ara vukuunda reisin reyi iki addedilür.
Madde 52.- Bir kimse şahsına müteallik dâvasından dolayı Meclisi Umuminin iki heyetinden birine arzuhal verdiği halde eğer evvela ait olduğu memurini devlete veyahut o memurların tabi bulundukları mercie müracaat etmediği tebeyyün ederse arzuhali reddolunur.
Madde 53.- Müceddeden kanun tanzimi veya kavanini mevcudeden birinin tadili teklifi vükelâya ait olduğu gibi Heyeti âyan ve Heyeti Mebusanın dahi kendü vazifei muayyeneleri dairesinde bulunan mevad için kanun tanzimini veyahut kavanini mevcudeden birinin tadilini istidaya salâhiyetleri olmakla evvelce makamı Sadaret vasıtası ile tarafı Şahaneden istizan olunarak iradei seniye müteallik buyrulur ise ait olduğu dairelerden verilecek izahat ve tafsilat üzerine layihalarının tanzimi Şûrayı Devlete havale olunur.
Madde 54.- Şûrayı devlette bilmüzakere tanzim olunacak kavanın layıhaları Heyeti Mebusanda badehu Heyeti Ayanda tetkik ve kabul olunduktan sonra icrayi ahkamınaİradei seniye hazreti Padişahi müteallik buyrulur ise düşturül amel olur ve işbu heyetlerin birinde katiyen reddolunan kanun layihası o senenin müddeti içtimaiyesinde tekrar mevkii müzakereye konulamaz.
Madde 55.- Bir kanun lâyıhası evvelâ Heyeti Mebusanda badehu Heyeti Ayanda bend bend okunup ve her bendine rey verülüp ekseriyeti ara ile karar verilmedikçe ve bedel karar heyeti mecmuası için dahi betekrar ekseriyetle karar hasıl olmadıkça kabul olunmuş olmaz.
Madde 56.- Bu Heyetler vükelâdan veya anların göndereceği vekillerden veya kendi azalarından olmayan veyahut resmen davet olunmuş memurinden bulunmayan hiç kimseyi gerek asaleten ve gerek bir cemaat tarafından vekaleten bir Madde ifadesi için gelmiş olduğu halde asla kabul edemez ve ifadelerini istima eyliyemez.
Madde 57.- Heyetlerin müzakeratı lisanı türki üzere cereyan eder ve müzakere olunacak layıhaların suretleri tab ile yövmü müzakereden evvel azaya tevzi olunur.
Madde 58.- Heyetlerde verilecek reyler ya tâyini esami veyahut işaratı mahsusa veyahut reyi hafi ile olur. Reyi hafi usulünün icrası âzayı mevcudenin ekseriyeti arası ile karar verilmeğe mütevakkıftır.
Madde 59.- Her Heyetin inzibatı dahilisini münhasıran kendi reisi icra eder.
Galeri
-
![image]()
İlk defa parlamento binası olarak kullanılan Dolmabahçe Sarayı -
![image]()
1877 yılına ait parlamento toplantısını gösteren bir resim -
![image]()
1908'de yeni parlamentonun açılmasını gösteren eski bir kartpostal. -
![image]()
1908'de yeni parlamentonun açılmasını gösteren eski bir fotoğraf. -
![image]()
1914’te meclis toplantılarını gösteren eski bir kartpostal.
Kaynakça
- ^ Selda Kılıç (1 Nisan 2011). "1876 Meclis-i Mebusanı ve Seçim Hazırlıkları". DergiPark. s. 2. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
- ^ Banuçiçek Güngördü (2014). "MECLİS-İ UMUMİ (KANUN-İ ESASİ VE UYGULAMASI)" (PDF). Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. s. 6. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
Osmanlı’da ise bu adımlar 1876 Kanun-i Esasisi ile atılmıştır. Kendisi de bir ilk olan bu Anayasayla ilk kez Meclis-i Umumi adı verilen bir meclis kurulmuş, bu gelenek o günden bugüne devam etmiştir.
- ^ a b c "MECLİS-i MEB'ÛSAN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 6 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
- ^ a b c "MECLİS-i A'YÂN". TDV İslâm Ansiklopedisi. 5 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
- ^ Banuçiçek Güngördü (2014). "MECLİS-İ UMUMİ (KANUN-İ ESASİ VE UYGULAMASI)" (PDF). Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi. s. 114. Erişim tarihi: 23 Eylül 2023.
