Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moğol halkları, Moğolca ve ilgili dilleri konuşan Kuzey Asya ve Doğu Asya'da yaşayan etnik gruplardır. Moğol halkları, Moğolistan, Çin'in İç Moğolistan bölgesi, Rusya'nın Buryatya ve Kalmukya bölgeleri gibi çeşitli coğrafyalarda bulunur. Ayrıca, diğer bazı Moğol halkları da Afganistan ve Pakistan'da yaşamaktadır.
Etimoloji
"Moğol" terimi, tarihi olarak Cengiz Han'ın imparatorluk kurma sürecinde ilk kez belirgin bir kimlik olarak ortaya çıkmıştır. Moğol adının kökeni tam olarak bilinmemekle birlikte, Eski Türkçe ve Moğolca kökenlere sahip olduğu düşünülmektedir.
Tarih
Moğol halklarının tarihi, büyük ölçüde Moğol İmparatorluğu'nun kuruluşuyla başlamıştır. Cengiz Han'ın liderliğinde, Moğollar 13. yüzyılda Asya ve Avrupa'nın büyük bir bölümünü fethederek tarihin en büyük kara imparatorluklarından birini kurdular. Cengiz Han'ın torunları arasında imparatorluk çeşitli hanlıklara bölünerek, Altın Orda, Çağatay Hanlığı, İlhanlılar ve Yuan Hanedanı gibi devletlere ayrıldı.
Moğol İmparatorluğu Sonrası
Moğol İmparatorluğu'nun dağılmasının ardından, Moğol halkları çeşitli devletlerin ve imparatorlukların egemenliği altına girmiştir. Moğolistan 20. yüzyılın başında bağımsız bir devlet haline gelirken, birçok Moğol halkı Çin, Rusya ve diğer ülkelerin sınırları içinde kaldı.
Dil ve Kültür
Moğol halkları, Moğol dilleri olarak bilinen dil ailesine ait çeşitli dilleri konuşurlar. Bu dillerin en yaygın olanı, Moğolistan'ın resmi dili olan . Buryatça, Kalmukça ve gibi diğer Moğol dilleri, Moğol diasporasının bulunduğu farklı bölgelerde konuşulmaktadır.
Moğol kültürü, tarihsel olarak göçebe yaşam tarzı, şamanizm, Budizm ve gibi unsurlarla şekillenmiştir. Geleneksel Moğol müziği, (at başlı kemençe) gibi enstrümanları içerir ve höömey olarak bilinen boğaz şarkıcılığı Moğol müziğinin ayırt edici bir özelliğidir.
Moğol Halklarının Dağılımı
Moğol halklarının nüfus dağılımı ve yaşadıkları bölgeler aşağıdaki gibidir:
- Moğollar: Moğolistan ve Çin'in İç Moğolistan bölgesinde yoğunlaşmıştır.
- Buryatlar: Rusya'nın Buryatya bölgesinde yaşarlar.
- Kalmuklar: Rusya'nın Kalmukya bölgesinde yer alırlar ve Avrupa'da yaşayan tek Budist etnik grup olarak bilinirler.
- Donşianlar: Çin'in Gansu ve Qinghai bölgelerinde yaşarlar.
- Hazaralar: Afganistan'ın dağlık bölgelerinde yaşayan Moğol kökenli bir halktır. Dil olarak Dari Farsçası konuşsalar da Moğol kökenli oldukları bilinmektedir.
- Yugurlar: Çin'in Sunan Yugur Özerk Bölgesinde yaşayan etnik grup olarak bilinirler
Din
Moğol halkları arasında yaygın olan dinler arasında Budizm (özellikle Tibet Budizmi) ve Şamanizm bulunmaktadır. Budizm, 16. yüzyılda Moğol topraklarına girmiş ve özellikle Moğolistan'da ve Buryatlar arasında yaygın bir şekilde kabul görmüştür. Bunun yanı sıra, bazı Moğol grupları, İslam'ı benimsemiştir. Örneğin, Hazaralar Şii Müslüman'dır ve Donşianlar ise Sünni Müslüman'dır.
Moğol Halklarının Kültürel Mirası
Moğol halkları, Moğol İmparatorluğu'nun mirasçıları olarak zengin bir kültürel geçmişe sahiptir. Geleneksel (ger) ve kültürü, Moğol halklarının günlük yaşamının önemli unsurlarıdır. Ayrıca, Moğol sanatı, özellikle minyatür sanatı ve taş oymacılığı ile de tanınmaktadır.
Kaynaklar
- ^ a b Kahn, Paul. "The Secret History of the Mongols: The Life and Times of Chinggis Khan." Cheng & Tsui Company, 2005.
- ^ Rossabi, Morris. "Khublai Khan: His Life and Times." University of California Press, 1988.
- ^ a b Bawden, Charles. "The Modern History of Mongolia." Kegan Paul International, 2004.
- ^ a b Janhunen, Juha. "The Mongolic Languages." Routledge, 2006.
- ^ Golden, Peter B. "An Introduction to the History of the Turkic Peoples." Otto Harrassowitz Verlag, 1998.
- ^ Harris, Rachel. "The Making of Hazarajat." International Journal of Middle Eastern Studies, 2010.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Mogol halklari Mogolca ve ilgili dilleri konusan Kuzey Asya ve Dogu Asya da yasayan etnik gruplardir Mogol halklari Mogolistan Cin in Ic Mogolistan bolgesi Rusya nin Buryatya ve Kalmukya bolgeleri gibi cesitli cografyalarda bulunur Ayrica diger bazi Mogol halklari da Afganistan ve Pakistan da yasamaktadir Mogol halklarinin yasadigi yeri gosteren haritaEtimoloji Mogol terimi tarihi olarak Cengiz Han in imparatorluk kurma surecinde ilk kez belirgin bir kimlik olarak ortaya cikmistir Mogol adinin kokeni tam olarak bilinmemekle birlikte Eski Turkce ve Mogolca kokenlere sahip oldugu dusunulmektedir TarihMogol halklarinin tarihi buyuk olcude Mogol Imparatorlugu nun kurulusuyla baslamistir Cengiz Han in liderliginde Mogollar 13 yuzyilda Asya ve Avrupa nin buyuk bir bolumunu fethederek tarihin en buyuk kara imparatorluklarindan birini kurdular Cengiz Han in torunlari arasinda imparatorluk cesitli hanliklara bolunerek Altin Orda Cagatay Hanligi Ilhanlilar ve Yuan Hanedani gibi devletlere ayrildi Mogol Imparatorlugu Sonrasi Mogol Imparatorlugu nun dagilmasinin ardindan Mogol halklari cesitli devletlerin ve imparatorluklarin egemenligi altina girmistir Mogolistan 20 yuzyilin basinda bagimsiz bir devlet haline gelirken bircok Mogol halki Cin Rusya ve diger ulkelerin sinirlari icinde kaldi Dil ve KulturMogol halklari Mogol dilleri olarak bilinen dil ailesine ait cesitli dilleri konusurlar Bu dillerin en yaygin olani Mogolistan in resmi dili olan Buryatca Kalmukca ve gibi diger Mogol dilleri Mogol diasporasinin bulundugu farkli bolgelerde konusulmaktadir Mogol kulturu tarihsel olarak gocebe yasam tarzi samanizm Budizm ve gibi unsurlarla sekillenmistir Geleneksel Mogol muzigi at basli kemence gibi enstrumanlari icerir ve hoomey olarak bilinen bogaz sarkiciligi Mogol muziginin ayirt edici bir ozelligidir Mogol Halklarinin DagilimiMogol halklarinin nufus dagilimi ve yasadiklari bolgeler asagidaki gibidir Mogollar Mogolistan ve Cin in Ic Mogolistan bolgesinde yogunlasmistir Buryatlar Rusya nin Buryatya bolgesinde yasarlar Kalmuklar Rusya nin Kalmukya bolgesinde yer alirlar ve Avrupa da yasayan tek Budist etnik grup olarak bilinirler Donsianlar Cin in Gansu ve Qinghai bolgelerinde yasarlar Hazaralar Afganistan in daglik bolgelerinde yasayan Mogol kokenli bir halktir Dil olarak Dari Farscasi konussalar da Mogol kokenli olduklari bilinmektedir Yugurlar Cin in Sunan Yugur Ozerk Bolgesinde yasayan etnik grup olarak bilinirlerDinMogol halklari arasinda yaygin olan dinler arasinda Budizm ozellikle Tibet Budizmi ve Samanizm bulunmaktadir Budizm 16 yuzyilda Mogol topraklarina girmis ve ozellikle Mogolistan da ve Buryatlar arasinda yaygin bir sekilde kabul gormustur Bunun yani sira bazi Mogol gruplari Islam i benimsemistir Ornegin Hazaralar Sii Musluman dir ve Donsianlar ise Sunni Musluman dir Mogol Halklarinin Kulturel MirasiMogol halklari Mogol Imparatorlugu nun mirascilari olarak zengin bir kulturel gecmise sahiptir Geleneksel ger ve kulturu Mogol halklarinin gunluk yasaminin onemli unsurlaridir Ayrica Mogol sanati ozellikle minyatur sanati ve tas oymaciligi ile de taninmaktadir Kaynaklar a b Kahn Paul The Secret History of the Mongols The Life and Times of Chinggis Khan Cheng amp Tsui Company 2005 Rossabi Morris Khublai Khan His Life and Times University of California Press 1988 a b Bawden Charles The Modern History of Mongolia Kegan Paul International 2004 a b Janhunen Juha The Mongolic Languages Routledge 2006 Golden Peter B An Introduction to the History of the Turkic Peoples Otto Harrassowitz Verlag 1998 Harris Rachel The Making of Hazarajat International Journal of Middle Eastern Studies 2010