Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Miken uygarlığı, MÖ yaklaşık 1600-1100 yılları arasında Antik Yunanistan'da Tunç Çağı'nın son evresinde hüküm sürmüş olan uygarlıktır. Saray devletleri, şehir örgütlenmesi, yazı sistemi ve sanat eserleriyle Yunanistan'daki ilk gelişmiş uygarlıktır. Dönem özelliklerinin en belirgin gözlemlendiği Miken sitesi uygarlığa adını vermiştir. Bazı araştırmacılar, Miken Yunanistan'ını Hitit metinlerinde adı geçen ve Homeros'un bahsettiği Akaları ile bir kabul etmekte olsalar da bu görüş tartışmalıdır.
 | |
| Çağ | Tunç Çağı |
|---|---|
| Ana sit | Miken |
| Önemli sitler | Pilos, Tirins, Midea, Orhomenos |
| Nitelikler |
|
| Öncül | Girit uygarlığı |
| Ardıl | Yunan Karanlık Çağı |
Linear B yazısının sahipleri, Yunanistan'da ilk Grek kültürünü oluşturan ve genellikle Mikenler adı ile anılan kavim MÖ 2. binin ortalarına doğru Doğu Akdeniz kıyılarında ve bu arada Anadolu'da ticaret kolonileri kurmaya başlamışlardır. Homeros'un Akhaioi adıyla andığı ve Türkçeye Akalar adıyla geçen bu ilk Helen kavmi daha MÖ 16. yüzyılda Miletos'ta yerleşmiş ve belki de orada ya da biraz daha güneyde MÖ 14. ve 13. yüzyıl Hitit kaynaklarında sözü edilen Ahhiyava Krallığı'nı kurmuştur. Miletos'ta daha MÖ 1600 sıralarında Miken seramiği mevcuttur. Miken seramiğini 16. yüzyıldan başlayarak MÖ 12. yüzyıl sonuna değin dağınık buluntular halinde Batı, hatta Orta Anadolu'nun çeşitli yerlerinde; Troya, , Smirni, Panaztepe, Klazomenai, Erithrai, Kolofon, Efes, Iasos, Milas, Stratonikeia ve Çine-Tepecik Höyük'te rastlanmıştır. Söz konusu buluntular Batı Anadolu'nun ve küçük bir ölçüde de olsa Orta Anadolu'nun MÖ 16. yüzyıldan beri Miken etki alanı içine girmiş olduğunu açıklamaktadır.
Tarihçe
Miken ya da Mikenler adı modern araştırmacıların verdiği bir isimdir. Söz konusu bu isim özellikle Heinrich Schliemann'ın Yunanistan anakarasında Mikenae kentindeki Bronz Çağı yapılarında gerçekleştirmiş olduğu kazılardan sonra ortaya çıkmış ve kabul görmüştür. Ancak Ege Bölgesi'nde erken Yunan dönemi halkına verilen gerçek isim bilinmemektedir. Bazı araştırmacıların da kabul ettiği gibi Homeros'un verdiği Akalar adının bu erken Yunan dönemi halkının adı olma ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca Yunan mitolojisinde Miken uygarlığını Perseus'un kurduğuna inanılmaktadır.
Miken dönemi tarihsel süreç olarak üç ana bölümde incelenmektedir:
- Erken Miken Dönemi (MÖ 1600-1500)
- Orta Miken Dönemi (MÖ 1500-1400)
- Geç Miken Dönemi (MÖ 1400-1200)
Söz konusu bu tarihsel evreler aynı zamanda Geç Hellas I, II ve III ile de örtüşmektedir. Aynı zamanda Miken dönemi, Kiklad Adaları'nda Kiklad kültürünün Geç Kiklad Dönemi'ne denk gelmektedir.
Miken kültürü, Avrupa kıtasının ilk yüksek (gelişmiş) kültürü olarak kabul edilmektedir. Ancak Girit'teki Minos kültürünü oluşturan halktan farklı olarak Yunanistan anakarasında oturan halk, Yunancanın eski bir biçimini konuşuyorlardı. Bu 1950'li yıllarda Linear B yazısının çözülmesiyle ortaya konmuştur. Arthur Evans, Linear B yazısının çözümü için uğraşmış ancak söz konusu hece yazısı 1950 yılında tarafından okunabilmiştir.