- ^ "1876 Kânûn-ı Esâsî | Anayasa Mahkemesi". www.anayasa.gov.tr. 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Eylül 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Meclis i Umumi Osmanlica مجلس عمومی romanize Genel Parlamento Osmanli Imparatorlugu nda 23 Aralik 1876 tarihli Anayasa ya Kanuni Esasi gore kurulmus genel yasama organidir I Mesrutiyet ve II Mesrutiyet donemlerinde gorev yapmistir Meclis i Umumi secilmis parlamenterlerden olusan Meclis i Mebusan ve padisah tarafindan atanan ust kamara uyelerinden olusan Meclis i Ayan Ileri Gelenler adinda iki alt meclis icermekteydi Meclis i Umumi nin iki heyeti her yil Kasim ayinin basinda toplanir ve padisahin buyruguyla acilir Mart ayi basinda da yine padisahin buyrugu ile kapanir Heyetlerden biri digeri toplanmadigi zaman toplanti yapamaz Ancak Padisah isterse Meclis i Umumi yi olagan vaktinden once ya da sonra toplayabilir veya toplanti suresi donemini kisaltip uzatabilir Meclis i UmumiTarihKurulus23 Aralik 1876 23 Temmuz 1908Dagilis14 Subat 1878 11 Nisan 1920OncekiDivan i HumayunSonrakiBuyuk Millet MeclisiToplanti yeriDolmabahce Sarayi 1876 1878 Eski Darulfunun binasi 1876 1878 1908 Ciragan Sarayi 1909 Cemile Sultan Sarayi 1910 1920 Meclis i Umumi feshedildigi 1878 yilindan tam 30 yil sonra yeniden mesrutiyetin ilan edilmesiyle tekrar kurulmus oldu 1908 secimlerinde Ittihat ve Terakki Cemiyeti meclisteki cogunlugu elde etti ve bu secimin ardindan yapilan merasim toreninde Eski Darulfunun binasinin kapasitesi yetersiz geldigi icin meclisi Ciragan Sarayi na tasima karari alindi Ciragan Sarayi nda cikan yangindan sonra meclis Cemile Sultan Sarayi na tasindi 1908 yilinda ilan edilen ikinci mesrutiyette meclisin yetkileri genisletildi ve tahta cikan padisahin Meclis i Umumi de seriata ve anayasa hukumlerine uyacagina vatana ve millete sadik kalacagina dair yemin etmesi esasi getirildi 31 Mart Vakasi nin yasanmasi ve hareket ordusunun Istanbul a yola cikmasi sebebiyle Meclis i Mebusan ve Meclis i Ayan uyelerinin bir kismi Yesilkoy de Meclis i Umumi i Milli adiyla toplandi 27 Nisan 1909 da Meclis i Ayan reisi Said Pasa nin baskanliginda 240 mebus ve otuz yedi Meclis i Ayan uyesinin katilimiyla toplanan Meclis i Umumi i Milli II Abdulhamid in tahttan indirilmesine karar verdi Kanuni Esasi deki Meclis i Umumi ile ilgili kararlarMadde 42 Meclisi Umumi Heyeti Ayan ve Heyeti Mebusan namlarile baska baska iki heyeti muhtevidir Madde 43 Meclisi Umuminin iki heyeti beher sene tesrisani iptidasinda tecemmu eder ve ba iradei seniye acilir ve mart iptidasinda yine ba iradei seniye kapanur ve bu heyetlerden biri digerinin muctemi bulunmadigi zamanda mun akid olamaz Madde 44 Zatihazireti padisahi devletce gorunecek luzum uzerine Meclisi Umumiyi vaktinden evvel dahi acar ve muddeti muayyenei ictimaini da tenkis veya temdit eder Madde 45 Meclisi Umuminin yevmi husadinda zati hazireti padisahi veyahut taraflarindan bilvekale sadriazam hazir oldugu ve vukelayi devletle iki heyetin azayi mevcudesi birlikte bulunduklari halde resmi kusat icra olunup senei cariye zarfinda devletin ahvali dahiliye ve munasebati hariciyesine ve senei atiyede ittihazina luzum gorulecek tedabir ve tesebbusata dair bir nutku humayun kiraat olunur Madde 46 Meclisi Umumi azaligina intihap veya nasbolunan zevat meclisin yevmi kusadinda sadriazam huzurunda ve o gun hazir bulunmiyan olur ise mensup oldugu heyet muctemi oldugu halde reisleri huzurunda zati hazireti padisahiye ve vatanina sadakat ve Kanunu Esasi ahkamina ve uhdesine tevdi olunan vazifeye riayetle hilafindan mucanebet eyliyecegine tahlif edilur Madde 47 Meclisi Umumi azasi rey ve mutalca beyaninda muhtar olarak bunlardan hicbiri bir guna vaadu vaid ve talimat kaydi altinda bulunamaz ve gerek verdigi reylerden ve gerek meclisin muzakerati esnasinda beyan ettigi mutalealardan dolayi bir vechile itham olunamaz Megerki meclisin nizamnamei dahilisi hilafinda hareket etmis ola Bu takdirde nizamnamei mezkur hukmunce muamele gorur Madde 48 Meclisi Umumi azasindan birinin hiyanet ve Kanunu Esasiyi nakiz ve ilgaye tasaddi ve irtikap tohmetlerinden birile muttehem olduguna mensup oldugu heyet azayi mevcudesinin sulusani