Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mehmet Murad Bey, Mizancı Murat (1854, Dağıstan - 15 Nisan 1917, İstanbul), Türk politikacı, gazeteci, tarihçi ve yazar.
Mizancı Murad | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1854 Dağıstan |
| Ölüm | 15 Nisan 1917 (63 yaşında) İstanbul |
| Meslek | Gazeteci, fikir adamı, tarihçi ve yazar |
Tanzimat ve II. Meşrutiyet döneminin önemli bir fikir adamıdır. Adı, 1886 yılında yayımlamaya başladığı ile özdeşleşmiştir; hemen hemen tüm kaynaklarda "Mizancı Murat" olarak anılır. Ülkede meşrutiyetin ilan edilmesi için mücadele verdi. Kısa bir süre liderliğini bile yapmış olmasına rağmen Jön Türklerle farklı düşüncelere sahip olduğundan meşrutiyet ilan edildikten sonra İttihat ve Terakki yönetimine muhalefet etti; devletin resmi ideolojisinin Osmanlıcılık, kültürel ideolojisi ise İslam birliği olması gerektiğini savundu. Devrinde yetişen yeni nesle tarih bilinci aşılamada etkili oldu.
Yaşamı
1853 yılında Dağıstan’ın Huraki köyünde dünyaya geldi. Babası, Hacı Mustafa Efendi'dir. Dağıstan’ın özgürlük savaşçısı Hacı Murat’a atfen kendisine Murat adı verildi. 1864'te rüştiye öğrenimini tamamladıktan sonra lise öğrenimini için Sivastopol’a gönderildi; 1873'te Sivastapol İdadisi'ni bitirdikten sonra İstanbul’a geldi. Maliye nazırı Dağıstanlı Şirvanizade Rüştü Paşa’nın konağına yerleşerek onun tarafından himaye edildi. Şirvanizade Halep valisi olarak atanınca onunla beraber Halep'e gitti. Şirvanizade'nin ölümü üzerine İstanbul'a dönüp Sait Molla'nın oğullarına ders vermek üzere onun yalısına yerleşti.
Rusça ve Fransızcayı bilen Mehmet Murat, Hariciye Nezareti Matbuat Kaleminde (Dışişleri Bakanlığı Basın-Yayın Müşavirliği) çevirmen olarak iş buldu. 1877'de Hilmi Molla'nın kızı Hasibe Hanım ile evlendi. 1877'de Mülkiye Mektebinde tarih ve coğrafya dersleri; 1880'de Darülmuallimin'de tarih dersleri vermeye başladı; bu okulda müdürlük de yaptı. 1882 yılında da Maarif Nezareti Teftiş ve Muayene Heyeti üyeliğine getirildi.
1876-1877'de Vakit ve İttihad gazetelerinde siyasi konularla ilgili olarak düzenli bir şekilde yazılar yayımlamış olan Mehmet Murad Bey,1886 yılından itibaren “Mizan” Gazetesini yayınlamaya başladı. Yazılarında hürriyet ve meşrutiyet üzerinde durdu. Yönetime eleştiriler yöneltmesi, takibe alınmasına ve şiddetli bir şekilde baskı görmesine sebep oldu; gazetesi sansüre uğradı ve sık sık kapatıldı. 1890'da Mizan'ın yayımını durdurdu. 1891'de Düyun-u Umumiye komiserliği görevine getirildi ve dört yıl bu görevi sürdürdü. Memleketin kalkınması amacıyla hazırladığı reform teklifi de padişahtan ilgi görmeyince, İstanbul’dan ayrılmaya karar verdi. Düyun-u Umumiye'deki yabancıların da etkisiyle Avrupa'ya kaçtı.
1892 yılında otobiyografik özellikler taşıyan adlı romanını yayımladı. Romanda Osmanlıcılık ve İslamcılık fikri merkezinde Tanzimat aydınını işler, devlet dairelerindeki yoksuzlukları, torpilleri, adam kayırmaları, haksız yere yapılan zamları ve o dönemdeki ahlaksız ve kirli işleri anlatır.