Erken Miken Dönemi
Miken kültürü, Orta Hellas Dönemi'nde yani MÖ geç 17. yüzyıldaki kültürel bir gerileme döneminden sonra ortaya çıkmıştır. Bu kültür Messini, Attika, Boeotia ve Argolis bölgelerinde ortaya çıkarılan çok zengin oda mezarlarda kendini göstermektedir. Özellikle Miken, Egina ve Keos adalarında bu kültür, belirli bir şekilde öne çıkmıştır.
Yunanistan anakarasının diğer bölgelerinde de ölüler, çok zengin ölü hediyeleri ile birlikte gömülmüşlerdir. Ayrıca Geç Hellas Dönemi'nin başlangıcında ilk kez Miken seramiği görülmektedir. Söz konusu bu seramik açık zeminli ve koyu firnislidir. Bu seramik türü Orta Hellas Dönemi'nin gri Minyas seramiğinden ayrılmaktadır. Söz konusu gri seramik, Geç Hellas I Dönemi'nde de ortaya çıkmaktadır. Önceleri Miken seramiğinde çok güçlü bir Minos etkisi bulunmaktadır.
Orta Miken Dönemi
Orta Miken Dönemi'nde (Geç Hellas II, yaklaşık MÖ 1500-1400) kısmen oda mezarların yerini mezarlar almaya başlamıştır. Bu dönemde Girit, Yunanistan anakarası halkları tarafından fethedilmiştir. Öyle ki Miken halkı, Rodos ile birlikte tüm Ege Adalarını hatta Batı Anadolu'daki Miletos kentini de kontrolü altına almıştır.
Büyük Miken İmparatorluğu'nun oluşup oluşmadığı eğer oluşmuş ise ne zaman oluştuğu ya da daha olasılıkla birbirinden bağımsız birçok Miken küçük devletçiğinin kendine has bir saray kompleksi ve savunma duvarı olup olmadığı açıkça bilinmemektedir. Girit kökenli Linear A yazısından geliştirilmiş olan Linear B yazılı birçok pişmiş toprak tabletten anlaşıldığı üzere MÖ 1200'lerde Yunanistan anakarasında Pilos, Thebai, Atina ve Mikenai gibi birçok bağımsız devlet bulunmakta idi.
Kural olarak bu küçük kent devletlerinin birer monarşik sisteme sahip oldukları kabul edilmektedir. Ancak 2009'da Eski Çağ Tarihçisi tarafından böyle olamayacağı öne sürülmüştür. Schmitt'e göre Linear B yazılarından çözümlenen VA-NA-KA kelimesi, daha öncesinde tahmin edildiği gibi Miken monarşisinin değil bir tanrının adıdır.
Geç Miken Dönemi
Geç Miken Dönemi'nin ilk iki evresi GM IIIA ve GM IIIB (yaklaşık MÖ 1400-1200), Miken kültürünün en yüksek safhasını oluşturmaktadır. Miken seramiği ve Geç Hellas Dönemi'nin diğer malları Akdeniz'in birçok bölgesine ihraç edilmiştir.
MÖ 1200'den hemen sonra bilinen birçok Miken yerleşimleri ile özellikle Miken merkezlerindeki yukarı şehirler tahrip edilmiştir. Bunun nedeni hâlen açıklanamamaktadır. Bu tahribat ile ilişkilendirilen ve eskiden beri kabul edilen, güçlü ve geniş kapsamlı Dor istilası teorisi günümüzde halen geçerliliğini korumaktadır.
