Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddedeki üslubun, ansiklopedik bir yazıdan beklenen resmî ve ciddi üsluba uygun olmadığı düşünülmektedir. |
Mehmed Kemal Bey (Osmanlıca: مهمد كمال بگ, 1884 - 10 Nisan 1919), Osmanlı idareci ve öğretmendir. Ermeni Kırımı'nda vazife almasıyla ve idam edilmesiyle bilinir. I. Dünya Savaşının son yıllarında Yozgat mutasarrıflığı ve Boğazlıyan kaymakamlığı görevlerinde bulunmuştur. Osmanlı'nın teslimiyetinin ardından başa gelen Damad Ferit Paşa Hükûmeti’nin kararıyla yargılanmak üzere 7 Ocak 1919 tarihinde gözaltına alındı. 30 Ocak 1919’da İstanbul’a getirildi. Nemrud Mustafa Paşa başkanlığındaki Harp Divanı'nın kararıyla savaş suçlarından ve katliamlardan suçlu bulunarak 10 Nisan 1919 tarihinde saat 17.20’de Beyazıt Meydanı’nda idam edildi. 1922'de TBMM tarafından millî şehit ilan edilmiştir.
| Boğazlıyan Kaymakamı, Millî Şehit Mehmed Kemal Bey | |
|---|---|
 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | Arif oğlu Mehmed Kemal 1884 Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Nisan 1919 (34-35 yaşlarında) İstanbul, Beyazıt Meydanı, Osmanlı Devleti |
| Defin yeri | İstanbul, Kadıköy |
Yaşamı
1884'te Beyrut'ta doğmuştur. Babası aslen Yenişehir'li Sirkeci Gümrüğü Yolcu Salonu Müdürü Arif Bey’dir. Antalya ve İzmir liselerinde okudu. Mekteb-i Mülkiye Şahane'den pek iyi derece ile mezun oldu. 1908 yılında Beyrut Vilayeti Maiyet Memurluğunda çalışmaya başladı.
1909 yılında stajını bitirip kaymakam oldu. Aynı dönemde bir yıl boyunca Rodos İdadisi'nde Türkçe ve Sosyal Bilimler öğretmenliği yaptı. 18 Aralık 1911’de kaymakamlığa dönerek sırasıyla Doyran, 1912’de Gebze, 1913’de Karamürsel ve 1915’de Boğazlıyan Kaymakamı oldu.
Yaşamı ve Ermeni Soykırımı'ndaki rolü
Ermeni Kırımı sırasında Osmanlı hükûmeti, Yozgat ilinin, Boğazlıyan ilçesinde bulunan Ermenilerin de Suriye'ye sürülmesini uygun gördü. Bu sevk işlemini yerine getirmek üzere de mülkî amir olarak Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey görevlendirildi. Osmanlı Devleti'nin savaşta yenilmesinden sonra İttihat ve Terakki Fırkası dağıldı ve Hürriyet ve İtilaf Fırkası iktidara geldi. Yeni hükûmet İttihat ve Terakki Fırkası ile bağlantılı bürokratları görevden alıp yerlerine kendine yakın bürokratları getirdi.[]
Görevden alınan birçok bürokrat hakkında soruşturma ve incelemeler yapıldı. Bu soruşturma ve incelemeler esnasında, Boğazlıyan Kaymakamı Kemal Bey hakkında tehcir sırasında Ermeni ahalinin can ve mal kaybına uğramaması için gerekli önlemleri almadığı gerekçesiyle soruşturma açıldı ve sonrasında da yargılama yapıldı. Yapılan yargılama sonunda Kemal Bey sorumlu bulunarak idama mahkûm edildi.
Yargılama sırasında "Ben bir Türk memuruyum. Aldığım emri yerine getirdim. Vazifemi yaptığıma vicdanım emindir. Sizlere yemin ederim ki ben masumum. Son sözüm bugün de budur, yarın da budur. Ecnebi devletlere yaranmak için beni asıyorlar. Eğer adalet buna diyorlarsa, kahrolsun böyle adalet. Benim sevgili kardeşlerim asil Türk milletine çocuklarımı emanet ediyorum. Bu kahraman millet, elbette onlara bakacaktır. Vatan uğruna cephede ölen bir insan gibi şehit gidiyorum. Allah vatana, millete zeval vermesin!" diyerek suçlamalara karşı çıktı.[] Bu savunmaya karşın daha sonra vatana ihanetten yargılanacak İstanbul'daki askeri mahkeme başkanı Nemrud Mustafa Paşa, dönemin Sadrazamı Damat Ferit ile Sultan Vahdettin'in onayı ve Şeyhülislam Mustafa Sabri Efendi'nin verdiği fetva üzerine hakkında idam kararı verdi. İnfazı 10 Nisan 1919'da İstanbul Beyazıt Meydanı'nda gerçekleştirildi.
İdamının ardından gelen tepkiler
Mehmed Kemal Bey'in İstanbul'daki işgalci İngilizlerin isteği üzerine idam edildiğini savunan tartışmalar vardır.[]Askeri Tıbbiye öğrencisi, infazın ardından Kemal Bey'in vücudunu bir istimbot ile Sirkeci'den Kadıköy'e kendisinin Moda'daki evine nakletti. Bir müddet sonra cenaze töreni yapıldı ve idamı sonrası üzerinden çıkan vasiyetine göre merhum oğlunun Kadıköy'deki kabrinin yanına defnedildi. Cenazesine Milli Mücadele yanlısı gruplar, eski Teşkilat-ı Mahsusa görevlileri, Mülkiye ve Tıbbiye gibi çeşitli okullardan öğrenciler ve diğer destekçiler katıldı. İşgale karşı ve saltanata tepkili bazı kurumlar bayraklarını yarıya indirdi.
Damad Ferit Paşa'nın başında olduğu Osmanlı Hükûmeti, Mehmed Kemal Bey'in cenaze töreninin İngiliz işgaline karşı bir direniş eylemine dönüşebileceğinden korkarak bir bildiri yayınladı ve cenazeye katılanları tutuklamakla tehdit etti. Lakin muhtemelen daha büyük tepkilerin gelmesinden korkarak bir eylemde bulunmadı.[]
1922'de Ankara'daki Türkiye Büyük Millet Meclisi, Mustafa Kemal Atatürk'ün öncülüğünde kendisini bir kanun ile "milli şehit" olarak ilan etti. Bu kanun kapsamında ailesi ömür boyu devlet güvencesine alınarak her ay "şeref aylığı" almaya hak kazandı ve Mehmed Kemal Bey'in itibarı iade edildi.[] Meclis Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, kanunun amacını "Memleketin kurtuluşunu, geleceğini, saadetini, ilerleme ve gelişmesini hayat tarzı kabul eden ve suikasta maruz kalarak şehit edilen yöneticilerin geride bıraktığı eş ve çocukları milletin ve devletin emanetindedir." diyerek açıkladı.
Kaynakça
Vikikaynak'ta Türkiye Cumhuriyeti Başvekalet Kalem-i Mahsus Müdüriyeti Aded 4710, Kararnâme ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- ^ "Turks Hang Kemal Bey for Armenian Massacres". The New York Times (İngilizce). 14 Nisan 1919. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2023.
- ^ Boğazlıyan Kaymakamı’na Atatürk’ten vefa, Tuba Kabacaoğlu
- ^ "Yozgat Tehciri Davası ve Kemal Bey". Türkler ve Ermeniler - Tarih Boyunca Türk-Ermeni İlişkileri | Marmara Üniversitesi Projesi. 6 Mayıs 2015. 2 Kasım 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.
- ^ . www.biyografi.net. 26 Aralık 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2022.
- ^ S.407"T. B.M. M. ZABIT CERİDESİ- 14.10.1922" (PDF). TBMM. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 23 Haziran 2023.
- ^ Kim bu kahraman Tıbbiyeliler 3 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Feyziye Özberk, OdaTV
- ^ Milli Şehit: Kaymakam Kemal Bey 3 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Süheyl Çobanoğlu
- ^ . KARAR. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddedeki uslubun ansiklopedik bir yazidan beklenen resmi ve ciddi usluba uygun olmadigi dusunulmektedir Maddeyi gelistirerek ya da konuyla ilgili tartismaya katilarak Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Mehmed Kemal Bey Osmanlica مهمد كمال بگ 1884 10 Nisan 1919 Osmanli idareci ve ogretmendir Ermeni Kirimi nda vazife almasiyla ve idam edilmesiyle bilinir I Dunya Savasinin son yillarinda Yozgat mutasarrifligi ve Bogazliyan kaymakamligi gorevlerinde bulunmustur Osmanli nin teslimiyetinin ardindan basa gelen Damad Ferit Pasa Hukumeti nin karariyla yargilanmak uzere 7 Ocak 1919 tarihinde gozaltina alindi 30 Ocak 1919 da Istanbul a getirildi Nemrud Mustafa Pasa baskanligindaki Harp Divani nin karariyla savas suclarindan ve katliamlardan suclu bulunarak 10 Nisan 1919 tarihinde saat 17 20 de Beyazit Meydani nda idam edildi 1922 de TBMM tarafindan milli sehit ilan edilmistir Bogazliyan Kaymakami Milli Sehit Mehmed Kemal BeyKisisel bilgilerDogum Arif oglu Mehmed Kemal 1884 Osmanli ImparatorluguOlum 10 Nisan 1919 34 35 yaslarinda Istanbul Beyazit Meydani Osmanli DevletiDefin yeri Istanbul KadikoyYasami1884 te Beyrut ta dogmustur Babasi aslen Yenisehir li Sirkeci Gumrugu Yolcu Salonu Muduru Arif Bey dir Antalya ve Izmir liselerinde okudu Mekteb i Mulkiye Sahane den pek iyi derece ile mezun oldu 1908 yilinda Beyrut Vilayeti Maiyet Memurlugunda calismaya basladi 1909 yilinda stajini bitirip kaymakam oldu Ayni donemde bir yil boyunca Rodos Idadisi nde Turkce ve Sosyal Bilimler ogretmenligi yapti 18 Aralik 1911 de kaymakamliga donerek sirasiyla Doyran 1912 de Gebze 1913 de Karamursel ve 1915 de Bogazliyan Kaymakami oldu Yasami ve Ermeni Soykirimi ndaki rolu Ermeni Kirimi sirasinda Osmanli hukumeti Yozgat ilinin Bogazliyan ilcesinde bulunan Ermenilerin de Suriye ye surulmesini uygun gordu Bu sevk islemini yerine getirmek uzere de mulki amir olarak Bogazliyan Kaymakami Kemal Bey gorevlendirildi Osmanli Devleti nin savasta yenilmesinden sonra Ittihat ve Terakki Firkasi dagildi ve Hurriyet ve Itilaf Firkasi iktidara geldi Yeni hukumet Ittihat ve Terakki Firkasi ile baglantili burokratlari gorevden alip yerlerine kendine yakin burokratlari getirdi kaynak belirtilmeli Gorevden alinan bircok burokrat hakkinda sorusturma ve incelemeler yapildi Bu sorusturma ve incelemeler esnasinda Bogazliyan Kaymakami Kemal Bey hakkinda tehcir sirasinda Ermeni ahalinin can ve mal kaybina ugramamasi icin gerekli onlemleri almadigi gerekcesiyle sorusturma acildi ve sonrasinda da yargilama yapildi Yapilan yargilama sonunda Kemal Bey sorumlu bulunarak idama mahkum edildi Yargilama sirasinda Ben bir Turk memuruyum Aldigim emri yerine getirdim Vazifemi yaptigima vicdanim emindir Sizlere yemin ederim ki ben masumum Son sozum bugun de budur yarin da budur Ecnebi devletlere yaranmak icin beni asiyorlar Eger adalet buna diyorlarsa kahrolsun boyle adalet Benim sevgili kardeslerim asil Turk milletine cocuklarimi emanet ediyorum Bu kahraman millet elbette onlara bakacaktir Vatan ugruna cephede olen bir insan gibi sehit gidiyorum Allah vatana millete zeval vermesin diyerek suclamalara karsi cikti kaynak belirtilmeli Bu savunmaya karsin daha sonra vatana ihanetten yargilanacak Istanbul daki askeri mahkeme baskani Nemrud Mustafa Pasa donemin Sadrazami Damat Ferit ile Sultan Vahdettin in onayi ve Seyhulislam Mustafa Sabri Efendi nin verdigi fetva uzerine hakkinda idam karari verdi Infazi 10 Nisan 1919 da Istanbul Beyazit Meydani nda gerceklestirildi Idaminin ardindan gelen tepkilerMehmed Kemal Bey in Istanbul daki isgalci Ingilizlerin istegi uzerine idam edildigini savunan tartismalar vardir kaynak belirtilmeli Askeri Tibbiye ogrencisi infazin ardindan Kemal Bey in vucudunu bir istimbot ile Sirkeci den Kadikoy e kendisinin Moda daki evine nakletti Bir muddet sonra cenaze toreni yapildi ve idami sonrasi uzerinden cikan vasiyetine gore merhum oglunun Kadikoy deki kabrinin yanina defnedildi Cenazesine Milli Mucadele yanlisi gruplar eski Teskilat i Mahsusa gorevlileri Mulkiye ve Tibbiye gibi cesitli okullardan ogrenciler ve diger destekciler katildi Isgale karsi ve saltanata tepkili bazi kurumlar bayraklarini yariya indirdi Damad Ferit Pasa nin basinda oldugu Osmanli Hukumeti Mehmed Kemal Bey in cenaze toreninin Ingiliz isgaline karsi bir direnis eylemine donusebileceginden korkarak bir bildiri yayinladi ve cenazeye katilanlari tutuklamakla tehdit etti Lakin muhtemelen daha buyuk tepkilerin gelmesinden korkarak bir eylemde bulunmadi kaynak belirtilmeli 1922 de Ankara daki Turkiye Buyuk Millet Meclisi Mustafa Kemal Ataturk un onculugunde kendisini bir kanun ile milli sehit olarak ilan etti Bu kanun kapsaminda ailesi omur boyu devlet guvencesine alinarak her ay seref ayligi almaya hak kazandi ve Mehmed Kemal Bey in itibari iade edildi kaynak belirtilmeli Meclis Baskani Mustafa Kemal Ataturk kanunun amacini Memleketin kurtulusunu gelecegini saadetini ilerleme ve gelismesini hayat tarzi kabul eden ve suikasta maruz kalarak sehit edilen yoneticilerin geride biraktigi es ve cocuklari milletin ve devletin emanetindedir diyerek acikladi Mezari Kadikoy Istanbul dadir KaynakcaVikikaynak ta Turkiye Cumhuriyeti Basvekalet Kalem i Mahsus Muduriyeti Aded 4710 Kararname ile ilgili metin bulabilirsiniz Turks Hang Kemal Bey for Armenian Massacres The New York Times Ingilizce 14 Nisan 1919 7 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2023 Bogazliyan Kaymakami na Ataturk ten vefa Tuba Kabacaoglu Yozgat Tehciri Davasi ve Kemal Bey Turkler ve Ermeniler Tarih Boyunca Turk Ermeni Iliskileri Marmara Universitesi Projesi 6 Mayis 2015 2 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Kasim 2023 www biyografi net 26 Aralik 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2022 S 407 T B M M ZABIT CERIDESI 14 10 1922 PDF TBMM 23 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 23 Haziran 2023 Kim bu kahraman Tibbiyeliler 3 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Feyziye Ozberk OdaTV Milli Sehit Kaymakam Kemal Bey 3 Eylul 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde Suheyl Cobanoglu KARAR 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Nisan 2021