ekseriyeti mutlakasile karar verilur veyahut kanunen hapis ve nefyi mucip bir ceza ile mahkum olur ise azalik sifati zail olur ve bu af alin muhakemesile mucazati ait oldugu mahkeme tarafindan ruyet ve hukmolunur Madde 49 Meclisi Umumi azasindan her biri reyini bizzat ita eder ve her birinin muzakerede bulunan bir Maddenin red ve kabulune dair rey vermekten ictinabe hakki vardir Madde 50 Bir kimse zikrolunan iki heyetin ikisine birden aza olamaz Madde 51 Meclisi Umumi heyetlerinden ikisinde dahi murettep olan azanin nisfindan bir ziyade hazir bulunmadikca muzakereye mubaderet olunamaz ve kaffei muzakerat sulusani ekseriyetile mesrut olmayan hususatta hazir olunan azanin ekseriyeti mutlakasi ile karargir olur ve tesavii ara vukuunda reisin reyi iki addedilur Madde 52 Bir kimse sahsina muteallik davasindan dolayi Meclisi Umuminin iki heyetinden birine arzuhal verdigi halde eger evvela ait oldugu memurini devlete veyahut o memurlarin tabi bulunduklari mercie muracaat etmedigi tebeyyun ederse arzuhali reddolunur Madde 53 Muceddeden kanun tanzimi veya kavanini mevcudeden birinin tadili teklifi vukelaya ait oldugu gibi Heyeti ayan ve Heyeti Mebusanin dahi kendu vazifei muayyeneleri dairesinde bulunan mevad icin kanun tanzimini veyahut kavanini mevcudeden birinin tadilini istidaya salahiyetleri olmakla evvelce makami Sadaret vasitasi ile tarafi Sahaneden istizan olunarak iradei seniye muteallik buyrulur ise ait oldugu dairelerden verilecek izahat ve tafsilat uzerine layihalarinin tanzimi Surayi Devlete havale olunur Madde 54 Surayi devlette bilmuzakere tanzim olunacak kavanin layihalari Heyeti Mebusanda badehu Heyeti Ayanda tetkik ve kabul olunduktan sonra icrayi ahkaminaIradei seniye hazreti Padisahi muteallik buyrulur ise dusturul amel olur ve isbu heyetlerin birinde katiyen reddolunan kanun layihasi o senenin muddeti ictimaiyesinde tekrar mevkii muzakereye konulamaz Madde 55 Bir kanun layihasi evvela Heyeti Mebusanda badehu Heyeti Ayanda bend bend okunup ve her bendine rey verulup ekseriyeti ara ile karar verilmedikce ve bedel karar heyeti mecmuasi icin dahi betekrar ekseriyetle karar hasil olmadikca kabul olunmus olmaz Madde 56 Bu Heyetler vukeladan veya anlarin gonderecegi vekillerden veya kendi azalarindan olmayan veyahut resmen davet olunmus memurinden bulunmayan hic kimseyi gerek asaleten ve gerek bir cemaat tarafindan vekaleten bir Madde ifadesi icin gelmis oldugu halde asla kabul edemez ve ifadelerini istima eyliyemez Madde 57 Heyetlerin muzakerati lisani turki uzere cereyan eder ve muzakere olunacak layihalarin suretleri tab ile yovmu muzakereden evvel azaya tevzi olunur Madde 58 Heyetlerde verilecek reyler ya tayini esami veyahut isarati mahsusa veyahut reyi hafi ile olur Reyi hafi usulunun icrasi azayi mevcudenin ekseriyeti arasi ile karar verilmege mutevakkiftir Madde 59 Her Heyetin inzibati dahilisini munhasiran kendi reisi icra eder GaleriIlk defa parlamento binasi olarak kullanilan Dolmabahce Sarayi 1877 yilina ait parlamento toplantisini gosteren bir resim 1908 de yeni parlamentonun acilmasini gosteren eski bir kartpostal 1908 de yeni parlamentonun acilmasini gosteren eski bir fotograf 1914 te meclis toplantilarini gosteren eski bir kartpostal Kaynakca Selda Kilic 1 Nisan 2011 1876 Meclis i Mebusani ve Secim Hazirliklari DergiPark s 2 Erisim tarihi 23 Eylul 2023 Banucicek Gungordu 2014 MECLIS I UMUMI KANUN I ESASI VE UYGULAMASI PDF Yuksek Lisans Tezi Marmara Universitesi s 6 Erisim tarihi 23 Eylul 2023 Osmanli da ise bu adimlar 1876 Kanun i Esasisi ile atilmistir Kendisi de bir ilk olan bu Anayasayla ilk kez Meclis i Umumi adi verilen bir meclis kurulmus bu gelenek o gunden bugune devam etmistir a b c MECLIS i MEB USAN TDV Islam Ansiklopedisi 6 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2023 a b c MECLIS i A YAN TDV Islam Ansiklopedisi 5 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Eylul 2023 Banucicek Gungordu 2014 MECLIS I UMUMI KANUN I ESASI VE UYGULAMASI PDF Yuksek Lisans Tezi Marmara Universitesi s 114 Erisim tarihi 23 Eylul 2023 1876 Kanun i Esasi Anayasa Mahkemesi www anayasa gov tr 17 Subat 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Eylul 2023