Geç Hellas IIIC Dönemi'nde Miken kültürü, her ne kadar çok düşük seviyede olsa da devam etmiştir. Özellikle Miken seramiğindeki gelenek kesintisiz devam etmiş ve tüm merkezler tahrip edilmemiştir. Bu dönemde gerçekleşen kavimler göçü hakkında açık bir bilgi bulunmamaktadır. En azından eş zamanlı olarak Doğu Akdeniz'de yer alan birçok imparatorluk Deniz Kavimlerinin saldırısına uğramış ve kısmen yok edilmişlerdir. Yeni bir teori olarak, doğudaki huzursuzluk dönemi Ege'de bir kıtlığa sebep olmuş ve bu daha sonra paylaşım ve iç savaşlara yol açmış olabilir. Linear B yazılı tabletlere göre Pilos kenti, denizden gelen dış düşmanlar tarafından tahrip edilmiş gibi görünmektedir. Ancak araştırmada genel olarak birbirini tetikleyen birçok iç ve dış etkinin birleşmesi sonucu böyle büyük bir çöküşün MÖ 12. yüzyılda meydana geldiği öne çıkmaktadır. Geç Miken IIIC evresinin devamında da Yunanistan anakarasında tekrarlanan birçok tahribatın ortaya çıktığı bilinmektedir.
Yerleşim yerleri kısmen ıssız ancak iyi korunaklı yerlerde kurulmuşlardır. Bunun yanında Tirins ve Mikenai'deki çoğu saray kompleksinde yaşam devam etmiştir. Olasılıkla bu saraylarda yeni bir aristokratik sınıf yaşamakta idi. Milet'te bulunmuş Linear B yazılı bir vazoyu göz önüne alınmazsa bu döneme tarihlenebilecek hiçbir yazılı belge ele geçmemiştir. Bu yüzden arkeologlar ve Eski Çağ tarihçileri, MÖ 1190 yılındaki bu büyük tahribatla birlikte yazının ortadan katlığını ileri sürmektedirler.
Geç Hellas IIIC evresinin önemi, henüz birkaç on yıl öncesine kadar ortaya çıkmamıştı. Çok yeni olarak bu dönem tarihlenebilecek birçok vazo resmi ortaya çıkmıştır ki bu resimlerde büyük gemiler tasvir edilmiştir. Deniz ticareti ve deniz ile ilgili işler bu dönem ve sonrasında gelişmiştir. Geç Hellas IIIC evresinin Yunan mitolojisinin bir kısmının oluşmasında önemli bir etki ettiği kabul edilmektedir.
MÖ 1075 ile MÖ 1025 yılları arasında Geç Hellas III C evresi Alt Miken Dönemi'ne girmektedir ve daha sonra Protogeometik Dönem başlamaktadır. Bu dönemde kremasyonun artarak devam ettiği görülmektedir. Yunanistan anakarasının bazı bölgelerinde Alt Miken Dönemi ispatlanamamaktadır ancak bölgelerde Geç Hellas IIIC'yi doğrudan doğruya Protogeometrik Dönem izlemektedir.
Ordu
Geç Tunç Çağı'nda Miken uygarlığı askeri yapısı, arkeolojik kazılarda ortaya çıkarılan çok sayıda silah, savaşçı ve savaş temsilleri Linear B kaynaklarında açıkça görünmektedir. Askeri üretim ve lojistiği doğrudan saray merkezlerinden denetleyerek yapan Mikenler, askeri altyapının geliştirilmesinde önemli katkıda bulundular. Bu askeri kültür, daha sonra Antik Yunan geleneğine ve özellikle de Miken Dönemi kahramanlık destanları yazan Homeros'un eserlerine ilham oldu.
Geç Bronze Çağı'nda birçok savaşçı krallıklara ayrılan Yunanistan, bu dönemin kültürünün adını Tirins, Pilos ve Thebes'e borçlu olduğu Miken'de merkezledi. MÖ 15. yüzyıldan sonra Miken gücü Ege, Kıbrıs ve Anadolu kıyılarına doğru genişlemeye başladı.
