Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Megleno-Rumence (Megleno-Rumenler tarafından konuşulan Vlăheşte olarak bilinen Moglenitik veya Meglenitik dillerdendir) bir Latin dilidir, Arumence ve Rumenceyle diyalektik olarak aynıdır. Megleno-Rumen halkının yaşadığı Yunan Makedonyası'nın Moglena (Μογλενά) bölgesi, Makedonya, Romanya'nın birkaç köyünde ve Türkiye'de Karacaovalılar olarak bilinen küçük bir grup tarafından konuşulmaktadır. Tehlike altındaki diller arasındadır.
| Megleno-Rumence | |
|---|---|
| Vlăheşte | |
| Ana dili olanlar | Yunanistan, Makedonya, Romanya, Türkiye |
| Konuşan sayısı | 5,000 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | Latin |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | roa [Rumence, Diğer] |
| ISO 639-2 | ruq |
| ISO 639-3 | – |
Sınıflandırma
Megleno-Rumence İtalik diller ailesinin bir üyesidir. Hint-Avrupa Dilleri ailesinin bir koludur. Daha belirli şekilde söylersek Doğu Romen dilidir, Bu dil Roma İmparatorluğu'nun güney Doğu Avrupa'dan çekilmesi sonucunda şekillenmiştir. Bazı dil bilimciler bu dilin Arumence ve Rumence arasında bir dil olduğunu düşünmektedirler. Genel kanı Arumence ve Rumence'nin bir lehçesi olması dışında bağımsız bir dil olduğu fikridir. Bu dil Aroman dilinden çok standart Rumence'ye daha yakındır ve önceleri Proto-Rumence'den ayrılmış olan Arumence'den doğmuştur. Megleno-rumence güney slav dillerinden çokça etkilenmiştir.
Adı
Megleno-Rumence terimi daha çok dil bilimciler tarafından Latin dillerine ait olduğunu belirtmek için kullanılmıştır. Megleno-Rumenler kendilerini Vlahi (Ulah) olarak tanımlarlar.
Kökeni
Muhtemelen Makedonya'nın Vardar vadisi Paiko dağının kuzeyi ve antik Paeoniya bölgesinin bulunduğu yerden (megleno) doğmuştur. Meglen Vlach dili diğer vlach (ulah) gruplarından ayrı olarak Roma İmparatorluğu'nun doğusunda diğer latince konuşanlardan ayrılmıştır. Megleno-Rumence bölgede Slav dillerinden en çok etkilenen dilidir. Araştırmacı Maria Papageorgiou'ya göre Yunanistan Makedonyası'nın Skra ve Kılkış civarında Megleno-Rumence anlatılan birçok antik Yunan dönemine ait trajedyalar, oyunlar ve şiirler vardır, günümüzde bu hikâyeler halk arasındaki söylence ve masallar şeklinde anlatılmaktadır.
Coğrafi dağılımı
Megleno-Rumence günümüzde Yunanistan Makedonyası'nda Nutya, Kılkış ve Serez bölgelerinde konuşulmaktadır. Aynı zamanda Makedonya Cumhuriyeti sınırındaki Huma köyü ve civarında birkaç köyde köy sakinlerinin çoğu tarafından konuşulmaktadır. II. Dünya Savaşından sonra Megleno-Rumen dili konuşan yaklaşık 1,200 kişi Romanya'ya Moglená bölgesine göç ettiler. 1940'ta 30 aile Cerna'ya ve Romanya'nın Banat bölgesindeki Variaş, Biled ve Jimbolia köylerine yerleştiler. Müslüman olarak tanımlanan bazı Megleno-Rumenler (Karacaovalılar) dini temelli Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesi sırasında Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmişlerdir, az sayıda da olsa Türkiye'de, özellikle Trakya bölgesinde bu dil hala konuşulmaktadır.