Kasım 1895 yılı sonunda Sivastopol üzerinden Dağıstan'a ve oradan da Kiev-Viyana yoluyla Paris’e giden Mehmed Murad, sürgün veya çeşitli vesilelerle yurt dışında bulunan Jön Türkler ile temas kurdu. Ardından Ermeni meselesine bir çözüm bulmak umuduyla Londra'da başbakan Lord Salisbury ve Ermeni komitacılarla görüştüyse de bir sonuç elde edemedi. Paris'e döndüğünde İttihat ve Terakki Partisi'nin Paris şubesi başkanlığını yürüten Ahmet Rıza'dan da ilgi görmeyince Kahire'ye gitti ve Mizan'ı orada yayımladı. Bu dönemde yazılarında II. Abdülhamit'e ağır eleştirilerde bulundu. Bir makalesinde Sultan'ı tahttan ayrılmaya davet ettiği için idama mahkûm oldu.
1896 yılının Temmuz ayında tekrar Paris'e giden Mehmet Murat Bey, Kasım 1896'da yapılan kongrede Ahmet Rıza karşıtlarının desteğiyle İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin başına geçti. Cemiyetin merkezini Cenevre'ye taşıdı ve Mizan gazetesinin yayımını Cenevre'de sürdürdü. Artık cemiyet, Mizancı Murat'ın başında olduğu Cenevre ve Ahmet Rıza'nın önderlik ettiği Paris kolu olmak üzere ikiye bölünmüştü. Mizancı Murat'ın cemiyet başkanlığı, 1897'de istifa etmesiyle sona erdi. O yıl, İstanbul'da tanınmış bütün Jön Türkleri toplayıp Trablusgarp'a sürgüne gönderen padişah, Avrupa'daki Jön Türklerin İstanbul'a dönmesini ve Jön Türk gazetelerin kapatılmasını sağlamak için serhafiye Ahmet Celalettin Paşa'yı görevlendirmişti. Mizancı Murat; İstanbul'a dönmeye ikna olan Jön Türkler arasındaydı.
Mizancı Murat, gazetesinin yayımını durdurup İstanbul'a döndüğünde Ahmet Celalettin Paşa'nın padişah adına verdiği reform vaatlerinin gerçekleşmediğini gördü. Talep ettiği fikir özgürlüğü sağlanmamış, gazeteci göz hapsine alınmıştı. 1899'da Şûra-yı Devlet Maliye Dairesi üyeliğine getirildi. 1908'e kadar bu görevde bulundu.
1908'de II. Meşrutiyet'in ilanıyla birlikte görevinden ayrıldı ve Mizan'ı yeniden çıkarmaya başladı. Aynı yıl Mücahede-i Milliye adlı anı kitabını yayımladı. Bu defa iktidardaki İttihat ve Terakki mensuplarına muhalefet etmekteydi, İslami bir çizgiye kaymıştı. Bir süre sonra gazetesi kapatıldı, kendisi göz altına alındı. İtihat ve Terakki yönetimine karşı başlatılan 31 Mart İsyanı'na karıştığı öne sürüldü; sıkıyönetim mahkesimesinde yargılandıktan sonra müebbet kalebentlik cezası ile Rodos'a sürüldü. Rodos ve Midilli'de yaklaşıl dört yıl kadar geçirdi. Bu sırada on iki cilt olarak tasarladığı, “Tarih-i Ebülfaruk” adlı Osmanlı Tarihinin, Köprülüler bölümü dahil olan yedi ciltlik bölümünü yayımladı.
1912'de genel aftan yararlanarak İstanbul'a döndü. Tedavi olmak için bir süre İsviçre ve Fransa'da bulunduktan sonra tekrar İstanbul'a gitti. Bazı gazete ve dergileri yayımlamayı, İttihat ve Terakki'ye muhalefet etmeyi sürdürdü. 15 Nisan 1917'de Anadolu Hisarı'ndaki yalısında hayatını kaybetti
Eserleri
- Târîh-i Umûmî (4 c, 1880-1882)
- Muhtasar Târîh-ı Umûmî (1885)
- Muhtasar Târîh-i İslâm (1890)
- Devr-ı Hâmidî Âsârı (1891)
- (Turfanda mı Yoksa Turfa mı?) (1892)
- Le Palais de Yıldız et la Sublime Port (1896)
- Müdâfaa Niyetine Bir Tecâvüz (1896)
- La Force et la Faiblesse de la Turquim (1897)
- Hürriyet Vadisinde bir Pençe-i İstibdâd (1908)
- Mücâhede-i Milliye (1908)
- Tencere Yuvarlandı Kapağını Buldu (piyes, 1908)
- Târîh-ı Ebülfâruk (7c, 1909-1916)
- Enkaz-ı İstibdâd içinde Züğürdün Tesellîsi (1911)
- Tatlı Emeller Acı Hakikatler (1912)
- Taharrî-yı İstikbâl (2 c, 1913-1914).