Mimari
Saraylar
Mikenai, Tirins ve Pilos'ta ortaya çıkarılan sarayların çekirdeğini megaron adı verilen dikdörtgen planlı bir yapı oluşturuyordu. Girit'in aksine Aka sarayları sur duvarı ile çevriliydi. Akalardan sonra Yunanistan halkını oluşturan Arkaik ve Klasik Dönem Yunanları, bir insanın taşıyamayacağı büyüklükte iri taşlarla inşa edilmiş olan bu duvarların mitolojik dev yaratıklar olan kikloplar tarafından inşa edildiğine inanıyorlardı.
Mikenai'deki sarayın ana kapısını lentosu üzerinde yer alan karşılıklı pozda tasvir edilmiş iki aslan, sarayı koruyucu bir imaj veriyordu ve olasılıkla ana tanrıçanın temsili idi.
Aka merkezlerinde soylular ve iktidar sahipleri saray ve kalelerde hüküm sürerken halk bunların çevresinde evlerde yaşıyorlardı. Pilos'taki 'nda ele geçen Linear B tabletlerinden krala vanaks, yanındaki yüksek görevliye lavagetas adının verildiği öğrenilmiştir. Adı bilinen en ünlü Aka kralı, Truva Seferinibağlantı düzenlemesi ve yazım düzenlemesi yapıldı de yöneten Agamemnon'dur. Aka krallıklarının önceden düşünüldüğü gibi feodal bir yapıya değil, merkeze bağlı bir karaktere sahip olduğu anlaşılmıştır.
Mezarlar
Mikenai'deki saray, kuyu mezarlar ve mezarlar burada aristokrat kral hanedanının hüküm sürdüğüne işaret etmektedir. Erken dönemlerin yönetici sınıfına ait kuyu mezarları iki grup halindeydi ve her ikisi de duvarlarla çevrilmişlerdi. Bu nedenle literatüre A Mezar Halkası ve B Mezar Halkası olarak geçmişlerdir. Söz konusu mezarlarda ele geçen eserlerin Girit etkisi göstermesi o dönemde Yunanistan'ın Girit ile olan ilişkilerini göstermektedir.
Daha sonra ortaya çıkan kubbeli mezarların en önemlileri ise olarak adlandırılan mezar yapısı ile Klitamnestra mezar yapısıdır.
Kaynakça
- ^ [1] 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "MÖ. 14.yy Sandars "D" tipi kılıç". 16 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından .
- (1987). Ägäische Bronzezeit (Almanca). Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft. ISBN .
- Castleden, Rodney (2005). Mycenaeans (İngilizce). Londra: Routledge. ISBN .
- (1979). Die mykenische Welt (Almanca). Stuttgart: Philipp Reclam. ISBN .
- (1964). The Last Mycenaeans and Their Successors: An Archaeological Survey, c.1200 - c.1000 B.C. (İngilizce). Oxford: Clarendon Press.
- Dickinson, Oliver Thomas Pilkington Kirwan (1977). The Origins of Mycenaean Civilisation (İngilizce). Göteborg: Paul Aströms.
- ; (1981). The Birth of Greek Art: From the Mycenaean to the Archaic Period (İngilizce). New York: Thames & Hudson. ISBN .
- (1967). Minoan and Mycenaean Art (İngilizce). Londra: Thames & Hudson. ISBN .
- (1976). Mycenaean Greece (İngilizce). Londra: Routledge. ISBN .
- ; Papadakis, Helene (1978). Korinth, Mykene, Tiryns, Nauplia (Almanca). Münih: Schnell & Steiner. ISBN .
- (1959). "Ancient Mycenae: The Capital City of Agamemnon". The Journal of Hellenic Studies (İngilizce), 79. Londra: Cambridge University Press. ss. 217-218. doi:10.2307/627979. ISSN 0075-4269.
- (1966). Mycenae and the Mycenaean Age (İngilizce). New Jersey: Princeton University Press.
- Özgünel, Coşkun (Temmuz 1983). "Batı Anadolu ve İçerlerinde Miken Etkinlikleri". Belleten. XLVII (187). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. ss. 697-743.
- Özgünel, Coşkun (1996). Mykenische Keramik in Anatolien (Almanca). Bonn: Habelt.