Ses bilgisi
Megleno-Rumence diğer doğu Romen dillerinde olmayan bazı sıra dışı ses karakterlerine sahiptir:
- Uzun Sesliler: ā, ē, ī, ō, ū
- ă, â → o, a: câmp → comp (Saha, Meydan), mânc → mānc ("ben" yerim)
- Vurgulanmamış parafla kaybolanlar: adaug → daug (ekledim), afară → fară (dışarısı), aduc → duc (getiririm)
Dil bilgisi
Dilbilgisini oluşturan kalıplar Latince temellidir. Ayrıca sesleri ve anlamları açısından Arumence ve Rumence'yle aynıdır:
(MR: Megleno-Rumence, DR: Dacorumence, Alb: Arnavutça, Gr: Yunanca, Bulg: Bulgarca, Sl: Slavca, Lt: Latince)
- Lt basilica > MR bisearică, DR biserică (Kilise)
- Lt lumen > MR lumi, DR lume (Işık)
- Lt monumentum > MR murmint, DR mormânt (Mezar)
- Lt strigis > MR strig, DR strig (Baykuş)
- Lt draco > MR drac, DR drac (Şeytan veya "ejderha")
Megleno-Rumence aynı zamanda Arnavutça ile akrabalığı olan sözcükler de içerir. Bu sözcükler Dakorumence'de de bulunmaktadır:
- MR brad; DR brad; cf. Alb. bredh (Beş ağaç)
- MR monz; DR mânz; cf. Alb. mës (Soğuk)
- MR bucuros; DR bucuros; (Mutlu) cf. Alb bukurë (Güzel)
Bütün doğu Romen dillerinde bulunan Slavca kökenli sözcükler de içerir:
- MR trup; DR trup (Vücut); cf. Sl. trupŭ
- MR stăpon; Dr stăpân (Üstad); cf. Eski slavca. stopanŭ, Günümüz Bulgarcası/Makedoncası stopanin
Eski Yunanca ve modern Yunanca'ya ait bazı sözcükler de barındırır. Bu sözcükler Daco-Rumence (Rumence), Bulgarca (Pomakça), Makedonca gibi diğer Balkan dillerinde de bulunmaktadır:
- Gr. prósfatos > MR proaspit; DR proaspăt (Taze)
- Gr. keramídi > MR chirămidă; DR cărămidă (Tuğla)
- Gr. lemoni > MR limonă; Bulg. limon; DR lămâie (Limon)
Megleno-Rumencedeki en önemli etkilenme güney slav dillerinden olmuştur. Bu etki Yunanca'nın Arumen dilleri üzerindeki etkisinden daha derin olarak meydana gelmiştir. Dil bilimci (özellikle Rodop Dağları etrafında konuşulan dilde) bazı ses özelliklerinin Bulgarca'dan alındığını iddia etmiştir. Birçok kere Daco-Rumence ve Arumence'de Latince kökenli bazı sözcüklerin slav kökenlilerle yer değiştirdiğini tespit etmiştir.
- Bulg. drob > MR drob; DR drob (Ciğer)
- Bulg. nevĕsta > MR niveastă; DR nevastă (Gelin, Eş, Karı)
- Bulg. gora > MR goră (Orman)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b "Ethnologue entry". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2009.
- ^ "Romanian language - Britannica Online Encyclopedia". 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Haziran 2009.
- ^ In Greek "Tales by myths of ancient Greek poetic plays that have been lost and other tales of Vlachophone village of Skra" Maria Papageorgiou, Selanik, 1984
- Theodor Capidan, (Rumence)
- Theodor Capidan, (Rumence)
Dış bağlantılar
- , by Prof. Mirela Kozlovsky (Rumence)
- , by Prof. Emil Tarcovnicu (Rumence)
- Ethnologue, Megleno Romanian entry 16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Asterios Koukoudis, Studies on the Vlachs 1 Mayıs 2009[Tarih uyuşmuyor] tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Megleno Rumence Megleno Rumenler tarafindan konusulan Vlăheste olarak bilinen Moglenitik veya Meglenitik dillerdendir bir Latin dilidir Arumence ve Rumenceyle diyalektik olarak aynidir Megleno Rumen halkinin yasadigi Yunan Makedonyasi nin Moglena Moglena bolgesi Makedonya Romanya nin birkac koyunde ve Turkiye de Karacaovalilar olarak bilinen kucuk bir grup tarafindan konusulmaktadir Tehlike altindaki diller arasindadir Megleno RumenceVlăhesteAna dili olanlarYunanistan Makedonya Romanya TurkiyeKonusan sayisi5 000 tarih gerekli Dil ailesiVarsayilan Megleno RumenceYazi sistemiLatinDil kodlariISO 639 1roa Rumence Diger ISO 639 2ruqISO 639 3 Wikimedia IncubatorWikimedia Incubator de Megleno Rumence Vikipedi deneme projesi bulunmaktadir The Megleno Romanian and the Aromanian linguistic areaRomanian schools for Aromanians and Meglenoromanians in the Ottoman Empire 1886 SiniflandirmaMegleno Rumence Italik diller ailesinin bir uyesidir Hint Avrupa Dilleri ailesinin bir koludur Daha belirli sekilde soylersek Dogu Romen dilidir Bu dil Roma Imparatorlugu nun guney Dogu Avrupa dan cekilmesi sonucunda sekillenmistir Bazi dil bilimciler bu dilin Arumence ve Rumence arasinda bir dil oldugunu dusunmektedirler Genel kani Arumence ve Rumence nin bir lehcesi olmasi disinda bagimsiz bir dil oldugu fikridir Bu dil Aroman dilinden cok standart Rumence ye daha yakindir ve onceleri Proto Rumence den ayrilmis olan Arumence den dogmustur Megleno rumence guney slav dillerinden cokca etkilenmistir AdiMegleno Rumence terimi daha cok dil bilimciler tarafindan Latin dillerine ait oldugunu belirtmek icin kullanilmistir Megleno Rumenler kendilerini Vlahi Ulah olarak tanimlarlar KokeniMuhtemelen Makedonya nin Vardar vadisi Paiko daginin kuzeyi ve antik Paeoniya bolgesinin bulundugu yerden megleno dogmustur Meglen Vlach dili diger vlach ulah gruplarindan ayri olarak Roma Imparatorlugu nun dogusunda diger latince konusanlardan ayrilmistir Megleno Rumence bolgede Slav dillerinden en cok etkilenen dilidir Arastirmaci Maria Papageorgiou ya gore Yunanistan Makedonyasi nin Skra ve Kilkis civarinda Megleno Rumence anlatilan bircok antik Yunan donemine ait trajedyalar oyunlar ve siirler vardir gunumuzde bu hikayeler halk arasindaki soylence ve masallar seklinde anlatilmaktadir Cografi dagilimiMegleno Rumence gunumuzde Yunanistan Makedonyasi nda Nutya Kilkis ve Serez bolgelerinde konusulmaktadir Ayni zamanda Makedonya Cumhuriyeti sinirindaki Huma koyu ve civarinda birkac koyde koy sakinlerinin cogu tarafindan konusulmaktadir II Dunya Savasindan sonra Megleno Rumen dili konusan yaklasik 1 200 kisi Romanya ya Moglena bolgesine goc ettiler 1940 ta 30 aile Cerna ya ve Romanya nin Banat bolgesindeki Varias Biled ve Jimbolia koylerine yerlestiler Musluman olarak tanimlanan bazi Megleno Rumenler Karacaovalilar dini temelli Turkiye Yunanistan Nufus Mubadelesi sirasinda Yunanistan dan Turkiye ye goc etmislerdir az sayida da olsa Turkiye de ozellikle Trakya bolgesinde bu dil hala konusulmaktadir Ses bilgisiMegleno Rumence diger dogu Romen dillerinde olmayan bazi sira disi ses karakterlerine sahiptir Uzun Sesliler a e i ō u ă a o a camp comp Saha Meydan manc manc ben yerim Vurgulanmamis parafla kaybolanlar adaug daug ekledim afară fară disarisi aduc duc getiririm Dil bilgisiDilbilgisini olusturan kaliplar Latince temellidir Ayrica sesleri ve anlamlari acisindan Arumence ve Rumence yle aynidir MR Megleno Rumence DR Dacorumence Alb Arnavutca Gr Yunanca Bulg Bulgarca Sl Slavca Lt Latince Lt basilica gt MR bisearică DR biserică Kilise Lt lumen gt MR lumi DR lume Isik Lt monumentum gt MR murmint DR mormant Mezar Lt strigis gt MR strig DR strig Baykus Lt draco gt MR drac DR drac Seytan veya ejderha Megleno Rumence ayni zamanda Arnavutca ile akrabaligi olan sozcukler de icerir Bu sozcukler Dakorumence de de bulunmaktadir MR brad DR brad cf Alb bredh Bes agac MR monz DR manz cf Alb mes Soguk MR bucuros DR bucuros Mutlu cf Alb bukure Guzel Butun dogu Romen dillerinde bulunan Slavca kokenli sozcukler de icerir MR trup DR trup Vucut cf Sl trupŭ MR stăpon Dr stăpan Ustad cf Eski slavca stopanŭ Gunumuz Bulgarcasi Makedoncasi stopanin Eski Yunanca ve modern Yunanca ya ait bazi sozcukler de barindirir Bu sozcukler Daco Rumence Rumence Bulgarca Pomakca Makedonca gibi diger Balkan dillerinde de bulunmaktadir Gr prosfatos gt MR proaspit DR proaspăt Taze Gr keramidi gt MR chirămidă DR cărămidă Tugla Gr lemoni gt MR limonă Bulg limon DR lămaie Limon Megleno Rumencedeki en onemli etkilenme guney slav dillerinden olmustur Bu etki Yunanca nin Arumen dilleri uzerindeki etkisinden daha derin olarak meydana gelmistir Dil bilimci ozellikle Rodop Daglari etrafinda konusulan dilde bazi ses ozelliklerinin Bulgarca dan alindigini iddia etmistir Bircok kere Daco Rumence ve Arumence de Latince kokenli bazi sozcuklerin slav kokenlilerle yer degistirdigini tespit etmistir Bulg drob gt MR drob DR drob Ciger Bulg nevĕsta gt MR niveastă DR nevastă Gelin Es Kari Bulg gora gt MR goră Orman Ayrica bakinizMegleno Rumenler Rumence Arumence Istro RumenceKaynakca a b Ethnologue entry 16 Nisan 2009 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2009 Romanian language Britannica Online Encyclopedia 26 Temmuz 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Haziran 2009 In Greek Tales by myths of ancient Greek poetic plays that have been lost and other tales of Vlachophone village of Skra Maria Papageorgiou Selanik 1984 Theodor Capidan Rumence Theodor Capidan Rumence Dis baglantilar by Prof Mirela Kozlovsky Rumence by Prof Emil Tarcovnicu Rumence Ethnologue Megleno Romanian entry 16 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Asterios Koukoudis Studies on the Vlachs 1 Mayis 2009 Tarih uyusmuyor tarihinde Wayback Machine sitesinde