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mehmet Murad Bey Mizanci Murat 1854 Dagistan 15 Nisan 1917 Istanbul Turk politikaci gazeteci tarihci ve yazar Mizanci MuradDogum1854 DagistanOlum15 Nisan 1917 63 yasinda IstanbulMeslekGazeteci fikir adami tarihci ve yazar Tanzimat ve II Mesrutiyet doneminin onemli bir fikir adamidir Adi 1886 yilinda yayimlamaya basladigi ile ozdeslesmistir hemen hemen tum kaynaklarda Mizanci Murat olarak anilir Ulkede mesrutiyetin ilan edilmesi icin mucadele verdi Kisa bir sure liderligini bile yapmis olmasina ragmen Jon Turklerle farkli dusuncelere sahip oldugundan mesrutiyet ilan edildikten sonra Ittihat ve Terakki yonetimine muhalefet etti devletin resmi ideolojisinin Osmanlicilik kulturel ideolojisi ise Islam birligi olmasi gerektigini savundu Devrinde yetisen yeni nesle tarih bilinci asilamada etkili oldu Yasami1853 yilinda Dagistan in Huraki koyunde dunyaya geldi Babasi Haci Mustafa Efendi dir Dagistan in ozgurluk savascisi Haci Murat a atfen kendisine Murat adi verildi 1864 te rustiye ogrenimini tamamladiktan sonra lise ogrenimini icin Sivastopol a gonderildi 1873 te Sivastapol Idadisi ni bitirdikten sonra Istanbul a geldi Maliye naziri Dagistanli Sirvanizade Rustu Pasa nin konagina yerleserek onun tarafindan himaye edildi Sirvanizade Halep valisi olarak ataninca onunla beraber Halep e gitti Sirvanizade nin olumu uzerine Istanbul a donup Sait Molla nin ogullarina ders vermek uzere onun yalisina yerlesti Rusca ve Fransizcayi bilen Mehmet Murat Hariciye Nezareti Matbuat Kaleminde Disisleri Bakanligi Basin Yayin Musavirligi cevirmen olarak is buldu 1877 de Hilmi Molla nin kizi Hasibe Hanim ile evlendi 1877 de Mulkiye Mektebinde tarih ve cografya dersleri 1880 de Darulmuallimin de tarih dersleri vermeye basladi bu okulda mudurluk de yapti 1882 yilinda da Maarif Nezareti Teftis ve Muayene Heyeti uyeligine getirildi 1876 1877 de Vakit ve Ittihad gazetelerinde siyasi konularla ilgili olarak duzenli bir sekilde yazilar yayimlamis olan Mehmet Murad Bey 1886 yilindan itibaren Mizan Gazetesini yayinlamaya basladi Yazilarinda hurriyet ve mesrutiyet uzerinde durdu Yonetime elestiriler yoneltmesi takibe alinmasina ve siddetli bir sekilde baski gormesine sebep oldu gazetesi sansure ugradi ve sik sik kapatildi 1890 da Mizan in yayimini durdurdu 1891 de Duyun u Umumiye komiserligi gorevine getirildi ve dort yil bu gorevi surdurdu Memleketin kalkinmasi amaciyla hazirladigi reform teklifi de padisahtan ilgi gormeyince Istanbul dan ayrilmaya karar verdi Duyun u Umumiye deki yabancilarin da etkisiyle Avrupa ya kacti 1892 yilinda otobiyografik ozellikler tasiyan adli romanini yayimladi Romanda Osmanlicilik ve Islamcilik fikri merkezinde Tanzimat aydinini isler devlet dairelerindeki yoksuzluklari torpilleri adam kayirmalari haksiz yere yapilan zamlari ve o donemdeki ahlaksiz ve kirli isleri anlatir Kasim 1895 yili sonunda Sivastopol uzerinden Dagistan a ve oradan da Kiev Viyana yoluyla Paris e giden Mehmed Murad surgun veya cesitli vesilelerle yurt disinda bulunan Jon Turkler ile temas kurdu Ardindan Ermeni meselesine bir cozum bulmak umuduyla Londra da basbakan Lord Salisbury ve Ermeni komitacilarla gorustuyse de bir sonuc elde edemedi Paris e dondugunde Ittihat ve Terakki Partisi nin Paris subesi baskanligini yuruten Ahmet Riza dan da ilgi gormeyince Kahire ye gitti ve Mizan i orada yayimladi Bu donemde yazilarinda II Abdulhamit e agir elestirilerde bulundu Bir makalesinde Sultan i tahttan ayrilmaya davet ettigi icin idama mahkum oldu 1896 yilinin Temmuz ayinda tekrar Paris e giden Mehmet Murat Bey Kasim 1896 da yapilan kongrede Ahmet Riza karsitlarinin destegiyle Ittihat ve Terakki Cemiyeti nin basina gecti Cemiyetin merkezini Cenevre ye tasidi ve Mizan gazetesinin yayimini Cenevre de surdurdu Artik cemiyet Mizanci Murat in basinda oldugu Cenevre ve Ahmet Riza nin onderlik ettigi Paris kolu olmak uzere ikiye bolunmustu Mizanci Murat in cemiyet baskanligi 1897 de istifa etmesiyle sona erdi O yil Istanbul da taninmis butun Jon Turkleri toplayip Trablusgarp a surgune gonderen padisah Avrupa daki Jon Turklerin Istanbul a donmesini ve Jon Turk gazetelerin kapatilmasini saglamak icin serhafiye Ahmet Celalettin Pasa yi gorevlendirmisti Mizanci Murat Istanbul a donmeye ikna olan Jon Turkler arasindaydi Mizanci Murat gazetesinin yayimini durdurup Istanbul a dondugunde Ahmet Celalettin Pasa nin padisah adina verdigi reform vaatlerinin gerceklesmedigini gordu Talep ettigi fikir ozgurlugu saglanmamis gazeteci goz hapsine alinmisti 1899 da Sura yi Devlet Maliye Dairesi uyeligine getirildi 1908 e kadar bu gorevde bulundu 1908 de II Mesrutiyet in ilaniyla birlikte gorevinden ayrildi ve Mizan i yeniden cikarmaya basladi Ayni yil Mucahede i Milliye adli ani kitabini yayimladi Bu defa iktidardaki Ittihat ve Terakki mensuplarina muhalefet etmekteydi Islami bir cizgiye kaymisti Bir sure sonra gazetesi kapatildi kendisi goz altina alindi Itihat ve Terakki yonetimine karsi baslatilan 31 Mart Isyani na karistigi one suruldu sikiyonetim mahkesimesinde yargilandiktan sonra muebbet kalebentlik cezasi ile Rodos a suruldu Rodos ve Midilli de yaklasil dort yil kadar gecirdi Bu sirada on iki cilt olarak tasarladigi Tarih i Ebulfaruk adli Osmanli Tarihinin Koprululer bolumu dahil olan yedi ciltlik bolumunu yayimladi 1912 de genel aftan yararlanarak Istanbul a dondu Tedavi olmak icin bir sure Isvicre ve Fransa da bulunduktan sonra tekrar Istanbul a gitti Bazi gazete ve dergileri yayimlamayi Ittihat ve Terakki ye muhalefet etmeyi surdurdu 15 Nisan 1917 de Anadolu Hisari ndaki yalisinda hayatini kaybettiEserleriTarih i Umumi 4 c 1880 1882 Muhtasar Tarih i Umumi 1885 Muhtasar Tarih i Islam 1890 Devr i Hamidi Asari 1891 Turfanda mi Yoksa Turfa mi 1892 Le Palais de Yildiz et la Sublime Port 1896 Mudafaa Niyetine Bir Tecavuz 1896 La Force et la Faiblesse de la Turquim 1897 Hurriyet Vadisinde bir Pence i Istibdad 1908 Mucahede i Milliye 1908 Tencere Yuvarlandi Kapagini Buldu piyes 1908 Tarih i Ebulfaruk 7c 1909 1916 Enkaz i Istibdad icinde Zugurdun Tesellisi 1911 Tatli Emeller Aci Hakikatler 1912 Taharri yi Istikbal 2 c 1913 1914 Kaynakca a b c d 11 Kasim 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2010 a b c d 12 Nisan 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2020 a b c 27 Aralik 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Kasim 2010