- (1961). Mycenaeans and Minoans (İngilizce). Londra: Alfred A. Knopf.
- (Nisan 2009). "Kein König im Palast: Heterodoxe Überlegungen zur politischen und sozialen Ordnung in der mykenischen Zeit". Historische Zeitschrift (Almanca). 288 (2). ss. 281-346. doi:10.1524/hzhz.2009.0012. ISSN 0018-2613.
İşbu madde Görkem Kökdemir tarafından CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan metin içermektedir.
Wikimedia Commons'ta Mycenaean culture ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Miken uygarligi MO yaklasik 1600 1100 yillari arasinda Antik Yunanistan da Tunc Cagi nin son evresinde hukum surmus olan uygarliktir Saray devletleri sehir orgutlenmesi yazi sistemi ve sanat eserleriyle Yunanistan daki ilk gelismis uygarliktir Donem ozelliklerinin en belirgin gozlemlendigi Miken sitesi uygarliga adini vermistir Bazi arastirmacilar Miken Yunanistan ini Hitit metinlerinde adi gecen ve Homeros un bahsettigi Akalari ile bir kabul etmekte olsalar da bu gorus tartismalidir Miken uygarligiCagTunc CagiAna sitMikenOnemli sitlerPilos Tirins Midea OrhomenosNiteliklerSaray merkezli yonetim sistemi ve kulturOnculGirit uygarligiArdilYunan Karanlik Cagi Linear B yazisinin sahipleri Yunanistan da ilk Grek kulturunu olusturan ve genellikle Mikenler adi ile anilan kavim MO 2 binin ortalarina dogru Dogu Akdeniz kiyilarinda ve bu arada Anadolu da ticaret kolonileri kurmaya baslamislardir Homeros un Akhaioi adiyla andigi ve Turkceye Akalar adiyla gecen bu ilk Helen kavmi daha MO 16 yuzyilda Miletos ta yerlesmis ve belki de orada ya da biraz daha guneyde MO 14 ve 13 yuzyil Hitit kaynaklarinda sozu edilen Ahhiyava Kralligi ni kurmustur Miletos ta daha MO 1600 siralarinda Miken seramigi mevcuttur Miken seramigini 16 yuzyildan baslayarak MO 12 yuzyil sonuna degin daginik buluntular halinde Bati hatta Orta Anadolu nun cesitli yerlerinde Troya Smirni Panaztepe Klazomenai Erithrai Kolofon Efes Iasos Milas Stratonikeia ve Cine Tepecik Hoyuk te rastlanmistir Soz konusu buluntular Bati Anadolu nun ve kucuk bir olcude de olsa Orta Anadolu nun MO 16 yuzyildan beri Miken etki alani icine girmis oldugunu aciklamaktadir TarihceMiken ya da Mikenler adi modern arastirmacilarin verdigi bir isimdir Soz konusu bu isim ozellikle Heinrich Schliemann in Yunanistan anakarasinda Mikenae kentindeki Bronz Cagi yapilarinda gerceklestirmis oldugu kazilardan sonra ortaya cikmis ve kabul gormustur Ancak Ege Bolgesi nde erken Yunan donemi halkina verilen gercek isim bilinmemektedir Bazi arastirmacilarin da kabul ettigi gibi Homeros un verdigi Akalar adinin bu erken Yunan donemi halkinin adi olma ihtimali bulunmaktadir Ayrica Yunan mitolojisinde Miken uygarligini Perseus un kurduguna inanilmaktadir Miken donemi tarihsel surec olarak uc ana bolumde incelenmektedir Erken Miken Donemi MO 1600 1500 Orta Miken Donemi MO 1500 1400 Gec Miken Donemi MO 1400 1200 Soz konusu bu tarihsel evreler ayni zamanda Gec Hellas I II ve III ile de ortusmektedir Ayni zamanda Miken donemi Kiklad Adalari nda Kiklad kulturunun Gec Kiklad Donemi ne denk gelmektedir Miken kulturu Avrupa kitasinin ilk yuksek gelismis kulturu olarak kabul edilmektedir Ancak Girit teki Minos kulturunu olusturan halktan farkli olarak Yunanistan anakarasinda oturan halk Yunancanin eski bir bicimini konusuyorlardi Bu 1950 li yillarda Linear B yazisinin cozulmesiyle ortaya konmustur Arthur Evans Linear B yazisinin cozumu icin ugrasmis ancak soz konusu hece yazisi 1950 yilinda tarafindan okunabilmistir Erken Miken Donemi Miken kulturu Orta Hellas Donemi nde yani MO gec 17 yuzyildaki kulturel bir gerileme doneminden sonra ortaya cikmistir Bu kultur Messini Attika Boeotia ve Argolis bolgelerinde ortaya cikarilan cok zengin oda mezarlarda kendini gostermektedir Ozellikle Miken Egina ve Keos adalarinda bu kultur belirli bir sekilde one cikmistir Yunanistan anakarasinin diger bolgelerinde de oluler cok zengin olu hediyeleri ile birlikte gomulmuslerdir Ayrica Gec Hellas Donemi nin baslangicinda ilk kez Miken seramigi gorulmektedir Soz konusu bu seramik acik zeminli ve koyu firnislidir Bu seramik turu Orta Hellas Donemi nin gri Minyas seramiginden ayrilmaktadir Soz konusu gri seramik Gec Hellas I Donemi nde de ortaya cikmaktadir Onceleri Miken seramiginde cok guclu bir Minos etkisi bulunmaktadir Orta Miken Donemi Orta Miken Donemi nde Gec Hellas II yaklasik MO 1500 1400 kismen oda mezarlarin yerini mezarlar almaya baslamistir Bu donemde Girit Yunanistan anakarasi halklari tarafindan fethedilmistir Oyle ki Miken halki Rodos ile birlikte tum Ege Adalarini hatta Bati Anadolu daki Miletos kentini de kontrolu altina almistir Buyuk Miken Imparatorlugu nun olusup olusmadigi eger olusmus ise ne zaman olustugu ya da daha olasilikla birbirinden bagimsiz bircok Miken kucuk devletciginin kendine has bir saray kompleksi ve savunma duvari olup olmadigi acikca bilinmemektedir Girit kokenli Linear A yazisindan gelistirilmis olan Linear B yazili bircok pismis toprak tabletten anlasildigi uzere MO 1200 lerde Yunanistan anakarasinda Pilos Thebai Atina ve Mikenai gibi bircok bagimsiz devlet bulunmakta idi Kural olarak bu kucuk kent devletlerinin birer monarsik sisteme sahip olduklari kabul edilmektedir Ancak 2009 da Eski Cag Tarihcisi tarafindan boyle olamayacagi one surulmustur Schmitt e gore Linear B yazilarindan cozumlenen VA NA KA kelimesi daha oncesinde tahmin edildigi gibi Miken monarsisinin degil bir tanrinin adidir Gec Miken Donemi Mikenli bir yag tacirinin evinden cikarilan Linear B yazili tablet ve bir erkek figuru Gec Miken Donemi nin ilk iki evresi GM IIIA ve GM IIIB yaklasik MO 1400 1200 Miken kulturunun en yuksek safhasini olusturmaktadir Miken seramigi ve Gec Hellas Donemi nin diger mallari Akdeniz in bircok bolgesine ihrac edilmistir MO 1200 den hemen sonra bilinen bircok Miken yerlesimleri ile ozellikle Miken merkezlerindeki yukari sehirler tahrip edilmistir Bunun nedeni halen aciklanamamaktadir Bu tahribat ile iliskilendirilen ve eskiden beri kabul edilen guclu ve genis kapsamli Dor istilasi teorisi gunumuzde halen gecerliligini korumaktadir Gec Hellas IIIC Donemi nde Miken kulturu her ne kadar cok dusuk seviyede olsa da devam etmistir Ozellikle Miken seramigindeki gelenek kesintisiz devam etmis ve tum merkezler tahrip edilmemistir Bu donemde gerceklesen kavimler gocu hakkinda acik bir bilgi bulunmamaktadir En azindan es zamanli olarak Dogu Akdeniz de yer alan bircok imparatorluk Deniz Kavimlerinin saldirisina ugramis ve kismen yok edilmislerdir Yeni bir teori olarak dogudaki huzursuzluk donemi Ege de bir kitliga sebep olmus ve bu daha sonra paylasim ve ic savaslara yol acmis olabilir Linear B yazili tabletlere gore Pilos kenti denizden gelen dis dusmanlar tarafindan tahrip edilmis gibi gorunmektedir Ancak arastirmada genel olarak birbirini tetikleyen bircok ic ve dis etkinin birlesmesi sonucu boyle buyuk bir cokusun MO 12 yuzyilda meydana geldigi one cikmaktadir Gec Miken IIIC evresinin devaminda da Yunanistan anakarasinda tekrarlanan bircok tahribatin ortaya ciktigi bilinmektedir Yerlesim yerleri kismen issiz ancak iyi korunakli yerlerde kurulmuslardir Bunun yaninda Tirins ve Mikenai deki cogu saray kompleksinde yasam devam etmistir Olasilikla bu saraylarda yeni bir aristokratik sinif yasamakta idi Milet te bulunmus Linear B yazili bir vazoyu goz onune alinmazsa bu doneme tarihlenebilecek hicbir yazili belge ele gecmemistir Bu yuzden arkeologlar ve Eski Cag tarihcileri MO 1190 yilindaki bu buyuk tahribatla birlikte yazinin ortadan katligini ileri surmektedirler Gec Hellas IIIC evresinin onemi henuz birkac on yil oncesine kadar ortaya cikmamisti Cok yeni olarak bu donem tarihlenebilecek bircok vazo resmi ortaya cikmistir ki bu resimlerde buyuk gemiler tasvir edilmistir Deniz ticareti ve deniz ile ilgili isler bu donem ve sonrasinda gelismistir Gec Hellas IIIC evresinin Yunan mitolojisinin bir kisminin olusmasinda onemli bir etki ettigi kabul edilmektedir MO 1075 ile MO 1025 yillari arasinda Gec Hellas III C evresi Alt Miken Donemi ne girmektedir ve daha sonra Protogeometik Donem baslamaktadir Bu donemde kremasyonun artarak devam ettigi gorulmektedir Yunanistan anakarasinin bazi bolgelerinde Alt Miken Donemi ispatlanamamaktadir ancak bolgelerde Gec Hellas IIIC yi dogrudan dogruya Protogeometrik Donem izlemektedir OrduGec Tunc Cagi nda Miken uygarligi askeri yapisi arkeolojik kazilarda ortaya cikarilan cok sayida silah savasci ve savas temsilleri Linear B kaynaklarinda acikca gorunmektedir Askeri uretim ve lojistigi dogrudan saray merkezlerinden denetleyerek yapan Mikenler askeri altyapinin gelistirilmesinde onemli katkida bulundular Bu askeri kultur daha sonra Antik Yunan gelenegine ve ozellikle de Miken Donemi kahramanlik destanlari yazan Homeros un eserlerine ilham oldu Gec Bronze Cagi nda bircok savasci kralliklara ayrilan Yunanistan bu donemin kulturunun adini Tirins Pilos ve Thebes e borclu oldugu Miken de merkezledi MO 15 yuzyildan sonra Miken gucu Ege Kibris ve Anadolu kiyilarina dogru genislemeye basladi MimariSaraylar Mikenai Tirins ve Pilos ta ortaya cikarilan saraylarin cekirdegini megaron adi verilen dikdortgen planli bir yapi olusturuyordu Girit in aksine Aka saraylari sur duvari ile cevriliydi Akalardan sonra Yunanistan halkini olusturan Arkaik ve Klasik Donem Yunanlari bir insanin tasiyamayacagi buyuklukte iri taslarla insa edilmis olan bu duvarlarin mitolojik dev yaratiklar olan kikloplar tarafindan insa edildigine inaniyorlardi Mikenai deki sarayin ana kapisini lentosu uzerinde yer alan karsilikli pozda tasvir edilmis iki aslan sarayi koruyucu bir imaj veriyordu ve olasilikla ana tanricanin temsili idi Aka merkezlerinde soylular ve iktidar sahipleri saray ve kalelerde hukum surerken halk bunlarin cevresinde evlerde yasiyorlardi Pilos taki nda ele gecen Linear B tabletlerinden krala vanaks yanindaki yuksek gorevliye lavagetas adinin verildigi ogrenilmistir Adi bilinen en unlu Aka krali Truva Seferinibaglanti duzenlemesi ve yazim duzenlemesi yapildi de yoneten Agamemnon dur Aka kralliklarinin onceden dusunuldugu gibi feodal bir yapiya degil merkeze bagli bir karaktere sahip oldugu anlasilmistir Mezarlar MO 13 yuzyila tarihlenen nin disindan ve icinden birer gorunum Mikenai deki saray kuyu mezarlar ve mezarlar burada aristokrat kral hanedaninin hukum surdugune isaret etmektedir Erken donemlerin yonetici sinifina ait kuyu mezarlari iki grup halindeydi ve her ikisi de duvarlarla cevrilmislerdi Bu nedenle literature A Mezar Halkasi ve B Mezar Halkasi olarak gecmislerdir Soz konusu mezarlarda ele gecen eserlerin Girit etkisi gostermesi o donemde Yunanistan in Girit ile olan iliskilerini gostermektedir Daha sonra ortaya cikan kubbeli mezarlarin en onemlileri ise olarak adlandirilan mezar yapisi ile Klitamnestra mezar yapisidir Kaynakca 1 15 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde MO 14 yy Sandars D tipi kilic 16 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan 1987 Agaische Bronzezeit Almanca Darmstadt Wissenschaftliche Buchgesellschaft ISBN 9783534070282 Castleden Rodney 2005 Mycenaeans Ingilizce Londra Routledge ISBN 9780415363365 1979 Die mykenische Welt Almanca Stuttgart Philipp Reclam ISBN 9783150102824 1964 The Last Mycenaeans and Their Successors An Archaeological Survey c 1200 c 1000 B C Ingilizce Oxford Clarendon Press Dickinson Oliver Thomas Pilkington Kirwan 1977 The Origins of Mycenaean Civilisation Ingilizce Goteborg Paul Astroms 1981 The Birth of Greek Art From the Mycenaean to the Archaic Period Ingilizce New York Thames amp Hudson ISBN 9780500233429 1967 Minoan and Mycenaean Art Ingilizce Londra Thames amp Hudson ISBN 9780500180655 1976 Mycenaean Greece Ingilizce Londra Routledge ISBN 9780710083791 Papadakis Helene 1978 Korinth Mykene Tiryns Nauplia Almanca Munih Schnell amp Steiner ISBN 9783795405892 1959 Ancient Mycenae The Capital City of Agamemnon The Journal of Hellenic Studies Ingilizce 79 Londra Cambridge University Press ss 217 218 doi 10 2307 627979 ISSN 0075 4269 1966 Mycenae and the Mycenaean Age Ingilizce New Jersey Princeton University Press Ozgunel Coskun Temmuz 1983 Bati Anadolu ve Icerlerinde Miken Etkinlikleri Belleten XLVII 187 Ankara Turk Tarih Kurumu Yayinlari ss 697 743 Ozgunel Coskun 1996 Mykenische Keramik in Anatolien Almanca Bonn Habelt 1961 Mycenaeans and Minoans Ingilizce Londra Alfred A Knopf Nisan 2009 Kein Konig im Palast Heterodoxe Uberlegungen zur politischen und sozialen Ordnung in der mykenischen Zeit Historische Zeitschrift Almanca 288 2 ss 281 346 doi 10 1524 hzhz 2009 0012 ISSN 0018 2613 Isbu madde Gorkem Kokdemir tarafindan CC BY SA 3 0 lisansi altinda yayimlanan metin icermektedir Wikimedia Commons ta Mycenaean culture ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur