Bu madde, uygun değildir.Nisan 2011) ( |
Bu maddedeki bilgilerin için ek kaynaklar gerekli.Ağustos 2021) () ( |
Mitokondriyal DNA (mtDNA), mitokondri organelinin sitoplazmaya benzer bir sıvı ile dolu olan matriks adı verilen bir kompartımanında bulunan, çift zincirden oluşmuş halkasal yapılı bir nükleik asittir. Her hücrede bir çift Kromozomal DNA bulunurken, mtDNA hücre başına 100-10.000 kopyaya sahip olabilir. Mitokondriyal DNA maternal kalıtım gösterir, bir başka deyişle anneden çocuklara aktarılır.
Keşfi
mtDNA, 1963'te ilk defa Margit M. K. ve tarafından elektron mikroskobunda gözlemlenmiş, ardından 1964'te , Hans Tuppy ve Gottfried Schatz tarafından biyokimyasal ölçüm metotlarıyla keşfedilmiştir.
Yapısı
İnsanlardaki mtDNA çift sarmallı halkasal yapıya sahip olup, 16.569 baz çiftinden (bp) ve 37 genden oluşmaktadır. Bu genlerden 13'ü solunumda görev alan protein komplekslerinin protein alt birimlerini kodlayan mRNA, 22'si tRNA ve 2 tanesi de rRNA'dır (12S ve 16S).
Mitokondri kendi DNA'sına ve bu DNA'ya özgü bir DNA-polimeraza (çekirdek tarafından kodlanan Pol γ) sahip olmasına rağmen ana hücreden bağımsız olarak bölünemez ve çoğalamaz. Fakat yine de mitokondrinin bölünme frekansı hücreye direkt olarak bağımlı değildir. Mitokondrinin yapısını oluşturan proteinlerin %90'ı hücre çekirdeğinde bulunur ve sitoplazmada sentezlenir. Sentezlenen proteinler bir translokasyon mekanizması (TOM/TIM) yardımıyla mitokondrinin dış ve iç zarından mitokondri içerisine taşınırlar.
Son olarak, mtDNA mitokondri matriksi içerisinde "nükleotit" adı verilen özel yapılar seklinde organize olmuştur. Bu yapı hücre çekirdeğine eşdeğer niteliktedir ve prokaryotlarda da bu yapı bulunmaktadır. Nükleotitler nükleikasitlerin yanı sıra proteinleri de yapısında bulundurmaktadır.
mtDNA birkaç istisna dışında sadece anneden alındığından dolayı (Yakın zamanda mtDNA'nın babadan (paternal) kalıtımı birkaç hayvan türünde bulunmuştur.) daha çok soy, ırk, filogenetik araştırmalarda, özellikle çağlar boyunca ırkların ve türlerin ne zaman ayrıldıklarını tahmin etmekte kullanılmaktadır.
Evrimsel Biyoloji'de kullanımı
mtDNA, mitokondrinin hücresel solunumdaki kritik rolü göz önüne alındığında ökaryotik organizma boyunca korunur. Bununla birlikte, daha az verimli DNA onarımı nedeniyle (nükleer DNA ile karşılaştırıldığında) nispeten yüksek bir mutasyon oranına sahiptir (ancak mikro uydular gibi diğer DNA bölgelerine kıyasla yavaştır, bu da onu evrimsel ilişkileri incelemek için faydalı kılar (filogeni). Biyologlar, farklı türler arasındaki mtDNA dizilerini belirleyebilir ve daha sonra karşılaştırabilir ve incelenen türler için bir evrimsel ağaç oluşturmak için karşılaştırmaları kullanabilir.
Örneğin, nükleer genlerin çoğu insanlar ve şempanzeler arasında neredeyse aynıyken, mitokondriyal genomları %9,8 farklıdır. İnsan ve goril mitokondriyal genomları %11,8 farklıdır, bu da, insanların şempanzeler ile gorillere göre daha yakın akraba olabileceğini gösterir.
Kaynakça
- ^ Bulduk, Bengisu Kevser (2018). "Mitokondriyal Sitopati Öntanılı Hastalarda MT-TL1 Gen Mutasyonlarının İncelenmesi". Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 14 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ Schatz, G.; Haslbrunner, E.; Tuppy, H. (1964). "Deoxyribonucleic acid associated with yeast mitochondria". Biochemical and Biophysical Research Communications. 15 (2): 127-132. doi:10.1016/0006-291x(64)90311-0. ISSN 0006-291X.
- ^ Wallace, Douglas C. (2018). "Mitochondrial genetic medicine". Nature Genetics. 50 (12): 1642-1649. doi:10.1038/s41588-018-0264-z. ISSN 1546-1718. (PMID) 30374071. 28 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ . Evrim Ağacı. 13 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2021.
- ^ Xu, X.; Arnason, U. (1 Mayıs 1996). "A complete sequence of the mitochondrial genome of the western lowland gorilla". Molecular Biology and Evolution. 13 (5): 691-698. doi:10.1093/oxfordjournals.molbev.a025630. ISSN 0737-4038.
Biyokimya ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Nisan 2011 Bu maddedeki bilgilerin dogrulanabilmesi icin ek kaynaklar gerekli Lutfen guvenilir kaynaklar ekleyerek maddenin gelistirilmesine yardimci olun Kaynaksiz icerik itiraz konusu olabilir ve kaldirilabilir Kaynak ara Mitokondriyal DNA haber gazete kitap akademik JSTOR Agustos 2021 Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin Mitokondriyal DNA mtDNA mitokondri organelinin sitoplazmaya benzer bir sivi ile dolu olan matriks adi verilen bir kompartimaninda bulunan cift zincirden olusmus halkasal yapili bir nukleik asittir Her hucrede bir cift Kromozomal DNA bulunurken mtDNA hucre basina 100 10 000 kopyaya sahip olabilir Mitokondriyal DNA maternal kalitim gosterir bir baska deyisle anneden cocuklara aktarilir Mitokondriyal DNA mitokondri icinde bulunan kucuk dairesel nukleik asitlerdir KesfimtDNA 1963 te ilk defa Margit M K ve tarafindan elektron mikroskobunda gozlemlenmis ardindan 1964 te Hans Tuppy ve Gottfried Schatz tarafindan biyokimyasal olcum metotlariyla kesfedilmistir YapisiInsanlardaki mtDNA cift sarmalli halkasal yapiya sahip olup 16 569 baz ciftinden bp ve 37 genden olusmaktadir Bu genlerden 13 u solunumda gorev alan protein komplekslerinin protein alt birimlerini kodlayan mRNA 22 si tRNA ve 2 tanesi de rRNA dir 12S ve 16S Mitokondri kendi DNA sina ve bu DNA ya ozgu bir DNA polimeraza cekirdek tarafindan kodlanan Pol g sahip olmasina ragmen ana hucreden bagimsiz olarak bolunemez ve cogalamaz Fakat yine de mitokondrinin bolunme frekansi hucreye direkt olarak bagimli degildir Mitokondrinin yapisini olusturan proteinlerin 90 i hucre cekirdeginde bulunur ve sitoplazmada sentezlenir Sentezlenen proteinler bir translokasyon mekanizmasi TOM TIM yardimiyla mitokondrinin dis ve ic zarindan mitokondri icerisine tasinirlar Son olarak mtDNA mitokondri matriksi icerisinde nukleotit adi verilen ozel yapilar seklinde organize olmustur Bu yapi hucre cekirdegine esdeger niteliktedir ve prokaryotlarda da bu yapi bulunmaktadir Nukleotitler nukleikasitlerin yani sira proteinleri de yapisinda bulundurmaktadir mtDNA birkac istisna disinda sadece anneden alindigindan dolayi Yakin zamanda mtDNA nin babadan paternal kalitimi birkac hayvan turunde bulunmustur daha cok soy irk filogenetik arastirmalarda ozellikle caglar boyunca irklarin ve turlerin ne zaman ayrildiklarini tahmin etmekte kullanilmaktadir Evrimsel Biyoloji de kullanimimtDNA mitokondrinin hucresel solunumdaki kritik rolu goz onune alindiginda okaryotik organizma boyunca korunur Bununla birlikte daha az verimli DNA onarimi nedeniyle nukleer DNA ile karsilastirildiginda nispeten yuksek bir mutasyon oranina sahiptir ancak mikro uydular gibi diger DNA bolgelerine kiyasla yavastir bu da onu evrimsel iliskileri incelemek icin faydali kilar filogeni Biyologlar farkli turler arasindaki mtDNA dizilerini belirleyebilir ve daha sonra karsilastirabilir ve incelenen turler icin bir evrimsel agac olusturmak icin karsilastirmalari kullanabilir Ornegin nukleer genlerin cogu insanlar ve sempanzeler arasinda neredeyse ayniyken mitokondriyal genomlari 9 8 farklidir Insan ve goril mitokondriyal genomlari 11 8 farklidir bu da insanlarin sempanzeler ile gorillere gore daha yakin akraba olabilecegini gosterir Kaynakca Bulduk Bengisu Kevser 2018 Mitokondriyal Sitopati Ontanili Hastalarda MT TL1 Gen Mutasyonlarinin Incelenmesi Yuksek Lisans Tezi Hacettepe Universitesi Saglik Bilimleri Enstitusu 14 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2021 Schatz G Haslbrunner E Tuppy H 1964 Deoxyribonucleic acid associated with yeast mitochondria Biochemical and Biophysical Research Communications 15 2 127 132 doi 10 1016 0006 291x 64 90311 0 ISSN 0006 291X Wallace Douglas C 2018 Mitochondrial genetic medicine Nature Genetics 50 12 1642 1649 doi 10 1038 s41588 018 0264 z ISSN 1546 1718 PMID 30374071 28 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Aralik 2021 Evrim Agaci 13 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Aralik 2021 Xu X Arnason U 1 Mayis 1996 A complete sequence of the mitochondrial genome of the western lowland gorilla Molecular Biology and Evolution 13 5 691 698 doi 10 1093 oxfordjournals molbev a025630 ISSN 0737 4038 Biyokimya ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz