Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Montrö Boğazlar Sözleşmesi, 1936'da imzalanan ve Türkiye'ye İstanbul ve Çanakkale boğazları üzerinde kontrol ve savaş gemilerinin geçişini düzenleme hakkı veren uluslararası sözleşmedir. Sözleşme, Türkiye'ye Boğazlar üzerinde tam kontrol hakkı verir ve barış zamanı sivil gemilerin özgürce geçişini garantiler. Sözleşme, Karadeniz'e kıyısı olmayan ülkelere ait savaş gemilerinin geçişini sınırlar. Sözleşmenin şartları, özellikle Sovyetler Birliği Donanması'na Akdeniz'e erişim hakkı sağlaması yıllar boyunca tartışma konusu olmuştur. 1923'te Lozan Antlaşması ile birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin yerine geçmiştir. Bu sözleşmeyle birlikte Uluslararası Boğazlar Komisyonu'nun da görevi sonlanmıştır.
 21 Temmuz 1936 tarihli Akşam gazetesi | |
| Tür | Çok taraflı sözleşme |
|---|---|
| İmzalanma | 20 Temmuz 1936 |
| Yer | Montrö, İsviçre |
| Yürürlük | 9 Kasım 1936 |
| Taraflar |  Birleşik Krallık Bulgaristan Fransa Japonya Romanya SSCB Türkiye Yugoslavya Yunanistan İtalya (2 Mayıs 1938) |
| Dil | Fransızca |
Türkiye, Lozan Antlaşması'yla birlikte imzalanan Boğazlar Sözleşmesi'nin getirdiği kısıtlamalardan dolayı daima endişe içinde olmuştu. Sözleşmenin imzalandığı tarihlerde güncelliğini koruyan silahsızlanma ümitlerine güvenen Türkiye'nin silahlanma yarışının tekrar başlamasıyla duyduğu huzursuzluk giderek artmıştı. Türkiye, duyduğu bu huzursuzluğu ve Boğazlar'ın statüsünde değişiklik yapılması yolundaki teklifini konu ile ilgili imzacı devletlere duyurduğunda farklı kutuplarda yer almaya başlayan bu devletlerin hemen hepsinden ortak bir anlayış görmüştü. İngiliz Dışişleri Bakanlığının 23 Temmuz 1936 tarihli bir notasında konu hakkında şu görüşlere yer verilmiştir: "Türkiye'nin Boğazlar Sözleşmesi'nin değiştirilmesi ile ilgili isteği haklı kabul edilmektedir."
Boğazların statüsü ve gemilerin geçiş rejimi ile her zaman yakından ilgilenen Birleşik Krallık'ın Türkiye'yi desteklemesine paralel olarak Balkan Antantı Daimi Konseyi'nin 4 Mayıs 1936'da Belgrad'da yaptığı toplantıda Türkiye'nin teklifini destekleme kararı alınmıştır. Türkiye'nin girişimi Lozan Boğazlar Sözleşmesi'nin diğer akitleri tarafından da kabul edilince Boğazlar'ın rejimini değiştirecek olan konferans, 22 Haziran 1936'da İsviçre'nin Montrö kentinde toplanmıştır. İki ay süren toplantılardan sonra 20 Temmuz 1936'da Bulgaristan, Fransa, Büyük Britanya, Avustralya, Yunanistan, Japonya, Romanya, Sovyetler Birliği, Yugoslavya ve Türkiye tarafından imzalanan yeni Boğazlar Sözleşmesi ile Türkiye'nin kısıtlanmış hakları iade edilmiş ve boğazlar bölgesinin egemenliği Türkiye'ye geçmiştir. Türkiye daha önce Sovyetler Birliği ile yaptığı saldırmazlık antlaşması uyarınca Sovyetler Birliği'nin de desteği alınmıştır. Sözleşme 9 Kasım 1936'da yürürlüğe girmiş ve Milletler Cemiyeti Sözleşme Serisi'ne 11 Kasım 1936'da kaydedilmiştir. Günümüzde yürürlüktedir.
Maddeleri
Ticari Gemilerin Geçiş Rejimi
- Barış zamanında, gündüz ve gece, bayrak ve yük ne olursa olsun, hiçbir işlem (formalite) - sağlık denetimi hariç - olmaksızın Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanacaklardır.
- Savaş zamanında Türkiye, savaşan değil ise bayrak ve yük ne olursa olsun Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Kılavuzluk ve yedekçilik (römorkörcülük) isteğe bağlı kalmaktadır.
- Savaş zamanında Türkiye savaşta ise, Türkiye ile savaşta olan bir ülkeye bağlı olmayan ticaret gemileri, düşmana hiçbir biçimde yardım etmemek koşuluyla Boğazlar'da geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır. Bu gemiler Boğazlar'a gündüz girecekler ve geçiş, her seferinde Türk makamlarınca gösterilecek yoldan yapılacaktır.
- Türkiye'nin kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi karşısında sayması durumunda, Boğazlar'dan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) tam özgürlüğünden yararlanacaklardır; ancak gemilerin Boğazlar'a gündüz girmeleri ve geçişin her seferinde Türk makamlarınca gösterilen yoldan yapılması gerekecektir. Kılavuzluk, bir durumda zorunlu kılınabilecek; ancak ücrete bağlı olmayacaktır.
Savaş Gemilerinin Tâbi Olacağı Yaptırımlar ve Geçiş Rejimi
1. Barış Zamanı
- Karadeniz'e kıyısı olan devletler, bu deniz dışında yaptırdıkları ya da satın aldıkları denizaltılarını, tezgâha koyuştan ya da satın alıştan Türkiye'ye vaktinde haber verilmişse, deniz üslerine katılmak üzere Boğazlar'dan geçirme hakkına sahip olacaklardır. Söz edilen devletlerin denizaltıları, bu konuda Türkiye'ye ayrıntılı bilgiler vaktinde verilmek koşuluyla, bu deniz dışındaki tezgâhlarda onarılmak üzere de Boğazlar'dan geçebileceklerdir. Gerek birinci gerek ikinci durumda, denizaltıların gündüz ve su üstünden gitmeleri ve Boğazlar'dan tek başlarına geçmeleri gerekecektir.
- Savaş gemilerinin Boğazlar'dan geçmesi için, Türk Hükûmeti'ne diplomasi yoluyla bir ön bildirimde bulunulması gerekecektir. Bu ön bildirimin olağan süresi sekiz gün olacaktır; ancak, Karadeniz kıyıdaşı olmayan devletler için bu süre on beş gündür.
- Boğazlar'dan geçişte bulunabilecek bütün yabancı deniz kuvvetlerinin en yüksek toplam tonajı 15.000 tonu aşmayacaktır.
- Herhangi bir anda, Karadeniz'in en güçlü donanmasının (filosunun) tonajı sözleşmenin imzalanması tarihinde bu denizde en güçlü olan donanmanın (filonun) tonajını en az 10.000 ton aşarsa diğer kıyıdaş ülkeler Karadeniz donanmalarının tonajlarını en çok 45.000 tona varıncaya değin arttırabilirler. Bu amaçla, kıyıdaş her Devlet, Türk Hükûmetine, her yılın 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinde, Karadeniz'deki donanmasının (filosunun) toplam tonajını bildirecektir; Türk Hükûmeti de, bu bilgiyi, kıyıdaş olmayan diğer devletlerle Milletler Cemiyeti nezdinde paylaşacaktır.
- Bununla birlikte, Karadeniz kıyıdaşı olmayan bir ya da birkaç Devlet, bu denize, insancıl bir amaçla deniz kuvvetleri göndermek isterlerse, bu kuvvetin toplamı hiçbir varsayımda 8.000 tonu aşamaz.
- Karadeniz'de bulunmalarının amacı ne olursa olsun, kıyıdaş olmayan devletlerin savaş gemileri bu denizde yirmi-bir günden çok kalamayacaklardır.
2. Savaş Zamanı
- Savaş zamanında, Türkiye savaşan değilse, savaş gemileri yukarıda belirtilen koşullar içinde, Boğazlar'da tam bir geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğünden yararlanacaklardır.
- Saldırıya uğramış bir Devlete ve Türkiye'yi bağlayan bir karşılıklı yardım antlaşması gereğince yapılan yardım durumları dışında savaşan herhangi bir Devletin savaş gemilerinin Boğazlar'dan geçmesi yasak olacaktır.
- Karadeniz'e kıyıdaş olan ya da olmayan devletlere ait olup da bağlama limanlarından ayrılmış bulunan savaş gemileri, kendi limanlarına gitmek maksadıyla boğaz geçişi yapabilirler.
- Savaşan devletlerin savaş gemilerinin Boğazlar'da herhangi bir el koymaya girişmeleri, denetleme (ziyaret) hakkı uygulamaları ve başka herhangi bir düşmanca eylemde bulunmaları yasaktır.
- Savaş zamanında, Türkiye savaşan ise, savaş gemilerinin geçişi konusunda Türk Hükûmeti tümüyle dilediği gibi davranabilecektir.
- Türkiye kendisini pek yakın bir savaş tehlikesi tehdidi karşısında sayarsa, Türkiye savaş durumu geçiş rejimini uygulamaya başlayacak ancak; Milletler Cemiyeti Konseyi Türkiye'nin aldığı önlemleri 3'te 2 çoğunlukla haklı bulmazsa Türkiye bu önlemlerini geri almak zorunda kalacaktır.
Uçaklar
- Sivil uçakların Akdeniz ile Karadeniz arasında geçişini sağlamak amacıyla, Türk Hükûmeti, Boğazların yasak bölgeleri dışında, bu geçişe ayrılmış hava yollarını gösterecektir; sivil uçaklar, Türk Hükûmetine, ara sıra (tarifesiz) yapılan uçuşlar için üç gün öncesinden bir ön bildirim ile, düzenli (tarifeli) servis uçuşları için geçiş tarihlerini belirten genel bir ön-bildirimde bulunarak, bu yolları kullanabileceklerdir.
- Öte yandan, Boğazların yeniden askerleştirilmiş olmasına bakılmaksızın, Türk Hükûmeti, yine de Türkiye'de yürürlükte olan hava ulaşımı yönetim kuralları uyarınca, Avrupa ile Asya arasında Türk ülkesi üzerinden uçmalarına izin verilmiş olan sivil uçaklara, tam bir güvenlik içinde geçmeleri için gerekli kolaylıkları sağlayacaktır. Bir uçuş izninin verilmiş olduğu durumlarda, Boğazlar bölgesinde izlenecek yol belirli dönemlerde gösterilecektir.
Genel Hükümler
- Boğazlar kayıtsız şartsız Türkiye Cumhuriyeti'ne bırakılacak, tahkimat yapmak hakkı tanınacaktır.
- Türk Hükûmeti, sözleşmenin, savaş gemilerinin Boğazlar'dan geçişine ilişkin her hükmünün yürütülmesine göz kulak olacaktır.
Fesih şartları
Sözleşmenin süresi, yürürlüğe giriş tarihinden başlayarak, 20 yıl sürecektir. Bununla birlikte, sözleşmenin 1. maddesinde doğrulanan geçiş ve gidiş-geliş (ulaşım) özgürlüğü ilkesinin sonsuz bir süresi olacaktır.
20 Temmuz 1956'da sözleşmenin süresi bitmiş, sözleşmeyi imzalayan devletler Montrö Boğazlar Sözleşmesi'ni değiştirmek için girişimlerde bulunmuşlar ancak başarılı olamamışlardır.
Uluslararası Deniz Hukuku kuralları ve fesih şartlarında da belirtildiği gibi gemilerin uğraksız geçiş (transit değildir) hakkı gereği sözleşmenin değişmesi durumunda dahi, sözleşmenin I sayılı Ek'i değişmedikçe Türk Boğazları'ndan geçecek hiçbir gemiden zorunlu olarak, sözleşmenin I sayılı Ek'inde öngörülen vergilerden ve harçlardan başka ücret talep edilemeyecektir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Montreux (Montrö) Boğazlar Sözleşmesi (22 Haziran-20 Temmuz 1936)". Atatürk Ansiklopedisi. 9 Nisan 2021. 11 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Mayıs 2024.
- ^ . Fairmont.com. 28 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014.
- ^ League of Nations Treaty Series, vol. 173, pp. 214–241.
- ^ (PDF). Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Montrö Boğazlar Sözleşmesi metni14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Montro Bogazlar Sozlesmesi 1936 da imzalanan ve Turkiye ye Istanbul ve Canakkale bogazlari uzerinde kontrol ve savas gemilerinin gecisini duzenleme hakki veren uluslararasi sozlesmedir Sozlesme Turkiye ye Bogazlar uzerinde tam kontrol hakki verir ve baris zamani sivil gemilerin ozgurce gecisini garantiler Sozlesme Karadeniz e kiyisi olmayan ulkelere ait savas gemilerinin gecisini sinirlar Sozlesmenin sartlari ozellikle Sovyetler Birligi Donanmasi na Akdeniz e erisim hakki saglamasi yillar boyunca tartisma konusu olmustur 1923 te Lozan Antlasmasi ile birlikte imzalanan Bogazlar Sozlesmesi nin yerine gecmistir Bu sozlesmeyle birlikte Uluslararasi Bogazlar Komisyonu nun da gorevi sonlanmistir Montro Bogazlar Sozlesmesi21 Temmuz 1936 tarihli Aksam gazetesiTurCok tarafli sozlesmeImzalanma20 Temmuz 1936 1936 07 20 YerMontro IsvicreYururluk9 Kasim 1936 1936 11 09 TaraflarBirlesik Krallik Bulgaristan Fransa Japonya Romanya SSCB Turkiye Yugoslavya Yunanistan Italya 2 Mayis 1938 DilFransizca Istanbul Bogazi Canakkale Bogazi Turkiye Lozan Antlasmasi yla birlikte imzalanan Bogazlar Sozlesmesi nin getirdigi kisitlamalardan dolayi daima endise icinde olmustu Sozlesmenin imzalandigi tarihlerde guncelligini koruyan silahsizlanma umitlerine guvenen Turkiye nin silahlanma yarisinin tekrar baslamasiyla duydugu huzursuzluk giderek artmisti Turkiye duydugu bu huzursuzlugu ve Bogazlar in statusunde degisiklik yapilmasi yolundaki teklifini konu ile ilgili imzaci devletlere duyurdugunda farkli kutuplarda yer almaya baslayan bu devletlerin hemen hepsinden ortak bir anlayis gormustu Ingiliz Disisleri Bakanliginin 23 Temmuz 1936 tarihli bir notasinda konu hakkinda su goruslere yer verilmistir Turkiye nin Bogazlar Sozlesmesi nin degistirilmesi ile ilgili istegi hakli kabul edilmektedir Bogazlarin statusu ve gemilerin gecis rejimi ile her zaman yakindan ilgilenen Birlesik Krallik in Turkiye yi desteklemesine paralel olarak Balkan Antanti Daimi Konseyi nin 4 Mayis 1936 da Belgrad da yaptigi toplantida Turkiye nin teklifini destekleme karari alinmistir Turkiye nin girisimi Lozan Bogazlar Sozlesmesi nin diger akitleri tarafindan da kabul edilince Bogazlar in rejimini degistirecek olan konferans 22 Haziran 1936 da Isvicre nin Montro kentinde toplanmistir Iki ay suren toplantilardan sonra 20 Temmuz 1936 da Bulgaristan Fransa Buyuk Britanya Avustralya Yunanistan Japonya Romanya Sovyetler Birligi Yugoslavya ve Turkiye tarafindan imzalanan yeni Bogazlar Sozlesmesi ile Turkiye nin kisitlanmis haklari iade edilmis ve bogazlar bolgesinin egemenligi Turkiye ye gecmistir Turkiye daha once Sovyetler Birligi ile yaptigi saldirmazlik antlasmasi uyarinca Sovyetler Birligi nin de destegi alinmistir Sozlesme 9 Kasim 1936 da yururluge girmis ve Milletler Cemiyeti Sozlesme Serisi ne 11 Kasim 1936 da kaydedilmistir Gunumuzde yururluktedir MaddeleriTicari Gemilerin Gecis Rejimi Baris zamaninda gunduz ve gece bayrak ve yuk ne olursa olsun hicbir islem formalite saglik denetimi haric olmaksizin Bogazlar dan gecis ve gidis gelis ulasim tam ozgurlugunden yararlanacaklardir Savas zamaninda Turkiye savasan degil ise bayrak ve yuk ne olursa olsun Bogazlar dan gecis ve gidis gelis ulasim ozgurlugunden yararlanacaklardir Kilavuzluk ve yedekcilik romorkorculuk istege bagli kalmaktadir Savas zamaninda Turkiye savasta ise Turkiye ile savasta olan bir ulkeye bagli olmayan ticaret gemileri dusmana hicbir bicimde yardim etmemek kosuluyla Bogazlar da gecis ve gidis gelis ulasim ozgurlugunden yararlanacaklardir Bu gemiler Bogazlar a gunduz girecekler ve gecis her seferinde Turk makamlarinca gosterilecek yoldan yapilacaktir Turkiye nin kendisini pek yakin bir savas tehlikesi tehdidi karsisinda saymasi durumunda Bogazlar dan gecis ve gidis gelis ulasim tam ozgurlugunden yararlanacaklardir ancak gemilerin Bogazlar a gunduz girmeleri ve gecisin her seferinde Turk makamlarinca gosterilen yoldan yapilmasi gerekecektir Kilavuzluk bir durumda zorunlu kilinabilecek ancak ucrete bagli olmayacaktir Savas Gemilerinin Tabi Olacagi Yaptirimlar ve Gecis Rejimi 1 Baris Zamani Karadeniz e kiyisi olan devletler bu deniz disinda yaptirdiklari ya da satin aldiklari denizaltilarini tezgaha koyustan ya da satin alistan Turkiye ye vaktinde haber verilmisse deniz uslerine katilmak uzere Bogazlar dan gecirme hakkina sahip olacaklardir Soz edilen devletlerin denizaltilari bu konuda Turkiye ye ayrintili bilgiler vaktinde verilmek kosuluyla bu deniz disindaki tezgahlarda onarilmak uzere de Bogazlar dan gecebileceklerdir Gerek birinci gerek ikinci durumda denizaltilarin gunduz ve su ustunden gitmeleri ve Bogazlar dan tek baslarina gecmeleri gerekecektir Savas gemilerinin Bogazlar dan gecmesi icin Turk Hukumeti ne diplomasi yoluyla bir on bildirimde bulunulmasi gerekecektir Bu on bildirimin olagan suresi sekiz gun olacaktir ancak Karadeniz kiyidasi olmayan devletler icin bu sure on bes gundur Bogazlar dan geciste bulunabilecek butun yabanci deniz kuvvetlerinin en yuksek toplam tonaji 15 000 tonu asmayacaktir Herhangi bir anda Karadeniz in en guclu donanmasinin filosunun tonaji sozlesmenin imzalanmasi tarihinde bu denizde en guclu olan donanmanin filonun tonajini en az 10 000 ton asarsa diger kiyidas ulkeler Karadeniz donanmalarinin tonajlarini en cok 45 000 tona varincaya degin arttirabilirler Bu amacla kiyidas her Devlet Turk Hukumetine her yilin 1 Ocak ve 1 Temmuz tarihlerinde Karadeniz deki donanmasinin filosunun toplam tonajini bildirecektir Turk Hukumeti de bu bilgiyi kiyidas olmayan diger devletlerle Milletler Cemiyeti nezdinde paylasacaktir Bununla birlikte Karadeniz kiyidasi olmayan bir ya da birkac Devlet bu denize insancil bir amacla deniz kuvvetleri gondermek isterlerse bu kuvvetin toplami hicbir varsayimda 8 000 tonu asamaz Karadeniz de bulunmalarinin amaci ne olursa olsun kiyidas olmayan devletlerin savas gemileri bu denizde yirmi bir gunden cok kalamayacaklardir 2 Savas Zamani Savas zamaninda Turkiye savasan degilse savas gemileri yukarida belirtilen kosullar icinde Bogazlar da tam bir gecis ve gidis gelis ulasim ozgurlugunden yararlanacaklardir Saldiriya ugramis bir Devlete ve Turkiye yi baglayan bir karsilikli yardim antlasmasi geregince yapilan yardim durumlari disinda savasan herhangi bir Devletin savas gemilerinin Bogazlar dan gecmesi yasak olacaktir Karadeniz e kiyidas olan ya da olmayan devletlere ait olup da baglama limanlarindan ayrilmis bulunan savas gemileri kendi limanlarina gitmek maksadiyla bogaz gecisi yapabilirler Savasan devletlerin savas gemilerinin Bogazlar da herhangi bir el koymaya girismeleri denetleme ziyaret hakki uygulamalari ve baska herhangi bir dusmanca eylemde bulunmalari yasaktir Savas zamaninda Turkiye savasan ise savas gemilerinin gecisi konusunda Turk Hukumeti tumuyle diledigi gibi davranabilecektir Turkiye kendisini pek yakin bir savas tehlikesi tehdidi karsisinda sayarsa Turkiye savas durumu gecis rejimini uygulamaya baslayacak ancak Milletler Cemiyeti Konseyi Turkiye nin aldigi onlemleri 3 te 2 cogunlukla hakli bulmazsa Turkiye bu onlemlerini geri almak zorunda kalacaktir Ucaklar Sivil ucaklarin Akdeniz ile Karadeniz arasinda gecisini saglamak amaciyla Turk Hukumeti Bogazlarin yasak bolgeleri disinda bu gecise ayrilmis hava yollarini gosterecektir sivil ucaklar Turk Hukumetine ara sira tarifesiz yapilan ucuslar icin uc gun oncesinden bir on bildirim ile duzenli tarifeli servis ucuslari icin gecis tarihlerini belirten genel bir on bildirimde bulunarak bu yollari kullanabileceklerdir Ote yandan Bogazlarin yeniden askerlestirilmis olmasina bakilmaksizin Turk Hukumeti yine de Turkiye de yururlukte olan hava ulasimi yonetim kurallari uyarinca Avrupa ile Asya arasinda Turk ulkesi uzerinden ucmalarina izin verilmis olan sivil ucaklara tam bir guvenlik icinde gecmeleri icin gerekli kolayliklari saglayacaktir Bir ucus izninin verilmis oldugu durumlarda Bogazlar bolgesinde izlenecek yol belirli donemlerde gosterilecektir Genel Hukumler Bogazlar kayitsiz sartsiz Turkiye Cumhuriyeti ne birakilacak tahkimat yapmak hakki taninacaktir Turk Hukumeti sozlesmenin savas gemilerinin Bogazlar dan gecisine iliskin her hukmunun yurutulmesine goz kulak olacaktir Fesih sartlariSozlesmenin suresi yururluge giris tarihinden baslayarak 20 yil surecektir Bununla birlikte sozlesmenin 1 maddesinde dogrulanan gecis ve gidis gelis ulasim ozgurlugu ilkesinin sonsuz bir suresi olacaktir 20 Temmuz 1956 da sozlesmenin suresi bitmis sozlesmeyi imzalayan devletler Montro Bogazlar Sozlesmesi ni degistirmek icin girisimlerde bulunmuslar ancak basarili olamamislardir Uluslararasi Deniz Hukuku kurallari ve fesih sartlarinda da belirtildigi gibi gemilerin ugraksiz gecis transit degildir hakki geregi sozlesmenin degismesi durumunda dahi sozlesmenin I sayili Ek i degismedikce Turk Bogazlari ndan gececek hicbir gemiden zorunlu olarak sozlesmenin I sayili Ek inde ongorulen vergilerden ve harclardan baska ucret talep edilemeyecektir Ayrica bakinizTurk Bogazlari kriziKaynakca Montreux Montro Bogazlar Sozlesmesi 22 Haziran 20 Temmuz 1936 Ataturk Ansiklopedisi 9 Nisan 2021 11 Mayis 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 11 Mayis 2024 Fairmont com 28 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Eylul 2014 League of Nations Treaty Series vol 173 pp 214 241 PDF Kiyi Emniyeti Genel Mudurlugu 6 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Dis baglantilarVikikaynak ta Montro Bogazlar Sozlesmesi ile ilgili metin bulabilirsiniz Montro Bogazlar Sozlesmesi metni14 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde