Mevlevîhâne

Mevlevihane (Osmanlıca: مَولَوی خانه), Mevlevi tarikatına mahsus tekkelere verilen addır.

İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve günümüzde müze olarak kullanılan Galata Mevlevihanesi'nin ana yapısı içerisinde bulunan semahanenin görünümü.

XIII. asırda Mevlânâ Celâleddin Rûmi'nin oğlu Sultan Veled tarafından kurulan, fikirlerinden etkilenen Mevlevî tarikatına mensup mevlevîlerin zikir ve devran âyinleri yaptıkları tekkedir. Mevlevihanelerin en büyüğü, tarikatın merkezi olan Konya'daki mevlevihane idi.

Mevlevihaneler genellikle külliye biçiminde planlanmış olup, merkezinde semahane, çevresinde türbe, mezarlık, Meydan-ı Şerif ve mescid yer almaktadır.

Osmanlı saltanatının tarihe karıştığı sıralardaki hududu içinde Konya'dan sonra İstanbul, Manisa ve Gelibolu'dakiler gelirdi. İstanbul'da birçok mevlevihane vardı. Bunlar Galata, Yenikapı gibi bulundukları mevkilerin isimleriyle anılırdı. Mevlevihaneler diğer tarikatlara ait tekkelerden az çok farklı idi.

Mevlevihaneler

Lala Mustafa Paşa'nın Konya Mevlevihanesini ziyareti (16. yy) / Nusretnâme

Dünya genelelinde yer alan mevlevihanelerin listesi aşağıdaki gibidir:

1. Afyonkarahisar Mevlevihanesi
2. Ankara Mevlevihanesi
3. Antalya Mevlevihanesi
4. Bahariye Mevlevihanesi (Eyüp)
5. Çankırı Mevlevihanesi
6. Çorum Mevlevihanesi
7. Edirne Mevlevihanesi
8. Eskişehir Mevlevihanesi
9. Filibe Mevlevihanesi (Bulgaristan)
10. Galata Mevlevihanesi
11. Gaziantep Mevlevihanesi
12. Halep Mevlevihanesi
13. Hanya Mevlevihanesi (Girit)
14. Humus Mevlevihanesi (Suriye)
15. İzmir Tire Mevlevihanesi
16. Kahire Mevlevihanesi (Mısır)
17. Karaman Mevlevihanesi
18. Kasımpaşa Mevlevihanesi (Beyoğlu)
19. Kastamonu Mevlevihanesi
20. Kayseri Mevlevihanesi
21. Kırım Gözleve Mevlevihanesi (Ukrayna)
22. Kilis Mevlevihanesi
23. Konya Mevlevihanesi (Konya Mevlana Dergâhı)
24. Kudüs Mevlevihanesi (İsrail)
25. Lefkoşa Mevlevihanesi
26. Manisa Mevlevihanesi
27. Muğla Mevlevihanesi
28. Niğde Mevlevihanesi
29. Peç (Peçoy) Yalovalı Hasan Paşa Mevlevihanesi (Macaristan)
30. Priştina Mevlevihanesi (Kosova)
31. Samsun Mevlevihanesi
32. Saraybosna İsa Bey Mevlevihanesi
33. Selanik Mevlevihanesi (Yunanistan)
34. Şam Mevlevîhânesi
35. Şanlıurfa Mevlevihanesi
36. Tokat Mevlevihanesi
37. Trablusşam Mevlevihanesi (Lübnan)
38. Trebbus Mevlevihanesi (Almanya)
39. Üsküdar Mevlevihanesi (Üsküdar)
40. Üsküp Mevlevihanesi (Makedonya)
41. Yenikapı Mevlevihanesi (Zeytinburnu)
42. Yenişehir Larissa Mevlevihanesi (Yunanistan)

Kaynakça

1. ^ . 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2011. 

Konuyla ilgili yayınlar

• Tanman, Mehmet Baha (2011). "İstanbul Mevlevîhânelerinin Mimârîsi". Keşkül, 19. ss. 50-65.